Tíminn - 06.08.1981, Síða 8

n
8
utgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Stein-
grimur Gislason. Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Af-
greiðslustjóri: Siguröur Brynjólfsson. Ritstjórar: Þórarinn Þórarins-
son. Elias Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur V. ólafsson.
Fréttastjóri: Páll Magnússon. Umsjónarmaður Helgar-Tímans: lllugi
Jökulsson. Blaöamenn: Agnes Bragadóttir, Atli Magnússon, Bjarghild-
ur Stefánsdóttir, Egill Helgason, Friðrik Indriðason, Friða Björnsdóttir
(Heímilis-Timinn), Halldór Valdimarsson, Heiöur Helgadóttir, Jónas
Guðmundsson, Jónas Guðmundsson, Kristinn Hallgrimsson, Kristin
Leifsdóttir, Ragnar Orn Pétursson (iþróttir). Utlitsteiknun: Gunnar
Trausti Guðbjörnsson. Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guðjón Róbert
Agústsson, Elin Ellertsdóttir. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir. Próf-
arkir: Kristin Þorbjarnardóttir, Maria Anna Þorsteinsdóttir.
Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar: Siðumúla 15, Reykjavik. Sími:
86300. Auglýsingasimi: 18300. Kvöldsimar: 86387, 86392. —Verð i lausa-
sölu 4.00. Askriftargjald á mánuði: kr. 80.00 — Prentun: Blaöaprent h.f.
Oftrúiri
á stóridjuna
■ Málgögn Sjálí'stæöisflokksins og fylgismanna
hans kappkosta mjög þann áróður, að mannfjöldi
hér á landi muni aukast um nokkra tugi þúsunda
fram til aldamóta. Þetta hljóti að leiða til at-
vinnuleysis, ef ekki verði hafizt handa um að
reisa hér mörg stóriðjufyrirtæki á þessum tima.
Reynsla þjóðarinnar rökstyður ekki þennan
ótta. Frá 31. desember 1960 til 31. desember 1980
fjölgaði ibúum íslands um 52 þús. Aðeins eitt
fyrirtæki, sem talizt getur raunverulegt stóriðju-
fyrirtæki, álbræðslan i Straumsvik, kom til sögu
á þessum tima. Aöeins brot af þvi fólki, sem hefur
bætzt við á vinnumarkaðinum á þessum árum,
hefur fengið atvinnu þar.
Samt hefur verið nóg atvinna i landinu allan
þennan tima og raunar oft úr hófi fram, svo að
það heíur ýtt undir verðbólgu. Undan eru þó
skilin siðustu valdaár viðreisnarstjórnarinnar,
þegar hún fylgdi þeirri stefnu, sem nú er farið að
kenna við Margaret Thatcher.
Með þvi að benda á þessa staðreynd er ekki
verið að taka undir þann málflutning, að hér eigi
ekki að reisa nein stóriðjufyrirtæki á komandi
árum. Það er hins vegar ekki þjóðinni slik lifs-
nauðsyn og máigögn Sjálfstæðisflokksins vilja
vera láta.
Það, sem er þjoðinni hins vegar lifsnauðsyn, er
að styrkja og treysta þann framtaksanda, sem
hefur tryggt þá aukningu á atvinnurekstri, að hér
heíur ekki oröiö neitt atvinnuleysi, þótt þjóðinni
hafi fjölgaö um 52 þúsund siðustu tvo áratugina.
Þar hefur jafnt framtak einstaklinga og félags-
samtaka veriö aö verki.
Það er athyglisvert að fylgjast með kosninga -
baráttunni i Noregi með hliðsjón af afstöðunni til
stóriðjufyrirtækja annars vegar og minni at-
vinnufyrirtækja hins vegar. Þar eflist nú sá
flokkur sem hefur svipaða stöðu og Sjálfstæðis-
ílokkurinn hér, hægri flokkurinn. Það stafar ekki
af þvi, að hann boöi stóriðju.
Þvert á móti boðar hann fjölgun og eflingu
minni fyrirtækja. Flokkurinn telur að það muni
gefa bezta raun. Litlu fyrirtækin og meðalstóru
fyrirtækin hafi tvo kosti. Þau skapi möguleika
fyrir framtak margra. Þau skapi fleiri atvinnu-
fyrirtæki en stóriðjan.
