Tíminn - 05.10.1990, Blaðsíða 16

AUGLÝSINGASÍMAR: 680001 —686300
RÍKISSKIP
NUTIMA FLUTNINGAR
Holnorhusinu v Tryggvagoiu.
S 28822
NISSAIM
Réttur bíll á
réttum stað.
fngvar
Helgason hf.
Sævartröföa 2
Sími 91-674000
1bæ.m)\ii{y<;ging|
SJOVA ALMENNAR
Ií 111Í1111
FÖSTUDAGUR 5. OKTÓBER1990
Undirritaöur var áfangi um byggingu álvers á Keilisnesi
í gær. Ólafur Ragnar kallar undirritunina leiksýningu:
Undirskrifað í skugga
hótana um stjórnarslit
Jón Sigurðsson iðnaðarráðherra og fulltrúar Atlantsáls-fyrir-
tækjanna undirrituðu í gær mikilvægan áfanga um byggingu nýs
álvers á íslandi. Staðfest var að álverið mun rísa í Keilisnesi. Sá
pólitíski óróleiki, sem nú ríkir á stjórnarheimilinu, skyggði
nokkuð á athöfnina í gær. Ólafur Ragnar Grímsson fjármálaráð-
herra kallaði hana leiksýningu. Hann sagðist ekki skilja hvað Jó-
hannes Nordal væri að gera í þeirrí sýningu, til þess hefði hann
ekkert umboð.
í minnisblaðinu, sem undirritað
var í gær, er fjallað um framvindu
samningsgerðarinnar, staðsetn-
ingu álversins og atriði varðandi
aðalsamning, orkusamning og
hafnar- og lóðasamning. Þá er stað-
fest málsmeðferð varðandi útgáfu
starfsleyfis.
Álverið verður reist á Keilisnesi.
Jón Gunnarsson, oddviti Vatns-
leysustrandarhrepps, undirritaði
samning þess efnis í gær. Forystu-
mönnum á Reyðarfirði og í Eyja-
firði hefur verið tilkynnt um þessa
niðurstöðu. Iðnaðarráðherra lagði
áherslu á að sú undirbúningsvinna,
sem unnin hefur verið á þessum
tveimur stöðum, myndi nýtast þó
síðar yrði.
Gert er ráð fyrir að stofnsett verði
þrjú eignarhaldsfyrirtæki Atlants-
álsaðilanna hér á landi sem eigi
hlutabréf í Atlantsáli hf. íslendingar
munu eiga fulltrúa í stjóm fyrir-
tækisins. íslensk lög verða ráðandi
um túlkun og framkvæmd samn-
inganna og úrskurður deilumála
mun heyra undir íslenska dóm-
stóla. Gildistími samningsins verð-
ur 25 ár, með rétti til framlengingar
um 5 ár í senn í tvö skipti.
Umsvif Atlantsálsfyrirtækjanna
hér á landi verða skattlögð sem um
eina heild væri að ræða og munu
grundvallarreglur íslensks skatta-
réttar gilda um skattlagninguna.
Eignarhaldsfélögin munu ekki
njóta skattafrestunar- eða skatt-
lækkunarheimilda íslenskra skatta-
laga, en munu greiða 30% virkan
tekjuskatt af breiðari stofni. Tekju-
skattur verður lagður á áætlaðar
tekjur samkvæmt umsömdum
reiknireglum. Greiddur verður sér-
stakur skattur af heildarveltu ál-
bræðslunnar og Atlantsál hf. mun
greiða fasteignagjöld af umsömdu
fasteignamati með afslætti fyrstu
fjögur árin.
í tengslum við samkomulagið var
undirrituð stutt bókun um megin-
niðurstöðu viðræðna um orku-
samning, sem ráðgerður er milli
Landsvirkjunar og Atlantsáls. Sam-
kvæmt þessari bókun verður orku-
verð ákveðið hlutfall af álverði.
Veittur verður afsláttur af verðinu
fyrstu fjögur árin, með ákveðnum
efri og neðri mörkum. Orkuafhend-
ing hefjist 1994 og taki til u.þ.b.
