Tíminn - 03.11.1988, Qupperneq 8

8 Tíminn
Fimmtudagur 3. nóvember 1988
Timiim
MÁLSVARIFRJALSLYNDIS, SAMVINHU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar:
Aðstoöarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
OddurÓlafsson
Birgir Guðmundsson
EggertSkúlason
Steingrímur G íslason
Skrifstofur: Lyngháls 9, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn, fréttastjórar
686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot:
Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f.
EFNAHAGSHORFUR
Fiskiþing var sett í fyrradag og mun sitja á
rökstólum næstu daga. Augljóst var af ræöum, sem
fluttar voru viö setningu þingsins, að þar veröur
ítarlega fjallað um stöðu sjávarútvegsgreina og þær
horfur, sem við blasa í þeim efnum.
Þorsteinn Gíslason fiskimálastjóri lagði áherslu á þá
skoðun sína, að íslendingar stæðu frammi fyrir þeirri
staðreynd að nauðsynlegt væri að draga úr veiðum
nokkurra verðmætustu veiðistofna þjóðarinnar, og
nefndi m.a. þorsk, grálúðu, rækju og humar. Fiski-
málastjóri vísaði til álits Hafrannsóknarstofnunar um
ástand fiskstofna og taldi, að ekki ætti að leyfa meiri
veiði en tillögur hennar hljóðuðu um.
í ræðu sinni minnti fiskimálastjóri á það hrun, sem
orðið hefði á þorsk- og rækjustofnum við Noreg og
Grænland sem víti til varnaðar fyrir íslendinga.
Halldór Ásgrímsson fjallaði einnig um skýrslu
Hafrannsóknarstofnunar og lét í ljós þá skoðun, að
aflasamdráttur væri vissulega óhjákvæmilegur, þótt
einnig yrði að taka tillit til ástands efnahags- og
atvinnumála almennt, þegar slík ákvörðun yrði tekin.
í ræðu sinni gaf sjávarútvegsráðherra glöggt yfirlit
yfir afkomu sjávarútvegsins allt frá árinu 1984.
Afkoman fór stöðugt batnandi fram á árið 1987, enda
fóru þá saman batnandi aflabrögð, hækkandi fiskverð
og minnkandi útgerðarkostnaður. Auk þess hefði bætt
aflameðferð og vöruþróun orðið sjávarútvegi til
hagsbóta. Ráðherrann beuti á, að hagvöxtur í landinu
hefði verið 5-6% á árunum 1985-1987 og yrði hann
rakinn til verðmætasköpunar í sjávarútvegi. Nú hefur
þessi þróun öll snúist við, þannig að verðmætasköpun
í sjávarútvegi hefur dregist stórlega saman. Sjávarút-
vegurinn situr eftir með kostnað af þeim lífskjarabata,
sem landsmenn hafa orðið aðnjótandi á liðnum árum.
Kaupmáttur ráðstöfunartekna hefur aukist að meðal-
tali um 13-14% undanfarin þrjú ár.
Ráðherra sagði horfur í sjávarútvegi slíkar, að
þaðan væri ekki að vænta aukinnar verðmætasköpun-
ar, sem yki hagvöxt og stæði undir batnandi lífskjörum
á næstunni. Þvert á móti stæðu íslendingar frammi
fyrir þeirri staðreynd, að komið gæti til atvinnuleysis
í landinu vegna ástandsins í sjávarútvegsgreinum. Ef
koma ætti í veg fyrir slíkt, yrði þjóðin að sætta sig við
lífskjaraskerðingu um einhvern tíma.
Með orðum sínum er Halldór Ásgrímsson að minna
á þá staðreynd, sem oft vill gleymast, að beint
samband er á milli heildarafkomu þjóðarbúsins og
afkomu sjávarútvegsins, Áem lífskjör og velferð al-
mennings eru algerlega háð. Atvinnuhorfur og hvers
kyns þjóðarumsvif eru nátengd afkomu sjávarútvegs-
ins og þeirri verðmætasköpun, sem þar á sér stað.
