Tíminn - 06.04.1990, Blaðsíða 7

Föstudagur 6. apríl 1990
Tíminn 7
AÐ UTAN
Enn takast Bhutto og Zia á í Pakistan:
ljaz-ul Haq hellir sér út í
pólitíkina til að hefna föður síns
Þama er á ferðinni pólitísk spennusaga sem ekki hefði verið
hægt að gera betri skil í Hollywood. Áköf leit sonar Zia-ul Haq
hershöfðingja að morðingjum föðursíns hefur orðið upphafið
að hatrömmum nýjum kafla í illdeilunum milli tveggja voldug-
ustu ætta Pakistans og þjóðin verður að búa við þá óþægi-
legu tilfinningu að sagan sé að endurtaka sig.
Ijaz-ul Haq, sonur hershöfðingjans, hefur sagt skilið við
blómlegan feril í viðskiptum til að leita uppi sannleikann um
hið dularfulla flugslys fyrír 18 mánuðum þar sem faðir hans
lét lífið. Hann hefur faríð um allt Pakistan til að afla sér upp-
lýsinga og með honum í för hefur veríð Huyman Khan, sonur
Akhtar Rehman hershöfðingja, nánasta samstarfsmanns
Zia, sem fórst með húsbónda sínum.
Benazir Bhutto eyddi æskuámnum f að hefna föður síns.
Ijaz beitir sömu aðferö-
um og Benazir
Synimir tveir hafa átt viðtöl við
mörg þúsund manns og álíta að þeir
viti nú hver hafi borið ábyrgðina á
því sem þeir kalla „alvarlegasta
glæp aldarinnar". Hins vegar geta
þeir ekki aðhafst neitt í málinu enn
sem komið er.
Aðferð þeirra félaganna er merki-
lega lík þeirri sem Benazir Bhutto,
forsætisráðherrann glæsilegi, beitti
þegar hún eyddi æskuárunum í að
hefna dauða foður síns, Ali Bhutto,
sem var hengdur á valdaárum Zia.
Þó að leit þeirra félaga hafi ekki
verið til þess ætluð hefúr óvæntur
fylgifískur orðið sá að hvetja öfga-
sinnaða andstæðinga Bhuttos til
hægri til dáða og þar með er Ijaz
orðinn pólitískur keppinautur henn-
ar um völdin.
Þama eigast við mestu ættarveldin
í Pakistan. Bæði hafa þau barist fyr-
ir tilbeiðslu á nöfnum feðra sinna
og í leiðinni em þau orðin eins
svamir fjandmenn og feður þeirra
áður í baráttunni um framtíðarfor-
ystu í Pakistan.
Stjórn Bhuttos í
vandræðum
— og Ijaz hyggst
nota tækifærið
Á sama tíma og stjóm Bhuttos
sekkur æ dýpra í fjandsamleg átök
ólíkra þjóðflokka og ásakanir em á
lofti um spillingu, gerir Ijaz sér
vonir um að komast í sviðsljósið.
Hann hóf stjómmálaherferð sína í
febrúarmánuði og fúndir hans
draga þegar að sér fjölmenni.
Ijaz kom aftur til Pakistan í fyrra
og skildi eftir fjölskyldu sína og
fjármálaftamaferil í Bahrain. Hann
var ákveðinn í að komast að sann-
leikanum um hver ástæðan væri til
þess að flugvél foður hans hrapaði í
ágúst 1988, en hann heldurþví ftam
að áhrifamiklir hagsmunaaðilar
hafi vísvitandi leynt þar sannleik-
anum.
Hann er þeirrar trúar að herinn og
flokkur Bhuttos, Þjóðarflokkur
Pakistan, komi þar við sögu. Hann
er líka þeirrar skoðunar að A1
Zulfikar (Sverðið), hermdarverka-
mannahópur sem álitinn er undir
stjóm Murtaza, bróður Benazirs,
hafi verið tengdur tilræðinu. En
hann gerir sér litlar tálvonir um að
honum takist að draga einhvem fyr-
ir rétt. „Það er ákaflega erfitt að
draga þetta fólk fyrir rétt í Pakistan
þar sem dómarar em hræddir við
hefndaraðgerðir,“ segir hann.
Zia átti marga óvini
Zia átti vissulega marga óvini og í
Pakistan hafa verið á kreiki ótal
kenningar um hver hafi valdið flug-
vélarhrapinu. Á tímabili lágu Rúss-
ar undir grun vegna stuðnings Zia
við mujaheddin skæmliða. Indveij-
ar höfðu líka sakað hann um að
senda vopn til hryðjuverkamanna í
Kashmír og Sikka. Andstæðingar
heima fyrir höfðu gert tilraun til að
ráða hann af dögum mörgum sinn-
um og merkja mátti að her Zia var
ekki rótt. Jafhvel Bandaríkjamenn,
sem þó vom hans helstu banda-
menn, vom famir að láta að því
liggja að hann væri orðinn baggi.
