Tíminn - 23.12.1980, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 23. desember 1980
7
Orðsending til Guð-
rúnar á Mælifelli
Arið 1977 þ. 4.april var á sam-
eiginlegum fundi sveitarstjórna
austan Blöndu samþykkt svo-
felld ályktun um þingsályktun-
artillögu um Villinganesvirkjun
og frumvarp um virkjun
Blöndu:
„Fundur sveitarstjórna í Lýt-
ingsstaða-, Seylu-, Bólstaðar-
hliðar- og Akrahreppum, hald-
inn i Miðgaröi 4. april 1977, lýsir
yfir fyllsta stuðningi við fram-
komna tillögu til þingsályktunar
um virkjun hjá Villinganesi og
beinir eindreginni áskorun til
Alþingis að samþykkja hana.
Jafnframt mótmælir fundurinn
framkomnu frumvarpi rikis-
stjórnarinnar um Blönduvirkj-
un og skorar á rikisstjórnina að
draga frumvarpið til baka, en
Alþingi að synja um heimild til
virkjunar að öðrum kosti.
Leggur fundurinn áherslu á,
að ekkert það hafi gerst i fram-
vindu virkjunarmála á Norður-
landi vestra, sem ástæða sé til
að breyta margitrekuðu sam-
þykktum Upprekstrarfélags
Eyvindarstaðaheiðar um þau
mál. Fundurinn bendir á, að nú-
verandi hugmyndir um Blöndu-
virkjun leiða af sér meiri land-
eyðingu en nokkur dæmi eru til
við mannvirkjagerð á Islandi til
þessa. Þvi telur fundurinn aug-
ljóst, að fullnægjandi samstaða
náist aldrei meðal landeigenda
um Blönduvirkjun eftir þeim
hugmyndum, sem nú eru uppi,
og telur þvi ástæðulaust að frek-
ari viðræður fari fram i þeim
efnum.
Fundurinn itrekar þá megin-
stefnu, að virkjanir af miðl-
ungsstærð (30—70 megavött)
skuli hafa forgang umfram
virkjanir af stærstu gerð. Minn-
ir fundurinn á fýrri röksemdir
um að gjalda algeran varhug
við orkusölu til erlendrar stór-
iðju sem vaxandi þætti 1 at-
vinnuþróun landsmanna. Þvi
beinir fundurinn þvi til allra
hlutaðeigandi aðila að veita
áfangavirkjunum i Héraösvötn-
um og Jökulsá eystri brautar-
gengi og fylgja þvi máli eftir,
svo sem framast eru föng á.”
Þessi ályktun var samþykkt
með atkvæðum allra fundar-
manna 18 að tölu. Guðrún Lára
Asgeirsdóttir var meöal hinna
18. Enginn ágreiningur kom þá
fram varðandi afskipti Blönd-
hliðinga af málinu. Ekkert hef-
ur heyrst um óþarfa afskipta-
semi fulltrúa á aðalfundi K.S. -
B.S.S. né sýslunefndar en aðal-
fundir allra þessara aðila hafa
ályktað um málið. Og enginn
minnst á hvar stöðvarhús vænt-
anlegrar Villinganesvirkjunar
skyldi reist. — Nýlega hefur
bæjarstjórn Siglufjarðar álykt-
að um málið. Þeirra afstaöa er
stuðningur við Blönduvirkjun.
En kemur þeim málið nokkuð
við Guðrún Lára? Hverjir mega
hafa afskipti af Blönduvirkjun
og hverjir ekki?
Hvað hefur breyst? Eru ein-
hver þau rök sem borin hafa
verið fram af ýmsum aðilum
gegn Blönduvirkjun úr gildi
fallin. _ Hvað um
þá staðhæfingu Guðrúnar Láru
og þeirra sveitarstjórnarmanna
að Blönduvirkjun leiði af sér
meiri landeyðingu en nokkur
dæmi sé til um mannvirkjagerð
á Islandi til þessa. Stendur hún
ekki óhögguð? Og þegar að sá
stóri sannleikur liggur fyrir —
þá kemur.'málið öllum islend-
ingum við. Ekki bara þeim, sem
beinna hagsmuna hafa að gæta
— heldureinnig mér og þér, sem
viljum sjá — sárin foldar gróa —
akra hylja móa. Sjá landið okk-
ar stækka.
Með bestu jóla- og nýársóskum
að Mælifelli.
KonráðGislason.
