Tíminn - 29.09.1990, Blaðsíða 5
/ /
Laugardagur 29. september 1990
Tíminn 5
Davíð Oddsson, borgarstjóri í Reykjavík og varaformaður Sjálfstæðisflokksins:
Ríkisvaldið stærsti
óvinur sveitarfélaga
Davíð Oddsson, borgarstjóri í Reykjavík og varaformaður Sjálfstæð-
isflokksins, sagði í ræðu sinni á landsþingi Sambands íslenskra
sveitarfélaga í gær að ríkisvaldið ætti að leggja af stóra bróðurs-ár-
áttu sinni og fara að skilja það að sveitarstjórnirnar hafi það fram
yfír fjarlægt ríkisvald að þær geti metið af meira raunsæi en rflds-
valdið þarfir sinna íbúa vegna nálægðarínnar og vegna sinnar sér-
stöku staðarþekkingar.
Davíð sagði að verkefnatilfærsla,
sem átt hefur sér stað milli ríkis og
sveitarfélaga, væri að nokkru leyti
áfellisdómur fyrir sveitarfélögin.
Ein meginröksemdin fyrir því í
hvaða farvegi verkefnatiífærslan er
núna sé sú að sveitarfélögin eða
þorri þeirra séu of vanmáttug til að
sinna ákveðnum þáttum og ríkið
væri ekki tilbúið til að bæta stöðu
þeirra svo þau gætu verið þess
megnug. Ábyrgð ríkisins hefði því
vaxið, en ábyrgð sveitarfélaganna
minnkað. Frumvörp sem áttu að
auka valdsvið og verkefni sveitarfé-
laganna hafa oftar en ekki snúist
upp í andhverfu sína. Hið endanlega
vald er fært frá sveitarfélögunum til
nefnda á vegum ríkisins. Alls kyns
lagaóvissa og lagaklúður væri þekkt
meðal sveitarstjórnarmanna og væri
með öllu óþolandi. Nýjasta dæmið
um algjört klúður varðandi málefni
sem heyri nú undir sveitarfélög,
sagði Davíð vera lög um húsnæðis-
nefndir sveitarfélaga. Þau væru
þannig úr garði gerð að þau beinlín-
is kalli á ágreining og fjölbreyttar
lagaskýringar út og suður. Til að
bæta gráu ofan á svart væru sveitar-
félögunum síðan sendar skýringar
um að til hafi staðið að segja í lög-
unum eitthvað allt annað en í þeim
standi og sveitarfélögunum sé því
rétt að fara eftir því sem löggjafinn
hefði átt að segja í lögunum en ekki
því sem hann sagði í lögunum. Dav-
íð sagði að þessum lögum hefði ver-
ið húrrað í gegnum þingið í pati á
síðustu dögum þess og þessi vinnu-
brögð bitni á ölium þeim sem síðan
sé gert að fara eftir slíkum lögum.
Davíð sagði að á næstu tíu árum
muni það skipta mestu fyrir sveitar-
félögin að þeim takist að knýja ríkis-
valdið til að virða þau og treysta og
láta af hinu óþarfa stóra bróðurs-
hlutverki eða að minnsta kosti að
fara betur með það. Sveitarfélögin
verði líka sjálf að leita leiða til að
skapa sér auknar tekjur, m.a. með
einkavæðingu, og þá með þeim
hætti að stofna til hlutafélaga um
einstök verkefni sem verða að öllu
eða mestu leyti í eigu sveitarfélag-
anna til að byrja með, en verði síðan
seld íbúum sveitarfélaganna. Fjöl-
mörg sveitarfélög gætu með því
bætt fjárhagsstöðu sína án þess að
auka skatta.
Davíð sagðist ekki hafa séð neinar
breytingar til batnaðar með tilkomu
hins nýja umhverfisráðuneytis.
Kostnaðurinn við það væri töluverð-
ur, en sveitarfélögin hafí lítið séð
koma úr þeirri átt sem gagnast
mætti. Það ráðuneyti hafi ekki haft
neina burði til að veita fjármunum í
þá átt til að efla umhverfisvarnir og
stuðla að bættu umhverfi. Davíð
sagðist óttast að það verði í fram-
haldinu lítið annað en „nöldurs-
ráðuneyti" sem muni virka eins og
þrýstihópur á sveitarfélögin með at-
hugasemdum og umkvörtunum um
hitt og þetta en leggi í rauninni
sjálft sáralítið af mörkum.
Davíð sagði að mjög mikilvægt
væri fyrir sveitarfélögin að standa
saman í sem flestum greinum gegn
ríkisvaldinu og láta ekki ota sér
hvert gegn öðru og búa til ímyndað-
an fjandskap þeirra á milli. Ríkis-
valdið hefði stundum leikið þann
ljóta leik að reyna, þegar rætt væri
um skil milli hluta ríkis og sveitar-
félaga, að ala á úlfúð og tortryggni
milli sveitarfélaganna sjálfra og
sagði Davíð að þetta mætti ekki láta
viðgangast. Nauðsynlegt væri að
stækka einingarnar, sem eigi að tak-
ast á við verkefnin, og það verði að
einbeita sér að því að styrkja og
stækka sveitarféíögin, þannig að
þau verði færari um að takast á við
verkefnin og til að ná fram betri
samningsaðstöðu f samningum við
ríkið.
