Tíminn - 15.04.1989, Blaðsíða 5

oa
táú'g&í-dá'gul- T5vapilfi489
i’nimi i á
Tíminn 5
Steingrímur Hermannsson
forsætisráöherra.
Gerðum ekki ráð fyrir verð-
hækkunum á Bandaríkjamark-
aði, segir forsætisráðherra:
Hækkun í
Evrópu er
raunhæfur
möguleiki
„Við höfum aldrei gert ráð
fyrir umtalsverðum hækkunum á
fiskverði í Bandartkjunum, held-
ur miklu frekar á öðrum mörkuð-
um, þá í Evrópu,“ sagði Stein-
grímur Hermannsson forsætis-
ráðherra í samtali við Tímann,
en eins og fram kemur í máli
Magnúsar Friðgeirssonar hjá Ice-
land Seafood Corp. hér á síðunni
er ekki útlit fyrir hækkanir á
Bandaríkjamarkaði.
Steingrímur sagði að hann
hefði fengið sömu upplýsingar
frá Bandaríkjunum um að þar
væri ekki von á miklum hækkun-
um. „Hins vegar hefur dollarinn
hækkað og því væri það sem selt
væri til Bandaríkjanna meira
virði og þegar áreiðanlega nokk-
ur fengur fyrir fiskvinnsluna,"
sagði Steingrímur. Hann sagði að
þegar litið væri til Evrópu, væru
Norðmenn að stöðva sínar þorsk-
veiðar, a.nt.k. fram í september
og mjög háværar raddir væru um
rányrkju í Norðursjó og kröfur
um að úr veiðum þar sé dregið,
auk þess sem kvótar þar væru
langtum minni en í fyrra. „Ég
held að það sé nú ennþá umtals-
verð von í því að fiskverð hækki
í Evrqpu, með þetta í huga,“
sagði forsætisráðherra.
Spurður hvort ekki þyrfti þá að
grípa til sérstakra aðgerða eftir
31. maí, þegar hætt yrði að borga
úr Verðjöfnunarsjóði sjávarút-
vegsins? “Ég þori ekkert að segja
um það á þessari stundu,“ sagði
Steingrímur. Hann sagði að með
málunum væri fylgst mjög náið
og metið frá viku til viku. „Það er
nú nokkurt fjármagn eftir í verð-
jöfnunarsjóði og við höfum nú
þol þess vegna, ef ég má orða það
svo, lenguren til loka maí,“ sagði
Steingrímur.
Á fundi í Kópavogi á fimmtu-
dagskvöld sagði Steingrímur að
einhverjir vildu kalla þetta happ-
drættisvinning. „Hann er þó
byggður á mjög ákveðnum rök-
um og ákveðnum líkum,“ sagði
Steingrímur.
Aðspurður um svör Þjóðhags-
stofnunar við spurningum vinnu-
veitenda þar sem kom fram að
staða fiskvinnslunnar versnar
verulega frá því sem hún er í dag,
sagði forsætisráðherra að í þess-
unt útreikningum Þjóöhagsstofn-
unar væru reiknuð ýmis dæmi þar
sem m.a. væri reiknað án þessara
uppbóta og án viðbótarendur-
greiðslu á söluskatti, og án verð-
hækkana erlendis. „Þar eru
reiknuð öll þessi dæmi og ég held
að öllum sé það fullkomlega ljóst
að ef allt þetta þrýtur, þá er
fiskvinnslan vissulega í vonlausri
stöðu,“ sagði Steingrímur.
-ABÓ
Ráðstefnu helstu fiskkaupenda og seljenda í Bandaríkjunum lokið:
Verðhækkanir ekki
í sjónmáli í BNA
Verðhækkanir á físki í Bandaríkjunum eru ekki í
sjónmáli, að sögn Magnúsar Friðgeirssonar framkvæinda-
stjóra Iceland Seafood Corporation í Bandaríkjunum, í
samtali við Tímann í gær. Magnús sat í vikunni ráðstefnu
helstu fískkaupenda og seljenda í Las Vegas.
„Það er heldur dauft hljóðið í
sjávarafurðamönnum almennt í
landinu. Menn eru að koma út úr
mjög erfiðu ári, sem 1988 var og
menn sjá ekki verulega uppsveiflu
á árinu 1989 neyslulega séð enn
sem komið er," sagði Magnús Frið-
geirsson. Hann sagði að ótrúlega
mikil ncikvæð umræða hefði vcrið
um sjávarafurðir upp á síðkastið,
þar sem umræða um mengunurmál
hefði átt stóran hluta að. Bæði
vegna olíuslyssins við Alaska og
einnig vegna þess að kastað hefur
verið notuðum áhöldum og um-
búðum frá sjúkrahúsum í hafið.
sem væri sumstaðar farið að reka
upp á strcndur. „Þetta hcfur haft
gífurlega mikil áhrif á fiskvinnsl-
una í Bandaríkjunum," sagði
Magnús.
