Tíminn - 27.01.1980, Qupperneq 16

16
Sunnudagur 27. janúar 1980
„Konureru einfald-
lega ekki tilbúnar”
— segir Hrefna Kristmannsdóttir
jarðfrœðingur
„Það var von, að illa færi. Kon-
ur voru svo neðarlega á listum,
sagði Hrefna Kristmannsdóttir
deildarstjóri hjá Orkustofnun.
„Konur þyrftu að skipa a.m.k.
helming þingliðs. En þessi úrslit
gera ekki annað en endurspegla
ástandið hvað varðar þátttöku
kvenna i félagsstörfum og i
ábyrgðarstörfum I stofnunum.SU
þátttaka er mjög litil.
„Verða að bíða
eftir næstu
kynslÓð”
En hvers vegna?
Ég held, að ástæðan fyrir þvi,
hvað konur eiga erfitt með að
beita sér i félagsstörfum sé sú, að
þær fá enga hvatningu sem ung-
lingar. Og þegar stjórnmála-
flokkarnir vilja „taka til þeirra”
eru þær einfaldlega ekki tilbúnar.
Flestir stjórnmálaflokkar vilja fá
konur nú,en ég held, að þeir verði
að biða eftir næstu kynslóð. Það
verður að ala upp heila kynslóð
kvenna sem fengi frá upphafi jafn
mikla hvatningu á félagssviði og
karlar fá. Þetta er ein af ástæðun-
um. önnur er sú, að konur bera
almennt meiri ábyrgð á heimil-
unum enkarlar og þær erudregn-
ar til ábyrgðar ef eitthvað fer úr-
skeiðis á þeim vigstöðvum.
Ég tel það algjört neyöarúr-
ræði, þegar verið er aö tala um að
lögbinda setu kvenna á Alþingi,
en gæti komið til greina ef önnur
úrræði þrytur til að jafna metin.
Best væri auðvitaö að hér yrði um
þróun að ræða.
„Minni
vinnuskylda
fyrir foreldra
með ung börn”
Detta þér einhver úrræði i hug
til þessað flýta fyrir þeirri þróun
aö konur kæmust meira til félags-
starfa?
Það mættifaraað halda meira
á lofti þeirri skoðun að foreldrar
ungra barna hefðu minni vinnu-
skyldu en nú er, en héldu samt
jöfnum réttindum á við aðra.
Helst ætti að reyna að fá það
fram, aðforeldrar.sem ættu börn
innan fimm ára aldurs ynnu 2/3
hvort, þannig að barniö þyrfti að-
eins hálfsdagsgæslu.
Einnig þarf að breyta al-
menningsálitinu. Konur i at-
vinnulifinu fá oft að finna fyrir
þvi ef þær vinna mikla yfirvinnu
eða taka á sig ferðalög. Ég hef
t.d. i mi'nu starfi þurft að fara út á
land og dvelja þar i nokkra daga.
Þá er ég iðulega spurð að þvi,
hver passi börnin min. Karl-
mennirnir sem með mér eru, fá
ekki yfir sig slikar spurningar.
Það er bara gert ráð fyrir, að
konan þeirra sjái um barna-
gæsluna. 1 þessu sambandi þykir
Mér datt í hug, þegar ég var að skakklappast á háu
hælunum i Síðumúla og nágrenni í leit að fólki, sem vildi
tala við mig um konur og kvenréttindi, að þarna væri
skýringin komin á því, hvers vegna konur sæktu svo lítið
í stjórnunarstörf: Þær komast bara ekki á staðinn vegna
háu hælanna, — eru bundnar í báða skó eins og sagt er.
Þetta er nú vist kallað að fara frjálslega með hugtök, en
þau sem ég ræddi við fara ekkert frjálslega með stað-
reyndir. Og vonandi skýrist staða konunnar í þjóðfélag-
inu á þessum síðum.
Spurningarnar, sem gengið var út frá voru um álit á úr-
slitum alþingiskosninganna 1979, hvað gera mætti til úr-
bóta og síðan var spurt um persónulega hagi.
Fl
Hrefna Kristmannsdóttir jaröfræöingur.
mikið tiltökumál, ef karlmaður
getur hugsað einn um börnin sin i
nokkra daga, en fyrir konuna er
það sjálfsagt.
