Tíminn - 20.12.1986, Qupperneq 12

12 Tíminn
Senn líður að áramótum!
Þeir bátar sem legið hafa í reiðileysi á hafnarsvæð-
inu, og fluttir hafa verið á sorphaugana við
Gufunes, verð brenndir á borgarbrennunni, gefi
eigendur sig ekki fram við skipaþjónustustjóra
Reykjavíkurhafnar fyrir 29. desember 1986.
Framkvæmdastjóri — Auglýsingastjóri
Þjóðólfur auglýsir störf f ramkvæmdastjóra og
auglýsingastjóra laus til umsóknar. Hægt er
að sækja um störfin hvort fyrir sig eða sam-
eiginlega. Upplýsingar veitir Lísa Thomsen
formaður blaðstjórnar, í síma 99-2670.
Umsóknum skal skilað til Lísu Thomsen, Búr-
felli 3 Grímsnesi, 801 Selfossi fyrir 20. des-
ember.
I. stýrimaður
I. stýrimann vatnar á 170 lesta línubát frá Patreks-
firði. Upplýsingar í síma 94-1477.
Vélavörður
Vélavörð vantar á 200 lesta línubátfrá Patreksfirði
Upplýsingar í síma 94-1477
t
Sonur okkar, bróöir og mágur
Hilmar Arnar Hilmarsson
andaðist á Landakotsspitala miðvikudaginn 10. desember og fer
útförin fram frá Fossvogskirkju, mánudaginn 22. desember kl. 13.30.
Hilmar Árnason
Ásdís Jónsdóttir
Jón Grétar Hilmarsson
Þórir Hilmarsson Þórhildur Helgadóttir
Gunnar ArnarHilmarsson Sigríður Sverrisdóttir
Knútur Arnar Hilmarsson
Laugardagur 20. desember 1986
UMSÖGN

Samræður um
kenningu Búddha
Francis Story
Skúli Magnusson islenskaði
Víkurútgáfan
Með nokkrum inngangsorðum um
höfund bókarinnar er okkur sagt að
hann hafi vcrið fæddur á Bretlandi
árið 1910en lóára gamallsnúið baki
við kristinni trú og tekið búddhatrú.
Þessar samræður eru þannig að
herra Thompson biður upasaka
nokkurn að greiða úr nokkrum
spurningum fyrir sig. Upasaka merk-
ir leikur fylgismaður Búddha. Upa-
saka þessi leiðir svo herra Thompson
í allan sannleika.
Með þessu móti eru fræðin flutt og
kenningunni komið til skila. Hér
geta menn því fengið að mínu viti
allgott yfirlit um kenningu búddha-
trúar og heimspeki þá sem hún er
grundvölluð á.
Þetta er engin kappræðubók.
Thompson er leiðitamur og tekur
fræðunum ekki með mikilli gagn-
rýni. Álit fræðarans á kristnum dómi
tekur hann gott og gilt enda þótt
kristnar kirkjudeildir séu margar og
ósamhljóma.
Illt verk skal hata en elska
manninn, segiríslenskt máltæki. Það
er þjóðlegt orðalag á því að guð hati
syndina en elski syndarann. Þetta
segir fræðarinn að sé rökleysa og
nánast hugsanavilla. Syndarinn geti
ekki unnið guði neitt mein.
Thompson kyngir þessu öllu.
Hann minnist ekkert á þá raun sem
foreldri hlýtur af óláni barna sinna
og virðist ekkert gera með það að
afturhvarf og betrun er líklegri ef
þeim villta er mætt með samúð og
kærleika og má þó segja að sá sem
ekki veit það sé slappur í uppeldis-
fræðinni. Hér miðar Thompson
raunar við það að guð kristinna
manna geri „meiri kröfur til mann-
anna hvað varðar ást og fyrirgefn-
ingu en til sjálfs sín“ og er það að
vísu rétt samkvæmt því sem stundum
hefur verið. 1 boðað. Hér er gengið
fram hjá því að löngum hafa verið
innan kristninnar kennimenn og
kirkjufeður sem treyst hafa góðum
guði til að koma öllum börnum
sínum til þroska, þó að erfitt væri,
og kostaði ærin átök og áreynslu.
Þegar spekingur búddhatrúar seg-
ir það synd að tortíma sóttkveikjum
og meindýrum og leggur hann
áherslu á það að með heilbrigðu lífi
verði maðurinn ónæmur fyrir sjúk-
dómunum. Það er mikið til í því, en
myndi það ekki stafa af því að þá er
líkami mannsins viðbúinn að drepa
þessar sóttkveikjur fremur en að
fyllast af þeim án þess að það komi
að sök? í Thompson sporum hefði
ég spurt hvort mannkindin mætti
drepa af sér lús eða baða fé sitt. Og
svo skulum við muna að grösin eru
líka lifandi.
Það eru engin gild rök fyrir því að
krefjast þess að þetta fræðslurit væri
kappræðubók. Það er hún ekki og
þarf alls ekki að vera. Kenningin er
flutt einhliða og andmælalaust. Við
því er ekkert að segja.
Búddhasiður stefnir að því að
sigrast á þjáninguni með því að
svæfa langanir sínar. Okkur á Vest-
urlöndum er mörgum skapi nær að
vilja lifa með þjáningunni og „kenna
til í stormum sinna tíða“. Þar setja
menn sér mark og mið, lifa fyrir
löngun sína svo að þjáningin verður
blandin yndi og nautn þeirrar lífsbar-
áttu sem stefnir fram til betri heims.