Járnbraut
Þar sem ég er fæddur nokkru
fyrir aldamót get ég enn fundið
vantrúna, sem ég inndrakk
snemma á öldinni þegar til tals
kom að leggja járnbraut austur
yfir fjall. Ég ber mikla hlýju til
ungra manna, sem finna þörf
fyrir úrbætur og óska þeim vel-
farnaðar.En að hverfa bakleiðis
i átt til járnaldar finnst mér
vond spá. Hörmungasaga rikis-
járnbrauta i mörgum löndum,
þar sem verkefnin eru þó i
haugum, hefir skilið eftir sig
spor, sem hræða.
Þegar fyrri sagan um járn-
braut hér gerðist voru einnig
uppi ungir menn, sem töldu sig
sjá fram i timann, og nú get ég i
huganum státað af þvi að hafa
verið fylgdarsveinn þeirra fram-
sýnu manna, sem forðuðu land-
inu frá járnbrautagerð. En úr
þvi þessi hugmynd er komin
fram að nýju er ég fús til að
vekja eftirtekt á hinum gamla
þræði. Auðvitað þarf aldrei að
óttast kyrrstöðu sem betur fer,
a.m.k. ácki til lengdar, en þessu
bjóstégekki við.SU spurn er þvi
tiltæk, hvert hlutverk þessi
samgönguþáttur hefði haft, ef
slik braut hefði verib gerð og
hver staða hennar væri nú. Ég
hygg, að enginn stór flutnings-
stofn væri fyrir hendi heldur
einungis smár ferða- og neyslu-
stofn milli tveggja punkta, sem
útheimti aðra fararskjóta til
allra átta svo og nauðsynleg
,hliðartengsli við linuna, sem
með forgangi klyfu byggðarlög-
in.
Þaðmákannske segja.að það
sé mál Sunnlendinga hvort þeir
velja sér þann kostnað og um-
stang, sem þeim væri fyrirbúinn
i þessu falli. Samfélagið fengi
samt sinn skammt. Talið er, að
þýsk undirbúningsrannsókn
muni kosta 140 millj. kr. Ég tel
að erlend ráðgjöf við ýmis atvik
sé sjálfsögð og einnig við sumar
framkvæmdir, en þetta er sjálf-
dæmi.
Líklega eru 10 ár siðan Berg-
en t.d. hætti við járnbrautir og
tók „bussa” í staöinn. Og enn
lengra er siðan ég sá i bandar,
stórborg brautateina kaffæröa i
malbiki undir akreinar og kerfi
sett upp vegna rafknúinna bila.
Þessar 140 millj. gætu komið i
góðar þarfir til að fræða þjóðina
svo ekki þýði að segja henni, að
Island sé vont land hvað vega-
gerð snertir. Landið er dásam-
legt að þessu leyti. En verk-
færaleysi, vanþekking, pen-
ingasvelti o.þ.h. hafa hrjáð
þjóðina. Þetta blöskraði mér
svo, að 13. nóv. 1969 skrifaði ég
blaðagrein og m.a. hæddi fjár-
veitingavaldið með svofelldum
orðum: ... ,,að við gætum átt
eftir aö heyra, að vegamála-
stjóranum yrðu skaffaðar
prjónamaskínur”.
Vist er þjóðin fámenn en það
segir ekki allt. Þéttbýlisþjóðir
leggja vegi, sem oft eru meira
notaðir af útlendingum, sem
með hraði renna um löndin án
þess að skilja eftir pening —
heldur aðeins örtröð.
Svisslendingar gerðu göng
undir Alpana og lengdu þau ár-
lega um nær 2 km. uns þau urðu
lengri en loftlinan Akra-
nes/Rvk. Er þú ekur inn á
Elizabeth Turnpike i' U.S.A. er
framundan mörg hundruð km.
þráðbein lina. Ýmsar eignir og
skaða varð að bæta með stórfé.
Þó kom svo að beygja var gerð
vegna bújarðar, kannske til að
varðveita setrið sem minjar.
Hinar svipmiklu stórbyggingar,
hvitar og rauðar, korn- og
fóðurturnar svo og breiður
ræktarlands kom mér fyrir
sjónir sem sýning. Svipað sá ég
1969 við langa hraðbraut
skammt frá Vancouverborg.
Þar var beygt fram hjá fógru
eikartré, sem á sinum tima var
gróðursett til minningar um
kanadiska hermenn, sem féllu i
heimsstyrjöldinni ’14-’18. Allt
annað varð að vikja. Ég átti
þarna leið um aftur 1971. Tréð
var þá horfiðen skininn stofninn
stóð eftir. Hversvegna? Blauð
drullusokkasamtök höfðu i nátt-
myrkri dælt bensini yfir trjá-
stofninn, greinar hans og krónu
og kveikt svo i' til að vekja eftir-
tekt á „hugsjónum” sinum.
