Tíminn - 22.05.1981, Qupperneq 9

Föstudagur 22. maf 1981
9
„Sagan virðist hafa verið
skrifuð af svokölluðum höfð-
ingjum, þeim sem með völdin
fóru, og útlistun hennar borið
aðsama brunni fram á þennan
dag. Það hefur alltaf verið
munur á Jóni og séra Jóni á
íslandi.
gert honum annan kost en dauð-
ann. Þarna segir lika aö Náttfari
nam land á löglegan hátt.
Þetta eru minar heimildir um
þennan kjarkmikla mann. Aldrei
hefur það flögrað að mér að bát-
inn hafi slitið frá skipinu i vor-
logninu á Húsavik, heldur hitt að
þau skötuhjúin hafi laumað i hann
vistum og róið á vit hins nýja
lands þegar aðrir sváfu. Af þess-
um heimildum má sjá að Náttfari
var hrakinn úr landnámi sinu
með ofbeldi og þvi tók hann sér
ekki bólfestu i Náttfaravik,
heldur var settur þar niður nauð-
ugur.
Hraksmánarleg með-
ferð
Oft er talað og ritað um það
furðulega fyrirbæri að við
fslendingar kunnum betri skil á
sögu okkar frá upphafi skipulegr-
ar byggðar i landinu en aðrar
þjóðir. Þó er það svo að ærið
margt mun missagt i þeim fræð-
um. Sagan virðist hafa verið
skrifuð af svokölluðum höfðingj-
um, þeim sem með völdin fóru, og
útlistun hennar borið að sama
brunni fram á þennan dag. Það
hefur alltaf verið munur á Jóni og
séra Jóni á Islandi. Gott dæmi um
það er sú hraksmánarlega með-
ferð sem Náttfari hefur mátt
þola.
Ekki hefi ég setið það lengi á
skólabekk að hætta hafi verið á að
i þeim kviknaði. Þó hefir mér all-
oft verið gert að nefna fyrsta
landnámsmanninn og segja deili
á honum. Aldrei hefur flögrað að
mér að nefna Ingólf i Reykjavik i
það sæti. Það hefi ég ekki gert af
fordild heldur réttlætiskennd,
enda gengið þverrt á það sem
mér var innrætt i uppeldinu.
Mér hefur alltaf fundist Nátt-
fari eiga þennan heiðurssess.
Það þykir mér og athygli vert
að þótt ég nefndi Náttfara
var svar mitt alltaf talið
rétt. Mætti ætla að þeir kennarar
sem spurðu hafi ekki verið að
hygla umkomulitlum unglingi
með þessari einkunnagjöf, heldur
hitt að þeir hafi ekki verið trúaðir
á söguskýringuna þegar hjörtun
og nýrun höfðu verið rannsökuð.
Misvitrir sagnaritarar
Ég er fæddur og alinn upp i
landnámi Flóka Vilgerðarsonar,
Flókadal i Fljótum. Hann hefur
svo sem Náttfari orðiö fyrir barð-
inu á misvitrum sagnariturum.
Festi hann slika ást á þessu landi,
sem hafði þó kostað hann bú-
slóðarmissi i fyrstunni, að ekki
kom annað til greina en að gera
aðra tilraun til búsetu. Það tókst
honum. Hver gæti nú Imyndað
ser nverju hann þurfti til að kosta
og hvað hann varð á sig að leggja
til þess að geta komið aftur. Hann
var aldrei orðaður við mannvig
eða illindi eftir að hann kom i
Flókadalinn. Það er liklega þess-
vegna sem hans er ekki framar
getið i sögunni.
Þingeyingar mættu vel taka
svari fyrsta landnámsmanns sins
og allrar þjóðarinnar. Þeir eru
kunnir að harðfylgi. Þeir hafa
jafnvel beitt hörðu til að verjast
ranglæti.
Náttfari hefur að likindum orö-
ið kynsæll, og þvi liklegt að hans
blóð renni ennþá i æðum Þingey-
inga.
