Tíminn - 09.05.1989, Síða 15

Þriöjudagur 9. maí 1989
Tíminn 15
SAMVINNUMÁL
lllllllllll
Samdráttur varð á síðasta ári í
framleiðslu Sambandsfrystihúsanna
og útflutningi Sjávarafurðadeildar
Sambandsins. Hjá húsunum dróst
framleiðslan saman um 5,9% í
magni talið, en útflutningsvelta Sjáv-
arafurðadeildar dróst saman um
5,4% í krónum. Þetta var meðal
þess sem fram kom á aðalfundi
Félags Sambandsfiskframleiðenda
(SAFF) á dögunum.
Nánar til tekið nam framleiðsla
Sambandsfrystihúsanna af frystum
sjávarafurðum 51.490 tonnum árið
sem leið, á móti 54.720 tonnum
1987. Er samdrátturinn 3.230 tonn.
í því sambandi er meðal annars að
því að gæta að Kirkjusandur hf.
hvarf úr rekstri 1. mars, en það
fyrirtæki hefur undanfarin ár verið
með um 4% af samanlagðri fram-
leiðslu allra Sambandsfrystihús-
anna.
Af botnfiskafurðum framleiddu
Sambandsfrystihúsin 44.960 tonn
árið sem leið, á móti 46.120 tonnum
árið á undan, og er það 2,5%
samdráttur. Meðal annars varð 15%
minnkun á frystingu á þorski, en
magnið af honum var 18.770 tonn í
fyrra á móti 22.080 tonnum 1987. Af
öðrum afurðum en botnfiski var
framleiðslan 6.530 tonn, á móti
8.600 tonnum árið á undan. Er það
24,1% minnkun, sem stafar m.a. af
minni frystingu á loðnuafurðum í
fyrra en 1987.
Sjávarafurðadeild
Á árinu sem leið flutti Sjávaraf-
urðadeild út 46.480 tonn af öllum
frystum afurðum, samanborið við
52.870 tonn árið á undan. Dróst
magnið saman um 6.390 tonn eða
12,1%. Af frystum afurðum, sem
fluttar voru út árið sem leið, voru
botnfiskafurðir 40.500 tonn og aðrar
frystar afurðir 5.980 tonn. Af öðrum
afurðum en frystum, þ.e. skreið,
mjöl, lýsi, söltuðum hrognum og
ferskum laxi, flutti deildin út 10.030
tonn á móti 13.550 tonnum árið á
undan. Er það samdráttur um 3.520
tonn, eða 26%, þar af um 3.000 tonn
vegna skreiðar.
Söluverðmæti alls útflutnings
deildarinnar cif var 7.021,7 miljónir
króna, á móti 7.424,8 miljónum
1987, sem er 403 miljónum eða
5,4% minna en þá. Aftur á móti
seldi Umbúða- og veiðarfæradeild
fyrir 500,1 miljón króna án sölu-
skatts, sem er 4,3 miljónum eða
0,9% meira en árið á undan, þegar
salan var 495,8 miljónir.
Á síðasta ári var heildarveltan hjá
Sjávarafurðadeild því 7.521,8 milj-
ónir, á móti 7.920,6 miljónum árið á
undan. Er það 5,0% samdráttur frá
1987. Fyrir þessum samdrætti eru
margar ástæður, en m.a. stafar hann
af mjög óhagstæðri verðþróun á
freðfiskmörkuðum, á sama tíma og
mjöl og lýsi bjuggu við hagstæð
skilyrði, en í þeim greinum er hlutur
Sjávarafurðadeildar lítill. Einnig er
að nefna mikinn uppgang í saltfisk-
framleiðslu vegna hagstæðra skil-
yrða á saltfiskmörkuðum, svo og
mikla samkeppni frá útflutningi á
ferskfiski. Loks er að geta um rekstr-
arerfiðleika hjá freðfiskfram-
leiðendum deildarinnar, sem leitt
hafa á stundum til rekstrarstöðvana
um lengri eða skemmri tíma.
Meðal nýjunga hjá deildinni á
liðnu ári var undirbúningur að stofn-
un þróunarseturs sem nú er að taka
til starfa að Kirkjusandi í Reykjavík.
í>á voru gerðar miklar breytingar á
gæðaeftirliti hjá deildinni og það
flutt að mestu yfir til framleiðenda.
Af öðrum málum er það að nefna
að frá því var skýrt á fundinum að
stjóm hagræðingarfyrirtækisins
Framleiðni sf. hyggst leggja til að
það verði lagt niður og starfsemi
þess flutt annað. Verður ákvörðun
um það mál tekin á aðalfundi Fram-
leiðni núna í haust.
