Tíminn - 03.08.1980, Síða 28

Gagnkvæmt
tryggingafélag
------------------------------
Sunnudagur 3. ágúst 1980
A fgreiðslutimi
1 ti! 2 SóA
arhringar
Stimpiagerð
Félagsprentsmiðjunnar tif.
Spítalastíg 10 — Sími 11640
9
FIDELITY
HLJOMFLUTNINGSTÆKI
Panliö myndalista
Sendum í póstkrötu.
C IOM\/AI vesturgotu II
OUlmVHL sini: 21 600

Richard I. Queen kemur til blaöamannafundarins, þar sem hann skýröi frá högum gislanna.
Gíslarnir í íran
vita enn
ekkert um
þyrluleiðangurinn
Hljótt hefur veriö um banda-
risku gislana i tran aö undan-
förnu, enda hefur Afgahnistan
og olýmpfuleikarnir, auk dauöa
transkeisara á dögunum, valdiö
þvi aö þeir hafa horfiö i skugg-
ann um sinn. Eins og menn
muna var einum þeirra hieypt
úr haldi fyrir skemmstu og þar
sem þessi mál veröa eflaust f
sviösljósi heimsfréttanna aö
nýju innan skamms, finnst okk-
ur ekkiiir vegi aö birta eftirfar-
andi viötal viö þann nýfrjálsa
sem New York Times prentaöi á
dögunum. t viötalinu segir
maöurinn, Richard I. Queen, frá
aöbúnaöi gislanna.
Ég vil aöeins minna á þaö
áöur en viö byrjum þetta viötal
okkar, aö sýnist ég stundum
vera tregur til aö svara, þá er
þaö ekki vegna þess aö mig
langi til aö halda upplýsingum
leyndum, heldur hitt aö enn eru
52 í haldi og ég vil ekkert segja,
sem komiö gæti þeim illa. Enn
er aö geta þess aö mestan hluta
timans var ég i klefa meö fáum
öörum og þaö veldur þvi aö ég
get aöeins rætt um þaö fólk, en
ekki aöra gisla:. og þó fyrst og
fremst um mig sjálfan og mlna
eigin reynslu.
Sp.: Forsetinn hefur sagt frá
þeirri einangrun, sem þil varst
aö þola I „Sveppnum”. Telur þú
aöþaöhafi veriö tilraun til þess
aö brjóta þig niöur andlega?
SV.: Nei þaö held ég ekki. En
þaöerrétt, viökölluöum þennan
gluggalausa kjallara, þar sem
viö uröum aö dúsa „Sveppinn”,
eöa „Svepp-hótel”. Þarna var
ég i þrjá eöa fjóra mánuöi. Þá
vorum viö flutt i vistarveru, þar
sem hlaöiö var upp i alla glugga
og þá flutt enn i vistarveru meö
gluggum, þar sem gleriö haföi
veriö málaö. Þó mátti opna þá
og þaö geröu þeir stundum og
viögátum séö út. Aö visu aöeins
til fjalla, en þaö var nóg.
Lestur og póker
Sp.: Hvernig tókst þér aö
halda fullu viti viö þessar aö-
stæöur?
Sv.: Nú, ég hef gaman af aö
lesa. Ég var nýkominn úr há-
skóla og lestrargleöin varö mér
drjúg, þótt ekki væru allir hinir
svo heppnir aö vera bókaormar.
Þegar okkur var leyft aö tala
saman aö nokkrum tima liönum
og viö fengum betri herbergi,
þar sem viö vorum þrlr saman,
sagöi ég viö veröina eitthvaö á
þá leiö aö viö heföum gaman af
aöspila. Þá komu þeir meö spil
til okkar og sögöu: „Jæja,
strákar. Þá er þaö pókerinn”.
Eg sagöi félugunum aö ég
vildi lesa á daginn, en aö ég
skyldi spila viö þá á kvöldin, en
þeir vildu helst spila mestan
hluta sólarhringsins. Þaö varö
úr aö við spiluöum bara á kvöld-
in og þótt aöeins væri spilað upp
á klink, tókst Charlie Jones,
herbergisfélaga minum, aö
græöa svolitla upphæö, enda
góöur spilamaöur.
Þeim likaöi ekki hve lengi ég
las og sögöust hafa lent i félagi
með meinlætamanni, en ég
sagöi aö ég vildi hafa hóf á
spilamennskunni. Ekki trúi ég
ööru en aö veriö sé aö spila pók-
er af krafti á þessari stundu”.
