Tíminn - 24.11.1988, Síða 9

Tíminn - 24.11.1988, Síða 9
Fimmtudagur 24. nóvember 1988 Tíminn 9 BÓKMENNTIR llllll Hin óbilgjarna klöpp Á miðjum vegi í mannsaldur Ólafs saga Ketilssonar Guðmundur Daníelsson skráði 227 bls., myndskreytt Útgefandi: Tákn Ævisögur tveggja manna hafa um sinn þótt forvitnilegri og ágætari öðrum bókum fengjust þær ritaðar. Þetta hafa verið ævisögur þeirra Ólafs Ketilssonar og Björns á Löngumýri. Margt hafa báðir þessir menn látið sér um munn fara hvor á sínum vettvangi, og hefur orðsporið leitt til þess að útgefendur hafa þóst sjá í þeim púðrið. Og víst er í þeim púður. En um það fer eins og gullgröftinn. Það þarf að skola ofan af því, en þó umfram allt að komast að kjarnanum fyrir nýrri áhugamál- um, sem stundum yfirskyggja það heila og stórbrotna líf sem er að baki. Því getur reynst erfitt að koma ævi manna á bækur á meðan þeir eru lifandi og lesa yfir öxlina á sagnarit- ara, og vilja heldur leggja áherslu á efnahagsstefnu ríkisins en basl við sauðburð (Björn á Löngumýri), tvö þúsund fjár á fjalli, innistæður í bönkum og bátaútgerð, eða tíunda deilur í bréfum út af sérleyfi (Ólafur Ketilsson), ökuleyfisstreð, ónæði af „rauðu djöflunum" á heimahlöðum Laugarvatns, en láta liggja á milli hluta hinn langa veg sem farinn hefur verið um ómuna tíð. Nýleg dægurbarátta er sem sagt ofar í þankanum en sú forvitnilega vitund um langan og viðburðaríkan feril sem býr í mönnum með ævisögur. En Guðmundur Daníelsson er enginn aukvisi og hefur haft löng kynni af Ólafi Ketilssyni, ýmist í mynd persónulegra samskipta eða þá af afspurn. Auk þess iágu þeir saman hálfdrættings banalegur á há- tíðarári en náðust báðir fyrir vind. Og þegar Ólafur vill hafa uppi nokkurt ergelsi víkur Guðmundur sér bara í Viðeyjarklaustur og heldur áfram sögunni af Ólafi þegar hann er að rakna úr svæfingum á sjúkra- beði og talar svo mildri tungu um þá sem stjórnuðu vegalögnum, að Guð- mundi er það í minni síðan. Gleymd- ur var þá brotni hallamælirinn eða snjópokinn af Hellisheiði, en Ingólf- ur Jónsson kominn hátt í heiði þar sem ríkir eilíft sólskin. Ævisaga Ólafs Ketilssonar kemur vel til skila skapgerðareinkennum þessa fremdarmanns. Ytra borðið er hrjúft, sem á rætur að rekja til harðræða við vinnu áður en barna- heimilin komu, fóstrurnar og vél- virkni samtímans. Þá fóru menn á tveimur jafnfljótum, og þótti hind í því að eignast stígvél f stað þess að vera blautur í fæturna. Stórkarlaleg- ar eru lýsingar á vinnuaðferðum við Skeiðaáveituna, en þar vann Ólafur um 25 ára aldurinn. Það var þar sem Geir Zoéga vegamálastjóri kom til að mæla Óbilgjörnu klöppina, en datt á hallamælinn og braut hann að Ólafi ásjáandi. Síðan treysti Ólafur engum mælingum vegagerðarinnar um áratugi, og bar því við að hún notaði brotinn haliamæli. Þá er hún ekkert smásmfði lýsingin á því þegar Ólafur fékk yfir sig fjögur tonn af grjóti, þar sem hann stóð keikur undir heisigræjum með járnkarl í hendi, svo við liggur að maður álíti að setja eigi Ólaf í lýðveldismerkið í stað jötuns með járnstaf. Nema hvað grjótið féll á hann ofan, járn- karlinn kengbognaði en ekki bogn- aði Ólafur. Ekki sér maður í fljótu bragði hvernig bókin um Ólaf hefur orðið til. Fyrir utan frásögn af uppvexti, sjósókn og Óbilgjörnu klöppinni á Skeiðum rekur Guðmundur bana- legur þeirra á Landspítala, en síðan tekur við ergelsið mikla út af sérleyf- inu til Laugarvatns, sem Ólafur átti aldrei að missa. Hann hafði helgað sér þessa leið, var rétt borinn til hennar allt frá því að hann óð yfir Djúpá til að koma timbrinu