Tíminn - 06.03.1984, Page 2

ÞRIÐJUDAGUR 6. MARS 1984
fréttir
Öll loðnan geng-
in vestureftir?
■ „Viðhöfumundanfarnadagaverið
að athuga hvort von væri á meiri loðnu
úr austurátt og niðurstaðan er sú að
óvarlegt sé að ætla það. l>að var loðna
út af sunnanverðum Austfjörðum fyrir
um mánuði og við athuguðum allt það
svæði núna og fundum ekki neitt. Það
bendir til þess að loðnan sé öll gengin
vesturcftir,“ sagði Hjálmar Vilhjálms-
son, leiðangursstjóri um borð í Árna
Friðrikssyni, sem undanfarna daga
hefur verið við loönuleit við suöur-
ströndina.
Hjálmar sagði, að lýsingin á þeirri
loðnu sem væri að fást við Vestmanna-
eyjar um þessar mundir kæmi heim og
saman við loðnuna sem var fyrir sunn-
anverðum Austfjörðum fyrir mánuði.
Það benti til þess að um væri að ræða
sömu gönguna og að engar vísbcnding-
ar hefðu komið fram um að von væri á
fleiri göngum að austan. Hann sagði
ennfremur að leiðangurinn myndi
halda sig við veiðisvæðið í kringum
Vestmannaeyjar næstu tvo daga að
minnsta kosti og síðan yrði haklið
norður undir Snæfellsnes til að kanna
möguleika á nýjum göngum úr vestur-
átt, sem ekki væri útilokað að kæmu.
Aðspurður um hvort einhverjar
skýringar væru á því hvers vegna
loðnan sem nú er að fást á veiðisvæðinu
við Vestmannaeyjar væri svo smá sem
raun ber vitni og brognin óþroskuð
sagðist Hjálmar ekki hafa þær á
reiðum höndum. Hins vegar sagði
hann að oft væri það með göngufisk,
að stærsti og elsti fiskurinn gengi fyrst.
„Það er í sjálfu sér mjög eðlilegt að
loðnan sem nú er á svæðinu frá
Vestmannaeyjum og norður að
Reykjanesi sé skemmra á veg komin
hvað varðar hrognafyilingu og hrogna-
þroska heldur en loðnan sem er komin
vestur á Breiðafjarðarsvæðið. Það er
líka eðlilegt að hún sé sniærri svo að
þetta er í sjálfu sér ekkert nýtt.“
- Það hefur líka verið talað um að
loðnan væri óvenju blönduð núna, það
cr að segja misstór og misjafnlega
langt á veg komin hvað varðar hrogna-
þroska?
„Það er Ifklegt að stærsta loðnan
sem nú er verið að veiða á Vestmanna-
eyjasvæðinu séu einhverjar eftirlegu-
kindur úr fyrri göngum. Annars gcta
verið á því margar skýringar og það er
best 'að fullyrða sem minnst á þessu
stigi,“ sagði Hjálmar.
-Sjó
inagait
mmlakar
ÚtveggjakkBónlng
fyrlr
íslenskar aöstœður
áótrúlega
hagstœöu veiöi!
'll 1<AíTV>
Hina stílhreinu Plagan Populár útveggja-
klæðningu fáið þið hjá okkur.
Hentar bæði nýbyggingum og gömlum húsum,
t.d. ef auka þarf einangrun þeirra.
Veggklæðning í hæsta gæðaflokki.
Lítiö inn og kynnið ykkur kosti Plagan Populár
veggklæðningarinnar.
BYGGINGAVORUVERSLUN Nj
KÓPAVOGS BYKO
TIMBURSALAN
SKEMMUVEGI 2 SÍMI:41000

„Leit á þetta sem venjulega filmu sem
ekki kæmi mér sérstaklega við og....
VAR MJfiG ÁNÆGWIR
MEB ARANGUMNN”
— segir Halldór Laxness í spjalli vegna kvikmyndar-
innar Atómstödin, sem frumsýnd var um helgina
Mí „Mér líkar myndin ágætlega, þeir
hafa lagt mikla og alvarlega vinnu í þetta
og árangurinn er eftir öllum vonum,“
sagði Halldór Laxness, þegar blaðamað-
ur spurði hann hvernig kvikmyndin
Atómstöðin hefði komið honum fyrir
sjónir.
