Tíminn - 15.04.1989, Blaðsíða 4

4 Tíminn
OO laiugardagur -1-&. -apríM 989
Áhugamenn um sykurverksmiðju á íslandi fullyrða að sykurverksmiðja í Hveragerði gæti malað
gull. Jón Helgason krefst svara frá iðnaðarráðuneytinu:
Má framleiða sykur fyrir
3040% af kostnaðarverði?
Hinrik Guðmundssun einn af forsvarsmönnum Áhuga-
fclags um sykuriðnað hf. fullyrðir að unnt sé að framleiða
sykur fyrir innanlandsmarkað í mclassasykurverksmiðju í
Hveragerði fyrir 35%-40% af kostnaðarverði hans erlend-
is. Niðurgreiðsla EBE á sykri viðskiptaárið ’87-’88 var um
28 kr/kg, en óniðurgreiddur hefði sykurinn kostað um 51
kr. Þrátt fyrir meira en helmings niðurgreiðslur á innflutt-
um sykri segir Hinrik að íslensk sykurverksmiðja sé meira
en samkeppnisfær og geti jafnvel boðið framleiðslu sína á
um 21 kr/kg.
Jón Helgason fyrrverandi land-
búnaðarróöherra lagði nýlcga fram
fyrirspurn til iðnaðarráðhcrra um
hvað ráðuneytið hefði gert til að
undirbúa byggingu sykurverk-
smiðju í Hveragerði, síðan iðnað-
arráðherra flutti um það frumvarp
á þingi árið 1982. Enn fremur er
spurtshvaða áætlanir liggi nú fyrir í
ráðuneytinu um framhald þessa
máls. Upphaflega var sykurverk-
smiðjumálinu hreyft 1978. Hjör-
leifur Guttormsson flutti um það
frumvarp árið 1982, er hann var
iðnaðarráðherra. Frumvarpið var
ekki afgreitt og síðan þá hafa engin
viðbrögð komið frá iðnaðarráðu-
neytinu.
Samkvæmt leiðréttum kostnað-
artölum úr skýrslu um melassasyk-
urverksmiðju á íslandi sem Áhuga-
félag um sykuriðnað hf. og fleiri
létu gera er fjármagnsþörf melassa-
sykurverksmiðju er staðsett væri í
Hveragerði rúmlega 1,7 milljarðar
kr. á verðlagi í desember 1988. Þá
er gert ráð fyrir að framleiðslugeta
verksmiðjunnar sé rúm 11 þúsund
tonn af hvítasykri á ári, sem er
nálægt ársneyslu íslendinga á sykri,
auk 11 þúsund tonna af lokamel-
assa, sem er afgangsafurð, þurrefni
sem nýtt er til fóðurs. Hráefnis og
rekstrarkostnaður á ári er áætlaður
um 302milljónir. Þarafereiginlegt
rekstursfé verksmiðjunnar um 113
milljónir. Lánsfé er áætlað 75% af
stofnfé og afgangur eða 25% verði
hlutafé. Sé ekki gert ráð fyrir að
hluthafar fái greiddan annan arð af
hlutafé sínu en þann óbeina arð er
felst í eignaaukningu fyrirtækisins.
Við niðurgreiðslu skulda gæti með-
al sykurverð (miðað við niður-
greiðslu lána á 25 árum) frá verk-
smiðjunni orðið um 21 kr/kg. Það
er um 2 kr. lægra á kíló en verð á
innfluttumsykri. í útreikningunum
er miðað við að vextir af lánum
sem tckin væru í þýskum mörkum
væru 6%.
Forsaga þessa máls er sú að á
árunum 1978-1980 létu Áhugafélag
um sykuriðnað hf. og Finska Sock-
er AB fara fram athugun á því
hvort tiltækilegt væri að reisa og
reka sykurvinnslu í Hveragerði,
sem notaði rófumelassa sem hrá-
efni og jarðgufu sem varmaorku.
