Tíminn - 24.11.1988, Qupperneq 8

8 Tíminn
Fimmtudagur 24. nóvember 1988
Timirm
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarf lokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar:
Aðstoðarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
OddurÓlafsson
Birgir Guðmundsson
Eggert Skúlason
SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Lyngháls 9, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn, fréttastjórar
686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot:
Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f. Auglýsingaverð kr.
465,- pr. dálksentimetri.
Verð í lausasölu 60,- kr. og 70,- kr. um helgar. Áskrift 700.-
Póstfax: 68-76-91
Húsnæðiskerfið frá 1986
Ekki er laust við að tiltekinn hópur manna telji sig
þess umkominn að ráðast á núverandi húsnæðiskerfi,
sem sett var fyrir tveimur árum í ráðherratíð
Alexanders Stefánssonar. Þá er þess að minnast að
húsnæðiskerfið nýja var lögfest að höfðu nánu
samráði við launþegasamtökin í landinu og aðra
aðila vinnumarkaðarins. Fjáröflunarkerfið er m.a.
reist á grundvelli samninga við lífeyrissjóðina um
framlög þeirra til húsnæðismála. Að baki húsnæðis-
lögunum lá gífurlega mikil vinna.
Neikvæð afstaða vissra afla og áhrifamanna til
húsnæðiskerfisins vekur því furðu. Flokksþing fram-
sóknarmanna tók hins vegar jákvæða afstöðu til
húsnæðiskerfisins. í ályktun þingsins um þetta efni
segir, að með setningu gildandi laga um húsnæðismál
árið 1986 hafi verið tekið stærsta skrefið í framfaraátt
í húsnæðismálum landsmanna til þessa.
Vert er að minna á, að með samvinnu stjórnvalda
og aðila vinnumarkaðarins voru lánveitingar til
almennra íbúðakaupa hækkaðar úr u.þ.b. 20% í
70% af kostnaðarverði meðal ibúðar. Auk þess var
lánstími lengdur, og 55% af ráðstöfunarfé lífeyris-
sjóðanna rennur til húsnæðiskerfisins. Flokksþingið
áréttaði stuðning við búseturéttarkerfið og vill fá það
í lög leitt að á vegum byggingarsamvinnufélaga geti
verið kostur á slíkum íbúðum.
Þessi afstaða flokksþings framsóknarmanna til
húsnæðismála er bæði raunsæ og jákvæð. Með henni
er raunverulega verið að vara við öfgafullu tali um
byltingu á nýsettu húsnæðiskerfi, en í þess stað lögð
áhersla á einstakar úrbætur og skynsamlega
framkvæmd.
Umhverfisráðuneyti
Þegar talað er um fjölgun ráðuneyta, þykir mörgum
sem verið sé að bera í bakkafullan lækinn. Ráðuneytin
eru alls þrettán að tölu, og er þá Hagstofa íslands talin
með.
Þrátt fyrir ráðuneytisfjöldann hefur um margra ára
skeið verið rætt um nauðsyn þess að bæta við einu
ráðuneyti, umhverfismálaráðuneyti. Slíkt hefur m.a.
verið stefnuskráratriði Framsóknarflokksins um alllangt
skeið. Formaður þingflokks framsóknarmanna, Páll
Pétursson, hefur verið mikill hvatamaður í þessu efni.
Á nýafstöðnu flokksþingi framsóknarmanna var enn
hvatt til þess að sérstakt ráðuneyti fari með yfirstjórn
umhverfismála.
Eins og nú er, heyra umhverfismál undir mörg
ráðuneyti, s.s. sjávarútvegsráðuneyti, landbúnaðar-
ráðuneyti, iðnaðarráðuneyti, menntamálaráðuneyti og
félagsmálaráðuneyti. Að öllu samanlögðu er hér um
yfirgripsmikinn málaflokk að ræða, sem vissulega á
heima í sérstöku ráðuneyti. Forsætisráðherra hefur
ákveðið að beita sér í þessu máli og finna á því
viðunandi lausn.
