Tíminn - 04.09.1987, Blaðsíða 8

8 Tíminn
líniínn
MÁLSVARI FRJALSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriöi G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
Aöstoöarritstjóri: OddurÓlafsson
Fréttastjórar: BirgirGuömundsson
EggertSkúlason
Auglýsingastjóri: SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Síöumúli 15, Reykjavik. Sími: 686300. Auglýsingasími:
18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686306,
íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot: Tæknideild
Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f. Kvöldsímar: 686387 (tæknideild)
og 686306 (ritstjórn).
Verð í lausasölu 55.- kr. og 65.- kr. um helgar. Áskrift 550.-
Iðnrekendur og
verðbólgan
í ágústblaði Félags íslenskra iðnrekenda Á
döfinni er forystugrein eftir Ólaf Davíðsson
framkvæmdastjóra félagsins sem nefnist Verð-
bólgan má ekki taka völdin. í þessari grein Ólafs»
er flest vel sagt og ef allir læsu hana af athygli
og skildu efni hennar réttum skilningi þá er
hugsanlegt að betur myndi á horfast í efnahags-
málum en ástæða er til að segja að sé um þessar
mundir.
í grein sinni segir Ólafur m.a. að hjöðnun
verðbólgunnar á árinu 1986 ætti að hafa fært
mönnum sanninn um þann mun sem er að reka
fyrirtæki eða heimili við óðaverðbólgu, eins og
áður var, eða við tiltölulega litla verðbólgu.
Ólafur bendir á þá kunnu staðreynd að áður fyrr
tókst fyrirtækjum og einstaklingum að lifa
verðbólgu af með því að fjármagna hana með
lágum eða neikvæðum raunvöxtum, þannig að
sparifjáreigendur borguðu brúsann, verðbólgan
át sem sé upp sparifé fólks og sjóði fyrirtækja.
Slíkt yrði varla endurtekið, segir Ólafur Davíðs-
son réttilega.
Það yrði langtum „dýrara“ að fjármagna
óðaverðbólgu nú en áður og alveg ljóst að fjöldi
fyrirtækja myndi ekki ráða við slíkt að mati
Ölafs Davíðssonar, m.a. vegna þess að þau
skulda meira nú en áður. Ennfremur segir hann
að óþarfi sé að benda sérstaklega á, hvaða
afleiðingar óðaverðbólga myndi hafa á efnahag
húsbyggjenda.
Orðrétt segir Ólafur Davíðsson: „Afleiðingar
mikillar og vaxandi verðbólgu yrðu miklu verri
nú en áður og gætu orðið mjög afdrifaríkar fyrir
lífskjör í landinu á næstu árum. Það er því meira
í húfi en nokkru sinni fyrr að koma í veg fyrir
að verðbólgan taki hér völdin að nýju.“
Grein sína endar framkvæmdastjórinn á þeim
hvatningarorðum að þetta verði allir þeir, sem
fjalla um þessi mál, að hafa í huga.
í orðum Ólafs Davíðssonar felst áskorun til
allra sem áhrif hafa á þróun efnahagsmála.
Undir þau orð vill Tíminn sérstaklega taka. P.á
m. er þetta áskorun á iðnrekendur og aðra
atvinnurekendur og kaupsýslumenn að gæta að
sjálfs sín hlut í þessu efni, en gera ekki einhliða
kröfur til annarra né horfa blindum augum á
ímyndað alveldi ríkisstjórnarinnar í efnahags-
málum eins og sumir forráðamenn iðnrekenda
eru sífellt með á vörunum. Alltof margir
iðnrekendur og atvinnurekendur og kaupsýslu-
menn yfirleitt gera sig seka um að standa fyrir
verðbólguhvetjandi athöfnum og framkvæmd-
um.
Föstudagur 4. september 1987
GARRI
Lággróður þjóðarinnar
Nú er fariö aft hausta og þar með
er aft hefjast hin árlega skólaganga
hjá tugþúsundum barna og ung-
menna. Og á síðustu vikuni hefur
þaft heldur ekki farift fram hjá
neinum aft árlegt neyftaróp hefur
hljómaft um landift: skortur á
kennurum er slíkur aft því fcr fjarri
aft þaft takist í ár aft manna skólana
með réttindafólki.
