Tíminn - 20.12.1986, Blaðsíða 13

Laugardagur 20. desember 1986
Tíminn 13
MINNING
■II

lllllllllllllllli
BÆKUR
JON H. ARNASON
frá Steinnýjarstöðum
Jón Hinrik Árnason frá Stein-
nýjarstöðum í Skagahreppi var
fæddur á skemmsta degi ársins, 21.
desember, 1898. Nú um helgina eru
því liðin áttatíu og átta ár frá
fæðingu hans. I því tilefni eru hér
ritaðar nokkrar síðbúnar línur í
minningu Jóns en hann lést 11. apríl
síðastliðinn á Landspítalanum í
Reykjavík. Útför hans var gerð frá
Langholtskirkju 18. sama mánaðar.
Jón H. Árnason var af hinni
harðgeru, þrautseigu og nægjusömu
aldamótakynslóð. Hann fæddist á
Neðri-Mýrum á Skagaströnd. For-
eldrar hans voru Helga Árnadóttir
og Árni Sigurðsson. Jón var þriðji í
röð níu systkina. Á níunda ári fór
Jón í fóstur til Stefáns Sveinssonar
og Unu Ólafsdóttur á Steinnýjar-
stöðum. Næstu fjóra áratugina voru
þeir heimili hans og löngum síðan
var Jón kenndur við Steinnýj arstaði.
Hann kvæntist árið 1922, Sigurlaugu
Pálsdóttur, og hófu þau búskap í
félagi við Stefán fósturföður sinn.
Sigurlaug var einnig fósturdóttir
þeirra Steinnýjarstaðahjóna. Faðir
hennar drukknaði í sjóslysunum
miklu á Skagaströnd síðast á öldinni
sem leið. Móðir hennar og systkini
fluttust þá til Vesturheims en Stein-
nýjarstaðahjónin tóku Sigurlaugu í
fóstur. Jón og Sigurlaug eignuðust
þrjú börn. Stefán var elstur. Hann
lést á þrettánda ári. Systurnar Ingi-
ríður og Una Guðrún voru yngri.
Þær ólust upp á Steinnýjarstöðum
með foreldrum sínum og Stefáni
„afa“.
Þeir fósturfeðgar Jón og Stefán
bjuggu í félagi um aldarfjórðungs-
skeið. Þeir voru afar samhentir.
Yngri meðlimir fjölskyldunnar hafa
alla tíð litið á Stefán Sveinsson sem
afa og langafa. Nýir tímar komu
með breyttum búskaparháttum.
Vélvæðingin hélt innreið sína í land-
búnaðinn. Jón var alla tíð haldinn
lifandi áhuga á nýjungum sem
horfðu til framfara. Sem dæmi um
það má nefna að hann og Páll
Tómasson á Bakka, mágur hans,
fengu sér í félagi eina af fyrstu
sláttuvélunum sem komu í hreppinn.
Þegar leið á æfina kom það í íjós að
Jón hafði ekki heilsu til búskapar.
Hann var lengst af æfinni slæmur
fyrir brjósti. Ef ekki hefði komið til
óvenju mikið þrek hefði lungnabólg-
an sem lagði svo margan bóndann að
velli bundið enda á ævi hans. Hey-
rykið sem veist hefur mörgum
bóndanum þungt í skauti varð þann-
ig aðalástæða þess að Jón og Sigur-
laug brugðu búi eftir lát fósturföður
síns og fluttu til nýsköpunarstaðarins
Skagastrandar árið 1949. Þá höfðu
þau tekið Stefán son Unu dóttur
sinnar í fóstur. Á þessum árum voru
íbúar Skagastrandar fáir en upp-
gangur var í þessum gamla verslun-
arstað enda höfðu yfirvöld stórbrot-
in áform um uppbyggingu hans. Jón
og Sigurlaug áttu heimili á Ólafsvöll-
um, litlu húsi í útjaðri staðarins
ásamt Ingiríði dóttur sinni. Fyrstu
árin á Skagaströnd vann Jón alla
almenna verkamannavinnu sem til
féll. Fljótlega hóf hann þó störf hjá
Hólanesi hf. við fiskvinnslu. Fyrstu
ár sjöunda áratugarins voru Skag-
strendingum erfið. Húnaflóinn brást
sjósóknurum eins og oft áður, erfið-
leikar voru í útgerð og fiskvinnslu.
íbúum fækkaði í nýsköpunarbæn-
um. Menn reyndu ýmsar leiðir til að
endurreisa atvinnulífið. Jón lagði
sitt af mörkum til þeirra fyrirtækja
sem hann hafði trú á og reiknaði þá
ekki með að endurheimta framlag
sitt. Hann bar hag heimabyggðar
sinnar mjög fyrir brjósti og var
bjartsýnn á að úr rættist þó illa áraði
í bili. Jón hætti störfum hjá Hólanesi
tæplega áttræður að aldri og hafði þá
lokið langri og drjúgri starfsævi. Jón
H. Árnason var ekki sáttur við að
bregða búi þó örlögin hefðu hagað
því svo. Fyrir honum eins og mörg-
um öðrum bændum var búskapur
meira en atvinna. Af þessum sökum
hafði hann nokkurt sauðfé meðan
hann bjó á Skagaströnd. Það lýsti
allvel þolinmæði hans og natni
hvernig hann annaðist féð. Þegar
hann hætti tómstundabúskap gat
hann með nokkru stolti bent á að allt
hans fé voru verðlaunagripir þótt
ekki væri búið stórt.