Sveiflan frá
Bandaríkjamarkaði
f skýrslum Sjávarafurðadeildar
vekur sérstaka athygli sú sveifla sem
hefur síðustu árin verið að eiga sér
stað í útflutningi á frystum sjávaraf-
urðum. Felst hún einkum í því að
mun minna er nú flutt út til Banda-
ríkjanna en áður, en meira til ann-
arra heimshluta.
Nánar til tekið var hlutfall Banda-
ríkjamarkaðar af öllum frystum
Samdráttarár hjá
Sjávarafurðadeild
Súlurit sem sýnir skiptingu á útflutt-
um freðfiski milli markaða hjá Sjáv-
arafurðadeild árin 1984-88. Sveiflan
frá Bandaríkjunum sést hér greini-
lega, en hlutinn lengst til hægrí,
Önnur lönd, er fyrst og fremst sala
til Japans og fleiri landa í Austur-
Asíu.
framkvæmdastjóri Sjávarafurð-
adeildar er Sigurður Markússon.
Iceland Seafood
Corporation
Þá varð einnig samdráttur hjá
sölufyrirtækinu Iceland Seafood
Corporation í Bandaríkjunum. Sal-
an þar nam 134,1 miljón dollara, en
var 172,7 miljónir dollara árið á
undan. Er það minnkun um 38,6
miljónir dala eða 22,4%. Þetta staf-
aði fyrst og fremst af sölusamdrætti
og verðhruni á markaðnum, sem átti
sér stað á sama tíma og fyrirtækið
var með einhverjar mestu afurða-
birgðir sem það hefur nokkru sinni
haft. Er raunar almennt talið að
1988 sé eitt erfiðasta ár sem gengið
hafi yfir freðfiskmarkaðinn í Banda-
ríkjunum. Af þessum sökum varð
tap á rekstrinum, að upphæð 6,7
miljónir dollara. Á þessu ári hefur
ástandið hins vegar lagast talsvert,
og fyrstu þrjá mánuði þessa árs er
Iceland Seafood með 760 þúsund
dollara hagnað.
í stjóm Iceland Seafood Corpora-
tion sitja þeir Guðjón B. Ólafsson,
formaður, Sigurður Markússon,
William Boswell, Marteinn Friðriks-
son og Hermann Hansson. Fram-
kvæmdastjóri er Magnús G. Frið-
geirsson og aðstoðarframkvæmda-
stjóri Martin L. Finkelstein.
Iceland Seafood Lfmited
Aftur á móti gekk reksturinn
ágætlega hjá sölufyrirtækinu í Bret-
landi, Iceland Seafood Limited, þó
að verðþróun á Bretlandsmarkaði
væri ekki að öllu leyti hagstæð. Sala
afurðum 54% árið 1985 eða 26.290
tonn og árið 1986 var það 46% eða
25.210 tonn. Árið 1987 var hlutfallið
35% og magnið 18.760 tonn, en árið
sem leið fór þetta niður í 24% og
11.240 tonn. Samdráttur á milli ár-
anna 1987 og 1988 er því 40%, og á
fjórum árum hefur útflutningur
deildarinnar á frystum afurðum til
Bandaríkjanna þannig dregist sam-
an um töluvert meira en helming.
Á sama fjögurra ára tímabili hefur
hlutdeild annarra markaðssvæða aft-
ur á móti aukist. Einna minnstar
sveiflur hafa orðið á útflutningi til
Sovétríkjanna, þangað sem 8% út-
flutningsins fóru á síðasta ári. Vest-
ur-Evrópa hefur hins vegar aukið
hlut sinn verulega, úr 31% og 14.810
tonnum 1985 upp í 45% og 20.890
tonn árið sem leið. Mesta aukningin
hefur hins vegar orðið í Austurlönd-
um fjær, þ.e. í Japan, Taiwan og
Suður-Kóreu. Árið 1985 fóru þang-
að 5% eða 2.480 tonn, 1986 aftur
5% og 2.470 tonn, en 1987 12% eða
6.340 tonn. Árið sem leið jókst
útflutningur þangað hins vegar stór-
lega, er hlutfallið fór upp í 23% og
magnið varð 10.760 tonn. Varð þá
nær 70% aukning þar á milli ára.
Ályktun fundar SAFF
Á aðalfundinum urðu miklar um-
ræður um yfirstandandi rekstrar-
vanda frystihúsanna, eins og fram
hefur komið í fjölmiðlum. Um það
mál gerði fundurinn svohljóðandi
ályktun:
„Eigið fé frystihúsanna er í flest-
um tilfellum þorrið. Nauðsynlegt er
að byggja það upp aftur á tiltölulega
fáum árum.