Ríkisstjórninni ber að vinna gegn atvinnuleysi, en
það verður ekki gert með öðru en að tryggja rekstur
sjávarútvegsins miðað við þær aðstæður, sem skapast
hafa. Staðreyndir efnahagslífsins verða ekki umflúnar.
Þeim verður að mæta með raunsæjum viðhorfum
þjóðarheildar og virkum ráðstöfunum stjórnvalda og
lánastofnana.
GARRI
Alltaf situr Árni
Þjóðviljinn á við nokkrar rit-
stjórnarraunir að stríða um þessar
mundir. Hinn pólitíski rétttrúnað-
ur hefur dældast í tímans rás, og
næsta erfítt að finna nýja fótfestu
pólitísks ofstækis. Nýir ritstjórar
hafa komið og staðið sig vel á
almennan mælikvarða, sumir
ágæta vel, þótt ekki sé vert að
nefna nöfn þeirra hér af því það
yrði eflaust talið þeim til vansa á
þeim bæ, þar scm enn vottar fyrir
„líbblegum lit í túni og lauki í.
garði.“ En alltaf situr Árni Berg-
mann eins og eilífðarblóm eða
póleruð mubla. Hann er Moskvu-
lærður og sér um ofstækið, sem
nær nú aðeins til lista og menning-
armála í blaðinu.
Kóngsins menn
Það hafa löngum veríð örlög
ritstjóra á pólitískum blöðum, að
þeir þurfa alltaf að vera „einhverra
menn." Ritstjóravandamál Þjóð-
viljans nú hcfur keim þeirrar gömlu
fomeskju í blaðamennsku, þegar
liðsoddar blaðaútgáfu flokka voru
að raða í kringum sig sínum
mönnum. Skipti þá engu þótt blöð
gengju lítt í augu kaupenda. Álitið
var að þetta værí að baki, en nú
sýna umræðurnar um ritstjómar-
mál Þjóðviljans, að þar em menn
enn við gamla heygaröshornið.
Tveir ágætir rítstjórar eru sagðir á
förum, en í staðinn á að koina
bókmenntafræðingur til að gera
Þjóðviljann stóran. Ekki virðast
útgefendur Þjóðviljans vita mikið
um blaðaútgáfu, ef þeir halda að
púðrið sé að finna í Silju Aðal-
steinsdóttur, þótt ekkert sé nema
gott um hana að scgja. Hún er
rétttrúuð og hcfur nóg af menning-
arlegu ofstæki til að geta tekið við
af Árna Bergmann. En það er bara
ekki verið að skipta á honum og
nýjum rítstjóra.
Valdakerfi í mótun
Eftir nokkra upplausn í Alþýðu-
bandalaginu virðast mál hafa róast
eftir stjórnarmyndun. Óiafur
Ragnar Grimsson, formaður, er
orðinn ráðherra og fylgi flokksins
eykst á sama tíma og Framsókn og
Alþýðuflokkur er að tapa sam-
kvæmt skoðanakönnunum. Ráð-
herrar Alþýðubandalagsins lofa
mikilli skattheimtu og boða þegar
hundraðföldun á einstökum fram-
lögum. Þeim hjá Alþýðubandalag-
inu hlýtur að liða bærilega. Það
þykir því tími til eftir upplausn og
útlegð frá stjórnarstólum, að
stokka upp á ritstjórn Þjóðviljans.
Vellíðan flokksins kemur fram í
drauini um Silju Aðalsteinsdóttur
í ritstjórastól. Þcir tveir ritstjórar
sem nú er vegið að hafa fyrst og
fremst haft í huga að koma út blaði
á réttum tíma, þótt það hafl gengið
misjafnlcga. Þeir hafa skítpliktugir
skrífað fyrír nýtt valdakerfl í
bandalaginu á meðan Árni Berg-
mann hefur séð um ofstækið i
menningarmálum. Þeir hafa ekk-
ert brotið af sér.