Þelta er vitaskuld alvörumál,
um þaft eru allir sammála. Flcstir
eru líka á einu máli uiii aft hclsta
ástæftan fyrir þessu séu lág laun
kcnnara, scm valdi þvi aft þcir leiti
fremur eftir feitari bitum úti á
hinum almenna vinnumarkaði. Þó
hefur mikift verift gert í þcssu
síftustu árin, meftal annars meft
stórauknu nienntunarátaki
kennara, sem ætla má aft verfti til
þess aft auka álit stéttarinnar, jafnt
út á við sem í eigin augtim, sem
kannski skiptir ekki minnstu máli.
Líka er þess skcmmst aft minnast
að laun kennara bötnuðu víst bara
töluvcrt núna fyrr á þessu ári. Aft
því er Garri hcfur fyrir satt þá geta
ýmsir kennarar, sérstaklega í fram-
haldsskólunum, bara haft þaðalde-
ilis þokkalegt nú orftift. Gn hér þarf
sem sagt cnn aft gera hctur, bæfti í
því aft auka álit þessa starfs og
jafna launin, þannig aft þaft verfti
gert eftirsóknarvcrt að vera kenn-
ari á hvafta skólastigi sem er.
Litlu börnin
Aflur er svo að sjá aft enn sé þörf
róttækra aðgerfta aft því er varftar
yngstu borgarana, þá sem þurfa á
þjónustu leikskóla og dughcimila
aft halda. Það sér hver maftur aö
þaft gengur ekki að fóstrur og
annaft sérmenntað fólk flýi störf
sín unnvörpum, og þaft þótt starf-
semin fari fram í nýjum og vel
búnum húsakynnum, þunnig aft öll
starfsaðstaöa megi teljast með
ágætum.
I einhverju blaftinu sá Garri þvi
haldift á lofti á dögunum aft þetta
stafafti af laununum, þau væru til
dæmis 28 þúsund krónur á inánuði
fyrir ófaglært fólk meö timm ára
starfsrcynslu við barnauppeldi.
Það sér vitaskuld hver maftur í
hendi sér aft vift slík laun verftur
engum hæfum starfsmanni haldift
til lcngdar.
Því hcyrist einnig oft haldift
frain aft þctta stafi af þvi aft konur
séu orftnar í mcirihluta meftal
starfsmanna dagheimila og grunn-
skóla. Ljótt er cf satt er, og á þaft
vitaskuld aft vera liftin tift aft slíkur
kynjamunur í launum viftgangist.
Og til munu þeir vera sem telja
einkavæftinguna vera þann töfra-
lykil sem hér eigi allt aft lcysa.
Opinber þjónusta
Þessu síftast nefnda er Garri þó
ósammála. Hann er þeirrar
skoftunar aft þaft sé hlutverk hins
opinbera aft tryggja börnum fullt
jafnrétti til þeirrar þjónustu scm
þau sækja til dagheimila og skóla.
Hann telur að það gangi ckki aft
mismuna börnum eftir landshlut-
um aft því er þetta varðar, hvað þá
aft þaft gangi aft fara í þvi eftir
cfnahag. eins og verfta myndi ef
markaftslögmálin væru látin valsa
óheft í þessari þjónustu. Ætli þaft
yrftu ekki einhverjir fljótir að finna
fyrir því á pyngjunni ef dagheimilin
og grunnskólarnir yrftu almennt
fórnarlömb einkavæðingar?
En hér veldur trúlega mestu aft
börnin eru ekki áhrifamikill þrýsti-
hópur í þjóðfélaginu. Þar hafa
kennarar þó heldur meiri tök, og
þeir hafa bcitt þeim þannig aft
núna munu kennarar á efri stigum
hafa orftift býsna góöa afkomu-
mögulcika. En kennarar á lægri
stigum og umsjónarmenn yngstu
barnanna sitja cnn eftir. Þaft cr
einmitt fólkift scm á aft sjá um að
lággróður þjóöarinnar komist til
manns. Og þar stendur hnífurinn í
kúnni.
Garri.
VÍTT OG BREITT
Flaustursverk
forsætisráðherra
Leikfélag Akurcyrar tók þá
stefnu fyrir mörguni árum að
freista þess að reka atvinnuleikhús.
Þessi tilraun var dirfskufyrirtæki
hvernig sem á er litið, enda hcfur
ekki skort vantrú á þessa starfsemi
eða svo hálfvolga afstöðu ráðandi
manna að vafasamt hefur verið
hvort atvinnuleikhús Lcikfélags
Akureyrar fcngi lifað eða dáið.
