Tíminn - 21.04.1990, Blaðsíða 5

Laugardagiir 21. apríl 1990
nniíni i t
Tíminn 5
Blóðbergskrydd og
leysandi fíflate
„Þetta er tilraun sem við erum að gera í kjölfar
könnunar sem Sigmar B. Hauksson vann fyrir Byggða-
stofnun í fyrra. Kannað var hvað væri hægt að nýta af
íslenskum villijurtum til sölu hér heima og erlendis,"
sagði Lilja Karlsdóttir hjá Byggðastofnun.
Byggðastofnun auglýsti í vikunni
í dagblöðunum að ætlunin væri að
gera tilraun með nýtingu villijurta,
leita markaða fyrir þær og athuga
hvort þær gætu skilað arði. Óskað
var eftir fólki sem gæti hugsað sér að
taka þátt í tilrauninni.
Lilja sagði þetta á byrjunarstigi.
Bæklingur væri í undirbúningi og
hugsanlegt væri að námskeið yrði
síðar í vor haldið í söfnun og með-
ferð jurtanna.
- En hvaða jurtir er hér um að ræða?
„Við erum að hugsa um fjallagrös,
eldisþara, blóðberg, túnfífil - en
talið er að hægt sé að selja rætur
hans erlendis til tegerðar- vallhumal
og villisveppi. Sveppimir hugsum
við okkur að verði eingöngu seldir
íslenskum veitingahúsum," sagði
Lilja.
Hún sagði að menn gerðu sér
einna stærstar vonir með blóðbergið.
Fyrir það gæti fengist gott verð
erlendis. Það yrði þá selt hreinsað og
þurrkað, einkum sem krydd fyrir
kjöt og kjötrétti.
Höfuðtilgangur tilraunarinnar er
að sögn Lilju að athuga hvort hér
gæti verið um nýtanleg hlunnindi að
ræða. Þar sem um mjög stuttan tíma
ársins væri hægt að tína villigrös gæti
líklega seint orðið um fullt starf að
ræða, heldur gætu einhverjir náð að
hafa einhverjar aukatekjur yfir
sumarið. Tilraun þessi væri unnin í
samvinnu við Sigmar B. Hauksson
og Öm Svavarsson í Heilsuhúsinu.
Þótt grasatínslu sé aðeins hægt að
stunda skamman tíma á ári og hún
sé tímafrek þá eru dæmi um að fólk
hafi náð þokkalegum sumartekjum
við að tína t.d. fjallagrös og
blóðberg. Til dæmis hefur fjölskylda
á Hornafirði náð allbærilegum tekj-
um undanfarin ár á þennan hátt.
Lilja taldi að blóðbergið liti út
fyrir að verða einna arðsamast. ut-
söluverð fyrir þurrkað blóðberg væri
talsvert hátt eða um 4 þúsund kr.
kílóið. Mikið þyrfti þó að tína til að
ná upp í þá þyngd og blóðberg væri
seintínt.
Örn Svavarsson í Heilsuhúsinu
hefur um skeið haft íslenskar holl-
ustu- og heilsujurtir til sölu í verslun-
um sínum. Hann sagði að íslensku
jurtirnar væm mjög dýrar samanbor-
ið við svipaðar erlendar jurtir á
markaði. Hann sagðist hafa fengið
talsvert margar fyrirspumir erlendis
frá um fjallagrös. Þau væm hins
vegar ekki líkleg söluvara þótt góð
væm. Heildsöluverð þeirra hér var í
fyrra um tvö þúsund krónur en
danskir smásalar fengju hins vegar
grösin, sennilega frá Skotlandi og
víðar á mun lægra verði eða um 300
kr.