Það fjölgar óðum þeim sögum Hall-
dórs sem ráðist er í að gera kvikmynd
eftir, fyrst var Salka Valka, þá Brekku-
kotsannáll og Paradísarheimt, sem Þjóð-
verjinn Rolf Hádrich stjórnaði og kvik-
myndir hafa verið gerðar eftir a.m.k.
tveim smásögum hans, Lilju og Jóni í
Brauðhúsum, „það var eiginlega bibl-
íuleg mynd og ákaflega vel gerð mynd,
hún var á allt öðrum nótum en venjuleg
skemmtimynd, þetta var svona fagur-
fræðileg úttekt á texta úr Nýja Testa-
mentinu," sem ég var mjög þakklátur
fyrir," sagði Halldór um síðastnefndu
myndina.
Er mikið um það að kvikmyndagerð-
armenn, innlendir og erlendir eru að
koma til þín og biðja um rétt til að gera
kvikmyndir eftir sögum þínum?
„Já, það hefur oft staðið til og stund-
um verið framkvæmt og stundum farið
úr böndunum. En ég hef nú ekki gefið
mig fram við kvikmyndagerðarmenn að
fyrra bragði, því að ég lít nú ekki svo á
að mín verk séu sérlega gerð fyrir, eða
hugsuð fyrir kvikmyndir. Það hefur þó
tekist fyrir einhverja tilviljun að finna
efni eftir mig, sem hefur átt vel við
kvikmyndun. Sumt hcfur nú verið í of
stóru broti. Það voru Þjóðverjar sem
tóku sögu eftir mig um manninn sem fór
til Utah, og það voru þrjár heils kvölds
myndir. Það tók heilan dag að sjá alla
myndina. Þeir komu með hana til lands-
ins og ég leit á hana hjá þeim og þeir
buðu gestum og það tók allan daginn frá
morgni og fram á kvöld að sjá hana.
Ég segi nú fyrir mig að ég hef ekki haft
svo ákaflega mikinn áhuga á kvikmynd,
ekki meira en hver annar og það er ekki
endilega höfundurinn sjálfur, sem sker
úr um það hvort kvikmyndin hefur tekist
vel eða ekki, það er mest undir filmu-
gerðarmönnunum sjálfum komið. Og
■ Halldór Laxness.
Tím,amynd: Róbert
það er dálítið erfitt að fá útlendinga til
að gera góðar kvikmyndir frá Islandi.
Það verður dálítið fjarstæðukennt og
verkar skrítlega á okkur.
Hefurðu skrifað kvikmyndahandrit
sjálfur?
„Ég hef lítið gert af því, ég hef ekki
ánægju af því starfi. Það liggur mjög
fjarri mér, sem skáldsagnahöfundi og
stílista. Þetta er allt annað form og
hugsunarháttur og langt bil á milli epísks
höfundar og kvikmyndagerðarmanns.'1
Þú lítur kannske ekki á persónurnar á
tjaldinu, sem þín sköpunarverk, þegar
þú horfir á myndir gerðar eftir sögum
þínum?
„Ég lít nú ekki þannig á að þær ættu
að vera það eða geti verið, en dæmi bara
um þær eftir eigin smekk, þar sem ég sit
í sæti mínu eins og aðrir áhorfendur. Ég
hef ánægju af sumu og minni af öðru eins
og gengur. Og þessi mynd sem var
frumsýnd á laugardaginn var ágætlega
gerð og ákaflega mikil vinna í henni og
dregnir fram hlutir sem voru virkilega
þess verðir að koma fram á filmu."
Hvernig finnst þér myndin ná anda
þeirra tíma sem hún gerist á?
Ja, það er náttúrlega dálítill klofning-
ur eða „discrepance" í því, þótt ekki séu
liðnir nema fáir áratugir frá því að bókin
kemur fram og þangað til að hún er
filmuð og það getur ráðið ansi miklum
úrslitum, Og það er algjörlega undir
kvikmyndagerðarmönnunum sjálfum
hvernig það tekst, því að þeirra vinna
hvílir á svo allt öðrum undirstöðum eða
forútsetningum en skáldsagan. Maður
má ekki dæma um það eftir frumtextan-
um, þar verður að dæma eftir forsendum
filmunnar."
Heldurðu að kvikmyndin sé að ná
yfirhöndinni yfir bókina í menningarlífi
á íslandi?