ÁRNESINGAR í
ÁSMUNDARSAL
ASMUNDARSALUR
Samsýning
16. -24. mai 1981
Páll S. Pálsson
Elfar G. Þórðarson
Páll isaksson
ÁRNESINGAR OG
MYNDLISTIN
■ Myndlistin nýtur vaxandi vin-
sælda, en allt fram á seinustu ár,
hefur höfuðborgarsvæðið verið
svo til eitt um hituna, þótt staðar-
málarar séu viða i bæjum og
þorpum og séu enn.
Þó er þetta liklega eitthvað að
breytast, þvi einhver sagði mér
að um 60% af myndlistarnemumá
Myndlista- og handiðaskólanum
væru utanbæjarmenn, komnir
þangað úr öllum landshornum til
að læra list, eða nýlist.
En við það eitt situr ekki, all-
viða úti á landi sinna menn mynd-
list, þannig að umtalsvert má
teljast og viða eru, nú orðið,
þokkaleg listasöfn i bæjum og
þorpum, og allt vekur þetta og
örvar til dáða.
Það er þó ekki mjög oft að
menn utan af landi komi til
Reykjavikur til að halda samsýn-
ingar, en nú hafa þrir ungir
menn, tveir frá Stokkseyri og
einn frá Selfossi, lagt yfir Hellis-
heiði og sýna nú myndir i Ás-
mundarsal, en alls eru þeir með
45 myndir i fórum sinum.
Þetta er áhugavert framtak,
og rétt að minna á, að frá þeirra
heimaslóðum hafa alist upp og
slitið barnsskónum margir af
okkar þekktustu myndlistar-
mönnum, eða rekja þangað ættir
sinar, þótt lifsstarfið væri unnið á
öðrum stað.
Myndiistarféiag Suður-
lands
Þeir þrir, sem nú sýna i As-
mundarsal eru félagar i Mynd-
listarfélagi Suðurlands, sem mun
tiltölulega ný samtök, en i félag-
inu munu nú vera um 30 manns,
og þegar þess er gætt að ekki eru
allir sem fást við mynðlist fyrir
austan fjall i þvi félagi, verður
ekki annað sagt en að þetta sé
álitlegur hópur.
Hélt félagið samsýningu á
Listasafninu á Selfossi um pásk-
ana og var hún ágætlega sótt.
Þeir félagar beita margvislegri
tækni i myndum sinum. Páll S.
Pálsson er með klippimyndir,
tússmyndir og myndir úr grjóti
og oliu.
Elfar G. Þórðarson málar með
oliu og vatnslitum, en er auk þess
með pastelmyndir, og Páll Isaks-
son heldur sig nær einvörðungu
við kritina, eða pastel, en er þó
með eina tússmynd.
Nú,um myndirnar er það að
segja, að þær eru æði misjafnar
að gæðum og sem heild falla þær
ekki vel hver að annarri. En þó
má sjá ágætar myndir hjá öllum
þessum þrem mönnum, oger ekki
minnsti vafi á að þeim er nokkur
sómi af suðurgöngunni.
Sýningunni lýkur á sunnudags-
kvöld og er opin á venjulegum
sýningartima.
Jónas Guð-
mundsson rit-
höfundur
skrifar um
myndlist.
® Páll S. Pálsson, Elfar G. Þórðarson og Páll tsaksson á sýningunni I
Ásmundarsal.
á þingpalli
Saltframleiðsla á Reykjanesi
Rasað um ráð
fram f verk-
smiðjumálum?
„Við viljum þó með lög-
formlegum hætti, eins og
bráðabirgðaákvæðið tekur til,
fryggja það að ekki verði ráð-
ist i þetta tiltæki nema að af-
urðum verksmiðjunnar verði
komið i viðunandi verð. Við
viljum tryggja að svo verði
staðið að málum að það verði
ekki anað út i einhverja
óvissu.”
Þannig fórust Davið Aðal-
steinssyni orð i byrjun vikunn-
ar þegar hann mælti fyrir
sameiginlegu nefndaráliti iðn-
aðarnefndar efri deildar:
Málefnið var frumvarp rikis-
stjórnarinnar um sjóefna-
vinnslu. Fram kom hjá Davið,
og fleiri þingmönnum, að óvist
er um rekstrargrundvöll og
sölumöguleika verksmiðju,
sem framleiddi 40 þúsund tonn
af fisksalti. Eins og fram kem-
ur i tilvitnuðu orðunum hér að
ofan, vildi iðnaðarnefnd slá
varnagla i frumvarpið og fá
inn bráðabirgðaákvæði um að
þátttaka rikisins i sllkri verk-
smiðju skyldi óheimil „fyrr
en tilboða hefði verið aflaö I
sölu afurða”.
