Tíminn - 19.04.1989, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 19. apríl 1989
Tíminn 5
Niðurskurður í grunn-
skólum 150 millj.?
Fyrirhugaður niðurskurður í rekstri grunnskólanna nemur
um 150 milljónum króna. Fyrir nokkru var lokið við gerð
niðurskurðartillagnanna í Menntamálaráðuney tinu en Svavar
Gestsson menntamálaráðherra á eftir að veita endanlegt
samþykki fyrir tillögunum áður en þær verða sendar til
fræðslustjóranna. Vegna þess að ráðherrann hefur ekki
gengið frá þessu máli fást mjög takmarkaðar upplýsingar í
ráðuneytinu hvað varðar fyrirhugaðan niðurskurð.
Samkvæmt heimildum Tímans má
gera ráð fyrir að vegna niðurskurðar-
ins verði hætt við að lengja skólatíma
6 ára barna, dregið verði úr forfalla-
kennslu í eldri bekkjunum og fyllsta
aðhalds verði gætt. Ekki mun ráð-
gert að skerða viðmiðunarstunda-
skrá eða sérkennslu, a.m.k. að því
marki að þau börn sem búið er að
greina þannig að þau þarfnist sér-
kennslu munu fá hana óskerta.
Hvað framhaldsskólana varðar þá
hefur ráðuneytið sent stjórnendum
þeirra bréf með tillögum að sparnað-
arleiðum. Þær leiðir sem eru færar
eru eðlilega misjafnar eftir samsetn-
ingu og viðfangsefnum skólanna.
Uppástungur ráðuneytisins eru t.d.
þær að námshópar verði stækkaðir,
valgreinum fækkað og jafnvel að
kennslustundum verði fækkað hjá
þeim nemendum sem teljast vera vel
sjálfbjarga í náminu eins og segir í
tillögum ráðuneytisins.
Samkvæmt upplýsingum sem
fengust á fjármálaskrifstofu ráðu-
neytisins mun verða farið fram á
undanþágu í tillögunum þess efnis
að niðurskurðurinn dreifist niður á
næsta skólaár þar sem honum verði
ekki við komið á þeirri skólaönn
sem nú er að líða. Varðandi þetta
atriði má geta þess að ef niður-
skurðurinn í heild, 150 milljónir,
kæmi til framkvæmda á haustönn-
inni til að ná honum inn á fjárlagaár-
ið myndi það jafngilda því að allir
átta ára nemendur sitji heima í stað
þess að sækja skóla.
Skólamálaráð Kennarasambands-
ins hefur mótmælt niðurskurðinum.
í ályktun ráðsins sem send var stjórn
Kennarasambandsins til afgreiðslu
er bent á að sparnaðarráðstafanir í
grunnskólunum dragi mjög úr
sveigjanleika í skólastarfinu einnig
veiki þær möguleika skólanna á að
bregðast við félagslegum vandamál-
um. Einnig verði þær til þess að
úrræðum til sérkennslu fækkar. Þá
telur ráðið það mjög slæmt að sparn-
aðarráðstafanirnar beinist að því að
fækka bekkjardeildum og fjölga þar
með í hverjum bekk en á undanförn-
um árum hafa kennarar barist fyrir
því að fækkað verði í bekkjardeild-
um.
Aðspurð sagðist Birna Sigurjóns-
dóttir formaður skólamálaráðs ekki
telja að fyrirhugaður niðurskurður
hafi tengst inn í kröfugerð kennara.
Þar sem hann kæmi fyrst og fremst
niður á nemendunum en beindist
ekki að kjörum kennara þó vissulega
myndi kennarastöðum fækka að ein-
hverju marki en í því sambandi væri
rétt að hafa í huga að skortur er á
kennurum.
Birna var jafnframt spurð að því
hvort það hefði komið til umræðu að
ráðherra væri að draga á langinn að
afgreiða þessar niðurskurðartillögur
vegna yfirstandandi verkfalls
kennara, þar sem þær teldust ekki
jákvætt innlegg í samningana. „Þetta
Svavar Gestsson, menntamálaráð-
herra.
hefur ekki verið rætt í okkar hópi og
ég vil ekki spá í það hvað ráðherran-
um gengur til að draga birtingu
þessara ráðstafana, vonandi er hann
að reyna að milda þetta. Ég geri ráð
fyrir að birting ráðstafananna meðan
samningaviðræður standa yfir yrði
ekki til að auðvelda samningsgerð-
ina.“
Samtök foreldra og kennarafélaga
í Reykjávík hafa einnig lýst áhyggj-
um sínum vegna þessa niðurskurðar.