Sameiginleg skýrsla fyrirtækjanna
um þetta verkefni lá fyrir snemma
árs 1980. Hún er verk íslenskra og
finnskra sérfræðinga nokkurn veg-
inn að jöfnu og byggist á tiltölulega
vandaðri og nákvæmri forhönnun
er kæmi að fullu gagni við fullnað-
arhönnun sykurvinnslu í Hvera-
gerði. Norræni iðnþróunarsjóður-
inn í Stokkhólmi styrkti verkefnið
um 250.000 s.kr.
í skýrslu fyrirtækjanna tveggja
segir að þessi rannsókn sýni að það
sé mögulegt og þjóðhagslega rétt-
lætanlegt að hefjasykurframleiðslu
á íslandi er byggi á melassahráefni.
Samkvæmt arðsemisreikningum
kunni að reynast nauðsynlegt að
ríkið styðji eigin sykurframleiðslu
við ákveðnar verðlagsaðstæður, en
við þær aðstæður er ríktu er
könnunin fór fram ætti sú aðstoð
að vera óveruleg. Á grundvelli
rannsóknarinnar geti það talist
réttlætanlegt að aðstandendur
verkefnisins, helst ásamt fulltrúum
íslenska ríkisins, hefji nákvæmari
rannsókn á hinum þjóðhagslegu
áhrifum og kanni möguleika á
fjármögnun fyrirtækisins.
Niðurstöður skýrslunnar eru þær
að tæknilega sé fullkomlega mögu-
legt að byggja sykurverksmiðju
hér á landi er grundvallist á
melassahráefni og framleiði fyrsta
flokks kristallaðan sykur úr sykur-
innihaldi frummelassa með venju-
legri kristöllunaraðferð. Núver-
andi dreifi- og sölukerfi geti annast
dreifingu og sölu á allri ársfram-
leiðslunni, um 10.000 tonnum á
ári.
Tilraunir sýni að unnt sé að
þurrka þann hluta hráefnisins sem
ekki er sykur, hinn svo kallaða
lokamelassa, og gera úr honum
þurrt fóður til skepnueldis. Svo
kallað melassamjöl, eða mjölk-
enndan melassa. Þá ætti að vera
möguiegt að koma melassamjölinu
með tiltölulega skjótum hætti á
markaðinn með þvf dreifikerfi er
íslensku fóðurblöndunarfyrirtækin
hafa yfir að ráða.
Segir í skýrslunni að sú orka sem
sykurvinnslan þarf á mismunandi
stigum, sérstaklega eiming á sykur-
upplausninni og lokamelassanum.
fáist úr jarðgufu. Talið er sérstak-
lega hagkvæmt að velja verksmiðj-
unni stað í Hveragerði, þar sem
nauðsynlegar forsendur fyrir fram-
leiðslu af þessu tagi séu fyrir hendi:
vinnuafl, vatn, kælivatn og það
sem mikilvægast sé, jarðgufa, en
tilraunir sýni að nægileg gufa með
heppilegum eiginleikum sé fyrir
hendi. - ÁG
Hugmynd stjórnar til fjáröflunar:
Reiðhöllin nýtt
sem fþróttahús?
Reiðhöllin getur orðið hinn glæsilegasti íþróttasalur.
Stjórn Reiðhallarinnar í
Víðjdal hefur leitað eftir því
við borgaryfirvöld að þau
taki Reiðhöllina á leigu.
Fjárhagur Reiðhallarinnar er
heldur bágur og ekki fást nógar
tekjur með núverandi starfsemi til
að standa undir greiðslum. Hug-
myndin er sú að borgin leigi Reið-
höllina til fimm eða tíu ára eða þar
til búið er að borga niður mestan
hluta byggingarkostnaðar sem er um
níutíu milljónir króna. Þar af eru um
fimmtíu til sextíu milljónir á lang-
tímalánum, til tólf eða fimmtán ára.
Eða þar til hestamenn fara að nota
aðstöðuna meira og tekjur af leigu
húsnæðis til þeirra aukast verulega.
Höllin yrði þá, í leigu borgarinnar,
rekin sem íþróttahús fyrir grunn-
skóla Árbæjarogjafnvel Grafarvogs
einnig. Við þá skóla hafa ekki enn
verið byggð íþróttahús og einnig
vantar íþróttafélög hverfanna hús-
næði undir sína starfsemi.