Örn kvaðst því telja að leggja
þyrfti áherslu á að markaðssetja
erlendis ýmsan fjallagróður sem sér-
tæka og dýra vöru og nefndi hann
blóðberg í því sambandi. Það væri
afbragðs kryddjurt og raunverulega
allt önnur vara en t.d. timiam sem er
skylt blóðberginu og ræktað á stór-
um ekrum. Blóðbergið gæti selst
erlendis í einhverjum mæli auk vax-
andi heimamarkaðar.
Örn sagðist hafa verið með þurrk-
að blóðberg í Heilsuhúsinu. Hann
hefði í fyrra keypt það sem í náðist.
Það hefði selst upp á skömmum
tíma. Fyrir blóðbergið hefði heild-
söluverð verið tæplega þrjú þúsund
kr.
Margar villtar íslenskar jurtir hafa
lækningamátt. Rannsóknastofnun
Háskólans hefur athugað fjallagrös í
þessu tilliti og í ljós hefur komið að
þau em að einhverju leyti bakteríu-
drepandi. Jafnframt hefur komið í
ljós að þau em ámóta næringarrík
og algengustu korntegundir eru.
Öm sagði að ætlunin væri einnig
að athuga markað fyrir te sem unnið
er úr rótum fífla. Slíkt te væri
vökvaleysandi enda héti jurtin á
franskri tungu nafni sem væri sam-
stofna við íslensku sögnina að pissa.
-sá
Útför Andrésar
Kristjánssonar
Útför Andrésar Kristjánssonar,
fyrrverandi ritstjóra Tímans, var
gerð frá Kópavogskirkju í gær.
Séra Þorbergur Kristjánsson
jarðsöng, en organleikari var Mar-
teinn H. Friðriksson. Dómkórinn
söng ásamt Skólakór Kársness.
Skólahljómsveit Kópavogs lék
undir stjórn Björns Guðjónssonar.
J arðsett var í Fossvogskirkj ugarði.
Andrés Kristjánsson, fyrrum rit-
stjóri Tímans, borinn til grafar í
gær. Fremstir bera Þingeying-
arnir Heimir Pálsson og dr. Jón-
as Kristjánsson. Aðrir líkmenn
eru skyldmenni hans og gamlir
starfsfélagar í bókaútgáfu og á
Tímanum. TímamyndGE
Steinullarverksmiðjan
á Sauðárkróki:
Fundu 20
tunnur af
eiturefni
Lögregan á Sauðárkróki lokaði í
gær svæði í king um Steinullarverk-
smiðjuna en grunur lék á að efnaúr-
gangur væri þar grafinn í jörðu.
Síðdegis í gær hafði verið grafin
um 200 fermetra hola og fundust þá
fyrstu tunnurnar. Um tveim tímum
síðar var búið að grafa upp um
tuttugu tunnur. Talið er að í tunnun-
um sé bindiefnablanda sem getur
reynst lífshættuleg, en sýni voru
tekin úr tunnunum og verða þau
rannsökuð. Fyrr er ekki hægt að
segja hvað tunnurnar innihalda með
fullri vissu. -ABÓ
Akureyri:
Aurskriða
féll á hús
Aurskriða féll á íbúðarhúsið að
Aðalstræti 18 á Akureyri á sjötta
tímanum síðdegis í gær með þeim
afleiðingum að húsið færðist til um
rúmlega einn faðm. Engan sakaði,
en kona sem býr ein í húsinu var að
heiman. Húsið er gamalt járnklætt
timburhús á einni hæð með risi og er
það talið ónýtt.
Aurskriðan kom úr hlíð fyrir ofan
húsið og braut sér leið inn í það að
vestanverðu. Lögreglan á Akureyri
girti af umhverfi hússins og vann
eigandi þess ásamt fleirum að því í
gær að bjarga því sem bjargað varð
úr húsinu. Þá taldi lögreglan óráð-
legt að íbúar húsanna beggja vegna
við Aðalstræti 18 dveldu í húsum
sínum í nótt og óskuðu eftir því að
fólkið flyttist burt. -ABÓ
Hand-
tekinn
eftir
skot-
hríð
Lögreglan í Borgarnesi var
kölluð að húsi við Kveldúlfsgötu
aðfaranótt sumardagsins fyrsta
þar sem tilkynnt hafði verið um
að maður væri að skjóta af hagla-
byssu út af svölum íbúðar sinnar.