Hægri flokkurinn norski er engan veginn
fyrstur með þessa kenningu. í allmörgum
löndum hefur verið gripið til sérstakra aðgerða
til að koma fótum undir ný minni fyrirtæki og efla
þau sem fyrir voru. Það þykir eitt farsælasta úr-
ræðið gegn atvinnuleysinu.
Á áratugnum 1960-1980 hefur verið nóg atvinna
á íslandi, þótt fólkinu hafi fjölgað. Það má ekki
sizt þakka þvi, aö hér hafi bætzt i hópinn mörg ný
fyrirtæki, sem einstaklingar eða félög þeirra hafa
stofnað. Slikan t'ramtaksanda þarf að efla og
styrkja.
Þ.Þ.
Magnús
Kjartansson
fyrrverandi ráðherra
A siðastliðnum hálfum öörum
til tveim áratugum hefur orðið
mikið mannfall i forustu liði i is-
lenskum stjórnmálum og það
langt um aldur fram. Nú siðast
Magnús Kjartansson fyrrverandi
ráðherra.
Með Magnúsi Kjartanssyni
ráðherra er fallinn i valinn stór-
brotinn stjórnmálamaður, ritfær i
besta lagi og ræðumaður ágætur,
ötull til starfa hvort sem hann
sótti mál sitt eða varði. Hann réð
yfir slikum hæfileikum i stjórn-
málabaráttu, að um hann mátti
segja, að það sannaöist á honum
að viðhorf andstæðinga Magnús-
ar mótuðust verulega af spádóms
orðum ‘skáldsins Einars Bene-
diktssonar, þar sem hann segir:
„Ótti er virðingar faðir og móð-
ir”. Þessa naut Magnús Kjart-
ansson óbeint á vigvelli stjórn-
málanna.
Magnús var fæddur á Stokks-
eyri 25. febr. 1919. Foreldrar voru
Kjartan f. 16.5. 1894 verkamaður
og lögregluþjónn i Hafnarfirði til
1920, átti siðar sæti i ýmsum
nefndum og ráðum. Fluttist til
Reykjavikur 1950. ólafssonar
ferjumanns á Sandhólaferju Guð-
mundssonar og konu hans Sigrún-
ar f. 8. ágúst 1894 Guðmundsdóttir
bónda i Seljatungu. Kona 22.1.
1944 Kristrún f. 9. april 1922
Ágústsdóttir sjómanns i Reykja-
samgöngur
vik Guðjónssonar og k.h. Sigriðar
Jónsdóttur.
Magnús varð stúdent frá M.R.
1938. Fór til Kaupmannahafnar til
náms i háskólum strax 1938.
Verkfræðinám hóf hann við Hafn-
arháskóla þá strax. Við Norrænu
nám i Hafnarháskóla var hann
árin 1940-1943. Siðar var hann við
nám við háskólana að Lundi og i
Stokkhólmi. Próf tók hann i for-
spjallavisindum frá háskólanum i
Kaupmannahöfn 1941.
Magnús Kjartansson gerðist
ritstjóri Þjóðviljans 1947. Þaö var
andstæðingum hans i stjórnmál-
um ekki siður en samherjum hans
ljóst að þar fór enginn meðal-
maöur þar sem hann fór. Rit-
hæfni hans, gáfur og orka sáu
fyrir þvi, að andstæðingum hans
var i engu hlift. Hann gat i blaða-
deilum sinum verið hvorttveggja
i senn harður og óvæginn. Ég
minnist greina hans i Þjóðviljan-
um undir dulnefninu „Austri”.
Þau skot er þær smágreinar
fluttu, náðu að þvi er ég hygg oft-
ast i mark, það svo að sviða hefur
valdið. Siðar kynntist ég þvi, sem
Magnús sagði sjálfur við mig.
Austri og Magnús Kjartansson
ráðherra eru tveir ólikir menn.
1 stjórnmálabaráttunni gerði
Magnús sér grein fyrir þvi aö hún
er barátta um lifsskoðanir og á
vigvellinum verður að sækja og
verja, svo sem hver hefur orku
til. Utan vigvallar kynnast menn
persónulega svo sem ég átti eftir
að kynnast Magnúsi Kjartanssyni
en ekki „Austra” hann þekki ég
frá vigvelli stjórnmálanna. Ég
var svo lánsamur að kynnast
manninum Magnúsi Kjartanssyni
utan vigvallar þó að stjórnmálum
væri þá unnið. 1 þakkar skyni
vegna þeirra kynna eru þessi
kveðjuorð min skrifuð.