Samt sem áður em það Bandaríkin
sem synimir leita til í von um að fá
aðstoð erlendis frá. Þeir hafa uppi
áróður við þingið í Washington um
stuðning við að óháð rannsókn fari
fram.
George Shultz, sem var utanrikis-
ráðherra Bandaríkjanna þegar flug-
vél Zia hrapaði, mælti með því að
bandaríska alríkislögreglan FBI
rannsakaði málið ekki frekar, þrátt
fyrir að meðal þeirra sem fómst
væri Amold Raphel, bandariski
sendiherrann í Pakistan. Þegar
nærri ár var liðið vom loks sendir
rannsóknarmenn frá FBI til Isiam-
abad, en þeir viðurkenndu að til-
gangurinn væri að róa bandaríska
þingmenn sem væm að spyija
óþægilegra spuminga.
Málflutningur Ijaz á
hljómgrunn meðal
öfgamanna til hægri
Meira máli skiptir að leit Ijaz hef-
ur orðið til þess að hann er kominn
í nýtt hlutverk í stjómmálum og er
það I fyrsta sinn sem hægri sinnað
fólk í Pakistan fmnur einhvem til
að þjappa sér um. Ijaz gefúr Bhutto
ekkert eftir í að kunna að spila á til-
fmningar almennings. Hann heldur
því fram að alþýða Pakistans hafi
ýtt honum út í stjómmál. „Alls stað-
ar þar sem ég fór sá ég ást þeirra og
kærleika til foður míns. Ég átti ekki
annarra kosta völ,“ segir hann.
Þetta er eins og endurómur af
Benazir Bhutto. Hún hélt því líka
fram að hún hefði engar fyrirætlan-
ir um að taka þátt í stjómmálum, en
hefði lofað foður sínum meðan
hann beið aftökunnar að hún skyldi
halda áfram að berjast fyrir mál-
staðnum.
Margt líkt með
Benazir og Ijaz
— en líka margt ólíkt
Báðir þessir pólitísku arftakar eru
á fertugsaldri, hafa hlotið menntun
sína á Vesturlöndum og hafa dvalist
jafnlengi ævinnar erlendis og
heima fyrir. En Benazir er afkom-
andi hefðarfjölskyldu og stundaði
nám við Harvard og í Oxford, þar
sem aftur á móti Ijaz er miðstéttar-
afsprengi, sonarsonur mullah
(þorpsprests) og háskólagráðan
hans er frá Illinois.
Ijaz er ósáttur við samanburðinn.
Hann segir hreykinn: Faðir hennar
var dæmdur sekur og hengdur. Fað-
ir minn dó í einkennisbúningi þar
sem hann var að þjóna þjóð sinni.
Hún fæddist í ríka lénsætt, fór í
bestu skólana og hefúr alltaf verið
umkringd þjónustufólki. Hvemig
ætti hún að þekkja þau vandamál
sem venjulegt fólk þarf að beijast
við?
Þessi nýja samkeppni á pólitíska
sviðinu merkir það að illdeilumar
milli þessara tveggja fjölskyldna
em búnar að fara heilan hring. Á
þeim 11 árum sem Zia réði ríkjum í
Pakistan varð Benazir Bhutto og
stuðningsmenn hennar að sæta of-
sóknum, pyntingum, fangelsisvist
og útlegð. Á stjómarámm Bhuttos
hefúr verið í gangi skipulögð her-
ferð til að ata nafn Zia auri. I henn-
ar augum var hershöfðinginn hinn
vondi sjálfúr holdi klæddur og
dauði hans „verk guðs“.
Ijaz er ákveðinn í að sýna fram á
að hún hafi rangt fyrir sér.
Eilífar og arfgengar ill-
deilur vegna valda og
stjórnmála
Þó að skýrsla frá flugher Pakistans
hafi gefið til kynna að skemmdar-
verk hafi valdið slysinu, þar sem
eiturgas hefði verið notað til að
gera áhöfn vélarinnar óstarfhæfa,
hefúr aldrei farið fram ítarleg rann-
sókn. Áhöfnin var ekki kmfin og
starfsfólk á Bahawalpur flugvelli,
en þaðan lagði flugvélin upp í sína
síðustu ferð, ekki spurt spjömnum
úr.
Ijaz lítur svo á að e.t.v. séu stjóm-
mál eina leiðin til að nafn foður
hans fái uppreisn æm. Píslarvætti
Alis Bhutto var Zia alltaf fjötur um
fót og varð á endanum til að koma
dóttur Bhuttos til valda. Nú veðjar
Ijaz á að andi föður hans geri það
sama fyrir hann.
Ijaz-ul Haq einbeitir sér nú að því að hefna fööur síns.