Svavarsmem-Ólafsmenn
En málið er ekki svona einfalt. í
raun hafa engar sættir orðið í
Alþýðubandalaginu, og þá er að
ráðast að þeirri einu stofnun sem
bandalagið ræður yfir. Úlfar Þor-
móðsson, listavcrkasali, veitir
stjórn Þjóðviljans forstöðu. Hann
var yflrlýstur andstæðingur Ólafs
Ragnars við formannskjörið, og á
enga ósk heitari en skilja Þjóðvilj-
ann eftir í höndum Silju og Árna
Bermanns þegar formanninum
liggur allra mest á. Gamli vörður-
inn í flokknum stendur í hliðar-
göngum og púar í rytjulegt skegg
Úlfars, sem síðan blæs upp rit-
stjómarhæfileika Silju. Þegar
komið var að fundi þar sem átti að
reka ritstjóra fékk Ólafur formað-
ur því framgengt að fundi var
frestað. Nú er talað fullum fetum
um Svavarsmenn og Ólafsmenn í
deilunum um ritstjórana. Það eitt
vantar í þessa mósaik, og það er að
Hjörleifur Guttormsson rísi upp
og heimti ritstjóra handa sér.
Enn siturÁrni
Þjóðviljinn er oft og tíðum ágætt
blað, og cngin ástæða til að amast
við því, þótt þar á bæ kunni að vera
einhverra breytinga von hvað rit-
stjómarmál snertir. Það sorglega
við þau mál er, að það er eins og
Úlfar og lið hans viti ekki hvað það
er að gera. Með formennsku Ólafs
Ragnars Grímssonar hefur heldur
létt yfir Alþýðubandalaginu. Það
var hann sem kom í kring þátttöku
bandalagsins í núverandi ríkis-
stjórn gegn einhverju svartasta
íhaldi sem þekkisl ■ landinu. Þjóð-
viljinn hlýtur að þurfa að taka
breytingum í frjálsræðisátt og hef-
ur raunar gert það. „Hefndarað-
gerðir'* Úlfars og fylgiliðs gegn
Ólafi Ragnari er sama svarta íhald-
ið og harðast gekk fram gegn
þátttöku bandalagsins í ríkisstjóm.
Þjóðviljinn á nú enga aðra leið en
lcngra í átt til frjálsræðis. Þvert á
þá nauðsyn blaðsins á enn að snúa
meira í átt til ofstækis með manna-
breytingum á ritstjórn. Tveir of-
stækisfullir bókmcnntapáfar í rit-
stjórastólum er fásinna.
Enn situr Ámi. Garri
VÍTT OG BREITT
lllllllllllllll
■III

Þjóðviljinn á villigötum
Allt frá stofnun lýðveldisins hef-
ur embætti forseta íslands verið
blessunarlega laust við hnútukast í
misjafnlega óvæginni þjóðmála-
umræðu. Forseti lslands hefurekki
þurft að sæta því að verða fyrir
hnjaski eða borinn alvarlegum sök-
um áopinberum vettvangi. Ástæð-
haldinn s.l. laugardag og meðal
gesta var forseti Islands.
Það gaf leiðarahöfundi Þjóðvilj-
ans tilefni til að veitast að forseta
fyrir að sitja fund hjá „stríðsæs-
ingasamtökum öfgamanna". Blað-
ið segir að þetta sé túlkað sem
sérstakur stuðningur forseta ís-
leyti utanríkisstefnan byggist á
henni.
En það er fráleitt að halda því
fram að forseti íslands bregðist á
nokkurn hátt skyldum sínum eða
þjóðhollustu með því að sækja
fund sem haldinn er á vegum
áhugamanna um vestræna sam-
atóirwngslayst og fftaiössvetti.