Nýtt, ófrosið lambakjöt verður á boðstólum f flestum verslunum lands-
ins næstu daga og vikur, enda stendur sláturtíð nú sem hæst Bænd-
ur hafa að undanfömu lagt sérstaka áherslu á að neytendum verði
gefinn kostur á að njóta nýja lambakjötsins sem mest og best og hvatt
alla þá, sem koma nærri sölu lambakjöts, til að sjá um að svo geti orð-
iö. Hér má af þessu tilefni meðal annarra sjá þá Hauk Halldórsson,
fbrmann Stéttarsambands bænda, og Jóhannes Kristjánsson, fór-
mann Landssamtaka sauðfjárbænda, við afgreiðslu í kjötdeild Hag-
kaups, Kringlunni, í gær. Tfmamynd: Pjetur
Jóhanna Sigurðardóttir:
Vön útúrsnúningum af
hálfu borgarstjórans
Ummæli Davíðs á landsþinginu
voru borin undir Jóhönnu Sigurð-
ardóttur félagsmálaráðherra, og
sagðist hún vera aldeilis hissa á
manninum. Kvaðst hún vona að
Davíð hafi séð á síðastliðnum
þrem eða fjórum árum að rikis-
stjórnin hefur stuðlað að mikilli
valddreifingu milli rikis og sveitar-
félaga og flutt þar verkefni í mikl-
um mæli frá ríki yfir til sveitarfé-
laga, jafnframt því að með Iaga-
setningum á undanfomum árum
hefði fjárhagslegt svigrúm sveitar-
félaganna verið stóraukið, þannig
að þetta væri náttúriega út í hött
hjá Davíð.
Auðvitað ætti maðurinn að haga
orðum sínum þannig að það kæmi
ekki út eins og ríkið og sveitarfé-
lögin væru andstæðingar. Ríki og
sveitarfélög væru að vinna að sam-
eiginlegum hagsmunum fyrir íbúa
þessa lands og ættu auðvitað að
vera samherjar í baráttunni en ekki
andstæðingar, eins og Davíð væri
að draga þama fram, sem væri
náttúrlega alrangt.
Aðspurð um það hvort lög um
húsnæðisnefndir sveitarfélaga
væru lagaklúður, eins og Davíð
vildi meina, sagði Jóhanna að hún
væri vön útúrsnúningum af hálfu
borgarstjórans í Reykjavík og hún
væri því vön að þessi maður áliti
sig hafinn yfir það að fara eftir lög-
um og reglum í þessu landi. Það
kæmi henni ekkert á óvart úr hans
munni. Jóhanna sagði að hann ætti
líka að líta á þessa lagasetningu,
sem hann væri þama að gera lítið
úr, í því ljósi að þar væri verið að
auka verkefni sveitarfélaganna í
húsnæðismálum. Það væri nú einu
sinni svo með verkamannaíbúða-
kerfið að það hafi raunverulega
ekki verið á hendi sveitarstjóm-
anna, en með húsnæðisnefndum
væri verið að færa aukin verkefni í
húsnæðismálum yfir til sveitarfé-
laganna. Þetta væri því bara bull,
eins og oft kæmi út úr munni þessa
manns.
Þegar Jóhanna var innt eftir því
hvort ríkisvaldið væri að ota sveit-
arstjórnum saman og skapa úlfúð á
milli þeirra, sagði hún að þessi rík-
isstjóm hefði verið m.a. með breyt-
ingum á tekjustofnalögunum að
styrkja sveitarfélögin úti á lands-
byggðinni gagnvart Reykjavík. Það
gengi náttúrlega ekki að sveitarfé-
lögin úti á landsbyggðinni séu
hornreka meðan Reykjavík sogi til
sín fjármagn í gegnum ýmsa þætti
í fjármálapólitík sveitarfélaganna
og þessari mynd hafi þessi ríkis-
stjórn verið að breyta. Davíð væri
kannski óhress með það, en þau
væru að stuðla með þeirra gjörðum
í þessari ríkisstjórn að jafnvægi í
byggð landsins og svo virtist vera
sem Davíð skildi það kannski ekki.
Þegar Jóhanna var spurð um það
Jóhanna Sigurðardóttir.
hvort ríkið væri að skerða völd
sveitarfélaganna með ýmiss konar
lagasetningum, eins og kom fram í
ræðu borgarstjóra, þá sagðist hún
ekki vita hvar þessi maður hefði al-
ið manninn undanfarin þrjú til
fjögur ár. Núna sé komið í höfn eitt
stærsta baráttumál sveitarfélag-
anna, sem væri verkaskipting ríkis
og sveitarfélaga og aukin verkefni
þar sem verið væri að færa frum-
kvæði, framkvæmdir og fjárhags-
lega ábyrgð í auknum mæli yfir til
sveitarfélaganna og þess vegna viti
hún ekki hvar þessi maður hafi alið
manninn fyrst hann geti látið slíkt
út úr sér á þessari stærstu sam-
komu sveitarfélaganna.
—SE
Alþýðubandalagið á Suðuríandi
Opinn fundur
um málefni
garðyrkjunnar
Alþýðubandalagið á Suðurlandi boðar til opins
fundar um málefni garðyrkjunnar í Aratungu
þriðjudaginn 2. október kl. 21.00
Frummælendur verða:
Hjördís B. Ásgeirsdóttir.
Kjartan Ólafsson.
Magnús Ágústsson.
Steingrímur J. Sigfússon.
Öm Einarsson.
Steingrlmur J.
Sigfússon
Margrét
Frlmannsdóttir
Fundarstjórí: Margrét Frímannsdóttir '
Allir velkomnir.
Alþýðubandalagið á Suðurlandi