Konu sína missti Jón 1965. Eftir
það bjuggu Ingiríður og hann ein á
Ólafsvöllum allt þar til að hann seldi
Höfðahreppi eign sína 1981 og þau
fluttu til Kópavogs. Þá var Skaga-
strönd orðin uppgangsstaður aftur.
Verkamannabústaðir höfðu verið
reistir í túninu á Ólafsvöllum, rækju-
vinnsla stóð við húsvegginn og fólki
fjölgaði í staðnum.
Jón H. Árnason hafði mjög heil-
steypta skapgerð og var yfirvegaður.
Eftir að hann hafði ákveðið sig var
hann óhagganlegur og sáttur við sitt
hlutskipti. Þannig var þegar hann
ákvað að flytja frá Skagaströnd og
setjast að hjá dætrum sínum í Kópa-
vogi. Um mitt sumar fyrir fjórum
árum ókum við tveir frá Héraðshæl-
inu á Blönduósi suður. Þá var Jón afi
minn 83 ára og við vissum báðir að
hann ætti ekki eftir að líta gömlu
sveitina sína aftur. Þegar við höfðum
sest inn í bílinn spurði ég gamla
manninn hvort hann vildi fyrst
skreppa út á Skagaströnd. „Ætli
það“ var svarið og við ókum suður
yfir heiði án þess að líta um öxl.
Gamli maðurinn sagði fátt en ég
vissi hvert hugurinn reikaði. Síðustu
árin átti Jón H. Árnason ásamt
Ingiríði heimili að Digranesvegi 30 í
Kópavogi. Þar bjó hann í sambýli
við yngri dóttur sína Unu og mann
hennar Geir Hansen pípulagninga-
meistara.
Þeim Skagstrendingum og Nesja-
mönnum, sem voru nágrannar, vin-
ir og vinnufélagar Jóns H. Árnason-
ar hefur fækkað með árunum. Gaml-
ir kunningjar minnast hans sem
ósérhlífins, glaðværs og sanngjarns
félaga. Hann var rólyndur og yfir-
vegaður, hafði góða stjórn á skapi
sínu og lagði gott til mála. Af þeim
sökum var oft leitað til hans um
þátttöku í félagsmálum. Á búskap-
arárum sínum á Steinnýjarstöðum
sat hann mörg ár í hreppsnefnd.
Hann starfaði einnig í verkalýðsfé-
laginu á Skagaströnd og var lengi
trúnaðarmaður á vinnustað. Þótti
hann laginn að leysa vandamál í
rólegheitum án þess að til hávaða
kæmi. Þeim Skagstrendingum, sem
telja má til aldamótakynslóðarinnar
fer fækkandi. Framlag þeirra til
uppbyggingar staðarins fólst í ódrep-
andi dugnaði, bjartsýni og ósér-
hlífni. Jón vargóður fulltrúi þeirra.
Hann var Skagstrendingur til ævi-
loka og fylgdist með málum „heima“
eftir því sem dvínandi heilsa leyfði.
Hann lést á Landspítalanum í
Reykjavík 11. apríl síðastliðinn.
Stefán Ingólfsson
LESENDUR SKRIFA
Veðrið 28. apríl fyrir
10 árum
í tilefni af hugleiðingum þing-
manna föstudagsmorguninn 5. des-
ember um líkur á vondu veðri 25.
apríl langar mig til að reyna að draga
upp mynd af veðri á Seyðisfirði 25.
apríl 1977, eða réttum 10 árum fyrir
fyrirhugaðan kjördag í vor, þar sem
ég hef skrifaðar heimildir að fara
eftir.
Mánudaginn 25. apríl 1977 var
austan stinningskaldi fyrst, síðan
hvassviðri og haglhríð en mikil
slydda með kvöldinu, hiti 1 stig. Að
morgni 26. apríl urðum við fyrst vör
við að við vorum orðin rafmagns-
laus, en er betur var að gáð var
síminn farinn líka, vorum við þar
með algerlega sambandslaus við um-
heiminn. Þennan dag var norðaustan
stinningskaldi og krapahríð, hiti 0-1
stig, skyggni vart meira en 500-800
metrar. Ekki rofaði til svo neitt sæist
og ekki þótti ráðlegt að fara til
bæjarins vegna snjóflóðahættu. 27.
apríl var norðaustan hvassviðri og
slydduél af og til og rofaði svo til
þennan dag að við sáum að snjóflóð
höfðu fallið á veginn um 3-4 km frá
bænum á tveimur stöðum. Ekki
þótti heldur ráðlegt að fara til bæjar-
ins þennan dag svo við urðum að
sætta okkur við sambandsleysið. 28.
apríl var enn norðaustan gola en
úrkomulaust og var nú farið að huga
að því að ná sambandi við umheim-
inn, kom þá í Ijós að fyrsta snjóflóðið
var um 4 metra þykkt og 168 metra
breitt, annað snjóflóð var þar á
veginum 28 m og það þriðja 64 m
breitt.
