Tíminn - 20.12.1986, Qupperneq 9

Laugardagur 20. desember 1986
Tíminn 9
VETTVANGUR

Magnús G. Friðgeirsson: Svar til formanns sauðfjárbænda
Furðufrétt um markaðsmál
Illt þótti Jóhannesi Kristjánssyni
formanni Landssambands sauð-
fjárbænda að hafðar væru í frammi
leiðréttingar á málflutningi hans í
fjölmiðlum að undanförnu. Til
þess að setja ofaní menn sem
viðhefðu þann ósið að svara fyrir
sig samdi hann grein í Tímann
þann 16. desember sem hafði í
öndvegi þá stórfrétt að kjötsýni
hefði úldnað á Kennedy-flugvelli í
New York. Var greinilegt að þetta
atvik var að hans mati eitthvað það
markverðasta sem gerst hefur að
undanförnu á markaðssviðinu og
fékk það áherslu eftir því.
Hvað gerðist?
Til Búvörudeildar bárust þær
óskir að væntanlegur viðskiptavin-
ur þeirra landssambandsmanna
óskaði eftir 5 skrokka sýnishorni
(52 kíló eftir snyrtingu), með flugi
til Bandaríkjanna. Sýnishornið var
útbúið og sent með flugi 27. maí sl.
Þann 10. júní barst okkur skeyti
frá væntanlegum kaupanda þess
efnis að sýnishornið hefði ekki náð
lengra en til New York en það
átti að sendast til Washington.
Póstreglur þeirra Bandaríkja-
rnanna eru hins vegar þannig að
sýnishorn má ekki vega meira en
25 kíló til þess að geta kallast
sýnishorn og gat því sending þessi
ekki fengið meðferð sem slíkt og
þurfti að fá tollmeðferð. Móttak-
andinn taldi of umsvifamikið að
standa fyrir því auk þess sem slík
tollmeðferð hefði þurft að eiga sér
stað í New York sem var komu-
staður sendingarinnar til landsins,
en hann bjó í Washington. Sýnis-
hornið sem um ræðir var ekki sett
í frysti meðan á þessari töf stóð og
því gerðist það að það úldnaði við
að vera geymt langtímum saman í
hita. Það skal undirstrikað að Bú-
-vörudeildin afgreiddi kjötsýnið
eins og óskað var eftir, og getur
hver láð henni sem vill að hafa ekki
þekkt póstreglur þeirra Banda-
ríkjamanna út íhörgul, þegar jafn-
vel heimamenn virtust ekki gera
það. Tveim dögum eftir að okkur
barst fregin af þessu sendum við
nýtt sýnishorn (að þessu sinni
minna en 25 kíló) og barst það til
væntanlegs kaupanda með skilum.
Heildartöf á sýnishornaskilunum
vegna þessa varð því 2 vikur og
ástæður tafarinnar ekki upprunnar
hjá Búvörudeildinni.
Hver var skaðinn?
Tæpast er hægt að ætla að sá
markaður sem fyrir var í Banda-
ríkjunum hafi breyst við þetta.
Ekki teljum við líklegt að þetta
hafi haft áhrif á verðiag þar í landi
né heldur þá magnmöguleika sem
fyrir hendi voru í markaðinum sem
slíkum. Skaðinn er sennilega í
stuttu máli 2ja vikna töf á að
sýnishorn næði til væntanlegs
kaupanda ásamt og með því að
Búvörudeildin varð fyrir því tjóni
að 5 skrokkar eyðilögðust. í öllum
venjulegum tilvikum hefði deildin
einungis sent eins skrokks sýnis-
horn en að sérstakri ósk kaupenda
var að þessu sinni sendir 5. Ef
viðskiptavinurinn hefði verið í
beinum tengslum við okkur hefð-
um við hafnað þessu og sent einn
skrokk. Hinsvegar er Ijóst að slíkt
hefði hlotið ámæli frá þér þar sem
hvert tækifæri er notað til að færa
til verri vegar það sem verið er að
gera. í ljósi þess sendum við eins
og um var beðið.
Hvernig standa mál nú?
Sérstakir merkimiðar hafa verið
prentaðir til að uppfylla allar kröf-
ur sem markaðurinn fer fram á.