3000 GWh á ári með 90% orkunnar
sem forgangsorku. Atlantsál verði
skyldugt að kaupa 90% af forgangs-
orkunni. Endanlegur orkusamn-
ingur mun innihalda grein um end-
urskoðunarrétt. Orkusamningur-
inn mun verða til 25 ára og skal Atl-
antsál hafa rétt til að framlengja
samninginn tvisvar sinnum um 5
ár í hvort sinn.
í samkomulaginu er gert ráð fyrir
að álbræðslan verði byggð á nýjustu
tækni við mengunarvarnir við
framleiðslu og steypu á áli. Álverið á
Keilisnesi verður frá sjónarmiði
umhverfisvemdar í fremstu röð ál-
vera í heiminum.
Jón sagði að undirskriftin, sem
fram fór, væri mjög mikilvæg og að
málið í heild hefði tafist, hefði hún
ekki farið fram. Hann sagði að það
hefði verið brýnt að kveða upp úr
um staðarvalið, en lagði jafhframt
áherslu á að ekki hefði verið hægt
að afgreiða þá hlið máls fyrr en aðr-
ir meginþættir þess lágu fyrir.
Hann sagði einnig að með undir-
skriftinni hefði verið lagður grund-
völlur að lagafrumvarpi sem lagt
verður fyrir Alþingi á fyrstu dögum
þingsins, en það væri mjög mikil-
vægt ef hægt á að vera að afgreiða
frumvarpið fyrir áramót.
Robert G. Miller, varaforseti Alum-
ax Inc. og talsmaður Atlantsál-fyrir-
tækjanna við undirskriftina í gær,
lýsti ánægju sinni með þann áfanga
sem náðst hefði. Hann sagðist vona
að takast mætti að ljúka samning-
um undir lok fyrsta ársfjórðungs á
næsta ári. Miller lagði áherslu á að
áhugi Atlantsál-fyrirtækjanna á
byggingu álvers á íslandi væri til-
kominn vegna þess að allt benti til
að hér væri hægt að reka álver með
góðum arði.
Miller var spurður hvort hann ótt-
aðist ekki þann pólitíska óróa sem
nú ríkir á Islandi. Hann svaraði því
til að fulltrúar Atlantsál-fyrirtækj-
anna væru „bissnesmenn". Þeir
hefðu ekki áhyggjur af stjómmál-
um á íslandi. Stefnt væri að bygg-
ingu álvers sem ætti eftir að starfa í
áratugi og á þeim tíma myndu
væntanlega sitja margar ríkis-
stjómir.
Olafur Ragnar Grímsson fjármála-
ráðherra sagði í samtali við Tímann
að undirritunin í gær væri leiksýn-
ing. Leiksýning sem væri efnislítil
og sett á svið í pólitískum tilgangi.
Ólafúr sagði að það væri aðeins
tvennt í plagginu, sem undirritað
var í gær, sem einhverju máli skipti.
Annars vegar staðsetningin og hins
Jón Sigurðsson iðnaöarráð-
herra undirrítar áfangasam-
komulag um byggingu álvers á
Keilisnesi. Tímamynd Pjetur
vegar mikilvæg atriði í skattamál-
um. Atlantsál-fyrirtækin sam-
þykktu í fyrradag kröfur fjármála-
ráðuneytis og iðnaðarráðuneytis í
skattamálum. Ólafur sagði þetta
ákaflega mikilvægt skref og myndi
hafa fordæmisgildi í samningum
við önnur erlend fyrirtæki.
Ólafur Ragnar gagnrýndi harðlega
framgöngu Jóhannesar Nordals í
málinu. Hann sagði furðulegt að
eftir að stjóm Landsvirkjunar neit-
aði að gefa Jóhannesi Nordal, for-
manni stjórnar Landsvirkjunar,
umboð til að skrifa undir drög að
orkusamningi, skipti hann um hatt
og skrifi undir í nafni álviðræðu-
nefndar. Hann sagðist ekki skilja
hvað væri verið að blanda Jóhann-
esi Nordal inn í þessa undirskrift,
nær hefði verið að fulltrúi fjármála-
ráðuneytisins hefði skrifað undir
þann jákvæða áfanga sem náðst
hefði í skattamálum.
