Tíminn - 04.02.1981, Side 6

6
Miövikudagur 4. febrúar 1981
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Auglýsingastjóri:
Steingrímur Gislason. Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdótt-
ir. Afgreiöslustjóri: Sigurður Brynjólfsson. —Ritstjórar: Þórar-
inn Þórarinsson, Jón Helgason, Jón Sigurðsson. Ritstjórnarfull-
trúi: Oddur V. Ólafsson. Fréttastjóri: Kjartan Jónasson. Blaða-
menn: Agnes Bragadóttir, Atli Magnússon, Bjarghildur Stefáns-
dóttir, Friðrik Indriðason, Friða Björnsdóttir (Heimilis-Tím-
inn), Heiður Helgadóttir, Jónas Guömundsson (þingfréttir),
Jónas Guðmundsson, Kristinn Hallgrimsson (borgarmál),
Kristin Leifsdóttir, Ragnar örn Pétursson (iþróttir), Ljósmynd-
ir: Guðjón Einarsson, Guðjón Róbert Agústsson. Myndasafn:
Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir: Flosi Kristjánsson, Kristin Þor-
bjarnardóttir, Maria Anna Þorsteinsdóttir. — Ritstjórn, skrif-
stofur og auglýsingar: Siðumúla 15, Reykjavik. Simi: 86300.
Augiýsingasimi: 18300. Kvöldsimar: 86387,86392. — Verðílausa-
sölu 4.00. Áskriftargjald á mánuði: kr. 70.00. — Prentun:
Blaðaprent hf.
Barátta Grænlendinga
Það er skammt siðan nágrannar okkar i vestri,
Grænlendingar, náðu þeim áfanga að fá stjórn
flestra eigin mála i sinar hendur heim. í augum ís-
lendinga var það auðvitað sjálfsögð þróun, merkur
áfangi á leiðinni til fulls sjálfstæðis. Á þeirri leið
mæta Grænlendingar mjög mörgum vandamálum,
og það er alls ekki nóg að íslendingar hafi samúð
með þessum nágrönnum okkar, heldur ber okkur
siðferðileg skylda til þess að veita þeim allt það lið
sem við frekast megum.
Og sannast sagna mun íslendingum fært og
reyndar létt að veita mikla og margvislega aðstoð,
—ef við fáumst einhvern tima til að lita upp úr dag-
legu argaþrasi okkar sjálfra og litast um eftir þeim
óskaplegu erfiðleikum sem hrjá margar þjóðir, og i
þvi efni sem hér er vikið að, þeim miklu grettistök-
um sem lyfta þarf i Grænlandi á öllum sviðum i
framfarasókn nágrannaþjóðarinnar.
íslendingum þarf ekki að segja þá sögu að það er
hver sjálfum sér næstur þegar að þvi kemur að nýta
auðlindir lands og sjávar og skipta aflanum. En við
eigum að geta séð sjálfa okkur fyrir þegar Græn-
lendingar lenda nú um þessar mundir i klónum á
Eínahagsbandalaginu vegna nýtingar fiskstofna og
veiðisvæða i landhelgi Grænlands.
Horfur eru á þvi að Grænlendingar eigi fyrir
höndum harða og jafnvel langvinna baráttu fyrir
yfirráðum yfir eigin landhelgi sinni og þeim auð-
lindum sem þar eru. Og að langmestu leyti eigum
við íslendingar fulla samleið með þeim i þessu
máli, og þannig er málið ekki ótengt okkar eigin
hagsmunum.
Yfirvöld Efnahagsbandalagsins og vilji þeirra i
landhelgismálum á ekki að vera íslendingum ó-
þekkt íyrirbrigði heldur. í þvi efni eigum við eyja-
skeggjar i Færeyjum, á íslandi og Grænlandi fulla
samleið, enda hvorki meira né minna en sjálfur
grundvöllur byggðar á þessum eyjum i húfi.
