Tíminn - 25.01.1981, Qupperneq 3

Sunnudagur 25. janúar 1981.
3
Axel Bender, form. Meistarafélags pípulagningarmanna:
HEI — „Ég get einmitt nefnt
þér nærtækt dæmi. Nú rétt
nýlega athuga&i ég hitakerfi hér
i borginni er keyrt var á
termostati og einum segulloka,
sem eyddi um 5 tonnum af heitu
vatni á sólarhring. Ég gerði
ekkert annað en að gefa ráð um
breyttan kyndingarmáta þ.e. að
kynda sem jafnast allan sólar-
hringinn og við það eitt minnk-
aði heitavatnsnotkunin niður i
tæp 2.5 tonn á sólarhring”.
Þessa sögu sagði okkur Axel
Bender, form. Meistarafélags
pipulagningarmanna. En
Timinn leitaði til hans m.a.
vegna þeirrar órkusparnaðar-
viku sem staðið hefur yfir. En i
öllum þeim upplvsingum um
hitasparnað, betri einangrun,
þéttilista i dyr og glugga, hús-
gögnin á rétta staði og svo
framvegis, virðist nánast hafa
gleymst að gefa fólki hagnýtar
ráðleggingar um stýringu á
kyndingu, miðað við það ástand
sem fyrir er.
Jöfn kynding nýtir
orkuna best.
„Fyrsta skilyrðið er að kynda
sem jafnast allan sólarhring-
inn. Þannig næst besta nýtingir.
á orkunni”, sagði Axel. 1
dæminu sem fyrr er á minnst,
sagði hann fólkið sem i hlut átti,
um áraraðir hafa hagað kynd-
ingunni þannig, að termostatið
var lækkað niður i 10-15 gráður á
morgnana til að fá góðan hita i
ibúðina. Þegar siðan var orðið
nægilega heitt að deginum til
var aftur lækkað talsvert
og síðan enn hækkað i 24-25
gráður þegar kólna tók að
kvöldinu til. Það eina sem Axel
gerði var að ráðleggja fólkinu
að velja sér þann hita sem þvi
þætti hæfilegur — i kringum 22-.
23 gráður og nýta sér hann.
Lækkasíðan hitann i svefnher-
berginu ef það kysi minni hita
þar.
Hitareikningurinn úr 60
þús. i 30 þús.
Axel sagði þessar ráðlegg-
ingar gilda um hvaða orku sem
notuð væri til kyndingar. Það
eyddist alltaf miklu meira með
þvi að láta húsin kólna og vera
siðan alltaf að kynda upp.
Það væri hreint rugl, að Skrúfa
fyrir kyndingu á kvöldin nema
þá yfir sumartimann.
Þarsem kranarværu á ofnum
sagði hann þaö einnig mikiö
atriði aö hafa þá rétt stillta.
Sjálfur fylgist hann með
stillingu á öllum krönum i 60
ibúða blokk á c.a. tveggja ára
fresti, sem kemur út i verulega
minni hitakostnaði en i næstu
blokk við hliðina.
Margir gifurlega kæru-
lausir.
Aðspurður sagði Axel marga
Reykvikinga vera gifurlega
kærulausa varðandi kynding-
una, enda er heita vatnið þar
sennilega einhver ódýrasta orka
sem völ er á i heiminum. Sem
dæmi benti hann á, að menn
þyrftu ekki annað en að aka
t.d um Vesturbæinn á köldu
vetrarkvöldi og sjá gufuna
leggja uppúr niðurföllunum.
Það sýndi einfaldlega að frá
fjölda húsa rynni vatnið allt of
heitt Ut aftur. Það sagði hann
einnig geta komið til við aðstæð-
ur sem þær, að hluti af ibúð-
innisé kannski þokkalega heitur
en síðan væri e.t.v. ein-
hversstaðar á kerfinu einn,
kannski lítill ofn, og jafnvel
kranalaus, sem hleypti
heitavatninu óhindrað I gegn og
stæli um leið frá hinum ofnun-
Röngkyndingef
frárennslisrörið er
meira en 37 gráðu heitt
Ókeypis ráð-
gjafaþjónusta
— Hvert eiga þeir siðan að
leita, sem vilja afla sér upplýs-
inga og ráðlegginga um rétta
kyndingu?
