Tíminn - 28.01.1981, Qupperneq 6

úm
MiOvikudagur 28. janúar 1981
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Auglýsingastjóri:
Steingrimur Gíslason. Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdótt-
ir. AfgreiOslustjóri: SigurOur Brynjólfsson. —Ritstjórar: Þórar-
inn Þórarinsson, Jón Helgason, Jón SigurOsson. Ritstjórnarfull-
trúi: Oddur V. ólafsson. Fréttastjóri; Kjartan Jónasson. BlaOa-
menn: Agnes Bragadóttir, Atli Magnússon, Bjarghildur Stefáns-
dóttir, Friörik IndriOason, Friöa Björnsdóttir (Heimilis-Tfm-
inn), Heiöur Helgadóttir, Jónas Guömundsson (þingfréttir),
Jónas Guömundsson, Kristinn Haligrimsson (borgarmál),
Kristin Leifsdóttir, Ragnar örn Pétursson (iþróttir), Ljósmynd-
ir: Guöjón Einarsson, Guöjón Róbert Ágústsson. Myndasafn:
Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir: Flosi Kristjánsson, Kristin Þor-
bjarnardóttir, Maria Anna Þorsteinsdóttir. — Ritstjórn, skrif-
stofur og auglýsingar: Siöumúla 15, Reykjavik. Simi: 86300.
Augiýsingasimi: 18300. Kvöldsimar: 86387, 86392. — Verö I lausa-
sölu 4.00. Áskriftargjald á mánuöi: kr. 70.00. — Prentun:
Blaöaprent hf.
Notíð tímann
Nú er þinghlénu hefðbundna um jól og áramót
lokið og búast má við þvi að Alþingi taki aftur til
óspilltra málanna um afgreiðslur og ákvarðanir i
þeim málefnum sem mestu skipta.
Reyndar er það ofsagt að um sé að ræða raun-
verulegt þinghlé þótt deildir Alþingis sitji ekki að
stöðugum fundum um jól og áramót. Allan timann
er verið að fjalla um, undirbúa eða fullvinna ýmis
mál, bæði i opinberum stofnunum með atbeina
þingmanna eða i nefndum eða starfshópum þar
sem þingmenn koma við sögu.
í annan stað liggja talsverðar annir fyrir þing-
mönnum þegar er þinghlé hefst i þvi að ferðast um
kjördæmin, hafa samband við kjósendur og hags-
munaaðila og halda fundi með heimamönnum og
pólitiskum samherjum. Mun það reynsla margra
þingmanna að starfsbyrðin sé hreint ekki minni i
þessum „hléum” en á sjálfum þingfundunum.
Loks má jafnan búast við þvi i þessum þinghlé-
um, og á það jafnt við um vetrartimann sem
sumarið, að þingmenn verði af skyndingu kallaðir
saman til funda, enda þótt ekki sé um að ræða
formlega opna þingfundi. Þannig koma þing-
flokkarnir gjarnan saman til að ræða ýmisleg mál
flokks eða þings, og þannig eru t.d. stuðningsmenn
rikisstjórnar iðulega kallaðir saman til að ræða,
afgreiða eða staðfesta hvers kyns stjórnarathafnir
sem ekki er talið að þolibið uns formlegir fundir
hefjast að nýju.
Til alls þessa hefur komið i þvi þinghléi sem nú
lýkur, og fer þar að sjálfsögðu mest fyrir fundum
þeim sem haldnir voru i þinghúsinu siðustu daga
liðins árs til að afgreiða efnahagsráðstafanir rikis-
stjórnarinnar, þær sem fram komu á gamlársdag.
Það er út af fyrir sig ihugunarefni að allir al-
þingismenn, með tölu — með einhverjum undan-
tekningum svo sem verða vill, sátu á stöðugum
fundum frá morgni til kvölds þessa siðustu daga
ársins og fjölluðu um væntanlegar efnahagsráð-
stafanir og almennt um þjóðmálin i ljósi þeirra.
Nú er það ljóst að enn sem komið er er i þessu máli
aðeins um bráðabirgðalög að ræða, lög sem þvi
þarfnast formlegrar afgreiðslu Alþingis, en allt
um það má með jafngildum rökum halda þvi fram
að málið hafi hlotið talsverða þinglega meðferð og
hafi annars vegar verið á vitorði allra þingmanna
og forystumanna þingflokka, en hins vegar sé ótvi-
rætt að meirihluti þingheims hafi bæði séð texta
bráðabirgðalaganna fyrir fram og samþykkt að
þau yrðu sett um áramótin.
Þetta siðast nefnda er þeim mun afdráttarlaus-
ara sem þjarkið varð meira um afstöðu þeirra Al-
berts Guðmundssonar og Guðrúnar Helgadóttur á
fyrstu dögum nýja ársins.
Nú er það án efa mesta hagsmunamál almenn-
ings að rikisstjórn og Alþingi leggist ekki á melt-
una yfir bráðabirgðalögunum, heldur taki til
óspilltra málanna um að ákveða, vega og meta
næstu áfanga. Það er ekki til neins góðs, ef málin
eru látin liggja óhreyfð, að ætla siðan að bregðast
við nýjum aðstæðum fyrirvaralitið þegar kemur
fram á vorið. Nú er fyrir mestu að nota þann um-
þóttunartima, sem bráðabirgðalögin veita, til þess
að móta áfangana fram undan.
JS
Erleiit yfirlit
Þórarinn Þórarinsson:
Sænska stjórnin vill
forðast gengislækkun
Úvíst að henni heppnist þaö
SÆNSKA rikisstjórnin reynir
nú eftir fremsta, megni aö af-
stýra gengislækkun og þykir
tvisýnt aö henni muni takast
þaö.
