Tíminn - 12.01.1983, Qupperneq 8

8
MIÐVIKUDAGUR 12. JANÚAR 1983
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Gisll Sigurösson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gislason.
Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiöslustjóri: Sigurður Brynjólfsson.
Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elias Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur
V. Ólafsson. Fréttastjórar: Kristinn Hallgrimsson og Atli Magnússon.
Umsjónarmaöur Helgar-Tlmans: Guðmundur Magnússon. Blaöamenn: Agnes
Bragadóttir, Bjarghlldur Stefánsdóttir, Friðrik Indriðason, Heiöur Helgadóttir, Jón Guöni
Kristjánsson, Kristín Leifsdóttir, Samúel Örn Erlingsson (íþróttir), Skafti Jónsson, Sonja
Jónsdóttir. Útlitsteiknun: Gunnar Trausti Guöbjórnssson. Ljósmyndir:
Guöjón Einarsson, Guöjón Róbert Ágústsson, Elín Ellertsdóttir. Myndasafn:
Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir: Flosi Kristjánsson, Kristín Þorbjarnardóttir,
Maria Anna Þorsteinsdóttir. Ritstjórn skrifstofur og auglýsingar:
Síðumúla 15, Reykjavik. Sími: 86300. Auglýsingasími 18300. Kvöldsímar: 86387 og 86392.
Verð í lausasölu 11.00, en 125.00 um helgar. Áskrlft á mánuöi kr. 150.00.
Setning: Tæknideild Tímans. Prentun: Blaöaprent hf.
Efling rannsókna
á laxastofninum
■ Davíð Aðalsteinsson, Páll Pétursson og Guðmundur
Bjarnason hafa lagt fram athyglisverða tillögu til
þingsályktunar í Sameinuðu þingi um eflingu rannsókna
á laxastofninum.
Eitt tilefni tillögunnar er hinar stórauknu laxveiðar
Færeyinga í sjó, en margt bendir til, að þær hafi dregið
úr laxveiði hér á landi.
Fleiri orsakir geta valdið því, að dregið hefur úr laxveiði
hérlendis. Flutningsmenn telja nauðsynlegt að þetta allt
sé rannsakað til hlítar.
í greinargerðinni segir m.a. á þessa leið:
„Við íslendingar bönnum laxveiði í sjó í lögum með
fáeinum undantekningum og er því sjávarveiði á laxi
okkur andstæð. Áhugí beinist að því, að bönnuð verði
sjávarveiði á laxi. Mikilvægt er að afla vitneskju um að
hve miklu leyti hann veiðist við Færeyjar og Vestur-
Grænland, en tíu merkjum af íslenzkum löxum veiddum
á nefndum svæðum hefur verið skilað eins og áður segir.
Merkingar á sjógönguseiðum af laxi hafa farið fram
hér á landi samfellt í rúma þrjá áratugi, lengst af í smáum
stíl. Laxaseiðamerkingar voru stórauknar á þessu ári. Um
140 þús. sjógönguseiðum var sleppt í ár og frá
hafbeitarstöðvum víðs vegar um landið, þar af um
helmingur á Norður- og Norðausturlandi, en ætla má að
laxaseiði af þessum landshlutum jangi fremur austur í
Atlantshaf. Áuk framkvæmda við merkingarnar þarf að
leita að merktum löxum og taka þátt í alþjóðlegri
samvinnu um gagnasöfnun og rannsóknir laxagangna.
Þar sem löndin við norðanvert Atlantshaf austan
Grænlands leggja lax til Færeyjaveiðanna virðist eðlilegt
að þau kanni sameiginlega hve hvert land leggur stóran
hlut til veiðanna. Alþjóðahafrannsóknaráðið hefur beitt
sér fyrir samvinnu um rannsóknir á laxi, sem veiðist á
Norður-Atlantshafi, á hliðstæðan hátt og gert var áður
vegna laxveiðanna við Vestur-Grænland. Gert er ráð fyrir
að þátttökulöndin í rannsóknunum standi hvert um sig
undir kostnaði við framlag sitt til rannsóknanna. I
desember mánuði 1981 komu saman í Þórshöfn í
Færeyjum fiskifræðingar frá upprunálöndum laxins til
þess að semja áætlun um rannsóknirnar sem ná bæði til
gagnasöfnunar og úrvinnslu gagna. Enn fremur var
verkefnum skipt milli þátttökulandanna. Island tekur þátt
í rannsóknunum. Framlag okkar er fólgið í laxaseiðamerk-
ingum, endurheimt merkja og gagnasöfnun um borð í
færeyskum laxveiðibáti. Veiðimálastofnunin sendi rann-
sóknarmann til Færeyja í febrúar 1982, sem dvaldist um
borð í laxabáti í þrjár vikur til gagna- og upplýsingasöfnun-
ar.
