Tíminn - 10.12.1980, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 10. desember 1980.
7
Rafmagnsveitur rikisins
beittu sér fyrir íundi um virkjun
Blöndu i Húnaveri 7. desember
1980.
Hjörleifur Guttormsson iðn-
aðarráðherra flutti itarlega
framsöguræðu þar sem fram
kom m.a. að á árinu 1981 verður
að taka ákvörðun um næstu
virkjun á Islandi. Er þá tekið
tillit til þeirra aðgerða sem nú
er að unnið i orkuöflun svo sem
vatnsveitum á Þjörsársvæðinu,
stækkun gufustöðvar i Svarts-
engi og bættrar nýtingar Kröflu
og endurbyggingar gufustöðv-
arinnar i Bjarnarflagi.
1 máli hans kom einnig fram,
að við virkjunartilhögun þá sem
til umræðu var og kynnt, hafa
fariðfram mjög umfangsmiklar
vistfræðilegar rannsóknir bæði
að þvi sem varðar gróðuríar,
veðurfar og áhrif á veiði.
Athugunum þessum er nú aö
mestu leyti lokið, þó kom fram i
ræðu formanns Veiðifélags
Blöndu og Svartár Pétri Haf-
steinssyni að ástæða væri til að
halda áfram rannsóknum á
svæðinu næsta sumar meö tilliti
til veiðimála. Ljóst er, aö við
undirbúning að þessari virkjun
hefur verið varið miklum ljár-
munum i rannsóknir og tillit
tekið til sjónarmiöa heima-
manna um breytta tilhögun frá
1975, þótt sumum finnist að það
hafi mátt meir.
1 lýsingu Kristjáns Jónssonar
rafmagnsveitustjóra rikisins
komu fram eftiríarandi upplýs-
ingar.
Vettvangsrannsóknir fóru
fram á vegum Orkustoínunar
árin 1973-1979, mest þó tvö sið-
ustu árin. Stiflustæði, skurðleið-
ir, jarðgangaleiðir og stöövar-
hússtæði hafa verið könnuð itar-
lega. Boraðir hafa veriö sam-
tals nálægt 3200 m til könnunar
á jarðlagaskipan. Auk þess hafa
farið fram jarðeðlisfræöilegar
mælingar og bergspennumæl-
ingar og itarleg leit og rannsókn
á byggingarefnum. Nauðsyn-
legum undirbúningi aö verk-
hönnun er nú lokið.
Rannsóknir á lifriki vatna og
lifriki og nytjum heiðanna hafa
farið fram. Að þeim hafa staðið
auk Orkustofnunar, Veiðimála-
stofnun og Rannsóknarstofnun
Blönduvirkj un
landbúnaðarins. Náttúrugripa-
safnið á Akureyri annaöist nátt-
úruverndarkönnun, sem gerð
var árið 1976.
Náttúruverndarráð hefur
fjallað um íyrirhugaða Blöndu-
virkjun, og i umsögn sinni hefur
það ekki lagst gegn virkjuninni.
1 núverandi áætlun um virkj-
un Blöndu er gert ráð íyrir að
nýta 277,5 m raunfallhæð frá
stiflu skammt neðan viö Gils-
vatn niður i 125 m hæð y.s. i
Blöndudal. Með tilhögun þess-
ari, sem nefnd heíur verið virkj-
un við Eiðsstaði, verður orku-
vinnsla nálægt 11 af hundraði
minni en með virkjun frá Sei-
bungu. Kostir hennar eru hins
vegar einkum þeir, að áætlaður
stofnkostnaöur á orkueiningu er
lægri og rekstur er betur
tryggður með stærra inntaks-
lóni og styttri skurði að inntaki.
Ráðgerð er 20 G1 miðlun i inn-
takslóni virkjunarinnar neðan
við Gilsvatn og 400G1 miölun við
Reftjarnarbungu eða 420 G1 alls.
Með miðlun þessari er áætluð
orkuvinnslugeta nálægt 800
GWh/a og afl virkjunarinnar
177 MW, miðað við u.þ.b. 4500
nýtingarstundir á ári.
Áðurnefnd 400 G1 miölun við
Reftjarnarbungu miðast við
yfirfallshæð 478 m y.s. Við þá
hæð fara undir vatn um það bil
56 ferkm. lands, sem að veru-
legum hluta er gróiö. Beitar-
gildi þess landssvæðis, sem ým-
ist fer undir vatn eða ekki er tal-
ið aðgengilegt til beitar eftir
gerð miölunarlónsins, hefur
verið metið nálægt 2400 ærgild-
um, en eitt ærgildi telst beit
fyrir eina á ásamt 1,4 lömbum.
Þetta mat er nú i endurskoöun.