„Nei, ekki hefur mér nú dottið það í
hug. Það er nú annars kannski ekki
undir öðru komið hvað menn eru klókir
að búa til filmu og svo öllu sem þeir
þurfa að hafa í höndunum til að geta
framleitt filmu, það er svo allt annað og
ólíkt því að skrifa skáldsögu, þar sem
maður þarf bara að hafa ró og næði og
penna ogeinhverja pappírsómynd. Þetta
er svo ansi ólíkt. Það getur vel verið að
það sé til ágæt bók, sem tekst illa í
kvikmyndun, en það þarf ekki að vera
vegna þess að kvikmyndagerðar-
mennirnir séu vondir, það getur verið
vegna þess að bókin passar illa fyrir
kvikmyndir. Það eru svo margir faktorar
í þessu sem þarf að taka tillit til, og það
er alltaf mikið vandamál að búa til
kvikmynd úr skáldsögu, einkanlega ef
skáldsagan er sæmilega læsileg. Þá liggur
svo mikið af gildi bókarinnar í frásagnar-
hættinum, en þarna er allt sýnt í fótó-
grafíu, sem er fjarlægur hlutur.
En sem sagt, ég lét mér ekki dctta i
hug að gera neinn samanburð við bók-
ina, ég leit bara á þetta sem venjulega
filmu, sem ekki kæmi mér neitt endilega
við, en ég var mjög ánægður og fannst
þeir hafa gert vel í því að velja þá þætti
úr bókinni sem eru auðljósmyndaðir, og
tiltölulega auðvelt að leika ef maður er
með góða leikara og þarna var ákaflega
duglegt fólk, sem ég hef aldrei séð á
mynd eða sviði áður og það var mjög
ánægjulegt að horfa á það.
-JGK
Kjarasamningarnir:
Samþykktir með
miklum meirihluta
■ „Samningurinn var samþykktur með
106 atkvæðum gegn 47,“ sagði Herdís
Olafsdóttir spurð um atkvæðagrciöslu
Verkalýðsfélags Akraness á nýgerðum
kjarasamningum ASÍ og VSÍ.
Herdís kvað úrslitin ekki hafa komið
á óvart. „Þótt það sé nú svona andóf í
málunum, sérstaklega út af töxtum
kvennanna, þá snertir þessi vitleysa sem
gerð hefur verið ekki kaup þeirra sem
eru á öðrum töxtum. Það sjá það líka
allir að það er gagnslaust að fella samn-
inga sem forysta verkalýðsfélagsins var
búin að taka afstöðu með. Það var hins
vegar nokkur andófshópur kvenna sem
var þarna á móti. Enda geta konur ekki
verið ánægðar með það að bónusinn sé
notaður til að halda konunum á mikið
lægra tímakaupí heldur en greitt er sem
viðurkennt lágmarkskaup í iandinu",
sagði Herdís.
Hlíf í Hafnarfirði samþykkti samning-
ana með mikium meirihluta atkvæða, að
sögn Sigurðar T. Sigurðssonar, varafor-
manns Hlífar. Fundurinn samþykkti til-
lögu þar sem segir að kjarasamningarnir
séu samþykktir með þeim fyrirvara að
ekki sé verið að samþykkja samning við
Hval h.f. vegna hvalvinnslu. Ennfremur
sé samþykktin háð því skilyrði að ríkið
standi við þær félagslegu úrbætur sem
getið sé um á fylgiskjölum með samn-
ingnum.
Spurður hvers vegna Hvalur h.f. sé
tekinn sérstaklega benti Sigurður á að
mikil óánægja hafi verið meðal starfs-
fólksins þar vegna þess að haustið áður
hafi verið gerðir kjarasamningar á al-
mennum markaði, sem Hvalur h.f. túlk-
aði þannig að þeir gengju út fyrir alla
sérkjarasamninga, sem aldrei hafi skeð
áður. Við Hval hafi alltaf verið gerður
sérkjarasamningur sem sé óháður samn-
ingum á aimenna markaðinum og slíkan
samning verði því að gera fyrir næsta
sumar.
Verkakvennafélagið Framtíðin í
Hafnarfirði samþykkti kjarasamninginn
með 122 atkvæðum gegn aðeins 8, en 4
skiluðu auðu.
Verkalýðsfélagið Jökuii á Höfn sam-
þykkti að fresta atkvæðagreiðslu um
samningana - og reyna fyrst samning-
aviðræður við atvinnurekendur á
staðnum. Svipuð samþykkt var gerð hjá
Verslunarmannafélaginu í Borgarnesi.
-HEI