Aðspurður sagði Magnús að ef
miðaö væri við fisksölu á sama
tíma stðasta ár, þá væri ekki hægt
að tala urn umtalsverðan samdrátt
hjá þcim. „Ég er nú kannski svo
bjartsýnn að ætla að vona að við
getum náð einhverri aukningu þeg-
ar líðut' fram á árið.“ sagði
Magnús. Hann sagði að í fiskbit-
um, meö brauðmylsnu eða degi
hefði orðið samdráttur í magni
fyrstu þrjá mánuðina og einnig
örlítill samdráttur í flakasölu.
Magnús sagði að ekki væri skort-
ur á fiski frá Islandi. „Ef ég tek sem
dænii fiskbitana, þá tökum við allt
það sem við fáunt af blokkarhrá-
efni frá íslandi, eins og þar nánast
er framleitt og bætum síðan við
annarsstaðar frá. í flakasölunni
hefur orðið nokkuð mikill sam-
dráttur hjá okkur, sem fyrst og
fremst er vegna sölutrcgðu hér, en
ekki vegna framboðsskort frá ísl-
andi.“ sagði Magnús.
Magnús Friðgeirsson frani-
kvæmdastjúri Iccland Seafood
Corporation.
Aðspurður um horfur á verö-
hækkunum sagði Mugnús að verð-
hækkanir væru ekki í sjónmáli á
þessum markaði og engin tcikn á
lofti um veröhækkanir, þcgar ltða
tæki á sumariö.
„Birgðastaöan er viðunundi,
enda höfum við vísvitandi farið
yfir í það að bæta okkar birgða-
stjórnkerfi, þá eingöngu með hlið-
sjón af því hversu dýrt er að halda
mikið birgðahald,“ sagði Magnús.
Magnús sagði aðspurður að útaf
fyrir sig væri hægt að selja meira af
þorskflökum, en þá væri það
spurningin um verðlag. „Það verð-
lug sem við þurfum að fá fyrir
okkar íslensku frumleiðendur, cr
ekki fáanlegt á murkaðinum, nema
kannski í það litlu magni að það
leysir ekki okkar þörf fyrir að
selja," sagði Magnús.
Verðið á þorskblokkinni ernúna
1,50 til 1,55 dollar og fór veröið
hækkandi frá í septcmber úr 1,25
dollar í það sem það er í dag.
Verðið í dag hefur hins vegar
staðið í stað í sjö vikur. Fyrir um
ári stðan var vcrðið á þorskblokk-
inni um 2 dollarur, síðan kom
vcrðhrun, niður í 1,25 dollar. „Ég
held að það sé komin stöðvun á
verðhækkun í blokkinni, en hins
vegar hefur verðlag flakanna hald-
ist mjög stöðugt," sagði Magnús.
Hann sagöi að líklega væri afurðin
að finna sér jafnvægi í þessu verði,
sem nú væri. - ABÓ
Þjóðhagsstofnun metur áhrif BSRB samningsins á öll laun í landinu:
Launaútgjöldin hækka
1,7% umfram fjárlög
Að mati Þjóðhagsstofnunar mundi það kosta ríkissjóð
samtals um 650 til 700 milijónir króna umfram fjárlög ef álíka
hækkun og felst í BSRB samningunum gengur á öll laun
ríkisins (450 m) ásamt lífeyris- og sjúkratryggingum Trygging-
astofnunar ríkisins (200-250 m). Þetta kemur m.a. fram í svari
við spurningum frá Vinnuveitendasambandinu og Vinnu-
málasambandi samvinnufélaganna.
Samtals er talið að þessir liðir Að mati Þjóðhagsstofnunar er um
(laun og tryggingar) kosti ríkissjóð 4,5% halli á fiskveiðum og 0,5% á
ríflega 41 milljarð króna á þessu ári.
Hækkun þessara liða er því um
1,7% umfram það sem fjárlög gerðu
ráð fyrir.
Þjóðhagsstofnun metur áhrif
BSRB samninganna mjög svipað og
ASÍ hefur gert: Um 9,5% hækkun á
samningstímanum á BSRB, um
8,5% að meðaltali á öll laun, en
15-16% á lágmarkslaun og þar með
trygingabætur.
Mínus 0,5% og 4,5% núna
Jafnframt var spurt um afkomu
sjávarútvegsins að gefnum mismun-
andi forsendum.
fiskvinnslunni eins og vinnslu- og
rekstrarskilyrði eru um þessar
mundir. Við að fella niður núverandi
verðuppbætur og endurgreiðslu
söluskatts mundi tap vinnslunnar
aukast í 3,5%.