Ef til kemur verður aðstöðunni í
Reiðhöllinni breytt. Þá verður húsið
einangrað, sett í það upphitun, bún-
ingsklefar og nýtt gólf. Gólfið yrðí
að öllum líkindum steypt og jafnvel
lagðar í það leiðslur þannig að þar
gæti verið aðstaða til að koma upp
skautasvelli. Síðan yrði rúllað
gúmmídúk yfir steingólfið þegar
íþróttakennslan færi fram. Á
sumrin, yfir páska og aðrar hátíðir
þegar skólarnir eru ekki starfræktir
yrði gúmmídúknum rúllað upp og
sandi mokað inn á gólfið. Þar með
væri komin aftur aðstaða til að vera
með hesta, halda hestadaga og fleira
í þeim dúr.
Hugmyndin er það ný að engar
fjárhagsáætlanir eða hugmyndir um
mögulegar upphæðir leigu liggja
fyrir. Ekki liggur heldur fyrir ná-
kvæm áætlun um hvernig að þessu
yrði staðið. Borgarráði var sent bréf
varðandi leigu hússins fyrir hálfum
mánuði og málið tekið upp á þriðj-
udaginn var. Borgarráð tók enga
ákvörðun í sambandi við leigu Reið-
hallarinnar en vísaði málinu til at-
hugunar skólamálaráðs. Skóla-
málaráð mun síðan fjalla um það
hvort skólarnir geti hugsanlega nýtt
Reiðhöllina til íþróttastarfs eða
annars.
Stjórn Reiðhallarinnar vonast til,
ef hugmyndinni verður hrint í
framkvæmd, að hægt verði að hefja
undirbúning þegar í sumar og ljúka
honum fyrir haustið, áður en
skólarnir taka til starfa.
Að sögn eru reiðhallir víða erlend-
is notaðar fyrir ýmislegt annað en
ástundun hestamennsku. Bæði þá
sem sönghallir, íþróttahús ogfleira.
jkb
Sýning Einars Hákonarsonar á emaleruðum
Kjarvalsstöðum. Þetta er í fyrsta skipti sem myndir unnar með þessari tækni
eru sýndar hér á landi. Tímamynd: Pjeiur
Sýning aö Kjarvalsstöðum:
Emaleruð mynd-
verk í fyrsta
sinn hérlendis
Einar Hákonarson sýningu á emaleruðum myndverkum að
í dag opnar
Kjarvalsstöðum.
Þetta er í fyrsta sinn sem mynd-
verk þessarar tegundar eru sýnd hér
á landi þó vinnsluaðferðin sé ævag-
ömul. En myndir frá því um þrjú
þúsund f. kr., unnar með þessari
tækni hafa fundist á sumerískum
menningarsvæðum og í Egyptalandi.
Stærð platnanna takmarkast af
þeim ofni sem unnið er með, algeng-
asta stærðin er 100x80 cm. Aðferðin
er orðin mjög vinsæl víða í Evrópu
til skreytinga utan á hús sem og
innan. Verkin eru mjög veðurþolin
og bjóða upp á frjálslegan tjáningar-
máta.
Einar Hákonarson stundaði nám
við Myndlista- og handíðaskóla ís-
lands og við Valands listaháskólann
í Gautaborg. Hann hefur haldið
fjölda einkasýninga í Reykjavík og
víðar og tekið þátt í mörgum sam-
sýningum bæði hér á landi og erlend-
is. Einar nam fyrrnefnda tækni í
Gautaborg en þar hafa myndlistar-
menn komið sér upp sameiginlegu
verkstæði þar sem þeir geta komið
og útfært stærri verkefni í ýmis efni.
Emaleruðu mundverkin sem hér eru
sýnd voru unnin á verkstæðinu og
hlaut Einar nokkurn fjárhagslegan
stuðning menntamálaráðuneytis ís-
lands til þess verkefnis. Sýningunni
lýkur þann áttunda næsta mánaðar.
jkb