Atvikin höguðu þvi svo til að
við Magnús Kjartansson uröum
samráðherrar i rikisstjórn Ólafs
Jóhannessonar. Ekki orkar það
tvimælis, að sú rikisstjórn verður
fyrir margra hluta sakir talin
með mikilhæfustu rikisstjórna
Islands vegna verka sinna, sem
þjóðin hefur notið og mun njóta
um langa framtið enda þótt
þeirra verði ekki getið hér. Á þess
um árum og i þessu samstarfi
kynntist ég hinum glaðsinna og
skemmtilega Magnúsi Kjartans-
syni. Ég minnist þegar viö sátum
matarboð hjá íorseta íslands að
Bessastöðum ásamt dr. Luns
framkvæmdastjóra Nato. 1 sam-
tali þeirra Magnúsar Kjartans-
sonar hló dr. Luns svo mikið að
ekkert annað heyrðist i borðstof-
unni, nema hlátur þeirra sem var
svo smitandi að við hinir urðum
undir að taka. Ekki var þetta i
Geta Islendingar
gert út farþega-
skip allt árið?
B Nú hefur vcrið frá þvi skýrt, að
Éimskipafélag íslands hf. og Haf-
skip hf. hafi i hyggju að rcyna út-
gerð farþegaskips og bilferju til
og frá íslandi yfir sumarmánuð-
ina. þvi island er að heita má eina
landið, eða eyjan, sem ekki hefur
slika þjónustu. ef frá eru taldar
ferðir Smyrils hingað til lands á
sumrin.
Talið er að rekstrargrundvöllur
sé f yrir skeinm tiskip. er tekur um
600 farþega og um 200 bila.
Hvað sem rekstrarlegum
grundvelli við keinur, eru þetta
áhugaverðar fregnir fyrir islend-
inga, sem liafa verið án milli-
landaskips, sem flytur farþega og
bila, siðan Gullfoss hætti sigling-
um, eftir rúmlega tveggja
áratuga siglingu, en skipið var
smiðað árið 1950, og seit úr landi
árið 1972.
Útgerð farþegaskips allt
árið möguleg?
Það vakti sérstaka athygli, að
áðurnefnd skipafélög töldu aðeins
unnt að halda úti sliku skipi yfir
sumarmánuðina, þrjá mánuði að
mig minnir.
Það kann að vera, að tiirauna-
sigling i þrjá mánuöi sé heppileg,
en á það má benda, að ekkert
virðist þvi til fyrirstöðu, að slik
skip séu rekin allt árið.
Upphaflega voru það framfarir
i flugi, sem gerðu útaf viö regiu-
bundnar siglingar með feröa-
menn. Flugið tók styttri tima,
þægindi i flugi fóru ört vaxandi,
og einnig öryggi flugferða.
Talið er að farþega og bilferja
muni koma nokkuð niður á far-
þegafjölda flugfélaganna, en þá
gleymist einn liður, sumsé sá, að
fyrir löngu er hafin samvinna
milli skipafélaga og flugfélaga
þannig að yfir svartasta skamm-
degið, gæti svona skip tekiö á
móti islenskum og erlendum
ferðamönnum á Miöjarðarhafi,
eða i Karabiska hafinu. Þetta var
reynt með Gullfoss á sinum tima,
en skipið var alls ekki i stakk búið
fyrir slikar ferðir.
Sem dæmi má nefna, að Sam-
einaða gufuskipafélagið, sem
lengi sigldi til Islands, notar bil-
ferjur og farþegaferjur sinar á
suðlægari slóðum vfir vetrar-
mánuðina. T.d. i feröum frá botni
Adriahafs, en þaðan er siglt til
Grikklands og landa fyrir botni
Miðjarðarhafsins. Mjög vel hefur
gengið að selja i þessar feröir —
og menn taka bilinn með, biða
milli ferða og aka um suörænar
slóðir.
Svo virðist sem nær endalaus
eftirspurn sé eftir siglingum með
skemmtiferðaskipum allt árið, og
þá verður að nota flugvélar að og
frá borði að vetrarlagi, en út- |