Gert hefur verið ráð fyrir að senda skoðunarmann um
borð í færeyskan laxabát snemma á árinu 1983, á sama
hátt og gert var á þessu ári, og að kosta leit að
laxamerkjum í Færeyjum á laxavertíðinni í vetur að hluta
á móti öðrum þátttökulöndum í rannsóknunum.“
Að lokum segir í greinargerðinni, að það sé skoðun
flutningsmanna, að allar rannsóknir þurfi að efla.
Niðurstöður laxarannsókna munu verða haldbeztu rökin,
þegar samið er um að draga úr eða stöðva laxveiðar utan
upprunalanda laxins. Því þarf að stórauka fjárframlög til
þeirra rannsókna.
Framboðið í höfuð-
borginni
Lokið er prófkjöri Framsóknarflokksins í Reykjavík og
skipun sex efstu manna á framboðslista flokksins ráðin.
Framsóknarmenn í Reykjavík fagna því, að Olafur
Jóhannesson hefur gefið kost á því, að vera áfram
forustumaður þeirra.
Sérstaka athygli vekur, að ungt fólk skipar þrjú af sex
efstu sætunum. Enginn framböðslisti flokkanna í
Reykjavík getur stært sig af slíku. Pað gefur ekki sízt
vonir um vaxandi gengi Framsóknarflokksins í höfuðborg-
inni. þþ
skrifað og skrafað
Fjarstýring
■ Engu er líkara en aö
pólitískar skriffinnar Þjóð-
viljans séu farnir að trúa
þeim margþvælda áróðri
Morgunblaðsins að Alþýðu-
bandalagið stjórni Framsókn-
arflokknum. Að minnsta
kosti láta þeir svo að það sé
í þeirra verkahring að hafa
áhrif á prófkjör framsókn-
armanna í Reykjavík og eftir
að það er afstaðið að leggja
út af niðurstöðunni sér í hag
eða óhag eftir því hvemig á
það er litið. Alla síðustu viku
varði blaðið sínu uppáhalds-
rými fyrir hugmyndfræði
undir skæting í garð Ólafs
Jóhannessonar, utanríkis-
ráðherra. Honum voru
skammtaðir stuðningsmenn
eftir þeim hugmyndafræði-
legu kokkabókum sem klipp-
arar hafa tamið sér að mat-
reiða upp úr og vammir og
skammið ekki skornar við
nögl þegar þeirra innræti var
lýst.
Að prófkjöri loknu og að
niðurstöðum fengnum kveð-
ur enn við svipaðan tón og er
engu líkara en að Þjóðviljinn
hafi orðið undir í prófkjöri
sem hann á enga aðild að. Og
þeir frambjóðendur sem flest
fengu atkvæðin eru léttvægir
fundnir að mati skurðar-
meistara Þjóðviljans. „Það
fór eins og vænta mátti að
Ólafur Jóhnnesson sigraði í
prófkjöri Framsóknarflokks-
ins. Hins vegar varð þeim
sem vonuðust til að kona
skipaði .annað sætið ekki að
ósk sinni. Engar breytingar
. hjá Framsókn) (svo!). Hins
vegar varð Haraldur Ölafs-
son, sem skrifað hafur langar
greinar og vandaðar um
næstu hægri stjórn (svo!) t'
öðru sæti. Það fer því ekki á
milli mála, að það var fylking
Helguvíkurmanna og Natós
sem þarna vann sigur.“
En hugmyndafræðin, eða
fáfræðin, á víðar upp á
pallborðið í Þjóðviljanum en
í illa grunduðum skætingi
klippara. Á útsíðu birtist
„frétt“ um prófkjörið undir
fyrirsögninni Framsóknar-
menn völdu til hægri. Þeirri
frásögn lýkur með eftirfar-
andi: „Greinilegt er að í
Reykjavík hefur hugmyndin
um nýja hægri stjórn undir
forsæti Ólafs Jóhannessonar
fengið byr undir báða vængi
í Framsóknarflokknum. Það
segir svo sína sögu að 207
manns völdu forsætisráðherra-
efnið í prófkjörinu.“
Það er engin hálfvelgja í
fréttaskrifum af þessu tagi.
Það er ekki nóg með að þeir
sem étið hafa af skilningstré
Marx skipi mönnum og mál-
efnum til hægri eða vinstri að
geðþótta heldur eru þeir
búnir að mynda stjórn eftir
kosningar sem ekki er vitað
hvenær fara fram né um
hvaða framboðslistar bjóða
fram. Það mundi flækjast
fyrir flestum öðrum að sjá
fyrir úrslit slíkra kosninga.
