Tíminn - 26.08.1987, Side 8

8 Tíminn
Miðvikudagur 26. ágúst 1987
Titninn
MÁLSVARI FRJALSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinnog
Framsóknarfélögin í Reykjavik
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar:
Kristinn Finnbogason
Indriöi G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
Aöstoöarritstjóri: OddurÓlafsson
Fréttastjórar: BirgirGuömundsson
Eggert Skúlason
Auglýsingastjóri: SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Síöumúli 15, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686306,
íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot: Tæknideild
Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f. Kvöldsímar: 686387 (tæknideild)
og 686306 (ritstjórn).
Verð í lausasölu 55.- kr. og 65.- kr. um helgar. Áskrift 550.-
Loðdýraræktin á
framtíð fyrir sér
Á undanförnum árum hafa stjórnvöld, samtök bænda
og fleiri aðilar lagt áherslu á uppbyggingu nýrra
búgreina í landbúnaði. Þessum nýju búgreinum er m.a.
ætlað að vega upp á móti samdrætti í hefðbundinni
landbúnaðarframleiðslu og skapa ný atvinnutækifæri til
sveita. Einkum er hér um að ræða fiskeldi og loðdýra-
rækt. Þrátt fyrir að báðar þessar atvinnugreinar séu
nýjar hér á landi hafa þær verið stundaðar í mörg ár í
næstu nágrannalöndum okkar og gefið góða raun.
Engin ástæða er því til annars en að ætla að reynsla
okkar geti orðið hin sama í framtíöinni. Marg oft hefur
komið fram að landkostir og aðrar aðstæður hér á landi
henta vel þessum búgreinum og sú reynsla sem fengist
hefur lofar góðu þótt ýmsir byrjunarörðugleikar hafi
komið upp á. Þetta á jafnt við um fiskeldið sem
loðdýraræktina.
Um síðustu helgi hélt Samband íslenskra loð-
dýraræktenda aðalfund sinn á Laugarvatni. Fundurinn
var mjög vel sóttur og kom fram greinilegur vilji
loðdýrabænda til að efla sína búgrein og ná samsvarandi
árangri og starfsbræður þeirra erlendis.
Mikil fjölgun hefur orðið í loðdýraræktuninni og má
nefna að á síðasta ári hófu 34 nýir framleiðendur
starfsemi og eru nú um 220 loðdýrabú í landinu.
í ársbyrjun 1986 var minkastofninn um 12.900 læður
en var kominn upp í 23.900 læður í árslok. Það svarar
til tæplega 90% aukningar. Þá var refastofninn um
18.000 dýr um síðustu áramót og hafði fjölgað um 18%
á árinu 1986.
Verðmæti minkaframleiðslunnar er áætlað um 160
milljónir króna en refaframleiðslunnar 220 milljónir.
Framleiðsluverðmæti loðdýraræktarinnar er því áætlað
alls um 380 milljónir króna á þessu ári. Á þessu sést að
loðdýraræktin hefur unnið sér fastan sess í íslensku
atvinnulífi og bendir allt til að hún muni í framtíðinni
gefa af sér verulegar tekjur í þjóðarbúið.
Eitt brýnasta hagsmunamál loðdýrabænda er efling
leiðbeiningarþjónustunnar. Þeir benda á að árlega
bætast margir bændur við f hópinn án þess að hafa
þekkingu eða reynslu í loðdýrarækt og því sé nauðsyn-
legt að öflug leiðbeiningaþjónusta sé til staðar. Nú er
starfandi einn ráðunautur á landsvísu sem eingöngu
sinnir loðdýrarækt og annar er nýráðinn til starfa í
fóðurfræðum. Telja loðdýrabændur fulla þörf á fleiri
ráðunautum til að sinna þjónustu við þá.
Á síðasta ári hófst undirbúningur þess að koma upp
sóttkvíarbúi og innflutningi loðdýra. Innflutningur
hefur jafnan verið miklum erfiðleikum háður og þótti
ástæða til að koma á fastari reglum til að auðvelda
innflutning loðdýra í framtíðinni, enda mikil þörf á að
flytja inn ref og mink til blöndunar á þeim stofnum sem
hér eru fyrir hendi.
Nú hefur verið gengið frá samningi milli Ræktunar-
félags Norðurlands, Sambands íslenskra loð-
dýraræktenda, Búnaðarfélags íslands og landbúnaðar-
ráðuneytisins um byggingu og rekstur sóttkvíarbús fyrir
innflutt loðdýr á Möðruvöllum í Hörgárdal. Með
t.ilkomu þeirrar stöðvar verður unnt að flytja til landsins
kynbótadýr og dreifa þeim um landið.
Allt þetta miðar að því að styrkja loðdýraræktina og
skapa henni þau skilyrði sem nauðsynleg eru ef hún á
að standast samkeppni á erlendum mörkuðum.