í tilkynningu frá samtökunum segir
m.a.: „Að undanförnu hefur
menntamálráðherra hvatt til um-
ræðu um mikilvægi lengingar á dag-
legum skólatíma yngri nemenda og
að stefna beri að einsetnum sam-
felldum grunnskóla. Því er erfitt að
trúa því, fyrr en á reynir, að mat
ríkisstjórnar og Alþingis á velferð
æsku þessa lands sé ekki hærra en
svo að það þyki sjálfsagt að skera
niður þjónustu við hana.“
Þess má geta að nýlega lagði
menntamálaráðherra fram í ríkis-
stjórn greinargerð um kostnað við
lengingu skóladags og einsetinn
skóla. Þar kom m.a. fram að til að
því takmarki verði náð 1995 þurfi að
taka í notkun 100 nýjar kennslustof-
ur á ári fram til þess tíma og
kostnaðarauki vegna aukins fjölda
kennslustunda myndi verða á bilinu
200-600 milljónir króna.
Niðurskurðurinn í skólakerfinu
kemur til vegna ákvörðunar ríkis-
stjórnarinnar um að skera launalið
ríkisins niður um 4% og sem kunn-
ugt er er það sá sparnaður sem allar
ríkisstofnanir verða að ná fram og
eiga þær að hafa skilað inn áætlunum
hvað þetta varðar. SSH
Snóggir á Borgarhóla
Þegar Tíminn leitaði Ieiða við að
komast inn á miðja Mosfellsheiði í
gærkvöldi var eðlilegast að ganga á
fund bænda efst í Mosfellsdal. Var
eins og við manninn mælt að eftir að
barið var dyra á bænum Selholti í
Mosfellsdal, liðu ekki nema um 30
mínútur þar til leiðangur var lagður
af stað á tveimur vélsleðum með
ljósmyndara Tímans í aftara sæti
annars þeirra. Það voru þeir Árni
Benediktsson, framkvæmdastjóri
Hugleysu hf., sem fór frá bænum
Selholti og með honum fór á öðrum
sleðanum Guðjón Bjarnason, fyrr-
um einkaflugmaður og bóndi í Selja-
brekku. Kann Tíminn þeim bestu
þakkir fyrir liðveisluna og sérstak-
lega skjót viðbrögð. Sannaðist þarna
að auðvitað er heiti fyrirtækisins
Hugleysa hið mesta öfugmæli miðað
við æðruleysi framkvæmdastjórans.
Þess má geta að nágrannabóndi
hans, Guðjón, hefur oft áður verið
boðinn og búinn til farar af þessu
tagi. Var hann t.d. einn sá fyrsti á
vettvang er flugvél fórst á þessum
slóðum fyrir nokkrum árum og hóp-
ur manna slasaðist, m.a. er þyrla
Varnarliðsins hrapaði við björgunar-
störf.
Leiðangursmennirnir, Guðjón Bjarnason á Seljabrekku og Árni
Benediktsson í Selholti, við annan sleðann. 'iimamynd Pjeiur.
Steingrímur Hermannsson, forsætisráðherra:
Ríkisstjórnin grípur
ekki inn í kjaramálin
Á ríkisstjórnarfundi í gær var rætt
um hvernig kjarasamningar standa
sem ríkið á aðild að, en ekki var talin
ástæða til að grípa til neinna sér-
stakra aðgerða að mati forsætisráð-
herra. Sagði Steingrímur Hermanns-
son í viðtali við Tímann að ástandið
á vinnumarkaðinum almennt talað
hafi ekki verið til umfjöllunar á
þessum ríkisstjórnarfundi. Hins veg-
ar hafi ráðherrarnir rætt um atvinnu-
ástand á íslandi og mun hafa komið
fram að víða úti á landi er skortur á
vinnuafli, þótt aðra sögu sé að segja
af þéttustu byggðasvæðunum. Ríkis-
stjórnin bíður nú eftir skýrslu frá
Þjóðhagsstofnun og fleiri aðilum um
þróun atvinnuástandsins.