Þaö væri gaman aö fá aö vita
nánar um fjöiskylduhagi og dag-
lega lifiö?
Já. Maöurinn minn er Helgi
Björnsson jarðeðlisfræðingur og
við eigum tvö börn, 9 ára og fimm
ara. Daglega lifið er nokkuð i
föstum skorðum fyrir okkur öll.
Stelpan, eldra barnið er ein
heima á morgnana, nema hvað
hún fer tvisvar i viku i aukatima
að morgninum. Pabbi hennar
kemur svo i hádeginu og gefur
henni að borða og kemur henni i
skólann. Eftir skólatima er hún
svo i gæslu hjá ættingja, þar til
Þorvaldur Ragnar Guömundsson verkstjóri
„Konurn er
ekki haldið
mðri i
stjórnmála-
flokkunum ”
— segir Þorvaldur Ragnar
Guðmundsson, verkstjóri
„Eg er ekki ánægöur meö
úrslitin fyrir hönd kvenna. Þaö er
fljótsagt. sagöi Þorvaldur
Ragnar Guömundsson verkstjóri
hjá Runtal-ofnum hf. Konur eiga
erindi á Alþingi ekki siöur en
karlar og hafa eins mikiö og þeir
til þjóömálanna aö leggja. Þær
hafa og mun meira vit á ýmsum
málum, mennta- og fræöslumál-
um t.d. og fjármálum ekki hvað
sist.
„Alltaf sömu
konurnar, sem
koma á fundi”
En þó að ég vilji konur inn á
þing, þá get ég ekki verið
meðmæltur lögbindingunni, sem
farið er að brydda upp á. Konur
verða sjálfar að finna, að þær
þurfa að ná meira valdi á lög-
gjafarsamkomunni. Skjótustu
völdunum næðu konur sjálfsagt
með þvi að bjóöa fram kvenna-
lista og sameinast um hann. Ég
hugsa að margir karlmenn
myndu styðja þær i þvi. Slikur
listi væri lýöræðislegasta leiðin.
Þú ert þar meö aö segja, að
konur eigi sér ekki viöreisnar von
innan hinna heföbundnu
stjórnmálaf lokka?
Nei, alls ekki. Stjórnmálaflokk-
ar hafahverum sig sitt andlit, en
þeir halda konum ekki niðri. Það
veit ég af eigin raun, þvi aö ég
starfa i' stjórnmálafélagi i
Kópavogi. Þátttaka þeirraá þingi
endurspeglar þátttöku þeirra i
stjórnmálaflokkunum. Það er
ekki verið að hlunnfara kvenfólk,
en það kærir sig siöur um að
starfa i pólitik. Min reynsla er, að
áfundi koma alltaf sömu konurn-
ar og á aöalfundinum var aðeins
ein kona. Þetta er ekki spurning
um að geta heldur að vilja. Þær
eiga oft ekki heimangengt. En ég
hef tekið eftir þvi, að þær, sem þó
hafa starfað vel, reyna að komast
hjá þvi að gegna ábyrgðarstöðum
og vera i forystusveit. Þetta er
slæmt, þvi að kvenfólk er oft
betur gefið en samferðarmenn
þeirra og vinna samviskusam-
lega allt sem þær fá i hendur.
„Þær eru ekki
eins frama-
gjarnar og við”
Ef þú talar um að konur eigi oft
ekki heimangengt. Vantar þær
ekki einmitt alla hvatningu aö
heiman?
Ég held ekki, að karlmenn
standi i vegi fyrir þvi, að konur
þeirra eigi sina fritima frá
heimilinu til þess að sinna félags-
störfum. Það er alla vega ekki
svo i minu umhverfi. Ég veit
meira að segja af mörgum, sem
hafa reynt að ýta konum sinum út
i félagslif og stjórnmálalif meö
litlum árangri. Konur eru ekki
eins framagjarnar og karlmenn.
Við getum ekki neytt neinn til
þessaðvera i forystu, hvorki karl
né konu. Þegar ég sigldi til
Rússlands fyrr á árum var
algengt að sjá konur i forsvari i
bæjarfélögum, en Sovétmenn búa
ekki við lýðræði, þannig að erfitt