Pökkun er hafin. Ekki hefur tekist
Athugasemdir við málatilbúnað
Jóhannesar Kristjánssonar
Þann 16. desember s.l. birtist í
Tímanum grein frá formanni
Landssamtaka sauðfjárbænda og
þar sem nafn undirritaðs er nefnt í
þessari grein og tvívegis ranglega
farið með tilvitnanir, er nauðsyn
að leiðrétta eftirfarandi.
Engin formleg beiðni hefur kom-
ið um að sölumenn yrðu sendir til
Austurríkis eftir kjarnorkuslysið í
Chernobyl. Hér er rangt farið með
af greinarhöfundi.
Strax eftir Chernobyl slysið var
haft samband við fjölda aðila í
þeim löndum er ætla mátti að
geislavirkra áhrifa gætti. Viðbrögð
þessara aðila voru mest á einn veg.
Neysla kjöts af grasbítum hafði
stórminnkað og innflutningur því
ekki nauðsynlegur.
Sömuleiðis er vísað til fundar
með Sigurgeiri Þorgeirssyni þar
sem lýst hafi verið yfir að sérvalið
kjöt á Bandaríkjamarkað hefði
verið notað í annað og allt útflutn-
ingsverkað kjöt búið um mánaða-
mótin júlí-ágúst. Hér er enn farið
með rangt mál. Útflutningur dilka-
kjöts af framleiðslu 1985 stóð fram
í septembermánuð 1986 eins og
þeir vita sem vilja afla sér upplýs-
inga og fara með rétt mál.
Telji Jóhannes Kristjánsson þörf
á að tilgreina nafn undirritaðs í
misvel heppnuðum skrifum sínum
er lágrnarkskrafa að rétt sé farið
með. Búvörudeild Sambandsins
hefur alla tíð kappkostað að eiga
gott samstarf við bændur um sölu
afurða þeirra bæði innanlands og á
erlendum markaði. Það traust sem
deildin hefur áunnið sér hjá bænd-
um má ekki eyðileggja með óvönd-
uðum málflutningi.
Jóhann Steinssun,
staðgengill frainkv.stj.
Búvörudcildar.
að fá væntanlegan kaupanda til að
svara okkar skeytum allt frá í
október. Þrátt fyrir þetta erum við
að klára þessa pökkun til þess að
vera í stakk búnir til *að senda
vöruna án tafar ef honum þóknast
að gera sig líklegan til kaupa.
Fulltrúi ykkar dr. Sigurgeir Þor-
geirsson hefur einnig reynt að fá
viðbrögð frá þessum væntanlega
kaupanda, en án árangurs enn sem
komið er. Skipspláss er tilbúið til
að taka við sendingunni strax og
hægt er að ganga frá skilmálum.
Hver er hin eiginlega
markaðsstaða í
Bandaríkjunum?
Eins og þá, sem fylgst hafa með
þessum málum á undanförnum
árum kann að reka minni til, var
Búvörudeildinni legið mjög á hálsi
fyrir að koma ekki með kaupendur
sem vildu greiða hátt verð í Banda-
ríkjunum. Landssamband sauð-
fjárbænda tók því málið í sínar
hendur. Búvörudeildin lýsti því þá
yfir að hún myndi ekki stunda
annað sölustarf í þeim markaði á
meðan þeirra tilraun væri í gangi
til að tryggja að það starf væri ekki
truflað. Fyrsta tilraun mistókst.
Seinni tilraunin, sem nú er verið að
. i.
fjalla um, gefur eftirfarandi mögu-
leika, að því gefnu að kaupandinn
sýni vilja til að taka við vörunni.
Verðhugmyndir sem gefnar hafa
verið upp myndu skila um það bil
24,1% af verði. Kaupandinn, sem
varla er hægt að kalla því nafni, þar
sem hann er ekki tilbúinn að kaupa
vöruna heldur að taka hana í
umboðssölu, vill hafa opinn kostn-
aðarreikning á vörunni. Ekki er
ólíklegt að kostnaður sem til fellur
nemi allnokkrum upphæðum.
Skilaverðsprósentan mun minnka
árferði skapast kjötfjöll hjá fram-
leiðslulöndunum og sókn þeirra á
markaði verður öflugri. Verðlag
fer niður þegar þannig árar.