Til þess að það geti orðið verða
allar greinar atvinnulífsins að sitja
við sama borð um að ákveða sín
eigin starfskjör. Það getur gerst
annað hvort á þann hátt að allar
greinar hafi fullt frelsi til að taka
ákvörðun um þá þætti sem marka
starfskjörin, eða að allar greinar sæti
sömu takmörkunum.
öllum sjálfvirkum viðmiðunum
Frá aðalfundi SAFF.
verði hætt, lánskjör verði því ekki
miðuð við vísitölu.
Uppfærsla varanlegra rekstrar-
fjármuna verði miðuð við gengi í
stað innlendrar verðbólgu. Þessari
uppfærslu verði hætt um leið og
verðbólga næst niður fyrir 10%.
Samsvarandi verðbreyting peninga-
legra eigna verði utan rekstrarreikn-
ings.
Lagt verði fyrir Þjóðhagsstofnun
að meta raunverulegar greiðslur
fjármagnskostnaðar inn í afkomu-
mat starfsgreina.
Fiskvinnslustöðvar njóti jafnréttis
á við útgerð við úthlutun aflakvóta.
Utanríkisviðskiptaráðuneytið
verði þegar í stað við óskum sjó-
manna, útvegsmanna og fiskverk-
enda um skipulag á sölu óunnins
fisks á markaði erlendis.
Stjórnvöld veiti aðstoð við þá
endurskipulagningu fiskvinnslu sem
nauðsynleg er. Jafnframt verði
spomað við fjölgun fyrirtækja í
greininni.
Aðalfundurinn lýsir yfir stuðningi
við hugmyndir sjávarútvegsráðherra
um úreldingu fiskiskipa.
Ljóst er að fiskvinnslan, sem rekin
hefur verið með halla síðustu tuttugu
mánuðina, getur ekki tekið á sig
aukin útgjöld, þar með talin laun, án
tekjuaukningar.
Áðalfundurinn telur að þær til-
raunir, sem núverandi ríkisstjórn
hefur gert til þess að rétta hag
frystingarinnar við, hafi ekki dugað
og telur að frekari aðgerða sé þörf
strax til þess að fjárstreymi út úr
fyrirtækjunum linni, þannig að hægt
verði þegar í stað að hefjast handa
við að byggja upp eigið fé að nýju.“
StjómSAFF
Sú breyting varð á stjórn SAFF að
Ríkharð Jónsson baðst undan
endurkjöri, og í stað hans var kosinn
Kristján Ólafsson, Dalvík. Að öðru
leyti er stjórn SAFF skipuð þannig:
Tryggvi Finnsson, Húsavík, formað-
ur, Hermann Hansson, Höfn í
Hornafirði, varaformaður, Jakob
Kristinsson, Bíldudal, Guðmundur
Pálmason, Akranesi, Jóhann Á.
Jónsson, Þórshöfn, og Pétur Olgeirs-
son, Vopnafirði. Framkvæmdastjóri
SAFF er Ámi Benediktsson, og
(Tlmamynd: Pjetur.)
þess varð 41,3 miljónir sterlings-
punda og jókst um 2,8% frá árinu á
undan. Er þar um að ræða saman-
lagða sölu aðalskrifstofu fyrirtækis-
ins í Hull í Bretlandi, söluskrifstof-
unnar í Hamborg og nýstofnaðrar
söluskrifstofu í Boulogne-sur-Mer í
Frakklandi. Tók sú síðast nefnda til
starfa í september í haust leið.
Sala þessa fyrirtækis hefur vaxið
nokkuð jafnt og þétt síðustu árin, en
hjá því em núna tíu starfsmenn í
þrem löndum. Aðaláherslan þar er
á sölu frystra afurða, og á síðasta ári
náði fyrirtækið að selja um 40% af
því magni sem selt var frá íslandi til
Bretlands. Nýja söluskrifstofan í
Frakklandi lofar einnig góðu, en til
Frakklands er nú vaxandi innflutn-
ingur á fiski, auk þess sem bæði
verðlag og efnahagsaðstæður þar
eru hagstæð.
í stjórn Iceland Seafood Limited
sitja Guðjón B. Ólafsson, formaður,
Sigurður Markússon, Sigurður Á.
Sigurðsson, Tryggvi Finnsson og
Ólafur Jónsson. Framkvæmdastjóri
er Sigurður Á. Sigurðsson, sölustjóri
í Hamborg er Helgi Sigurðsson og í
Boulogne-sur-Mer Höskuldur Ás-
geirsson. -esl*