Við íslendingar eigum að leggja Grænlendingum
miklu meira lið en við höfum gert i framfarasókn
þeirra og viðleitni þeirra til að taka landsstjórn i
eigin hendur. Við eigum að vinda að þvi bráðan bug
að koma á nánu sambandi við stjórnmálahreyfing-
ar i Grænlandi og opinberum tengslum við stjórn-
arstofnanir þar. Meðan Grænlendingar takast á við
fyrstu áfangana getur verið að þar sé ,,gull i hans
hendi en aska i minni”, — að reynsla okkar og sá
árangur sem við höfum náð geti orðið þeim að ótrú-
lega miklu liði.
En i landhelgisbaráttu Grænlendinga eigum við
alveg sérstaklega að sjá okkur sjálfa fyrir. í þvi
máli eigum við tafarlaust að veita Grænlendingum
allt það lið beint og óbeint sem við frekast getum.
Það er hreint og beint ámælisvert og versta hneisa
ef íslendingar hafast ekki að meðan Efnahags-
bandalagið býr sig undir að troða Grænlendinga
niður i sliku lifshagsmunamáli. Slikt væri ódreng-
skapur af okkar hálfu. í þessu eiga ekki áðeins
stjórnvöld að taka þátt hér, heldur öll þjóðin. ■> JS
Þórarmn Þórarinsson:
Erlent yfirlit
Hún verður jafnframt formaður Verkamannaflokksins
ÞEGAR þetta er ritað eru all-
ar horfur á að Gro Harlem
Brundtland verði forsætisráð-
herra Noregs, en Oddvar Nordli
baðst óvænt lausnar i siðustu
viku sökum heilsubrests.
Það er lengi búið að ræða um
Gro Harlem Brundtland sem
forsætisráðherraefni. Þannig
birtist hér i Erlendu yfirliti 4.
febrúar 1979 grein um hana und-
ir fyrirsögninni: Verður kona
forsætisráðherra i Noregi?
Meginefni greinarinnar fer
hér á eftir, til frekari skýringar
skal þess getið, að Gro Harlem
Brundtland lét af starfi um-
hverfismálaráðherra haustið
1979 eftir að hafa gegnt þvi á
fimmta ár og gerðist þá tals-
maður stjórnarinnar i Stórþing-
inu. Hún var fyrst kosin á þing
1977, en tók ekki sæti á þinginu
sem þingmaður fyrr en haustið
1979, þvi að ráðherrar i Noregi
gegna ekki þingmennsku.
Hefst svo greinin frá 4. febrú-
ar 1979:
„Eins og nú háttar hjá Verka-
mannaflokknum hefur hann
tvo formenn og mun erfitt
að skera úr þvi, hvor
þeirra er valdameiri. Annar
þeirra er Oddvar Nordli forsæt-
isráðherra, sem er formaður
þingflokksins, en hinn er Reiulf
Steen, sem er formaður flokks-
ins. Áður gegndi sami maður
báðum þessum formannsstörf-
um, en vegna ósamkomulags
um hvort Nordli eba Steen
skyldi hreppa hnossið, þegar
Bratteli fyrrv. forsætisráðherra
lét af þessum störfum, varð nið-
urstaðan sú, að skipta þeim
milli áðurnefndra manna. Þetta
hefur þótt reynast nokkuð vel,
en annað getur orðið upp á ten-
ingnum, ef flokkurinn heldur
áfram að tapa. Þá getur þótt
heppilegra að tefla fram einum
vinsælum foringja en tveimur,
eða likt og var i tið Gerhardsens
og Brattelis. Undir þeim kring-
umstæðum gæti orðið erfitt að
velja á milli Nordlis og Steens,
og hefur sú hugmynd þvi fengið
nokkra vængi, að réttast kynni
að vera að láta þá báða vikja en
tefla fram varaformanninum,
sem er Gro Harlem Brundtland
umhverfismálaráðherra, en
flokkurinn teflir henni nú mjög
fram. Þvi hefur jafnvel verið
hvislað, að hún gæti orðið fyrsta
konan á Norðurlöndum sem yrði
forsætisráðherra.