Fyrir áramótin héldu ýmsir
hagfræöingar þvi fram, aö efna-
hagsmálum Svia væri þannig
komiö, að þeir yröu að fella
krónuna um 10-20%.
Launakostnaður er nú talinn
um 10% meiri i Sviþjóð en i
þeim löndum, sem eru helztu
samkeppnislönd Svia. Ýmsar
sænskar iðnaöarvörur hafa þvi
farið halloka á erlendum mörk-
uðum að undanförnu.
Sænska rikisstjórnin, sem er á
þessu sviði einkum undir for-
ustu Gösta Bohman efnahags-
málaráðherra, hefur hingað til
hafnað gengislækkunarleiðinni.
Bohman telur, að gengislækk-
un leysi ekki vandann, heldur
fresti þvi aö fengizt sé við hann
og geri hann erfiðari viðfangs
siðar.
Þaö sé rétt, að gengislækkun
geti bætt stööu útflutningsat-
vinnuveganna i bili. En hún
hækki verðlag innanlands og
kauphækkanir fylgi i kjölfariö.
Brátt verði þvi staða útflutn-
ingsatvinnuveganna sizt betri
en áður. Vandinn verði þvi ekki
leystur með gengisfellingu.
ÞRÁTT fyrir þessa afstöðu
rikisstjórnarinnar féll umræðan
um gengislækkun ekki niður.
Hún fékk þvert á móti byr i
seglin, þegar þaö fregnaðist 12.
þ.m., að hallinn á rikisrekstrin-
um á næsta fjárlagaári væri
áætlaður 67.5 milljarðar
sænskra króna. Þetta er 12
milljöröum króna meira en
hallinn verður á þessu fjárlaga-
ári.
Rikisstjórnin var búin að
setja sér það markmið, að hall-
inn yrði svipaður á næsta fjár-
lagaári og hann verður á yfir-
standandi fjárlagaári. 1 þvi
skyni hafði hún beitt sér fyrir-
verulegri útgjaldalækkun hjá
rikinu á aukaþingi, sem haldið
var siðastl. haust.
Það gerði strik I reikninginn,
aö fyrirsjáanlegt þótti, að
tekjurnar yrðu mun lægri á
Gösta Bohman efnahagsmálaráöherra
næsta fjárlagaári en vonir þóttu
standa tii, þegar útgjalda-
lækkunin var ákveðin á síðastl.
hausti.
Stjórnin tilkynnti, að hún
fyrirhugaði aö leggja fyrir þing-
ið nýjar tillögur um útgjalda-
lækkun hjá rikinu siðar i vetur
eða i febrúar eða marz. Hallinn
á rikisrekstrinum myndi eigi að
siöur aukast á næsta ári.
Þessar dökku horfur hjá rik-
inu urðu til þess aö magna ótta
við gengisfellingu. útflutnings-
fyrirtæki drógu aö flytja heim
erlendan gjaldeyri og innflutn-
ingsfyrirtæki og fleiri aðilar
reyndu að kaupa sem mest af
erlendum gjaldeyri.
Svo mikil brögð voru að
þessu, að Rikisbankinn ákvað
að skerast i leikinn og ákvað
vaxtahækkun 22. þ.m. Forvextir
voru hækkaðir úr 10% i 12%.
Enn sem komið er virðist
þessi vaxtahækkun ekki hafa
borið tilætlaðan árangur. Mikl-
ar yfirfærslur á gjaldeyri hald-
ast áfram og dráttur helzt á þvi,
að útflutningsfyrirtæki flytji er-
lendan gjaldeyri heim.
Stjórnin virðist gera sér ljóst,
að hún verði að gripa til enn rót-
tækari aðgeröa. Tilkynnt hefur
verið að hún muni hraða þvi að
leggja tillögur sinar um út-
gjaldalækkun fyrir þingið.
Þá ráðgerir hún að tryggja
vissum útflutningsgreinum
hagstæð lán og verði á þann hátt
m.a. stefnt að þvi, að útflutn-
ingsatvinnuvegirnir geti bætt
við sig starfsfólki. Talan tiu
þúsund hefur verið nefnd i þvi
sambandi.
Thorbjörn Falldin forsætisráöherra
EINS og áður segir, er það
Gösta Bohman efnahagsmála-
ráöherra, sem hefur forustu um
framannefndar aðgeröir.
Gösta Bohman er leiðtogi
Ihaldsflokksips, en samkvæmt
skoöanakönnunum eykur hann
nú fylgi sitt jafnt og þétt á
kostnað hinna stjórnarflokk-
anna, Miðflokksins og Frjáls-
lynda flokksins. Það bætir að
sjálfsögðu ekki samstarfið i
ríkisstjórninni.
Gösta Bohman er aðeins yngri
i árinu en Gunnar Thoroddsen.
Hann verður sjötugur i næsta
mánuöi. Hann nýtur nú meiri
persónulegra vinsælda en aðrir
sænskir stjórnmálamenn. Efna-
hagsaögerðirnar efla vinsældir
hans og flokks hans, en veikja
hina stjórnarflokkana að sama
skapi.
Ótrúiegt er þó talið, að þetta
verði stjórnarsamstarfinu að
fótakefli. Skoðanakannanir gefa
til kynna, að sósialdemókratar
gætu veriö liklegir til aö fá
hreinan meirihluta, ef kosið
veröur nú. Stjórnin mun þvl
reyna að þrauka til haustsins
1982, en þá verður nýtt þing kos-
iö.