áfram í byggingu Laugarvatnsskóla. Að taka sérleyfið af Ólafi var ámóta og taka þjóðminjasafnið og gera það að bítla- og popphöll. Þetta er gott að Ólafur viti. Hins vegar hefði mátt eyða minna plássi í bókinni undir bréfaskriftir um ökuleyfi, þegar yfir- völd sættu sig ekki við snærið, eða klögumál út af „rauðu djöflunum". Maður sem ældi á fjórða hvern þorsk sem hann afhausaði en gafst þó ekki upp á sjónum heldur hleypti sér í fornaldarham, getur ekki gert vinum sínum það lengur að ástunda langhyggjuna út af rútunni austur. En Ölafur er maður tvennskonar skaphafnar. í daglegri athöfn var fornaldarhamurinn á honum. Þá lét hann lítt undan, vék seint af því hann vissi að ævin er löng og engin ástæða er til að flýta sér, sbr. á Miðjum vegi í mannsaldur, og rólaði hægt en ákveðið sína leið. A þeirri leið bar þó margt til tíðinda. Þar bryddaði á feimnilausu tali. Sannar og lognar sögur voru settar undir nafn Ölafs, eins og þegar hann bauð farþegum að fara út og létta á sér, konur öðrum megin bíls en karlar hinum megin. En þurfti svo ein- hverra hluta vegna að færa bílinn í miðri athöfn. Þá þykir frægt tilsvar hans, þegar strákur kallaði til hans: Það er belja að fara fram úr þér, Ólafur. Og stillingarmaðurinn svar- aði að bragði: Taktu þér far með henni. Þá höfum við hist oft og átt gott tal saman, allt frá því að ég var unglingur á Laugarvatni. Eitt sinn vildi hann halda því fram að umferð- in í Reykjavík væri orðin sódómísk í meira lagi. Þegar ég hváði svaraði hann að það væru þessar aftan- ákeyrslur. Þannig er Ölafur í forn- aldarhamnum. Þannig var hann þeg- ar hann dró dám af Óbilgjörnu klöppinni og gerði lífsspeki grjót- vinnslunnar og járnkarlanna að sinni. Ólafur er ein af hetjum hvers- dagsins, það sýnir ævisaga hans. Eftirmálinn, sem Ólafur skrifaði við verkið, er hins vegar fullur af fyrir- bónum og þakklæti. Það er hinn Ólafurinn, þessi sem sannar okkur að hjartað er gott sem undir slær. Indríði G. Þorsteinsson . ,• - <s >■■ x-spT'íf Ólafur Ketilsson. UM STRÆTI OG TORGÍ III KRISTINN SNÆLAND | Mánudaginn 14. nóvember s.l. birtist í DV frétt með yfirskriftinni, „Slökkvistöð byggð með hraði“. Þessi frétt var í smá horni neðst á bls. 14. Fréttaefni mitt er nú þannig vaxið, að ég hefði sett þessa frétt á forsíðu, með tilvísun á baksíðuna, öndvegisstað frétta, samkvæmt efni fréttarinnar. í þessari stórmerku frétt stóð sem sé: „Stöðin var byggð með hraði. Framkvæmdir hófust í gær (13. nóvember) og húsið afhent 1. nóvember". Nú er það algegnt glens meðal iðnaðarmanna, að tala um fólk sem liggur svo á að fá verk unnið, að það hefði helst viljað fá það gert í gær, sem beðið er um í dag og vissulega eru til iðnaðar- menn sem reyna að koma vel til móts við viðskiptavinina. Þau ofsa- legu afköst að hefja byggingu húss 13. nóvember og afhenda það 1. nóvember eru þó örruglega fátíð. Um þessi ofsaafköst iðnaðarmanna í Grindavík er ekki annað að segja en þar hlýtur fiskur að liggja undir steini. Það er svo til athugunar fyrir Davíð að fá þessa iðnaðarmenn í ráðhúss- og hringleikahússbygging- amar. Það má þá gera ráð fyrir því, að ef þeir hefja störf við þessar tilteknu byggingar, segjum svona 1. desember þá hafi þeim þegar lokið um 15. nóvembers.l. Assgoti væri það gott á mótmælendurna. Áfengi um stræti og torg Það sem nú verður um fjallað er sú ólöglega athöfn dyravarða á krám, veitinga- og danshúsum borgarinnar, að hleypa gestum húsanna út með áfengisglös í hönd- unura. Að selja áfengi til neyslu utan dyra er algerlega bannað og varðar sektum, jafnvel lokun