„Ríkisstjórnin ákvað að leggja til
15 milljónir króna í skógrækt og
landgræðslu og við ætlum að skoða
ýmsar slíkar leiðir sem skynsamlegt
væri að vinna að, ef það getur um
leið dregið úr tímabundnu og af-
mörkuðu atvinnuleysi," sagði
Steingrímur. KB
Menntamálaráðherra gefur heimild til að
leggja fyrir skólapróf í stað samræmdra prófa:
Megn óánægja
HÍK kennara
Menntamálaráðherra hefur tek-
ið þá ákvörðun að verði verkfall
HÍK ekki leyst í tæka tíð fyrir
samræmdu prófin sem eiga að
hefjast næstkomandi mánudag,
hafi forráðamenn skólanna heimild
til að leggja prófin fyrir og meta
þau sem skólapróf. Prófin munu
því einungis lögð fyrir ef viðkom-
andi kennari er í Kennarasam-
bandi íslands en ekki í Hinu ís-
lenska kennarafélagi.
Þessi ákvörðun menntamálaráð-
herra hefur ekki verið formlega
rædd á fundi stjórnar HÍK eða í
stjórn Bandalags kennarafélaga en
Elna Katrín Jónsdóttir formaður
BK og fulltrúi í samninganefnd
HÍK, sagði að það væri alveg ljóst
að með þessari ákvörðun væri ekki
verið að vinna samkvæmt fyrri
yfirlýsingu menntamálaráðherra
að verkfallsbrot yrðu ekki framin á
vegum hans ráðuneytis. „Okkur
sýnist ljóst að með þessu sé ráð-
herrann í rauninni að vísa ábyrgð
í málinu yfir til einstakra skóla.
Það má skilja innihald bréfsins þar
sem þessi ákvörðun er tilkynnt sem
svo, að þessi framkvæmd geti boð-
ið upp á verkfallsbrot. í öðru lagi
er alveg ljóst að ef samræmd próf
verða sumstaðar notuð í stað
skólaprófa en ekki annarsstaðar þá
mismunar það nemendum. Til
dæmis eru sumir skólastjórar fé-
lagsmenn í HÍK og þeir hafa
undanþágu til að sinna stjórnunar-
störfum en ekki til að ganga í störf
annarra. Auk þess er mjög erfitt að
segja tii um það hvenær er verið að
ganga í störf HÍK kennara við
svona aðstæður vegna þess að yfir-
seta í prófum af þessu tagi sem nú
eru fyrirhuguð, er líka í verkahring
þeirra HÍK kennara sem nú eru í
verkfalli. Þannig að ef af þessu
verður teljum við mjög líklegt að
um verði að ræða breytingu á
starfsskipan skólanna sem telja
verði verkfallsbrot.“
Elna sagði einnig að í bréfinu
væri greinilega gert ráð fyrir því að
ef vinnudeilan leystist á næstu
dögum yrðu samræmdu prófin um-
svifalaust lögð fyrir en með þeirri
ráðstöfun yrði nemendum greini-
lega mismunað. Sumir nemendur
hafa ekki fengið kennslu í rúmar
tvær vikur. Einnig væri skólum
bent á að greina frá því á einkunna-
skírteini hvort samræmdu prófin
liggi til grundvallar einkunnunum
eða ekki, en með því skapaðist
hætta á því að staða þeirra sem
ekki fá að taka skólaprófin svoköll-
uðu yrði mun lakari við mat á
einkunnum. „Það er sama hvernig
maður lítur á þetta mál þetta er
gjörsamlega óskiljanleg hugsun að
halda að það megi framkvæma
þetta á þennan hátt. - Þetta setur
alla málsaðila í leiðindaklípu,"
sagði Elna.
Prófgögn hafa þegar verið send
á alla prófstaði og er stjórnendum
skólanna bent á að nota áður
auglýsta prófdaga til að leggja
prófin fyrir þar sem það er unnt.
Mat á úrlausnum verður í hönd-
um skólanna sjálfra, en ráðuneytið
mun á næstu dögum senda út
leiðbeiningar um einkunnagjöf.
I lok fréttatilkynningar sem
ráðuneytið sendi frá sér er minnt á
að samræmdu prófin hafa ekki
úrslitaáhrif á inngöngu nemenda í
framhaldsskóla né heldur útskrift
úr grunnskóla. SSH