Gerðar hafa veriö fram-
kvæmdaáætlanir um byggingu
Blönduvirkjunar. Þar er gert
ráð fyrir, að byggingairam-
kvæmdir taki rúm ljögur ár aö
loknum nauðsynlegum undir-
búningi.
Núverandi andstaða gegn
virkjun Blöndu beinist einkum
gegn miðlun viö Reftjarnar-
bungu, þar sem verömætt beiti-
land fer undir vatn. Annaö, sem
talið er valda spjöllum á landi
og nytjum þess, er að jökulvatni
er veitt um Þristiklu, Aust-
ara-Friðmundarvatn og Gils-
vatn að inntakslóni virkjunar-
innar, sem m.a. mundi spilla
silungsveiði. Einnig ler nokkurt
land undir inntakslónið.
Áður hefur komið fram, að at-
hugaðar hafa verið ýmsarieiðir
til að draga úr áhrifum miðlun-
arlónsins á landnytjar. Þvi til
viðbótar hafa komiö fram á-
bendingar um breytta tilhögun
virkjunar, þar sem einungis
yrði miðlað og virkjað i Blöndu-
gili. Áætlun um virkjun i
Blöndugili með miðlun við Ref-
tjarnarbungu var þáttur i sam-
anburði mismunandi vitjunar-
kosta, sem gerður var, áður en
ráðist var i írumhönnun árið
1975. Slik tilhögun þótti ekki
koma til álita sökum kostnaðar.
1 þau rúmlega fjögur ár, sem
aðalframkvæmdir við byggingu
Blönduvirkjunar myndu standa
yfir, má gera ráð íyrir, að
150-200 manna starfi aö jafnaði
við framkvæmdir. Starfsmönn-
um mun fara fjölgandi yfir
sumarmánuðina, eftir þvi sem á
liður, og verða flestir nálægt 500
á fjórða sumri.
Að loknum framkvæmdum er
gert ráð fyrir 6-10 fastráðnum
starfsmönnum við virkjunina.
Fleiri munu þó að jafnaöi starfa
timabundið á virkjunarstað til
Sverrir Sveinsson
rafveitustjóri
eftirlits og viðhalds á mann-
virkjum.
Fyrirhugað er, að aðalupp-
skipunarhöfn við framkvæmd-
irnar verði á Skagaströnd, og
þarf væntanlega að styrkja veg-
inn þaðan til Blönduóss veru-
lega. Vegna virkjunarinnar er
ráðgert að leggja uppbyggöan
veg úr Blöndudal að stiflustæð-
urn við Reftjarnarbungu og
Kolkuhól og vegna fram-
kvæmda verður aö gera veg
þaðan suður fyrir fyrirhugað
miðlunarlón. Þessi vegur mun
tengiast núverandi Kjalvegi.
Helstu einkennistölur:
Rennsli og miölun
Vatnasvið virkjunar
Meðalrennsli til virkjunar
Flatarmál miðlunarlóns við
Reftjarnarbungu
Nýtanleg miðlun við Reítjarnarbungu
Flatarmál inntakslóns.............
Nýtanleg miðlun i inntakslóni.....
hreppa sem upprekstrar eiga á
afréttinni þar sem miðlunarlón-
ið verður.
Ljóst er að ef taka á ákvörðun
um virkjun Blöndu i vetur
verður að nást samstaða á sem
breiðustum grundvelli um þá á-
kvörðun.
Til þess verður að skipa
samninganeínd sem getur strax
hafist handa um samninga við
hagsmunaaðila, enda er þaö
forsenda þess, að áíramhald
verði á undirbúningi aö virkjun-
inni og verkhönnun sett af stað
og undirbúið útboö.
1522ferkm.
38,9 rúmm/s
56ferkm.
.. . 400 Gl.
. 5ferkm.
.... 20 Gl.
ið
Afl or orkuvinnsla
Verg fallhæð...........
Raunfallhæð ...........
Rennslisorka ..........
Orkuvinnslugeta........
Virkjað rennsli........
Uppsett afl............
Árleg nýting...........
....... 285 m
.....277,5 m
. . .835 GWh/a
. ,.800GWh/a
72,9rúmm./s
.....177 MW
.....4520h/a
Þessi fundur var mjög fjöl-
mennurog tóku margir til máls,
leikir og lærðir. Greinilegur
meirihluti heimamanna er
fylgjandi virkjun Blöndu miöað
við framsetta virkjunartilhögun
þóttskiljanleg el'tirsjá manna al'
landi sem fer undir uppistöðulón
hafi komið lram.
Iðnaðarráðuneytið helur skip-
að ráðgjaíanefnd til samræm-
ingar i þeim virkjunarvalkost-
um sem tiltækir eru til saman-
burðar, en það eru auk Blöndu-
virkjunar, Fljótsdalsvirkjun og
Sultartangavirkjun.