við- komandi húsa eða öðmm kárínum. Ferill áfengis er gjarnan sá að stuttu eftir að glas er keypt á barnum ætlar viðskiptavinurinn út SKONDIN FRÉTT með glasið. Við dymar er hann stöðvaður af dyraverði sem hefur engin umsvif en tekur glasið af gestinum, tæmir úr því í plastmál og hleypir gestinum síðan út með áfengið í plastmálinu. Þegar út er komið er gengið með málið í höndunum að næsta veitingastað, sest að drykkju utandyra eða leitað fars í næsta leigubíl. Reyndir bíl- stjórar neita alfarið að taka farþega með vínglös í höndunum, en oft má þá sjá hinn drekkandi ganga bíl frá bíl uns komið er að bíl með svo óreyndum bílstjóra eða fégráðug- um að far er fengið og ekki skeytt um það þótt áfengi hellist niður í bílinn. Plastmálunum er svo hent um alla borg. Þessa útidrykkju og meðfylgjandi sóðaskap ber að stöðva. Eftirlitsmenn með vínveit- ingastöðum eiga ekki aðeins að standa í talningu gesta, heldur einnig að stöðva þetta. Verslun fyrir hvern? Nokkrir kaupmenn virðast nú hafa tekið upp þá nýbreytni að selja ekki gos eða öl í flöskum. Þetta er að sjálfsögðu gert til þess að losna við umstangið sem fylgir glerjunum og fyrirferð þeirra. Þá hefur minn kaupmaður í hverfis- búðinni minni sagt að hann hafi hætt við glerin vegna þess hversu mjög þau eru brotin á svæðinu umhverfis búðina. Nú er það svo að sumir vilja alls ekki gos eða öl úr dósum eða plastflöskum og er þá ekki um annað að ræða en snúa viðskiptum sínum þangað sem glerjagos fæst og vitanlega verða margir til þess. Ég held að lausn málsins sé sú að hækka skilaverð glerjanna svo að enginn tími að brjóta þau. Mér þætti ekkert að því ef verð fyrir gos eða ölgler væri t.d. 25 krónur. Þessi breyting er afar einföld, því hún kæmi frá verksmiðjunum. Til þess að ná fram þessari breytingu getur verið nauðsynlegt að sniðganga þær verslanir sem ætla sér að stjórna neyslu viðskiptavina og versla þess í stað hjá kaupmönnum sem leggja nokkuð á sig til að þóknast við- skiptavinunum. Þetta ætti að reyna. Fljótfærni Hér og nú skal það játað að það var veruleg fljótfærni af mér að fullyrða í klausu um umferðarskilti að lág Ijós bíla lýstu a.m.k. upp umferðarskilti Vegagerðar ríkis- ins, þar sem þau væru almennt lægri en t.d. umferðarskilti Reykjavíkurborgar. Rétt er hins- vegar að lágu ljósin lýsa stundum upp skilti sem eru hægra megin akbrautar, en aldrei skiltin vinstra megin. Þetta liggur einfaldlega í því að lágu Ijósin eru með hlíf undir glóðinni í perunni sem veldur því að lágu ljósin lýsa nánast ekkert upp fyrir ljóskerið, utan það að þau eru þó þannig gerð að smá geisli teygir sig upp hægra megin í akstursstefnu. Þessa lýs- ingu sjá allir ef ekið er að vegg með ljósin kveikt. Þess vegna er mikil- vægt að endurskin líkt og er t.d. á stikum Vegagerðarinnar sé sett upp allan fót umferðarskilta sem hættast er við árekstrum. Við þetta má svo bæta því að óhrein skilti valda hættu og nú eru mörg skilti í borginni óhrein. Vera má, að stór- tjón sem varð á bíl sem ók á umferðarskilti rétt við Miklubraut- arbrú sl. helgi hefi orðið vegna þess hversu óhreint skiltið var og jafnvel einnig vegna þess hversu lélegt endurskin skiltisins er. Það á við öll gul og svartröndóttu skiltin sem eiga að vera aðvörun þar sem vegur klofnar. Endurskin þessara skilta þarf vissulega að bæta. Til dæmis mætti ramma þau inn í hvítan og gulan umferðar- stikuborða. Þessir borðar sem Vegagerðin notar niðurbútaða á vegstikurnar, endurvarpa feikivel. Athugið þetta mínir elskulegu.

x

Tíminn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.