Er Alþingi á góðri leið með
að leggja fjármuni almenn-
ings i þrjár ævintýraverk-
smiðjur? Til viðbótar við sjó-
efnavinnslu er nú fjallað um
þátttöku rikisins i Steinullar-
verksmiðju og Stálbræðslu.
Þessari eða svipuðum spurn-
ingum hafa þingmenn varpað
fram nú siðustu daga. Vil-
mundi Gylfasyni varð tiðrætt
um Kröflu og ævintýrið i
kringum hana þegar hann
ræddi sjóefnavinnsluna i neðri
deild. Þingmenn standa i góðri
trú um ágæti verksmiðjunnar
sagði hann, en mörg atriði eru
vægast sagt óljós. Er þvi
áhættan með fjármuni al-
mennings ekki of mikil?
Svipaðar athugasemdir
hafði Stefán Jónsson fram að
færa um Steinullarverksmiðj-
una, iefrideild. Hann kvað of
litinn tima hafa gefist til að at-
huga frumvarpiö, og mörg
atriði þyrfti að upplýsa betur.
Vissulega hafa þessi verk-
smiðjumál ekki legið i langan
tima fyrir Alþingi. Hins vegar
ber þess að geta að forsaga
t.d. sjóefnavinnslunnar nær
allt aftur til ársins 1954. Stál-
bræðslan hefur verið i undir-
búningi siðan 1970, og Steinull-
arverksmiðjan komst þegar
alvarlega á dagskrá árið 1973.
Hér er þvi ekkert flan á ferð-
um. Samt efast þingmenn, og
jafnvel ráðgjafastofnun eins
og Þjóðhagsstofnun, enn um
lifsgrundvelli þessara verk-
smiðja. Nægi ekki aöfaratim-
ar á borð viö þá sem þær hafa
fengið til að komast að niður-
stöðu, mættu hugmyndir um
skyndibyggingu orkufrekra
fyrirtækja skoðast i þvi ljósi.
Við afgreiðslu verksmiðju-
frumvarpanna reynir Alþingi
að fara varfærnislega i ráð-
stöfun rikisfjármuna. Þeim er
þó varið beint til atvinnuupp-
byggingar . Guðmundar G.
Þórarinsson benti á það að
bygging 8 þúsund tonna byrj-
unaráfanga sjóefnavinnslu
væri rökrétt framhald á til-
rauna- og þróunarstarfsemi
við saltframleiðslu á Reykja-
nesi. Þessum áfanga væri ætl-
að að afla markaða fyrir salt
frá stærri verksmiðju. Þá væri
sjóefnavinnslunni ætlað, sagði
Guðmundur, að verða undir-
staða fyrir mun umfangsmeiri
efnaiðnað i landinu siðar.
Lokatörnin
Sú vika sem nú er að liða
verður væntanlega siðasta
þingvikan á þessu vori. Þing-
lausnafundur er fyrirhugaður
n.k. laugardag, kl. 11 f.h.
Þessa siðustu daga hafa af-
köst Alþingis veriö með ólik-
indum. Listinn yfir afgreidd
mál er alltof langur til að hann
rúmist i þessum pistli. Hann
verður birtur annars staðar i
blaðinu. Þess skal aðeins getið
að samþykkt frumvörp urðu
alls 14 frá föstudegi til mánu-
dags s.l., 14 þingsályktanir
voru samþykktar á þriðjudag.
Þá fór skattafrumvarpið i
gegn. Til viðbótar urðu 6
frumvörp að lögum á mið-
vikudag. Vegaáætlun hlaut þá
staðfestingu.
Verksmiðju og virkjana-
málin verða vafalaust siðustu
málin sem Alþingi afgreiöir á
þessu þingi. Þ.e.a.s. ef þau ná
svo langt að sinni.
Jónas Guðmundsson
blaðamaður skrifar

i