Nútima vegagerð útheimtir i
þéttbýli gffurlegt fjármagn,
sem héreróþekkt. En þar spar-
ast lika stærri upphæðir. I litlu
landi er ný brú, sem talið er aö
spari 8 millj. litra bensins á ári,
ekki aðeins bilum úr næsta ná-
grenni heldur h'ka úr mörgum
fjörrum löndum.
En þótt tilefni þessa máls sé
járnbraut þá er ég meö vilja að
ræða vegi. Þeir eru okkar nauð-
,syn og framtið. Rafmagn i þágu
samgangna ber að nýta og 140
milljónirnar er aðeins for-
smekkur. Stofnkostnaðurinn er
annar kapitulinn, reksturinn sá
þriðji. Svovel stendurá aö aust-
ur liggur nýl. vegur, sem stenst
allar kröfur. Við getum þvi
sleppt jámbrautargerð en bara
lagt raflinur meðfram veginum
og breytt þeim bilum, sem eig-
endur velja þann ferðamáta.
Þar með geta stórir bilar og
smáir, þunghlaðnir og lausir,
knúnir rafmagni eða eldsneyti
runnið hver i annars hjólför og
sömu undirstöðu, svo sem tiðk-
ast vitt um heim.
Þessvegna er draumur um
járnbraut óþarfur, en andvirði
hennar gæti gengið til að auka
þá landsins auðlind, sem góö
vegasambönd eru.
Lokaorð
leiðarans
f éllu niður
Lokaorð leiðara Timans sl.
sunnudag féllu niður i prentun,
en þetta hefur valdið misskiln-
ingi, einkum þar eð fyrirsögn
leiðarans visar til lokaorðanna.
Sfðasta málsgrein leiðarans
óstytt er þannig:
„Þetta vesen sumra flokks-
bræðra iðnaðarráðherrans má
fyrir enga muni verða til þess að
leiða hugi fólks frá meginstað-
reynd málsins, að viðskipta-
hættir ALUSUISSE við Islend-
inga eru stórmál sem skiptir
alla þjóðina miklu. Ekkert má
til spara að málið verði upplýst
til fulls, misskilningi eytt og
hagsmunir okkar og réttur
tryggðir. Annað verður ekki
þolað.” JS
Kiwanisklúbburinn Hekla.
Dregið þefur verið hjá Borgar-
fógeta um vinninga i Jóladaga-
tali Kiwanisklúbbsins Heklu.
1. desember 1071
2. desember 21
3. desember 1325
4. desember 471
5. desember 1323
6. desember 19
7. desember 255
t. desember 1317
9. desember 4M
19. desember 17
11. desember 1432
12. deseraber 690
13. desember 1220
14. desember 66
15. desember 146
16. desember 181
17. desember 1533
18. desember 855
19. desember 1433
20. desember 224
21. desember 417
22. desemher m»
23. desember »71
24. desember 1514
Allar uppiýsmgar hjá Á&geíri
Guftlaugssyaí Urftwstekk 5; i
siifia 748% eftir kl. » dagtega.
bókmenntir
Torfi Þorsteinsson í Haga
Torfi Þorstcinsson i Ilaga.
Töfrar liðins tima.
Frásöguþættir fró liðinni tið i
Austur-Skaftafeilssýsiu.
Setberg.
Höfundur þessa rits er mörg-
um kunnur af útvarpserindum
og blaðagreinum. Hann er
glöggur og athugull alþýðu-
maður, lesinn vel og kann að
nota mannfræðilegar heimildir
um liöna tiö.
1 formála segir höfundur m .a.:
„löllum þessum þáttum eiga að
varðveitast manniifsmyndir,
semofthafa ónáöað mig og ekki
fengið friftþægingu, fyrr en ég
hafði innrammaft þær með að-
stoft pappírs og penna”.
Swmir þessir þættir eru frá
fyrri t» e* raargir eru minn-
ingitr höfundap iri ýmsum Um-
unt. Þeir era aldarfarslýaing
se*n i eru gireyptor maunfýs-
mgaý, mwjáfnlega glöggar að
Töf r ar
hins
liðna
sjálfsögfcu en allar drcgnar af Þar sem við finnum samsvöruu
n*»ri góðvild þó aö misjöfn séu er wiertur næmur strengur, sárt
söguefnin. eöa þægilega eftir atvikum.
Margt veldur þvi hvernig Kannske er Tveir tiu króna
svona þættir komast að lesend- seftlár, bestu áWarfacelýsingw
um og snerta þá. Viö erum svo Lárua gáltotí næmasta ör-
takmörkuð aö vift skynjum allt lagasagab-
og skiljum i ljósi eigin reynsiu. . / H. Kr.