En þakksantlega skulum við taka
fræðslu um búddhasið og meta það
sem vert er að okkur gefist kostur á
þekkingu á honum.
H.Kr.
Skáld skrifar um skáld
Kristján Karlsson:
Hús scm hrcyfíst, sjö Ijóöskáld, Almcnna bóka-
félagiö, 1986.
Á kápu þessarar nýju bókar eftir
Kristján Karlsson bókmenntafræð-
ing eru þessi ummæli höfð eftir
Halldóri Laxness um aðferðir hans
við bókmenntarýni: „En svona eiga
bókmenntafræðingar einmitt að
hugsa og skrifa um bækur... þá
verður bókmenntagagnrýnin líka
það sem hún á að vera: sérstök
listgrein innan bókmenntanna."
Hér hefur Halldór Laxness að
mt'nu viti bæði rétt fyrir sér og rangt.
Hann hefur rétt fyrir sér í því að
Kristján Karlsson ástundar fyrst og
fremst þá tegund bókmenntarýni
sem er listgrein út af fyrir sig; hann
leitast við að beita aðferðum lista-
mannsins til að nálgast verk annarra
höfunda.
Hins vegar hefur Halldór rangt
fyrir sér í því að það sé þannig sem
bókmenntarýnin eigi að vera. Þótt
gaman geti verið að því að fá
hæfilegan skammt af listrænni bók-
menntarýni með öðru þá er hætt við
að við kæmumst seint að kjarna
bókmenntanna, þróun þeirra og list-
rænu samhengi, ef við köstuðum.
fyrir róða öllum aðferðum hinnar
vísindalegu rýni sem stunduð er við
bókmenntadeildir háskóla.
Með öðrum orðum þá eru þessar
ritgerðir Kristjáns þeirrar tegundar
sem ekki myndu duga sem háskóla-
ritgerðir, en þar með er alls ekki
verið að gera lítið úr þeim. Hann
beitir þvert á móti aðeins talsvert
Krístján Karlsson bókmennta-
fræðingur.
öðrum aðferðum en þar er gert;
kannski er réttast að segja að hann
beiti eigin skáldgáfu, sem eins og við
vitum er töluvert mikil, til að skilja
verkin sjálfur og túlka þau fyrir
öðrum.
Hér eru á ferðinni sjö greinar um
jafnmörg skáld, og hafa allar birst
áður sem inngangar að útgáfum á
verkum þeirra. Bjarni Thorarensen
ryður hér brautina, og er þar á
ferðinni gagnleg og almenn umfjöll-
un um verk hans, þar sem meðal
annars er við það fengist að skýra
hvers vegna hann orti ekki meira en
raun ber vitni.
Síðan kemur ýtarleg yfirlitsgrein
um Einar Benediktsson, þar sem því
er m.a. varpað fram að hann muni
hafa sótt töluvert í myndmál sitt og
hugmyndaheim til Björns Gunn-
laugssonar, spekingsins með barns-
hjartað sem orti Njólu. Mér sýnist
Kristján ekki sanna þetta hér, og er
þá komið að því að þetta efni þyrfti
að taka upp með aðferðum vísinda-
legrar bókmenntarýni, leita að bein-
um tengslum og rökum með og á
móti.
Þar næst kemur skilgóð grein um
Stefán frá Hvítadal, og önnur um
Guðfinnu Jónsdóttur frá Hömrum,
skáldkonu sem er kannski minna
þekkt en hún verðskuldar en fær hér
mjög vel viðeigandi túlkun á ljóðum
sínum. Þá koma tvær ritgerðir um þá
Tómas Guðmundsson og Magnús
Ásgeirsson, báðar efnismiklar og
greinargóðar.
í bókarlok er svo grein Kristjáns
um Stein Steinarr, sem vakti á sínum
tíma töluverðar deilur meðal bók-
menntamanna þegar hún kom fyrst
út í Kvæðasafni og greinum hjá
Helgafelli 1964. Með hæfilegri ein-
földun er hugmynd Kristjáns sú að
þá einmanakennd og einangrun, sem
víða ríkir í ljóðum Steins, megi
skýra með því að hann hafi ekki
viljað fara þá einu leið sem lá út úr
slíkum ógöngum, það er að leita sér
huggunar í kristinni trú. Kristján
segir Stein vera miklu skyldari Hall-
grími Péturssyni en hinum upplýstu
og víðsýnu skáldum 19. aldar, og
kvæði hans séu það sem hann nefnir
trúarljóð með neikvæðu forteikni.
Og greininni lýkur hann með þessum
orðum: „Trúaður eða trúlaus er
hann í flokki hinna mestu trúar-
skálda vorra.“
Ég sé ekki betur en hér sé aftur
varpað fram spurningu sem aldrei
hefur verið svarað til fulls og geti
þess vegna sem best orðið áhugafólki
um ljóð Steins hið ákjósanlegasta
ágreiningsefni núna um jólin og
áfram. Þar að auki er bókin góður
inngangur fyrir þá sem vilja byrja að
kynna sér verk þessara sjö skálda.
-esig
t
Innilegar þakkir til allra þeirra er sýndu okkur vináttu og hlýhug við
andlát og útför
Jóns Gunnlaugssonar
frá Klaufabrekknakoti í Svarfaðardal
Hátúni 10, Reykjavik
Guð gefi ykkur öllum gleðileg jól
Guðbjörg Magnúsdóttir og börnin