... og allt að
10% tap um áramót
Ef fyrrnefndar verðuppbætur yrðu
felldar og jafnframt samið við fisk-
vinnslufólk um svipaðar launahækk-
anir og í BSRB samningunum (unt
9,5% að meðaltali á árinu) er áætlað
að tap vinnslunnar yrði komið í 5%
í júní (eftir 4% launahækkun þá) og
tap veiðanna í 5,5%. I lok samnings-
tímans/ársins yrði tapið komið í 7%
í báðum greinunum. Útreikningar á
veiðum og vinnslu í heild sýna 7,5%
tap í júní og 10% tap í lok ársins.
Öll dæmin reiknar Þjóðhagsstofn-
un út frá óbreyttu núverandi; afurða-
verði, fiskverði, olíuverði og gengi
krónunnar og 6% ávöxtun stofnfjár.
Saltfiskbætur
endast út árið
Spurt er um endingu þess fjár sem
aflað var til niðurgreiðslu rekstrar-
halla frystingar og stöðu saltfisk-
deildar Verðjöfnunarsjóðs.
Hið fyrrnefnda telur Þjóðhagsstofn-
un nægja til að framlengja verðbóta-
greiðslur á freðfisk út júnímánuð og
eignir saltfiskdeildar til að standa
straum af verðbótagreiðslum út
þetta ár og jafnvel eitthvað fram á
það næsta.
Gengisfelling?
Spurningum um hvað afurðaverð
Ákvörðun ríkisstjórnar íslands vegna slyssins viö Bjarnarey:
Krefjast ítarlegri svara
Svar sendiherra Sovétríkjanna
við spurningum íslcnskra stjórn-
valda vegna kafbátsins sem fórst,
er að mati utanríkisráðherrans
Jóns Baldvins Hannibalssonar,
allsendis ófullnægjandi.
f svari sendiherrans í fyrradag
kom fram að sérstök nefnd hefur
verið skipuð til að fjalla um slysið.
Segir hann ekki vera hægt að
grcina frá niðurstöðum fyrren hún
hcfur lokið störfum. Tckist hefur
að slökkva á kjarnaofni kafbátsins
með sjálfvirkum útbúnaði og sýna
mælar þegar nokkra kólnun.
Sendiherrann sagði enga hættu
stafa af ofninum á því dýpi sem
báturinn lægi og jafnframt væru
kjarnorkuhlcðslur tundurskeyta
kafbátsins óvirkar og því cngin
hætta á að þær spryngju. Sam-
kvæmt reglulegum geislavirkni-
mælingum á slysstað ergeislavirkn-
in ekki óeðlilega há. Verið er að
vinna að framkvæmd áætlunar um
aö ná kafbátnum af sjávarbotni.
Jón Baldvin telur ofangreind
svör ófullnægjandi og á rfkisstjórn-
arfundi í gær var ákveðið að sov-
éskuin yfirvöldum yrði afhent
krafa íslenskra stjórnvalda um ítar-
legri upplýsingagjöf. Jafnframt því
var samþykkt að stjórnin áskildi
sér rétt til að krefja ríkisstjórn
Sovétríkjanna um skaðabætur fyrir
allt beint og óbcint tjón scm af
slysinu kann að leiða fyrir íslensk-
an sjávarútveg og/eða sölu sjávar-
afurða ef geislavirk efni berast í
hafið. jkh
erlcndis þyrfti að hækka mikið, eða
gengi ella að lækka mikið til að ná
jafnvægi í rekstri fiskvinnslu, segir
Þjóðhagsstofnun afar erfitt að svara.
Það sé m.a. álitamál hvernig skil-
greina á jafnvægi í rekstri fisk-
vinnslu. Hins vcgar er bent á að 1%
almenn murkaðshækkun bolfisk-
afurða bæti afkomu botnfiskvinnslu
í kringum 0,7% -og 1% gcngislækk-
un svipað eða örlítið meira.
Hagnaðurí
fjölmörgum greinum
Um afkomu annarra atvinnu-
greina segir Þjóöhagsstofnun tak-
markaðar upplýsingar fyrir 1988. í
nóv. s.l. hafi stofnunin þó áætlað
hagnað fyrir afskriftir og vexti í
fjölmörgum atvinnugreinum, þótt
hann hafi nokkuð minnkað frá 1987.
M.a. bendi veltutölur samkvæmt
söluskattskýrslum til töluverðs sam-
dráttar í iðnaðarframleiðslu (6%),
verslun (3-4%) ogþjónustu (2-3%).
- HEI
Nýrformaður
bankamanna
Yngvi Örn Kristinsson, deildarstjóri
í Seðlabankanum var kosinn for-
maður Sambands íslenskra banka-
manna á þingi þess í gær í stað
Hinriks Greipssonar sem ekki gaf
kost á sér til endurkjörs.
Á þingi bankamanna voru at-
vinnuhorfur bankamanna mikið
ræddar í tengslum við hugmyndir
um hagræðingu og sameiningu í
bankakerfinu. Yngvi Örn segir að
bankamenn muni beita sér fyrir því
að þessar hræringar raski sem minnst
stöðu og atvinnuöryggi félags-
manna. - BG