Tíminn - 22.02.1981, Page 10

10
Sunnudagur 22. febrúar 1981.
Hálf önnur öld er síðan Guatemala braust út úr
nýlenduveldi Spánverja. Samt hefur ekki orðið
mikil breyting. Tvö prósent íbúanna eiga enn
70—80% landsins/ og mikill hluti þjóðarinnar lifið
við hin mestu eymdarkjör og nýtur jafnvel hvorki
skóla né læknishjálpar.
t hinni fámennu eignarstétt
eru eingöngu hvitir menn, niðj-
ar þeirra, sem fyrrum voru alls
ráðandi, en langflestir hinna,
sem ekkert eiga og einskis
mega sin, eru Indiánar. Þeir
búa annað tveggja langt uppi i
fjöllum eða þræla á ekrum góss-
eigendanna, og bera litið úr být-
um, og reyni þeir að koma á
samtökum til þess að bæta kjör
sin, vofir þaðyfir þeim, að kofar
þeirra verði sprengdir i loft upp,
án þess að lögreglan þykist svo
mikið sem vita, hvað fram fer.
Að minnsta kosti einu sinni
hefur það komið fyrir, að kofar
verkafólks á ekru auðugs
manns voru brenndir til kaldra
kola eftir að prestur hafði sagt
ekrueigandanum, hvers hann
hafði orðið áskynja i skrifta-
málum fólksins. Það hafði sem
sagt verið að bollaleggja sam-
tök sér til kjarabóta. En sumir
héldu, að þvilikar hugrenningar
væru syndsamlegar. Þess
vegna sögðu þeir prestinum
þetta, svo að þeir gætu fengið
aflausn hjá honum. Þá aflausn,
sem að kvað, fengu þeir, þegar
presturinn rauf þagnarheit sitt.
Nú er enn einu sinn svo kom-
ið, að ókyrrð er vaxandi i Gua-
temala, þótt ekki sé ástandið
orðið þar jafnslæmt og i grann-
landinu, E1 Salvador. Samt eru
ofsóknir og pólitisk morð dag-
legt brauð, og er talið, að nokk-
ur þúsund manna hafa verið
drepin þar árið 1980.
Flestir telja, að til uppreisnar
hljóti að koma i Guatemala fyrr
eða siðar. Eins og sakir standa
Barnadauði er gifurlegur I Guatemala. Aðeins helmingur fæddra barna nær fimm ára aldri.
lætur herstjórnin birta að stað-
aldri sjónvarpsauglýsingar, þar
sem heitið er á fólk að raska
ekki ró og friði, en samtimis
leika vopnaðar sveitir hægri-
manna lausum hala i landinu og
skjóta fólk, jafnvel i sjúkrahús-
Nokkur breyting hefur orðið i
landinu á seinni árum, þrátt
fyrir allt. Indiánarnir, sem i eðli
sinu eru mjög hlédrægir menn,
eru vaknaðir til vitundar um
það hve illa við þá er leikið.Þeir
þeirra, sem eiga að heita bænd-
ur, hafa aðeins til umráða smá-
skika, og þá helzt land, sem örð-
ugt er til ræktunar, og i byggð-
um þarna, þekkjast hvorki
vatnsleiðslur, rafmagn né ak-
vegir, og kennsla veitist engin
né læknishjálp. Indiánarnir eru
oft tortryggnir og kemur það til
af biturri reynslu.
Þeir hafa svooft verið sviknir
af hvitum mönnum. Þetta verð-
ur oft til trafala, þegar alþjóða-
samtök reyna að liðsinna þeim.
En þessi tortryggni rénar fljótt,
ef Indiánarnir telja sig hafa
reynt góðan hug þeirra, sem
sendir eru þeim til hjálpar. A
hinn bóginn er það til léttis, að
Indiánarnir eru vanir þvi að
vinna saman, og i rauninni eru
þeir gæddir góðum gáfum og
einlægum vilja til þess að spjara
sig, ef þeir eygja nokkurn
möguleika til þess.
Eitt af þvi, sem setur svip á
Guatemala, er sá fjöldi berfætts
fólks, sem er á ferli um götur og
stiga með þungar byrðar á baki
eða höfði. Þetta á sér eðlilegar
orsakir. Nær allir Indiánar
ganga daglega nokkra kiló-
metra milli húsa sinna og
akranna, skógarins og vatnsból-
anna, auk allra markaðsferð-
anna. Konurnar binda litlu
börnin á bak sér og hlaða öðru
ofan á kollinn á sér, en stálpuð
börn, svo sem átta ára, rogast
með stórar byrðar á bakinu.
Þetta fólk lifir yfirleitt á
fáeinum skepnum og litilræði af
mais, en af þvi að þetta nægir
ekki, leitar mikill fjöldi fjalla-
bænda niður i strandhéruðin til
þess að vinna þar i tvo mánuði á
stórum ekrum, þar sem rikis-
mennirnar láta rækta baðmull
og sykur. Upp i fjöllunum er
svalt og oft þurrviðrasamt, en
niðri á ströndinni er oft mollu-
veður. Þar er malaria landlæg,
og margir bændanna koma
sjúkir heim að uppskerutim-
anum loknum. Kaupið, sem þeir
fá, er um fimm krónur á dag.
Ekki þriðji hver ibýi
Guatemala er læs. Mikill fjöldi
barna kemur aldrei i skóla og
margt fátækra barna hverfur
Lax- og silungsveiði
Til leigu er lax- og silungsveiði i vatna-
svæði Kerlingardaisár og Vatnsár i
Vestur-Skaftafellssýslu.
Gott veiðihús fylgir.
Tilboð óskast sent fyrir 20. mars til Jó-
hannesar Kristjánssonar Höfðabrekku,
simi um Vik.sem gefur frekari upplýsing-
ar.
Veiðifélag Kerlingardalsár og Vatnsár
Pípulagnir
Tökum að okkur ný-
lagnir, viðgerðir og
hitastillingar, hvar
sem er á landinu.
Ábyrg þjónusta.
Simi eftir kl.18 og
allar helgar
Benedikt 32186 —
Geir 43025.
9BI
* g : Byggingadeild
'9 J r Borgarverkfræðings
auglýsir eftir byggingaeftirlitsmanni.
Verksvið er tæknilegt og fjármálalegt
eftirlit með verktökum i nýbyggingu og
viðhaldi á húseignum borgarinnar.
Æskileg er einhver reynsla i mælingum.
Umsóknir skal senda byggingadeild
borgarverkfræðings fyrir 6. mars n.k.
Auglýsingasími Tímans er Gj&SBlll