Loðdýraræktin er vaxtarbroddur í íslenskum land-
búnaði. Hún þarf á stuðningi að halda sín fyrstu ár en
mun vafalítið skila ríkulegum arði í framtíðinni.
GARRI
llllllíllllllllll

Wllllll
Gestaverkamenn á hótelum
iíflllll »;*!1 i 1
í jfiiíiimilULi
Garra |>ót1i hún úneitanlcga
nokkuö scrkennileg hugmyndin
sem hann las uni hcr í Tímanum á
dögunum um aö ráöa hingað erlent
verkafólk og fá því fínustu lúxus-
hótel landsins til íbúöar. Hér
myndi vera um að ra;ða fólk úr
þeirri stétt sem í Þýskalandi gengur
undir nafninu “Gastarbeiter“ og á
íslensku mætti því nefna gesta-
vcrkamcnn, cn dægurlagasöngvar-
ar hafa reyndar nefnt hinu ólíkt
rómantískara heiti farandverka-
menn. Þetta vekur raunar spurn-
inguna um þaö hvers vegna við
ættum að láta útlcndingum það
einum eftir að fá að gista ókeypis
á fínustu hótclum okkar; því mega
íslendingar utan af landi ekki fá að
ráða sig í verksmiðjuvinnu í
Reykjavík gegn frírri gistingu á
Hótel Borg?
En að öllu gamni slepptu þá
vekur þetta til umhugsunar um
ýmsa hluti. Einu sinni vorum við
íslendingar taldir bæði fátækir og
smáir. Erum við kannski núna að
verða svo ríkir og fínir með okkur
að við þurfum allt í einu að fara að
flytja inn vinnufólk til að vinna
fyrir okkur óvirðulegu störfín?
Spenna á
vinnumarkaðnum
Nú dylst þaö hins vegar engum
að hér er núna töluverð spenna á
vinnumarkaðnum. Atvinnuauglýs-
ingar í fjölmiðlum benda til þess að
mikil eftirspurn sé eftir fólki, og
framkvæmdir virðast hér vera tölu-
vert miklar, ekki síst á vegum
einkafyrirtækja. Aftur á móti er
ekki að sjá að neinn sambærilegur
vöxtur hafi hlaupiö í umsvif hins
opinbera.
Þegar slíkt ástand er í þjóðfélag-
inu þykir Garra rétt að fara frani
meö fullri gát. Drifkraftur fyrir-
tækjanna er eins og menn vita sá
hagnaður sem þau sjá í væntanleg-
um umsvifum. I litlu þjóðfélagi
eins og okkar gctur auðveldlega
komið upp sú staða að nauðsynlegt
sé að menn reyni að sjá fótum
sínum forráð.
Því er ncfnilega þannig varið að
eitt meginhlutverk allra atvinnu-
fyrirtækja hér á landi lilýtur fyrst
og síðast að vera að halda hér uppi
atvinnu og viðunandi velmcgun
fyrir allan almenning. Hagnaður er
vissulega góður, en kapphlaupið
eftir honum má þó ekki ganga svo
langt að við missum stjórn á allri
skynsemi okkar að því er varður
skipulagningii á þvi til hvers við
verjum peningum þjóðarbúsins.
Hvað um flugvellina?
Aður en einstök einkafyrirtæki
fara að eyða stórfé í að borga niður
rándýra hótelgistingu fyrir útlenda
vcrkamcnn getur þannig veriö
ástæða til að spyrja hvort ekki sé
þjóðarbúinu hagkvæmara aö verja
þeim peningum til einhvers annars.
Að ekki sé talað um ef slík fyrirtæki
skyldu láta sér detta í hug að ráðast
í rándýrar fjárfestingar i húsnæði
og tækjabúnaði undir rekstur sem
síðan sé ætlunin að halda að meira
cða minna leyti uppi með erlcndu
vinnuafli.
Þá hlýtur sú spurning að vakna
hvort þeim peningum sé ekki betur
varið til þess til dæmis að bæta
cinhvcrju af þeim fíugvöllum
landsins scm þarfnast mestra
endurbóta, að ekki sé talað um
vegakerfið sem allir eru sammála
um nauösyn þess að endurbæta.
Og þannig má halda áfram og
minnast t.d. á skólana, sjúkrahús-
in, söfnin, þjóðarbókhlöðuna
o.s.frv. Málið er að spurningin er
fyrst og fremst hvort fjárfestinga-
glaöir cinkaaðilar eiga að fá að
vera algjörlega hönilulausir að því
er varðar framkvæmdir og fjár-
bindingu. Frelsið er vissulega gott,
og öll viljum við fá að njóta þess.
En jafnfraint því kann hér að veru
þörf á einhverju aðhaldi.
Garri
Tuddaskapur og tollameðferð
Úr bæ í borg var cinu sinni sagt
um ákveðinn kafla í sögu okkar
íslendinganna. Er það með réttu
að mikil umskipti urðu á þeim
tímum. Oft hefur vcrið talað um
að þau umskipti megi fyrst og
fremst þakka þcim framförum sem
orðið hafa í þröun borgaralegra
lifnaðarhátta.