Þótt umhverfismálaráðuneyti verði sett á laggirnar,
fylgir því ekki krafa um stofnun sérstaks ráðherraemb-
ættis. Að sjálfsögðu yrði sá háttur hafður á, a.m.k. í
fyrstu, að sá ráðherra sem færi með umhverfismál, hefði
fleiri ráðuneyti undir sinni stjórn. Þrátt fyrir það mun
kostnaðarauki vafalaust verða einhver af stofnun slíks
ráðuneytis. í þessu tilfelli er þó óþarfi að horfa í
hóflegan kostnað, því að hér er um brýnt mál að ræða
í nútíma þjóðfélagi.
GARRI
HVALIRNIR ENN
Dálkahöfundurinn Dagfari í DV
ræðir fegurðarmál i fyrradag í pistli
sínum. Bendir hann á að verið geti
að nýkjörin ungfrú alheimur,
Linda Pétursdóttir, eigi glæsileika
sinn fískáti á Vopnafirði að þakka,
og ekki sé útilokað að hvalkjöt eigi
þar hlut að máli líka. Vekur hann
máls á því hvort hugsanlega sé
hægt að sýna fram á að hvalkjötsát
bæti útlitið á mannfólkinu, sem
vitaskuld yrði nú aldeilis búhnykk-
ur fyrir okkur i hvalamálinu.
Það var nú það, og ekki skal
Garri draga úr því að öllum ráðum,
sem að gagni mega koma, sé beitt
■ hvalamálinu. Gildir þar einu
hvort heldur er um að ræða að
reyna að sýna fram á að hvalkjötsát
auki fegurð kvenna eða náttúru-
getu karlmanna, eða hvað svo sem
Dagfara dytti í hug fleira. En
álitamál hlýtur þó að vera hvað
langt eigi að ganga í því að beita
eins fallegri stúlku og fegurðar-
drottningunni fýrir vagn okkar í
hvalveiðimálinu. Og líka má meira
cn vera að við þurfum ekki á
slíkum ráðum að lialda.
Pottþétt rók
Núna á sunnudaginn var hafði
Hafrannsóknastofnun opið hús fyr-
ir gesti og gangandi. Fjölmargir
notfærðu sér þetta heimboð, og
meðal þess sem þar var lagt fram
fyrir gesti var býsna greinargott
yfírlit um ástand hvalastofnanna
hér í kringum landið.
Þar vakti athygli að ekki er
nokkur leið að sjá að neins konar
ofveiði eigi sér hér stað. Þvert á
móti var ekki annað að sjá en að
vel sé fylgst með fjölda dýra í
þessum stofnum og þess vandlega
gætt að ekki sé svo nærri þeim
gengið að hætta sé yfirvofandi.
Þarna var ekki annað að sjá en að
veiðarnar væru með þeim hætti
einum að hæfílegt aðhald væri
veitt gegn gegndarlausri offjölgun
í stofnunum.
Og hið sama átti við um hinar
svo nefndu vísindaveiðar. Eftir því
sem í Hafrannsókn mátti sjá vinna
vísindamenn þar skipulega að því
að safna saman um hvalina hvers
konar upplýsingum sem að gagni
mega koma. Þessum upplýsingum
verður ekki náð með því einu að
sigla um sjóinn og horfa á dýrin
synda þar um. Til þess er nauðsyn-
legt að veiða nokkurn fjölda
þeirra. Og hvað sem öllu friðunar-
tali líður þá er það staðreynd að
Japanir vUja kaupa hvalkjötið af
okkur og borða það. Og það jafnt
þótt bæði Þjóðverjar og Finnar
harðneiti að leyfa fíutning á því í
gegnum hafnir sínar eins og frægt
er orðið af endcmum.
Ef einhver er í vafa um það hvort
stefna okkar í hvalamálinu sé rétt
þá ætti sá hinn sami að leggja leið
sína niður í Hafrannsókn. Þar
verður hann ekki lengi að sannfær-
ast um að í þessu efni séum við á
réttri leið. Rök okkar eru pottþétt.