En svoleiðis smámunir tefja
ekki fyrir vitsmunaverum
Þjóðviljans að mynda ríkis-
stjóm langt fram í tímann.
Góður kostur
Allir frambjóðendur sem
þátt tóku í prófkjörinu eru
góðir og gegnir framsóknar-
menn og er dilkadráttur
Þjóðviljans ósmekklegur og
ómaklegur í þeirra garð.
Ungt fólk og efnilegt náði
góðum árangri og sættir sig
við sinn hlut að sinni og
vonglaðir framsóknarmenn
fara að hyggja að kosning-
abaráttu sinni og þarf engar
leiðbeiningar frá Þjóðviljan-
um til að móta stefnuna.
Þegar kemur að forvali
Alþýðubandalagsins geta
hugmyndafræðingamir á
málgagni sósíalisma m.m.
gert upp á milli frambjóð-
enda að vild og gert þeim og
fylgismönnum þeirra upp
skoðanir eftir sínu höfði, og
dregið alla þá lærdóma af
valinu sem þeim sýnist. En
það er mál framsóknarmanna
einna hvernig þeir velja sína
frambjóðendur.
En kannski er ekki óeðli-
legt að Þjóðviljinn reyni að
gera frambjóðendur Fram-
sóknarflokksins sem tor-
tryggilegasta í augum lesenda
sinna. Fylgistap Alþýð-
ubandalagsins er yfirvofandi
og eðlilega finnst mörgum af
fyrrverandi kjósendum þess
Framsóknarflokkurinn góð-
ur kostur. Því rembast Þjóð-
viljamenn eins og rjúpan við
staur að gera frambjóðendur
Framsóknarflokksins sem
tortryggilegasta í augum
þessa fólks. En þeir standa
jafnkeikir eftir og væri hug-
myndafræðingum nær að líta
í eigin barm og reyna að
komast að því hvers vegna
kjósendur snúa baki við Al-
þýðubandalaginu.
Hroilvekjur enn
f pisli þessum í gær var
harðlega veist að sjónvarps-
mönnum fyrir sýningar á
misþyrmingum og illa förn-
um líkum sem fallið hafa í
hernaðarátökum eða fyrir
morðingjahendi. Svona
myndbirtingar hafa löngum
verið umdeildar og eru ekki
allir á einu máli um hvort þær
þjóni þeim tilgangi að sýna
okkur andstyggð styrjalda og
afleiðingar vopnaskaks. Allt
eins gæti verið að slík sjón sé
orðin eins hversdagslegur
viðburður og veki ekki meiri
athygli en frásagnir af járn-
brautarslysi í Suður-Amer-
íku eða flóðum á Indlands-
skaga þar sem svo og svo
margir létu lífið.
Sjónvarp er ekki eitt um
að sýna slíkar myndir. Blöð
eru oft óspör á rými undir
hrollvekjurnar og sundurtætt
lík og hamingjusömum feg-
urðardísum er stundum val-
inn staður hlið við hlið á
myndasíðunum, hvaða tengsl
sem þar eru á milli.
En myndfrásögn sjónvarps
er áhrifameiri en annarra
fjölmiðla og dagleg um-
gengni þorra fólks við skjáinn
og það sem þar birtist hefur
kannski meiri áhrif en okkur
órar fyrir. í skrifinu í gær var
lýst andúð á þeirri tilhneig-
ingu að birta nákvæmar lýs-
ingar á svöðusárum og illa
förnum líkum, í sjónvarpi
jafnvel þótt tilkynnt sé fyrir-
fram að birtingin sé ekki við
allra hæfi, og sér í lagi þeim
„hræggömmum" sem skrá á
filmur sínar og myndbönd
þann óhugnað sem valur er.
íslenskir sjónvarpsmenn eiga
hér ekki hlut að máli því þeir
eru ekki sendir í fjarlæg lönd
til að safna efni um hernaðar-
átök. Víða erlendis eru
myndbirtingar af þessu tagi
miklu algengari og jafnvel
hroðalegri en hér tíðkast.
Það„ sem hér er sýnt er
erlent efni sem hingað er
sent. Er undirrituðum kunn-
ugt um að starfsmenn ís-
lenska sjónvarpsins cru held-
ur ófúsir til að senda út
hryllingsmyndir og klippa
þær iðulega úr erlendum
fréttamyndum, svo að það er
síður en svo að sóst sé eftir
þeim.
