Tíminn - 22.02.1981, Qupperneq 21

Sunnudagur 22. febrúar 1981.
29
Þarahrannir i örfirisey 19/3 1980.
t.d. ræktaöir i kerjum. Sums
staöar eru geröir „þörunga-
garöar” á leir- og sandbotni,
meö þvi aö flytja þangaö grjót.
Menn sá þörungagróum á botn-
inn, eöa ala upp þörunga til
gróöursetningar og flýta þannig
þroska þeirra verulega. Vitan-
lega eru til snfkjusveppir og
snikjudýr á þörungum. Viö
strendur Kallforniu nagar t.d.
urmull igulkerja stundum þara-
skógana til skemmda. Auk þess
eru ásetar, þ.e. tegundir, sem
taka sér bólfestu á þara, t.d.
þangskeggiö á klóþangi og
ýmsar tegundir (söl o.fl.) á
þaraþöngulleggjum. En á-
setarnir snikja ekki, en fá bara
hagkvæman biistaö.
Ég gat áöan um þörunga-
vinnslu til iðnaðar erlendis.
Hér hefur veriö sett á stofn
verksmiöja til þörungavinnslu á
Reykhólum. Er aðallega unnið
úr klóþangi og hrossaþara.
Sigurður Hallsson rannsakaöi
útbreiðslu og uppskeru kross-
þara á Breiöafiröi og ritaöi um
það á ensku 1975 (handrit).
Sigurður fann allstór svæöi vax-
in samfelldum hrossaþaraskógi
frá Akureyjum aö sunnan, norö-
ur að Króksfjaröarnesi. Á þessu
svæöi hefur hrossaþara veriö
aflaö fyrir þörungavinnsluna á
undanförnum 4 árum, 500-1000
tonn á ári. Sigurður telur, aö á
ofangreindu svæöi séu um 160-
180 þúsund tonn af hrossaþara.
1 jdli og ágúst 1979 rannsakaöi
Karl Gunnarsson liffræöi
hrossaþara (Laminaria
digitale) viö Fagurey á innan-
verðum Breiðafiröi, aö beiöni
Þörungavinnslunnar hf. Hafði
hrossaþara verið aflað við
Fagurey um nokkurra ára
skeið.Má benda fróðleiksfúsum
i þessu efni á ritgerð Karls:
Hafrannsóknastofnun, Fjölrit 6
árið 1980.
Marinkjarni (meö bleöla) og
beltisþari.
Blöðruþang og litil grein af klóþang
Hrossaþari (skuggamvnd).
Samkvæmt upplýsingum
Karls um þörungavinnsluna á
Reykhólum var framleiöslan
1979 þannig:
I. ÞrjU-fjögur þúsund tonn af
klóþangsmjöli (þ.e. 14000 tonn
af fersku þangi, oftast meö
þangsláttarpramma á sumrin
april-október um allan fjörö).
II. Um þúsund tonn af fersk-
um hrossaþara, oftast teknum
meö greiöu af flutningaskipinu
Karlsey viö Fagurey i október-
desember. Þurrkað og malað (i
13% þurrefni).
Þangmjöliö er selt til Skot-
lands alginat industry, notaö i
Alginatvinnslu.
Þaramjöl er selt til Þýska-
lands, Sviþjóöar, Frakklands,
Bandarikjanna og Japans. Not-
aö I Alginatvinnslu, fóöur, sUpu-
gerö, áburð o.fl.
Kafarar aöstoöuöu vitanlega
viðþaraathuganirá sævarbotni.
A rUmlega 2 m dýpi byrjar hinn
eiginlegi hrossaþaraskógur og
er samfelldur niður á 10-11 m
dýpi. Þéttleikinn mestur á
þriggja metra dýpi. Hrossaþari
vex mest, þ.e. þöngullinn leng-
ist, á 3-7 ára aldri upp i 2 m, en
lengd þöngulsog blööku saman-
lögö veröur um 4 m. Blaðkan
endurnýjast árlega. Elstu plönt-
ur reyndust 11 ára.
I fjölriti Hafrannsóknastofn-
unarinnar nr. 5 1979 segir frá
rannsóknum þeirra Karls
Gunnarssonar og Konráös
Þörissonar á stórþara, öðru
nafni kerlingareyra, en hann
vex frá lágflæöislinu niöur á um
20 m dýpi og myndar þara-
skóga, einkum þar sem ekki er
mikið öldurót og verður um eða
yfir 20 ára gamall. Erfiðara
þykir aö uppskera stórþara en
hrossaþara.