Maðurinn sem er lögreglumaður
í Bogarnesi var drukkinn þegar
hann skaut af byssunni og var
hann handtekinn og færður á
lögreglustöðina. í gær var hann
yfirheyrður af rannsóknarlög-
reglu ríkisins. -ABÖ
Ríkisstjórnin fjallar um öryggismál í Áburðarverksmiðjunni:
Vilí að áburður verði
framleiddur í landinu
Ríkisstjórnin fjallaði um atburð-
ina sem urðu í Áburðarverksmiðj-
unni í Gufunesi á páskadag. Stjórnin
telur mikilvægt að viðhalda áburð-
arframleiðslu í landinu með þeim
störfum sem þar skapast og tilheyr-
andi verðmætasköpun enda sé um
þjóðhagslega hagkvæma starfsemi
að ræða. Ríkisstjórnin lýsir sig jafn-
framt reiðubúna til viðræðna við
Reykjavíkurborg um framtíð verk-
smiðjunnar í Gufunesi.
í samþykkt ríkisstjórnarinnar er
lögð áhersla á að ýtarlegri rannsókn
á orsökum óhappsins á páskadag
Ijúki hið fyrsta. Stjórnvöld ætla að
sjá til þess að lokið verði svo fljótt
sem auðið er yfirstandandi öryggis-
greiningu í verksmiðjunni og í beinu
framhaldi af því verði gert heildar-
áhættumat með aðstoð viður-
kenndra erlendra sérfræðinga. Einn-
ig verði aflað ýtarlegra upplýsinga
um staðsetningu, öryggisbúnað og
rekstur ammoníaksgeyma og sam-
bærilegra verksmiðja erlendis.
Landbúnaðarráðherra og félags-
málaráðherra var falið að sjá til þess
að rekstri verksmiðjunnar verði hag-
að þannig að fyllsta öryggis verði
gætt. Það felur í sér að núverandi
ammoníaksgeymir verður ekki not-
aður framar og ekki verður geymt
ammoníak í verksmiðjunni umfram
það sem er í daggeyminum. Vinnu-
eftirliti ríkisins og Almannavörnum
ríkisins var, í samráði við slökkvilið
og almannavarnanefnd Reykjavík-
ur, falið að fylgjast með ofangreind-
um aðgerðum, ekki síst því að
rekstri verksmiðjunnar verði, með-
an á þeim stendur, hagað þannig að
ýtrasta öryggis sé gætt. -EÓ
Umræðufundur fyrir hádegi í dag:
Framtíð Áburðar-
verksmiðjunnar
Framsóknarfélag Reykjavíkur
stcndur fyrir opnum fundi fyrir
hádegi í dag og er efni fundarins
framtíð Áburðarverksmiðjunnar.
Böðvar Bragason, iögreglustjóri í
Reykjavík, verður einn af gestum
fundarins og mun hann svara
spurningum um almannavamir í
Reykjavík. Efstu menn B-listans í
Reykjavík þau Sigrún Magnús-
dóttir og Alfreð Þorsteinsson
munu ávarpa fundinn sem er öllum
opinn. Hefst hann klukkan 10:30
og verður haldinn á kosningaskrif-
stofu Framsóknarflokksins að
Grensásvegi 44 (fyrmm húsnæði
Taflfélags Reykjavíkur). Borgar-
búar eru hvattir tii að mæta og
gefst mönnum gott tækifæri á að
beina spurningum til lögreglustjór-
ans í Reykjavík um Áburðarverk-
smiðjuna og þá hættu sem kann að
stafa af návist hennar.-