Tíminn - 17.03.1988, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 17. mars 1988
Tíminn 3
Rannsóknir prófessors Halldórs Þormar veirufræðings og sérfræðinga í Atlanta:
Meltar fitusýrur gera
eyðniveirurnar óvirkar
Rannsóknir, sem prófessor Halldór Þormar hefur verið að
vinna að í samvinnu við heilbrigðisstofnun í Atianta í Bandaríkj-
unum, hafa leitt í Ijós að ýmsar fítusýrur gera allar veirur óvirkar
sem hafa um sig ákveðna gerð af fítuhjúp. Veirur þær sem þegar
hefur verið unnið með á tilraunastofum eru m.a. eyðniveiran,
herpesveiran, mislingaveiran og RS-veiran sem veldur hættuleg-
um öndunarsjúkdómum. Þessar fitusýrur fínnast í rjóma, mjólk,
lýsi og plöntuolíum svo dæmi séu tekin. Hefur Halldór unnið að
rannsóknum þessum hér heima í samvinnu við þá aðila sem hann
áður vann með í Atlanta í Bandaríkjunum. Heilbrigðisstofnun
þessi ber heitið Center for Disease Control og er það stærsta
stofnun sinnar tegundar í Atlanta. Þegar hafa veríð birtar í
bandarískum fagrítum niðurstöður úr þessu rannsóknarverkefni.
„t>að sem sannað hefur verið er
að þessar fitusýrur geta gert þessar
veiruagnir óvirkar þannig að þær
sýkja ekki lengur eftir að fitusýr-
urnar hafa verið meltar,“ sagði
Halldór. „Þetta eru aðallega
ómettaðar fitusýrur, eins og línol-
sýra, olíusýra og annað slíkt. Pá
eru þetta einnig fitusýrur scm hafa
meðallangar kolefnakeðjur, eins
og lárelsýra. En af lengri keðjum
eru það hinar ómcttuðu sem eru
virkastar.
Þó að rannsóknimar hafi leitt til
þeirrar niðurstöðu að fitusýrurnar
geri eyðniveiruna óvirka hefur
ekkert verið kannað að sögn
Halldórs, hvaða áhrif þær kunna
að hafa á heilbrigði manna. Til að
það gæti orðið þarf að gera tilraunir
með meltar eða hálfmeltar fitursýr-
ur í dýrum. Rannsóknir hafa ekki
náð svo langt ennþá, enda þarf að
kanna mjög nákvæmlega hvort sýr-
urnar hafa hættulegar hliðarverk-
anir.
Helsta áhersla hefur verið lögð á
að kanna með hvaða hætti best
verður hægt að komá hálfmeltum
eða meltum fitusýrum af þessum
gerðuni í fæðu ungbarna. Hafa
rannsóknir einkum beinst að því
að kanna hvernig tengja megi melt-
ar fitusýrurnar við fæöu eins og
mjólkurduft sem fá eða cngin mót-
efni hefur í sér til varnar. Með því
væri neytandinn betur varinn um-
hverfissýkingu. Fitusýrurnar eru
ekki látnar óbundnar í fæðuna, en
þær verða ekki virkar fyrr en
meltingin hefur losað þær úr sam-
bandi við þann glúkósa sem þær
þurfa að bindast. Vandinn er sá að
ekki er aö fullu búið að ganga frá
því hvernig bcst er að koma melt-
um fitusýrunum þannig með fæð-
unni að þær losni strax eða mjög
fljótt. Þungi nýjustu rannsóknanna
beinist að því aö líkaminn þurfi
ekki að bíða eftir mótefni sínu
þangað til sýrurnar hafa verið melt-
ar í maga. í dæminu unt ungbarnið
hefur athygli samstarfsmanna próf-
essors Halldórs Þormar beinst að
því að gefa barninu möguleika á aö
eiga meltar fitusýrurnar strax í
munnvatni og efst í mcltingarvegi.
Áhersla þessi er byggð á þeirri
einföldu skýringu að aigengasta
sýking ungbarna er um öndunar-
veginn.
Það er rétt að taka það mjög
skýrt fram að þó svo þessar meltu
fitusýrur geri veirurnar óvirkar,
geta þær trúlega engin áhrif haft á
þær frurnur líkamans, sem hafa
þegar sýkst af viðkomandi veirum.
Þannig er það nokkuð Ijóst að
þessar fitusýrur, sem hafa verið
meltar í meitingarfærum eða á
annan hátt, hafa ekki bein eða
óbein áhrif til lækningar á þeim
scm þegar hefur orðið fyrir sýk-
ingu. Gildir þetta um eyðni-
sjúkiinga jafnt og mislinga-
sjúklinga. KB
VELAR&ÞJONUSTA HF. - Vélaborg
SÍMI: 23266-686655