Hrossaþari situr oft á lausum
steinum á botninum og getur þvi
skógur hans fariö á hreyfingu i
miklum öldugangi. Stórþarinn
situr oftar á fastari botni, blý-
fasturá festiþráöunum. Þessum
tveimur tegundum er oft likt viö
pálma, vegna vaxtarlagsins
(sjá mynd), þeir mynda
„pálmaskóga” hafsins, brúna á
lit.
Beltisþari og marinkjarni
mynda lika stórvaxna þara-
skóga, en vaxtarlag þeirra er
annað, löng blaðka, sem likt er
viö belti, og fremur stuttur
þöngull (sjá mynd). Blaöka
beltisþara er mjög bylgjótt og
án greinilegrar miðtaugar, en
marfnkjarni er með greinilega
miötaug I blööku og hefur smá-
bleöla á takmörkum blööku og
þönguls. Bleölarnir og jafnvel
stórblöökur æt.
A þörungamyndinni sést
greinilega munur blööruþangs
og klóþangs. M.a. hefur blöðru-
þang jafnan 2 og 2 blöðrur sam-
an, en hiö grannvaxnara mó-
gullleita klóþang eina röö. Auk
þessara loftblaöra beggja teg-
unda, bera þær frjóblöðrur á
vorin (sjá bólrþangsmyndina).
Það er klóþangið sem þörunga-
vinnslan hagnýtir núna, kló-
þangið og hrossaþarinn. En
markaðsmálin eru erfið og hve
mikið má aö skaölausu taka?
Fjölskrúöugt dýralif er i
þangbeltinu og þaraskógunum.
Alls eru fundnar 220 tegundir
botnþörunga viö tsland. Haföi
Helgi Jónsson grasafræöingur
fundið um 200 þeirra um alda-
mót.
Botnfastir þörungar vaxa frá
fjöruboröi (i fjörunni) og út á
um 60 m dýpi. Þeir eru ásamt
svifþörungum undirstaða alís
lifs I sjó og vötnum.
RÍKISSPÍTALARNIR
lausar stöður
LANDSPÍTALINN
YFIRIÐJUÞJÁLFI óskast á Geðdeild
Landspitala. Upplýsingar veitir
hjúkrunaríorstióri Kleppsspitalans i
sima 38160.
SJÚKRAÞJÁLFARI óskast á
öldrunarlækningadeild Landspitalans
við Hátún í'rá 1. júni n.k. Einnig óskast
þar SJÚKRAÞJÁLFARI til sumaraf-
leysinga. Upplýsingar veitir yfir-
sjúkraþjálfari öldrunarlækningadeild-
ar i sima 29000.
HJÚKRUNARSTJÓRI óskast frá 1.
júni á Geðdeild Barnaspitala Hrings-
ins við Dalbraut. Upplýsingar gefur
hjúkrunarforstjóri Kleppsspitalans i
sima 38160.
VÍFILSSTAÐASPÍTALI
MEINATÆKNIR óskast til afleysinga
frá april til 1. september n.k. Upp-
lýsingar gefur deildarmeinatæknir i
sima 42800.
Reykjavik, 22. febrúar 1981
Skrifstofa rikisspitalanna
Eiriksgötu 5, simi 29000.
Cinhell
vandaöar vörur
fíafsuðuvélar
Ódýrar, handhægar geröir.
Skeljungsbúðin
Suðulandsbfaut 4
sri 38125
Heidsölubirgóir: Skeljungur hf.
Smávörudeid-Laugaúegi 180
Llggur þín leið og
þeirra saman
í umlerðinni?
SÝNUM AÐGÁT
yujracwi
Borgarspítalinn
Lausar stöður
SÉRFRÆÐINGUR
Staða sérfræðings i taugasjúkdómum 75%
staða við Grensásdeild, endurhæfinga-
deild Borgarspitalans er laus til umsókn-
ar.
Reynsla i endurhæfingu nauðsynleg.
Umsækjendur skulu gera nákvæma grein
fyrir menntun, starfsferli, visindavinnu
og ritsmiðum.
Upplýsingar um stöðuna veitir yfirlæknir
deildarinnar.
Laun samkvæmt kjarasamningi Lækna-
félags Reykjavikur við Reykjavikurborg.
Staðan veitist frá 15. mai eða eftir nánara
samkomulagi.
Umsóknir sendist til stjórnar sjúkrastofn-
ana Reykjavikurborgar, Borgarspitalan-
um eigi siðar en 20. mars 1981.
Reykjavik, 20. febrúar 1981
BORGARSPÍTALINN
Staða ritara
Staða ritara við Öskjuhliðarskóla er laust
til umsóknar.
Skriflegar umsóknir berist fyrir 26. þ.m.
Skólastjóri