Ekki beittir kúgun
Sp.: Getur þú sagt okkur eitt-
hvaö um yfirheyrslurnar sem
þúvaröstaö ganga i gegn um og
plöggin meö yfirlýsingunum,
sem þér var ætlaö aö undirrita.
Sv.: 1 byrjun voru þeir á
ferðinni með yfirlýsingar, sem
okkur var boöiö aö skrifa undir,
en þeir tóku fram aö viö skyld-
um ekki rita undir neitt, né
segja neitt, sem viö mundum
taka aftur, þegar heim kæmi.
Þeir reyndu ekki ab kúga okkur
til neins. Þetta var nokkru fyrir
jólin.
Hvaö mig snertir voru yfir-
heyrslur ekki umtalsveröar og
varla annaö en þab að þeir
skoöuöu vegabréf mitt.
Sp.: Eins og þú veist var gerö
tilraun til þess aö frelsa ykkur
þann 25. april. Varöykkur þetta
ljóst, meöan þú sast i gisling-
unni. Breyttust aöstæöur ykkar
eitthvaö viö þaö aö þessi tilraun
var gerö?
Sv.: Ég komst aö þessu
tveimur stundum áöur en ég var
látinn laus. Þá fengu þeir mér
fréttagrein um þetta. Fréttir
bárust okkur mjög fáar og
strjálar.
Sp.: Voruö þiö fluttir á annan
staö eöa i aörar vistarverur?
Sv.: Nei, og aöstæður minar
breyttust ekki á neinn hátt, en
nú er ég aðeins aö tala um mig
sjálfan. Þær fréttir sem viö
fengum voru svo rýrar aö við
töldum aö eitthvaö heföi verib
skipulagt okkur til bjargar, en
um aö tilraun heföi veriö gerö til
þess og hverrar tegundar viss-
um viö ekki. Þaö sem ég frétti
var vegna þess aö ég skil örlitið
I máli þeirra, þótt þaö sé óvera
og ég heyrði stundum i útvarpi
þeirra og skildi stundum svolit-
iö. Nú hef ég t.d. komist aö raun
um aö sumt hef ég skilið rangt.
Sp.: Getur þú sagt okkur eitt-
hvaö um þá tilfinningu aö vera
gisl, en slikt þekkjum viö ekki
nema af afspurn. Hvernig leiö i
einangruninni?
Sv.: Verstur var sá timi, þeg-
ar viö hiröumst I kjallaranum.
Viösáum hver annan aö visu en
máttum ekki tala. En einsog ég
sagðibjargaði þaömér mikiö aö
hafa nóg aö lesa og þarna voru I
húsinu þúsundir af bókum. Ég
byrjaði aö læra frönsku þótt ég
segiekkiaö ég sé fær um að tala
máliö enn. Aörir voru aö læra
spænsku og enn aörir lásu
stæröfræöi. Menn lásu verk
Shakespeare og skáldverk þar
fyrir neöan aö sjálfsögöu llka.
Sp.: Getur þú sagt okkur eitt-
livaö um fangaveröina? Voru
þetta raunverulega stúdentar?
Þar sem þú talar nokkuö i máli
þeirra væri gaman aö vita hvort
þú ræddir viö þá?
Sv.: Já, þaö geröi ég og ég
geri mun á þeim eins og hverj-
um öörum einstaklingum.
Þarna voru á meðal ágætis
náungar, en um þá sem heild er
ekki hægt aö slá neinu föstu.
Þarna voru lika ofstækis menn,
en mjög fáir. Einn þeirra var
látinn fara.
Veikindi gera vart við
sig
Sp.: Taldir þú einhvern tíma
að lif þitt væri i hættu? Hélst
þú aö þú yröi liflátinn?
Sv.: Viö slikar aöstæöur
veröur að játa aö hugmynda-
flugiö getur leikið menn mjög
grátt,og ég kærimigekki um aö
fara nánar út i þá sálma.
Sp.: Hvernig brugöust fanga-
verðirnir viö, þegar þú veiktist?
Sv.: Ég varö var viö að eitt-
hvaö gekk aö mér, þegar I
desember. Meöal fanga-
varöanna var maöur sem nam
lyfjafræöi og hann reyndi að
hjálpa mér. Hann gat hins veg-
ar lítiö fyrir mig gert og sótti
lækni. En þvi miður var hann
ekki upp á marga fiska og viö
kölluðum hann „skottulækn-
inn”, þvi þaö var hann.
En sjúkdómurinn ágeröist og
égfékk æ verri köst. Þá kom til
læknanemi sem var aö ljúka
námi og hann var mjög hjálp-
samur og tillitssamur. Þegar
hann sá hvert stefndi fékk hann
til raunverulegan lækni sem
sagöibrátt: „Fariö meö þennan
hér á sjúkrahús”.