Þó að litlar líkur séu á, að veður
verði jafn slæmt réttum 10 árum
síðar sýnir þetta þó að við öllu má
búast, jafnvel 25. apríl. Það er líka
mjög miður, þegar þingmenn þurfa
að geysast hér um kjördæmið á
einhverri ógurlegri hraðferð og hafa
engan tíma til að tala við kjósendur
sína og heyra þeirra skoðanir og
áhugamál. Ef ég man rétt þá var það
þannig fyrir síðustu kosningar. Á
þessu hefur orðið mikil breyting frá
því að ég man fyrst eftir mér og ég
lít svo á að samband þingmanna og
hins almenna kjósenda hafi mikið
rofnað og held ég að það sé mjög
miður og ekki til þess fallið að örva
áhuga fólks fyrir stjórnmálum. Þó
þingmenn ferðist nú um í kjördæm-
um oftar en bara fyrir kosningar
grunar mig nú samt að helst hafi þeir
nú eyrun opin þegar dregur að
kosningum, svo það er afar slæmt ef
þeir hafa ekki góðan tíma, einmitt
fyrir kosningar.
Svanbjörg Sigurðardóttir
Hánefsstöðum
Grímuklæddi
riddarinn
Ný teikni-
myndasagaum
Sval og Val
eftir Caroline Courtney
Bókaútgáfan Breiðablik hefur
sent frá sér bókina Grímuklæddi
riddarinn, eftir Caroline Courtney
í þýðingu Eddu Óskarsdóttur.
Þessi spennandi ástarsaga hefur
sögusviðið 18. öld Englands. Um
innihald bókarinnar:
Grímuklæddi riddarinn er
Komin er út hjá Iðunni ný bók í
bókaflokknum um hina ráðsnjöllu
og ævintýrafúsu blaðamenn, Sval
og Val.
Nefnist hún Tímavillti
prófessorinn, og komast
hetjurnar hugrökku hér í hann
krappann eins og í fyrri bókum.
Höfundar eru Tome og Janry.
Bjarni Fr. Karlsson þýddi.
spennandi ástarsaga um ást og
rómantík. Lúsindu, dóttir jarlsins
af Waverly, er bjargað úr klóm
stigamanna af grimuklæddum
riddara, en tapar um leið hjarta
sínu. „Sterkir armar hans héldu
fast utan um hana, meðan þau
riðu eftir auðum veginum gegnum
ilmandi vornóttina. Lúsinda var
sannfærð um, að hann heyrði
hvernig hjarta hennar barðist.
Mundi hann í raun og veru fara
með hana þangað, sem hún hafði
sagst eiga heima? Eða ætlaði
hann að færa hana burt með sér?
Faðir hennar stendur fast á
þeirri ákvörðun sinni, að hún
giftist Charles Somerford-manni
sem hún hefur óbeit á. Hún verður
að finna óþekkta manninn, hann
einn getur bjargað henni. En
hvernig á hún að fara að því? Hún
veit ekki einu sinni hvað hann
heitir. En Lúsinda er huguð stúlka
og tekur málin í sínar hendur. “
BÍLALEIGA
Útibú í kringum landið
REYKJAVIK:.... 91-31815/686915
AKUREYRI:...... 96-21715/23515
BORGARNES:............ 93-7618
BLÖNDUÓS:........ 95-4350/4568
SAUÐÁRKRÓKUR: ... 95-5913/5969
SIGLUFJÖRÐUR:........ 96-71489
HÚSAVÍK:....... 96-41940/41594
EGILSSTAÐIR: ......... 97-1550
VOPNAFJÖRÐUR: ... 97-3145/3121
FÁSKRÚÐSFJÖRÐUR: . 97-5366/5166
HÖFN HORNAFIRÐI: ..... 97-8303
ifiterRent
■
i
VELSLEÐAMENN!
Þá er snjórinn kominn.
Allar viðgerðir og stillingar á
vélsleðum.
Kerti, olíur o.fl.
Tangarhöfða 7
130 Rvk
Sími 681135
Hestur í óskilum
í Ölfushreppi er í óskilum bleikrauður hestur með
stjörnu í enni, mark ógreinilegt.
Hesturinn verður seldur á opinberu uppboði 29.
þessa mánaðar kl. 16.00 að Kröggólfsstöðum hafi
eigandi ekki gefið sig fram og greitt áfallinn kostnað.
Hreppstjóri Ölfushrepps
Jörð, orlofshús eða
land fyrir orlofshús
Starfsmannafélag óskar eftir kaupum á jörð,
orlofshúsi eða landi fyrir orlofshús. T ryggar greiðsl-
ur og greiðsluskuldbindingar. Tilboð merkt „Orlof“
sendist auglýsingadeild Tímans, Síðumúla 15,
fyrir áramót.