1 þessari nel'nd eru lulltrúar
lrá Iðnaðarráðuneyti, Orku-
stofnun, Landsvirkjun, Laxár-
virkjun og Rafmagnsveitum
rikisins.
Fram kom á fundinum
að kynningarfundir hafa verið
haldnir með oddvitum þeirra
nafns væri einn af þremur vin-
um, sem lögðu grundvöll að tón-
listarbyltingu i Ungverjalandi á
sinum tima: hinir tveir voru
Bela Bartók og Soltán Kodaly,
en eftir hinn siðarnelnda fluttu
þær Guðný Guðmundsdóttir og
Nina Flyer Duo fyrir fiðlu og
knéfiðlu fyrir 3 árum, sem nú
stendur til að endurtaka innan
tiðar. Og eftir Bartók er aíltaf
verið að flytja eitthvað, t.d.
heyrðum við lágfiðlukonsert
hans um árið, og Contrasts fyrir
fiðlu, klarinettu og pianó-
Það var gaman að kynnast
þessu tónskáldi, Dohnányi, i Bú-
staðakirkju, eins og hann kom
fyrir sjónir i i túlkun þeirra
stallsystra.
En nú var það eftir, sem erfið-
ast var, Divertimento fyrir
strengjatrió i Es-dúr K.563 eftir
Mózart. Þetta divertimento,
sem er i sex köflum, er talið
mjög áhugavert bæði tækniiega
og tónlistarlega — það er með
siðari verkum Mozarts. Hér
naut Laufey, að ég hygg, mestr-
ar reynslu sinnar, og skar sig úr
með köflum með myndarlegum
leik, en almennt komu þær vel
frá þessum flutningi, og hafi
þökk fyrir.
6.12. Sigurður Steinþórsson.
KairmaeirQúsíkMúbburmn
Kammermúsikklúbburinn hélt
aðra tónleika vetrarins hinn
1. desember i Bústaðakirkju. A
efnisskránni voru þrjú verk, eft-
ir Wolfgang Amadeus Mozart
(1756-1791) og Erno von
Dohnányi (1877-1960). Fyrir
fáeinum árum bar
Kammermúsikklúbburinn öll
merki þess að vera að veslast
upp, og hefði þá fáa grunað að
hann bæri i brjósti kveikju
þeirrar fjörmiklu stárfsemi og
miklu aðsóknar, sem nú gleður
hjörtu aðstandenda og velunn-
.ara. Bústaðakirkja hefur verið
höfuðvigi klúbbsins hin siðari
ár, eða allt endurreisnartima-
bilið, en hún er meðal ánægju-
legustu hljómleikasala bæjar-
ins, eins og áður hefur verið
drepið á i þessum þáttum. Ef
min hugmynd um himnaföður
er ekki þeim mun rangari, þá
litur hann þessa sálar-upp-
byggjandi starfsemi i húsi sinu
miklu velvildarauga — eða er
hinn mikli uppgangur Kammer-
músikklúbbsins tilviljun ein?
Efnisskráin var i rauninni
helguð strengjatrióum, en fyrst
lék Kristján Þ. Stephensen
(óbó) F-dúr óbókvartett
Mózarts K.370 ásamt trióinu
Laufeyju Sigurðardóttur
(fiðla), Helgu Þórarinsdóttur
(lágfiðla) og Noru Kornblueh
(knéfiðla) — hin siðastnefnda er
bandarisk stúlka, skólasystir
þeirra Laufeyjar og Helgu frá
Boston, eftir þvi sem ég las i
dagblaði. Þessi kvartett var, að
Helga Þórarinsdóttir, Nora Kornblueh og Laufey Sigurðardóttir.
minum dómi, einn hinn „bezti
Mózart” sem ég hefi lengi
heyrt. óbóröddin er óvenjuleg
að þvi leyti, að hún liggur mjög
hátt, þannig að hinum fremstu
óbóleikurum þykir nóg um —
þetta telja menn stafi af þvi, að
óbóin á tlmum Mózarts hafi haft
hrjúfan tón á neðri nótunum, og
þaö hafi skáldið viljað forðast i
þessu gullfallega verki. Mózart
var nefnilega sérlega slyngur að
skrifa fyrir hin ýmsu hljóðfæri,
og I mörgum tilvikum hefur
ekki verið betur gert siðan. Ein-
leikur Kristjáns, og samleikur
alls kvartettsins, var samsagt
ljómandi.
Næst léku stúlkurnar
Serenöðu fyrir strengjatrió op.
10 el'tir Ungverjann Erno von
Dohnányi. Einn af sagnfræðing-
um Kammerrnúsikklúbbsins
tjáöi mér, að eigandi hins erfiða
TÓNLIST
Sigurður
Steinþórsson
m