En umskiptin eiga ekki síður
rætur sínar að rekja til framfara í
sveitum landsins. Búskaparhættir
hafa tekið miklum stakkaskiptum
og framleiðslugeta á hvern mann
hefur marfaldast á afar skömmum
tíma. Þetta á ekki að þurfa að segja
nokkrum manni nú á dögum, en
það er aldrei að vita hvenær fólk
feraðgleymasjálfsögðum hlutum.
Svissneskur
svínaslátrari
Það er greinilegt að slíkar
áminningar þurfa að vera vel úr
garði gerðar. Bú 87 var ein slík
áminning og upplýsing um það
hvað landbúnaður er í raun og
veru. Þó að ekki hafi komið á
sýninguna nema eins og góður
laugardagur í Kringlunni. þá eru
flestir ánægðir. Sýningin vakti
mikla og verðskuldaða athygli og
sýndi landbúnaðurinn á sér nýjar
og skemmtilegar hliðar. Nægir að
nefna hér tuddana og ritstjóra
Bændablaðsins. Fullvaxið naut og
smigluð dönsk skinka eru út af
fyrir sig hið besta mál. Niðurstaðan
varð þessi: íslensk skinka er betri
en sú danska þrátt fyrir að hinni
síðarnefndu sé komið framhjá ár-
vökulum augum tollvarðanna í
búðarpoka með áletruninni
„Dansk mad“. Það er þá alls ekki
rétt sem svissneskur svínaslátrari
hvæsti einu sinni af mikilli vandlæt-
ingu í mín viðkvæmu eyru. Hann
var þá í miðju kafi að skafa hærur
af svissneskri feitri giltu og talaði
ákaflega um gæði eigin svína og þá
fávisku íslendinga að fóðra svínin
sín á fiskimjöli eingöngu. Mig
minnir að hann hafi klikkt út með
því að endurtaka í sífellu „fisch
fleisch, fisch fleisch", hvað svo sem
það merkti. Helst var ég á því að
merkingin væri sú að fiskibragð
væri af svínakjötinu okkar. Hvað
um það. Þarna um kvöldið í slátur-
húsinu hans þorði ég ekki fyrir ntitt
litla líf að halda uppi vörnum fyrir
íslenskar landbúnaðarafurðir og lái
mér það hver sem vill. Gilturnar
hrinu og það blakti á flugbeitta
hnífana, auk þess sem ég held að
hann hafi verið búinn að salla á sig
síðdegissjússinum.
Hlutdrægni
En aftur á Bú 87. Hvort þar hafi
valdið ást okkar á fiskafurðum eða
annað, að við völdum frekar ís-
lensku skinkuna, skal ég ekkert
segja til um. Sjálfsagt er því þannig
varið að við fóðrum svínin okkar
alls ekkert á fiskimjöli eða afurð-
irnar eru einfaldlega svona góðar.
Það finnst mér einna líklegasta
skýringin, jafnvel þótt það verði
bara kallað hlutdrægni Tímans.
En önnur áminning er líka tíma-
bær í þessu sambandi. Það er hvað
ntikið er flutt inn í landið af alls
konar matvælum. Ég segi ekki að
það þurfi alveg að banna fólki að
kaupa sér erlenda tertubotna. Hitt
er mikið umhugsunarefni að það er
engin þörf á því að kaupa þennan
varning inn til landsins. Allir þessir
hlutir eru tiltækir hér. Tertubotnar
eru til reiðu í hverju einasta bakaríi
á landinu að kalla og þessir botnar
eru ekkert síðri en danskir eða
þýskir. Eini munurinn er líklega sá
að það er eitthvað minna af rot-
vamareitri í innlendu framleiðsl-
unni.
Þó svo að ég hafi ungur maður
þurft að þola það að fá ekki rönd
við reist gagnvart svissneskum
svínaslátrara á heimavelli sínum,
þá er engin ástæða til að hopa
þegar við stöndum orðið þetta
föstum fótum hér norður frá. Hér
eru engir blikandi hnífar á lofti,
eða hvað?
Þó að við séunt ekki alveg lausir
undan erlendu vopnaskaki á fóst-
urlandinu, þá er engin ástæða til að
afneita eigin afurðum. Þaðan af
síður þurfum við að neita að kann-
ast við að veiða, ala og fóðra þau
dýr sem við höfum byggt hagsæld
okkar á til þessa. Fyrsta skrefið
væri e.t.v. að herða tollameðferð
og skerpa á árvökulum augum
tollara. Annað skrefið væri þá að
fólkið veldi íslenskt þó að það salli
á sig kvöldstaupi í útlandinu.
En við verðum að óska þess að
eignast öll einhvern tíma þá djörf-
ung sem gneisti af hnífum slátrar-
ans. Þar talaði þegn í óháðu frjálsu
ríki á þann hátt að ekki var gerlegt
annað en jánka.
KB