Þotta eru alvörufjáriðg, fjatlög í alvöru á alvðrutímum. en
el vet er á hatóið gsetu þau markad tímamót. twsði í ritós-
rekstrinum og í íslenskum einahagsmátum.
Vigdís á villigötum
Vigdis finnbogadóttir hetur verið vinsætl torseti í rtim átta
ár, oghún hlaut 94,6 próaent atkvaeða í torsetakosningun-
an er ekki sú að embættið sé hafið
yfir alla gagnrýni eða að ekki megi
að neinum gjörðum forseta finna.
En gæfa þjóðarinnar er sú, að á
forsetastóli hafa aldrei setið aðrir
útw»í>to<«ikrr«4iú«4rsvs<g vnvt»riii ~ ~
Atlantshafsbandalagfið heftir
lagthvaðmestafmörkunitilstöð-
ugleika og Mðar í heiminum
lands við dvöl erlends herliðs á
íslandi og veru Islands í hernaðar-
bandalagi. Dylgjur um að forsetinn
haft brugðist kjósendum sínum og
að af sé blær menningar, friðar og
en þeir sem hafa gengt embættinu___hfýjir'eru auðvitað marklausar og
með reisn og sóma og elcki gefið ekki umræðuhæfar.
ótíndum strákum tilefni til að
agnúast út í embættisfærslu eða
gjörðir forseta.
Svo brá við í gær að gróið
dagblað taldi sig þess umkomið að
veita forseta grófa ofanígjöf. Til-
efnið var að þjóðhöfðinginn leyfði
sér að sitja fund hjá félagsskap sem
Þjóðviljinn hefur illan bifur á.
Marklaust og
ekki umræðuhæft
Samtök um vestræna samvinnu
og Varðberg bjóða ávallt nýjum
utanríkisráðherra að flytja ræðu á
fundi, sem haldinn er fljótlega eftir
stjórnarskipti. Þar gerir ráðherra
grein fyrir utanríkisstefnunni og
skýrir frá áætluðum breytingum. ef
einhverjar eru. Slíkur fundur var
Ritstjórar Þjóðviljans eru haldn-
ir þeirri sálarkreppu að halda öll
samtök sem stuðla vilja að eflingu
vestrænnar samvinnu séu öfgafull
og hafi stríðsæsingar og árásarstríð
að markmiði. Því beri allir friðelsk-
andi menn að hunsa þau.
En það er of langt gengið ef
Þjóðviljinn heldur að hann geti
skipað forseta íslands fyrir
verkum, eða að blaðið sé þess
umkomið að ákvarða hverja þjóð-
höfðingi má umgangast og hverja
ekki.
Nýr siður
Óþarfi er að tíunda hve mikill
meirihluti íslendinga er fylgjandi
vestrænni samvinnu og hve þýðing-
armikil hún er eða að hve miklu
vinnu, þar sem íslenski utanríkis-
ráðherrann er aðalræðumaður.
Margar eru þær samkomur og
fjölbreytilegar, þar sem forseti fs-
lands er nærstaddur og margur er
sá félagsskapur sem þiggur heim-
boð í embættisbústað þjóðhöfð-
ingjans.
Til þessa hefur það verið talið
forseta til lofs en ekki lasts að hitta
sem flest fólk og kynnast samtök-
um þess og áhugamálum.
Það er n$- siður, sem vonandi
verður þegar aflagður, að fara að
meta opinberlega hvort forseti ís-
lands megi vera viðstaddur þessa
samkomu eða hina og hnýta í hann
fyrir að sækja heim félagsskap sem
einhverjum eða einhverjum er í
nöp við.
Það er Þjóðviljinn en ekki Vigdís
sem er á villigötum og vonandi
rambar blaðið aftur inn á rétta
leið. Og vonandi kemur aldrei til
þess að sjálfsagt þyki að troða
illsakir við forsetaembættið þegar
ekkert tilefni er gefið til þess, sem
ekki hefur verið s.l. 44 ár. OÓ