En það breytir ekki því að
þessar myndbirtingar eru
óhugnanlegar og óþarfar
hvað sem vera kann tíska í
fréttamennsku í útlöndum
og þær myndir sem tilgreind-
ar voru eru unnar af er-
lendum sjónvarpsmönnum.
OÓ
Frumskógarhernaður
í verðlagsmálunum?
■ LÖGBANNSMÁLJÐ, sem Verðlagsráð hefur höfðað
gcgn Strætisvögnum Reykjavíkur vegna ákvörðunar borgar-
stjórnarmeirihlutans að hækka fargjöld að eigin geðþótta
hvað sem líður afstöðu Verðlagssráðs, sem lögum samkvæmt
bcr að fjalla um slíkar hækkanir, hefur cðlilega vakið miklar
umræður, enda málið sein betur fer óvenjulegt.
Fáir munu bera á móti því, að verðbólgan, sem herjað hcfur
á þjóðina í fjöldamörg undanfarin ár, sé eitt alvarlegasta
vandamálið, sem við er að eiga i efnahagsmálum - ekki síst
vcgna þess að langvarandi óðaverðbólga sýkir allt efnahags-
kerfið. Isiendingar hafa hingað til talið sig hafa val á milli
verðbólgu og atvinnuleysis, og valið vcrðbólguna, en
spurningin er hvort langvarandi verðbólga grefur ekki svo
undan stoðum framleiðslunnar í landinu, að til atvinnuieysis
kunni að koma verði verðbólgan ekki haniín. I framtíðinni
þarf því í auknum mæli að berjast samtímis fyrir fullri atvinnu
og verulega minni verðbólgu ef vel á að fara.
í skýrslu þeirri, scm ríkisstjórnin sendi frá sér fyrir um ári
síðan um aðgerðir í efnahagsmálum, var sérstaklega vikið að
verðlagsmálunum. Þar mótaði ríkisstjórnin í heild stefnu, þar
sem sagði m.a.:
„I verðlagsmálum verður við það miðað að draga úr
opinberum afskiptum af vcrðmyndum og auka sveigjanleika
í verðniyndunarkerfinu.
Tckið verður upp nýtt fyrirkomulag, sem miðar að því að
verðgæsla komi í vaxandi mæli í stað beinna verðlagsákvæða.
Stuðlað verði að hagkvæmari innkaupum til landsins.
Sveitarstjórnir fái hcimild til þess að breyta gjaldskrám
fyrirtækja sinna sem nemur hækkun byggingarvísitölu án
sérstaks leyfis frá ríkisvaldinu".
Þetta er sú stefnumörkun, sem ríkisstjórnin stóð að sem
heild, og í samræmi við hana hefur verið unnið af
Verðlagsráði. Með þeim breytingum, sem gerðar voru í
samræmi við þessa stcfnumörkun, var hætt að leggja allar
mögulegar ákvarðanir um vcrðhækkanir fyrir ríkisstjórnina,
eins og áður var, en Verðlagsráð látið um að fjalla um þau
mál á faglegum grunni innan þess ramma sem ríkisstjórnin
hafði hér mótað. Afgreiðslur í ráðinu hafa mjög oft verið
samhljóða, en þar sitja m.a. fulltrúar launþega og vinnuveit-
enda.
ÞFITA er sú stofnun sem nýi borgarstjórnarmeirihluti
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík ákvað að sniðganga þegar
hann hugðist hækka fargjöld Strætisvagna Reykjavíkur í einu
stökki um 50%. Borgaryfinöld höfðu ekki fyrir því að leggja
inn beiðni um þessa hækkun til ráðsins. Það hafði því ekki
einu sinni reynt á það, hvað Vcrðlagsráð teldi eðlilegt að ieyfa
mikla hækkun, þótt auðvitað sé öllum Ijóst að 50% hækkun
er úr öllu samhengi við það sem gerst hefur og þvi enginn
grundvöllur fyrir slíku risastökki.
Borgaryfirvöld hafa nú fengið vikufrest til að skýra mál sitt
fyrir borgarfógeta, svo það mun ekki liggja fyrir fyrr en í
næstu viku, hvort lögbannið nær fram að ganga eða ekki.
Vart vcrður þó öðru trúað en að svc fari, og að þessi hækkun
gangi þar með til baka. Strætisvagnarnir geta síðan sótt um
hækkun eltir eðlilegum leiðum, og munu þá vafalaust hljóta
eðlilega meöhöndlun hjá Vcrðlagsráðinu þrátt fyrir þetta
frumhlaup.
Nái lögbannið hins vegar ekki fram, þá cr þar með gefið
fordæmi um þann fruinskógahernað í verðlagsmálum, sem
vandséð er hvernig lyktar. -Starkaður