Axel benti á nýja þjónustu á
vegum Meistarasambands
byggingarmanna að Hall-
veigarstig 1 i Reykjavik. Þar
sagði hann alltaf einhvern
af- stjórnarmönnum þeirra
pipulagningarmanna vera
hvern þriðjudag á millikl. 16 og
18 einmitt til þess að svara
fyrirspurnum frá fólki. Þangað
gæti fólk bæði komið eða hringt
á þessum tima.
Þá má geta þess, að Axel
sagði pipulagningameistara
hafa veriðmeðallasina menn á
námskeiðum, einmitt I stillingu
á ofnlokum, til þess aö þeir geti
tekið að sér að fara Ihús til að
stilla ofna hjá þeim er þess
óska. Enda væri fólk svolítið að
vakna til meðvitundar um þessi
mál nú að undanförnu.
Axel sagði við það miðað við
kyndingu nýlegra og góðra
hitakerfa, að ofnarnir séu heitir
niður undir miðju og skili
vatninu út aftur 25-30 gráðu
heitu. Það sé besta nýtingin. í
gömlum húsum þar sem upphaf-
lega ofnastærðin hafi verið
reiknuð fyrir oliukyndingu væru
þeir i sumum tilvikum raun-
verulega heldur litlir fyrir hita-
veitu, sem þýddi auðvitað að
þeir þyrftu meiri kyndingu. Þar
þyrfti oft að hleypa hitanum
niður fyrir miðju, sem gæfi þá
auðvitað lakari nýtingu á ork-
unni. En Axel sagði það a.m.k.
öruggt dæmi um alranga kynd-
ingu ef leiðslan, sem vatnið
rennur i frá ofninum, sé heitari
en lfkamshiti, þ.e. um 37 gráðu
heit.
Ekki þurfa allir sjálf-
stillikrana.
En hinsvegar er ekki þar með
sagt að allir þarfnist slikra
krana”, sagði Axel. t fjölmörg-
un húsum, jafnvel allt frá árinu
1950, væru ágætis tvístillikranar
á ofnum og oft i góðu lagi,
þannig að hægt væri að ná
skfnandi árangri eingöngu með
réttri stillingu. I slikum tilvik-
um væri kostnaðurinn ekki
annar en að fá mann á staðinn,
sem þyrfti þó jafnvel að koma 2-
3 sinnum til að stilla kerfið.
Vegna þeirra sem vilja það
fullkomnasta var Axel spurður
um kostnað við uppsetningu
sjálfstillikrana. Hann sagði
vinnuna kosta um 67-75 nýkr. á
hvern ofn i nýjum húsum, en frá
þvi um 70-100 kr. I eldra hús-
næði. Kraninn og annað efni
kostaði um 190 krónur á hvern
ofn. Þrýstijafnari á kerfið
kostaði um 900 krónur og að
lokum þyrfti að gera nokkrar
breytingar i sambandi við hita-
veitugrindina, sem ekki væri
gott að áætla kostnað á, það gæti
verið misjafnt eftir aðstæðum,
en ekki væri þar um stórvægi-
lega tölu að ræða. Að sjálfsögðu
er hér alls staðar átt við nýjar
krónur og Axel tój fram að auð-
vitað væri um grófa kostnaðar-
áætlun að ræða, sem frávik séu
frá.
— Hreint rugl að skrúfa fyrir
hitann á nóttunni
Getur þú lækkað hitareikninginn um helming aðeins með þvi að láta hitakranann sem mest f
friði og jafnframt fengið jafnari og betri hita í ibúðina?
MAIIRII «MII
EnnAmMuvtronm!
um. Vatnið færi alltaf léttustu
leiðina og hinn hlutinn sæti eftir.
Jöfn kynding allan sólarhringinn
frumskilyrðið