Flýtum okkur hægt
Gndanfarið hefur staðið yfir
mikil fjölmiðlaveisla hér heima út
af mótmælum Grænfriðunga gegn
hvalveiðum okkar bæði í Vestur-
Þýskalandi og Bandaríkjunum.
Kunnugum ber þó saman um að
mikil umfjöllun fjölmiðla hér
heima um málið sé fyrst og fremst
vatn á myllu Grænfriðunga, enda
reki þeir þennan áróður sinn meira
af kappi en forsjá, og meira til þess
að halda uppi atvinnu fyrir starfs-
fólk sitt en af rökum.
Ýmsir hér heima hafa líka varað
við þessum áróðri og afleiðingum
hans fyrir físksölu okkar beggja
vegna Atlantshafs. Vissulega er
það rétt að óskynsamlegt er að
fórna meiri hagsmunum fyrir
minni, og af tvennu illu er þó
illskárra að fórna hvalveiðunum en
halda þorskmörkuðunum.
En hitt er annað mál að á meðan
við höfum góðan málstað að verja
í hvalamálinu er engin ástæða til
annars en að flýta sér hægt. Við
höfum fyrr unnið á seiglunni og
þrjóskunni, sem við eigum víst nóg
af hvorutveggju. Við erum veiði-
þjóð, og hvalveiðarnar eru nú einu
sinni ekki í neinu umtalsvcrðu
frábrugðnar þeim fískveiðum sem
stundaðar eru hér við land og
engum dettur enn í hug að fetta
fíngur út í.
Vitleysurnar í málstað Grænfrið-
unga eru líka þvflíkar að þar gæti
svo sem ýmislegt óvænt og furðu-
legt komið upp á með litlum fyrir-
vara. Svo sem það að fólk færi
hópum saman að trúa því, svona
cins og Dagfari í DV, að físk- og
hvalkjötsát auki fegurð kvenna.
Og jafnvel eitthvað hjá körlum
líka sem eftirsóknarvert þykir. Þá
værum við aldeilis óforvarcndis
komin á greinina grænu. Garri.
llllllllllllllllllllllllllll VÍTT OG BREITT llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllilllllllllllllllllll
Hver á að kenna
hverjum hvað?
Ólafur Ragnar Grímsson, fjár-
málaráðherra, er málglaður maður
og setur sig ekki úr færi að hlaupa
í pontu þegar hann sér slíkan grip,
mannlausan. Síðan hann tók við
embætti fjármálastjóra þjóðarinn-
ar hafa orð hans reynst dýr í hvert
sinn sem hann stígur í ræðustól á
Alþingi. Fjárlagahalli yfirstand-
andi árs vex um milljarð króna í
hvert sinn sem hann flytur löggjaf-
arsamkundunni nýjan boðskap.
Eins og stendur er hallinn 5
milljarðar og efast fæstir um að
hann eigi enn eftir að vaxa verulega
fram að jólafríi þingmanna, enda á
fjármálaráðherra eftir að halda
nokkrar tölur enn til að koma
fjárlagafrumvarpi næsta árs í gegn
um þingið, en ávallt bregður svo
við að halli þessa árs hækkar í
hvert sinn sem fjárlög næsta árs eru
til umræðu.
Líklega best að tala sem minnst
um fjárlög næsta árs til að koma í
veg fyrir að allt klabbið verði
komið á hausinn áður en þau taka
gildi, það er að segja ef fjármála-
ráðherra bregður ekki þeim vana
sínum að auka núverandi fjármála-
halla í hvert sinn sem hann boðar
aukna skattheimtu á næsta ári.
Þenslan horfin
og allt á hausinn
En eðlilega er alls ekki sann-
gjarnt að kenna núverandi fjár-
ntálaráðherra um allan þann
óskaplega fjárlagahalla sem hann
finnur á milli þess sem hann stígur
í ræðustól. Orsakirnar eru allt
aðrar en þær að Ólafur Ragnar
settist í ráðherrastól.