GRO Harlem Brundtland er
fertug að aldri og hefur gegnt
embætti umhverfismálaráð-
herra i fjögur ár. Harlem, faðir
hennar, var einn af leiðtogum
Verkamannaflokksins og
gegndi um skeið embættum fé-
Gro Harlem Brundtland
lagsmálaráðherra og dóms-
málaráðherra. Verkamanna-
flokkurinnhélt þá uppi sérstakri
starfsemi fyrir börn og tók Gro
þátt i henni frá þvi hún var sjö
ára. Siðan hefur hún tekiö virk-
an þátt í félagsstarfi flokksins.
Það var hins vegar ekki ætlun
hennar að gera stjórnmálin að
atvinnu, heldur lærði hún lækn-
isfræði og starfaði siðan sem
læknir um skeið. Hún var aö
vinna að doktorsritgerð, þegar
hún var kvödd til þess að taka
við starfi umhverfismálaráð-
herra. Varaformennskan i
flokknum bættist á hana nokkru
siðar. Flokkurinn hefur að und-
anförnu teflt henni fram sem
einum af þremur aðalforingjum
flokksins.
Gro Harlem Brundtland þykir
hafa gegnt embætti umhverfis-
mála með miklum ágætum, en
verkefni þess hafa stöðugt farið
vaxandi. örðugasta verkefnið
Reiulf Steen og Gro Harlem Brundtland.
fékk hún i april 1977, þegar
henni bárust þær fréttir um
miðnætti, en hún var þá i brúð-
kaupsveizlu hjá vinum sinum,
að slys hefði orðið á einum oliu-
pallinum á Ekofisk-svæðinu
svonefnda. Barizt var við afleið-
ingar þess dögum saman og
varð umhverfismáiaráðherran-
um litið svefnsamt meðan á þvi
stóð.
Gro Harlem Brundtland gift-
ist tiltölulega ung Arna Olaf
Brundtland, sem vinnur við „
stofnun sem aflar upplýsinga
um utanrikismál og gefur út álit
og ritgerðir um þau, ásamt sér-
stöku timariti, „International
politik”, en Brundtland er rit-
stjóri þess. Þau hafa eignazt
fjögur börn, sem eru 11 ára, 13
ára, 15ára og 17 ára. Fjölskyld-
an hefur orðið sammála um að
fá ekki neina teljandi aðstoð við
heimilishaldið og hefur komið á
verkaskiptingu til að leysa það
sem bezt af hendir Elzti sonur-
inn sér t.d. um allan þvott og
hreinsun á fatnaði og að hafa
hann jafnan á réttum stað, en
yngsti sonurinn, sem er 11 ára,
sér um morgunverðinn. Hús-
bóndinn sér hins vegar um öll
innkaup og hefur eins konar
yfirumsjón með höndum, þvi að
hiísfreyja þarf oft aö vera að
heiman. Þaökemur æði oft fyrir
aö hún getur ekki matazt með
fjölskyldunni.
Einhverjir kynnu að óttast, að
það gæti leitt til árekstra i fjöl-
skyldunni að þau hjón eru
ósammála i pólitík. Arna Olav
Brundtland er hægri maður og
fer ekki dult með það. Stjórnmál
eru oft rædd á heimilinu og hafa
börnin skipzt til helminga milli
foreldranna. En þetta hefur
ekki leitt til neinna árekstra á •
heimilinu, heldur orðið til þess
að málin hafa verið rædd frá
viðari sjónarhóli en ella. Þegar
tómstundir leyfa fer fjölskyldan
út i náttúruna og að sjálfsögðu á
skiði á veturna.”
Kona verður forsætis-
ráðherra Noregs