Slík starfsemi er óhugsandi nema
til komi opinber fjárhagsstyrkur
eða önnur styrktarframlög til við-
bótartekjum af aðgöngumiðasölu.
Framtak Leikfélags
Akureyrar
Þeir sem kynnt hafa sér þetta
framtak Leikfélags Akureyrar
hljóta að dást að þeim dugnaði og
fórnfýsi sem margir forystumenn
og starfsmenn hafa sýnt þessu hug-
sjónamáli sínu. Það væri líka
ósanngjarnt að halda því fram að
allir ráðamenn Akureyrarbæjar
eða forsjármenn ríkisvaldsins hafi
sýnt Lcikfélagi Akureyrar og mál-
efnum þess tómlæti. Svo er alls
ekki. Og sé allrar sanngirni gætt,
þá var það ekki óeðlilegt, ekki
ómanneskjulegt á neinn hátt, þótt
það tæki nokkur ár að sannfæra
ráðamenn bæjar og ríkis um að
rekstrargrundvöllur, fjárhagslegur
og listrænn, væri fyrir atvinnulcik-
húsi á Akureyri. Það þurfti hvorki
illmenni né afturhaldsmenn til að
efast um slíkt á fyrstu árum þessar-
ar starfsemi. Efasemdirnar þurftu
ekki endilega að snúast um fjár-
hagsafkomuna, heldur allt eins fag-
legu hliðina, sjálfa listrænu getuna.
Tímabær viðurkenning
En nú er svo komið að afsakanir
af þessu tagi eiga engan rétt á sér.
Tími efasemdanna ætti að vera
liðinn. Leikfélag Akureyrar hefur
sýnt það með starfi sínu, að það er
fullfært um að halda uppi góðu
atvinnuleikhúsi, ef sæmilega er að
því búið fjárhagslega, en það
merkir að sjálfsögðu að rekstrar-
framlög bæjar og ríkis komist á
fastan grundvöll í samræmi við þá
reynslu sem fyrir liggur.
Það hcfur „lcgið í loftinu"
undanfarna mánuði að 125 ára
afmæli Akureyrarbæjar yrði notað
sem sérstakt tilefni þess að treysta
fjárhagsgrundvöll Leikfélags Ak-
ureyrar og veita því þá viðurkenn-
ingu fyrir merkilegt framtak sitt
sem orðið er fyllilega tímabært. Þó
var það svo að fram á síðustu daga
fyrir afmælishátíðina 29. f.m. ból-
aði ekkert á því að ncitt yrði gert
af hálfu hins opinbera til þess að
gera alvöru úr slíkri viðurkenn-
ingu.
Á síðustu stundu
En á síðustu mínútum fyrir af-
mælishátíðina tóku bæjarstjórn
Akureyrar og ríkisvaldið á sig rögg
og a.nr.k. tveir ráðherrar úr ríkis-
stjórninni, þ.e. forsætisráðherra
sjálfur og viðskiptaráðherra, til-
kynntu í ræðum á afmælishátíðinni
að samkomulag væri milli bæjar-
yfirvalda og ríkisins að leysa brýn-
ustu skuldamál Leikfélagsins og
treysta rekstrargrundvöll leikhúss-
ins til frambúðar. Þetta voru
ánægjuleg tíðindi, enda var þeim
fagnað.
Flaustursverk
En skuggi er þó á þessu máli og
málatilbúnaði. Þótt niðurstaðan
sýndist góð og ástæða væri til að
fagna henni á hátíðarstund var
undir niöri um að ræða flausturs-
brag á afgreiðslu málsins af hálfu
forsætisráðherra. Komið hefur í
Ijós að forsætisráðherra ávísar á fé
úr Byggðasjóði sem hann ræður
ekki yfir að úthluta úr eins og
einræðisherra. Auk þess var það
krafa hans að Akureyrarbær legði
fram jafnháa upphæð ríkinu, 8
millj. kr. á ári, í rekstrarfé, þótt
Akureyrarbær leggi þegar fram
m.a. frítt húsnæði til starfsemi
Leikhússins og sitthvað fleira. Það
er þó smámál hjá því flaustri að
látast gera meira fyrir málefnið en
raunverulegt var. Það flaustur allt
verður að skrifa á reikning forsæti-
sráðherra. Flaustrið varpar skugga
á málið. igje