Fram eftir árinu var þensla,
gífurlegur innflutningur og bruðl
höfuðmeinsemd efnahagslífsins.
Eftir stjórnarskiptin síðustu datt
þenslan niður og bruðlið hægði
mjög á sér. Nú er slökunin og
sparsemin að gera út af við efna-
hagslífið og fyrst og fremst tekjur
ríkissjóðs.
Tekjur af söluskatti og tollar og
önnur aðflutningsgjöld eru svo
miklu, miklu minni en reiknað var
með að hallinn á landssjóðnum vex
eftir því sem þenslan minnkar.
Það er eins og enginn hafi reikn-
að með svona þróun þegar allir
mögulegir og ómögulegir aðilar
voru sífellt að kvabba um að
minnka þyrfti þensluna og spenn-
una og eyðsluna og bruðlið og
fjárfestinguna. Þetta átti að verða
allra meina bót og skila efnahags- •
legri hagsæld.
Vafasamar dyggðir
En svo kemur upp úr kafinu að
sparnaðurinn kemur hvað verst við
ríkissjóð, síðan verslun og margs
kyns athafnalíf og gjaldþrotin
lenda á lánastofnunum, sem flestar
hverjar eru reknar með ríkis-
ábyrgð.
Áður en lengra er haldið væri
rétt að staldra við og spyrja hvort
sparnaðurinn sé sú dyggð sem
margir vilja vera láta og hvort ekki
sé hægt að ganga of langt í þeim
efnum eins og öðrum.
Tíminn birti í gær frétt um að
fjármálaráðherra hafi mælt fyrir
frumvarpi til lánsfjárlaga og notað
tækifærið til að koma þeirri skoðun
á framfæri að forystumenn fyrir-
tækja, fjölmiðlamenn og sparifjár-
eigendur hefðu takmarkaða þekk-
ingu á fjármálum og vaxtakerfinu í
landinu og vill gera átak til að
kenna aðilunum einfaldar stað-
reyndir í þessum háleitu málum.
Vafalaust er það rétt að þeir sem
þarna eru nefndir vita lítið um
fjármál. En hverjir eru það eigin-
lega hér á landi, Ólafur Ragnar
Grímsson, sem hafa það vit á
efnahagsmálum, að vera færir um
að kenna öðrum?
Hér er öllu siglt í harðastrand í
mesta góðæri sögunnar. Aðilar
vinnumarkaðar gera hverja hald-
lausu samningana af öðrum. Ár
eftir ár horfir þjóðin upp á að
fjárlög standast ekki og síst af öllu
á því ári sem nú er senn á enda
runnið. Útgerðarmenn og fisk-
verkendur eiga svo mikið af yfir-
tæknivæddum skipum og frystihús-
um að það er borin von að allt það
stand geti borið sig. Þeir sem sinna
viðskiptum og þykjast hafa vit á
þeim eru búnir að byggja slík ókjör
af vöruskemmum og verslunarhús-
um að verslunin er að hrynja og
fyrirferðarmesti iðnaðurinn er syk-
urvatnsframleiðsla þar sem véia-
samstæður hella í 200 sortir af
umbúðum og gætu annað þambi
hundrað sinnum mannfleiri þjóðar
en byggir ísland.
Hvar hagfræðilærðir efnahags-
ráðunautar koma inn í þetta dæmi
allt saman mega þeir sjálfir vita.
Námskeið fjármálaráðherra um
vaxtamál verða sjálfsagt vel þegin,
en spurningin er: Hver á að kenna
hverjum hvað, svo mark sé á
takandi?
Svo mætti kannski fá einhvern til
að kenna fjármálaráðherra og öðr-
um stjórnmálamönnum hvernig á
að gera fjárlög úr garði þannig að
þau stefni ríkissjóði ekki í efna-
hagslegan voða. OÓ