Don Holman, sem var i her-
bergi meö mér var hjúkrunar-
maður I hernum og þaö kom aö
nokkru haldi líka. Hann sagöist
aldrei hafa séö neitt á borö viö
þennan sjúkdóm og gat auðvitaö
ekki neitt fyrir mig gert.
Sp.: Hvemig stóö á aö þeir
náöu þér, þar sem þú varst
kominnút úr sendiráöinu, þegar
þeir hertóku það?
Sv.: Ég var á gangi þama á
götunum og gekk niöur „ranga”
götu. Þeir sem gengu upp
„rétta” götu sluppu. Viö
ætluöum nokkrir heim til kunn-
ingja okkar og spila bridge,
meöan ólætin stæöu yfir en hvaö
mig snerti átti þaö ekki svo aö
fara”.
Sp.: Telur þú aö hinn langi
timi þessa varðhalds og aöstæö-
ur þar hafi valdiö veikindum
þinum?
Sv.: Ég veit ekkert um þenn-
an sjúkdóm en læknirinn viö
Georgetown sjúkrahúsiö sagöi
aö innilokunin heföi ef til vill
komið þessu af staö”.
Sp.: Getur þú lýst fyrir okkur
dæmigeröum degi, matnum og
þeim reglum sem þiö liföuö
samkvæmt?
Sv.: Ég hafði aöeins minar
eigin reglur. Fyrstu vikurnar
"var okkur gefinn matur, sem
var áö mestu leyti úr hrisgrjón-
um, ekki neinn betri matur aö
irönskum hætti. En sumir gátu
alls ekki boröaö hrisgrjón og þá
komu þeir þvf svo fyrir aö
matargerðarmenn sem eldað
höföu áöur I sendiráöinu fengu
aöstöðu til eldunar. Viö vissum
að meöal þeirra var Pakistani
Joseph og ég vil segja aö viö
vorum þessum mönnum mjög
þakklátir, þvi þeir lögöu á sig
sjálfviljuga innilokun okkar
vegna og bjuggu til mat meö
vestrænu sniði. Þeir tóku sér
ekki fri frá störfum, fyrr en rétt
áöur en ég var fluttur burtu.
Þeir báöu okkur aö reyna aö
elda sjálfir og ég sá um matinn
tvisvar sinnum. En þá vildi svo
vel til aö tvær konur þarna
sögöust hafa fengiö nóg af
matargerðminni og tóku sjálfar
viö.
Hver átti frumkvæðið?
Sp.: Telur þú aö taka sendi-
ráösins hafi verið aö frumkvæöi
stúdentanna einna, eöa aö hún
hafi verið undirbúin aö frum-
kvæði stjórnvalda?
Sv.: Nei, ég held ekki aö
stjórnvöld hafi átt frumkvæöiö.
Ég tel aö þetta hafi verið
ákveöiö allt i einu. Þeir vissu
ekki einu sinni um útganginn,
sem við komumst um út á göt-
una sem þó var ekki vandi að
koma auga á. Þúsundir
stúdenta höfðu safnast saman
úti fyrir og báru allir þessa
leyndu ósk í brjósti og fram-
kvæmduhana loks. Allt varmeö
mjög óskipulegu sniöi i byrjun.
Það er aö segja að ein höndin
vissi ekki hvað hin gerði.
Sp.: Hvað hyggstu gera til
þess aö hafa samband viö fjöl-
skyldur hinna og til þess aö ná
sambandi viö þá sem eftir eru?
Sv.: Ég hef þegar ritað tvö
bréf. A morgun mun ég hitta
fjölskyldurnar. Ég mun gera
allt sem ég get fyrir þau. Ég
finn likt og til sektar vegna þess
að ég er nú frjáls, en hin ekki.
Við klefafélagarnir ræddum
einhverntima um þaö að ef þeir
ætluöu aö láta t.d. tvo lausa og
einhver okkar yröi þar á meöai,
þá myndum viö hafna þvi frelsi.
Þegar þeir létu hjúkrunar-
konurnar lausar og prestinn, fór
þvi samt fjarri aö viö værum
bitur eöa reiö út i þau og ég
sagöi þeim þaö, þvi þau voru
miður sin, þegar ég hitti þau ný-
lega. Okkur fannst ágætt aö þau
sluppu.
(AM þýddi dr N.Y. Times)
Rætt við Richard I. Queen, sem látinn
var laus á dögunum