Að mati undirritaðs er því mesta
hagsmunamál fyrir sauðfjárbænd-
ur að tryggja sér þá neyslu sem
fyrir er á innanlandsmarkaðinum.
Ekki er fjarri lagi að ætla að það
geti haldist í 9.500 tonnum ef vel
er á haldið. Þessu til viðbótar eru
okkar hefðbundnu markaðir sem
taka 2.500 tonn. Samanlagt gerir
þetta 12.000 tonn, sem hægt er að
selja árlega á besta fáanlegu verði
á heimsmarkaðinum. Það magn
sem nú er umfram þetta er vandi
sem þarf að leysa einu sinni og
koma honum frá í eitt skipti fyrir
öll. Það er skammtíma ráðstöfun
sem ekki er ástæða til að byggja
upp markað fyrir til langtíma, með
ærnum tilkostnaði.
Forystusaudinn skortir
yfirsýn
Ætla mætti að við jafn erfiðar
aðstæður sem nú eru í landbúnað-
inum þyrfti forystan að vera örugg,
ábyrg og skelegg. Ríður þá mikið
á að þeir sem í forystusveit eru afli
sér heimilda um stöðu mála og taki
á vandanum.
Ekki er það háttur góðra forystu-
sauða að standa út í flagi og róta
svo duglega í kringum sig að ein-
ungis þeim sjálfum brest sýn. Fyrir
einhverra hluta sakir hefur formað-
urinn þó haft þennan siðinn á hvað
varðar Búvörudeildina allt frá upp-
'hafi. Hann notar hvert tækifæri til
að agnúast út í starfsemi hennar og
gildir einu hvort hann þarf að fara
með rétt mál til þess að ekki. Nú
er mál að linni. Búvörudeildinni
hefur tekist að halda uppi góðum
samskiptum við flesta aðra. Það er
því umhugsunarefni hvort ekki
væri athugandi fyrir Jóhannes'
Kristjánsson að snúa sér til þeirra
sölusamtaka sem hann tilheyrir og
kanna hvort þau geti ekki leyst úr
þeim vandamálum sem hann hefur
á hendi á þann hátt sem hann sættir
sig við.
Þó svo að hér sé nokkuð fast
kveðið að, viljum við hjá Búvöru-
deildinni eindregið koma því á
framfæri við alla þá sem hagsmuna
hafa að gæta, að við erum tilbúnir
að starfa í nánu samstarfi við þá
sem hafa í huga að starfa með
okkur af heilindum og drenglyndi.
Hnútuköst innbyrðis eru fánýt.
Vandamál landbúnaðarins eru
veruleg. Þau verða ekki leyst far-
sællega nema allir aðilar, sem að
landbúnaðinum standa taki hönd-
um saman í þeim einarða ásetningi
að knýja fram bestu lausnir sem
fáanlegar eru honum til handa.
Virðingarfyllst.
Magnús G. Friðgeirsson
framkvæmdastjóri
í samræmi við það. Hver verður
lokatalan? Kannski 15%. Viðskul-
um sjá til. Á sínum hefðbundnu
mörkuðum hefur Búvörudeildin
náð 30-45% af verði. Það er veru-
lega fyrir ofan heimsmarkaðsverð
á dilkakjöti. Á þessa markaði höf-
um við selt 2.500 tonn árlega og
leyfði undirritaður sér að kalla það
góðan árangur.
Sú spurning vaknar hversu lengi
á að bíða eftir því að sá
viðskiptaaðili sem Landssamband
sauðfjárbænda er að takmarka
okkur við,svari. Um leið og lands-
samtökin gefa um það orð að þau
séu hætt markaðsstarfi sínu í
Bandaríkjunum, mun Búvöru-
deildin Ieita eftir viðskiptamögu-
leikum í Bandaríkjunum eftir sín-
um leiðum. Allir tilburðir deildar-
innar til að gera það á meðan þetta
er í gangi erum við hræddir um að
myndi vera túlkað til verri vegar og
að verið væri að vega að ykkar
starfi. Því bíðum við átekta.
Heimsmarkaður
dilkakjöts
Sú staða er nú uppi í framleiðslu
málum dilkakjöts í heiminum að
heildarframleiðslan er vaxandi og
verulega umfram neyslu. í slíku