Jóhannes Nordal sagði við Tfmann
í fyrradag, fyrir stjómarfund Lands-
virkjunar, að hann myndi ekki Ieita
eftir umboði stjómar til að skrifa
undir. Jóhannes sagði í gær að
stjórnarfundur Landsvirkjunar
hefði engu breytt um undirskrift
sína. Vangaveltur um annað væru á
misskilningi byggðar. Ríkisútvarpið
sagði í gærkvöldi að Jóhannes hefði
ætlað sér að leita eftir umboði
stjómar Landsvirkjunar, en hætt
við það þegar honum var ljóst að
mikil andstaða var við það. Davíð
Oddsson borgarstjóri lýsti því yfir á
fundi Landsvirkjunar að hann væri
ósáttur við þau drög að orkusamn-
ingi sem fyrir liggja. Páll Pétursson,
Finnbogi Jónsson og Sigurjón Pét-
ursson bókuðu um sína afstöðu til
draganna.
Ólafur Ragnar var spurður hvort
hann óttaðist um líf ríkisstjómar-
innar. „Þetta stjómarsamstarf hefúr
reynst sterkt. Alþýðubandalagið
ætlar ekki að fara út úr ríkisstjóm,
þó að þeir Jón og Jóhannes setji á
svið leikrit og Jóhannes sýni hvað
hann á marga hatta. Við tökum af-
stöðu eftir raunvemleikanum og
hann er þessi: Það er komin fi'n nið-
urstaða í skattamálunum. Hún er í
samræmi við stefnu Alþýðubanda-
lagsins í tvo áratugi. Ég fagna henni
eindregið, bæði sem fjármálaráð-
herra og sem formaður Alþýðu-
bandalagsins. í umhverfismálunum
hefúr ekkert gerst og í orkumálun-
um er einn allsherjar biðleikur,"
sagði Ólafur Ragnar.
Jón Sigurðsson var spurður hvort
hann óttaðist ekki að hann hefði
undirritað stjómarslit með undir-
ritun álsamninganna.
,J4ei, ég óttast það ekki. Ég er
sannfærður um að þeir, sem þessa
stjóm mynda, sjá að það er góður
undirbúningur undir kosningar að
í kjölfar jafnvægissigurs í eínahags-
málum fylgi von um alvöru hag-
vöxt“ -EO
IHHBBi
Landsáætlun heilbrigðisráðherra gegn eyðni kynnt. Guðmundur Bjarnason:
ÞEKKING OG FRÆÐSLA
ER ENN EINA VÖRNIN
Guðmundur Bjamason heilbrigðis-
ráðherra kynnti í gær heildaráætlun
— landsáætlun í alnæmisvömum,
sem unnin var af landsnefnd um al-
næmisvamir sem ráðherra skipaöi
þann 2. júní 1988.
Nefndinni var ætlað að samræma
aðgerðir gegn alnæmi og stuðla að
samvinnu allra þeirra sem sjúkdóm-
urinn snertir, hvort sem um er að
ræða hina sýktu og aðstandendur
þeirra eða þá sem starfa við heilbrigð-
isþjónustu eða f félagslega keríinu.
Slík samræming skal leiða til sam-
ræmds markviss starfs gegn sjúk-
dómnum. í skipunarbréfi nefndar-
innar segir að henni sé ætlað að gera
tillögur til ráðherra um landsáætlun
um aðgerðir gegn alnæmi, efla sam-
vinnu þeirra sem starfa við forvarnir
og meðferð sýktra, fylgjast með al-
þjóðlegu starfi við alnæmisvamir og
miðla þekkingu um það hérlendis. Þá
skyldi hún stuðla að því að efla og
samræma almennt fræðslustarf,
einkum um smitleiðir sýkinnar og að
reyna að draga úr fordómum gagn-
vart þeim sem smitast hafa.
í áætluninni er ítarlega fjallað um
einstaka efnisþætti er varða alnæmi
— bæði er varða hina sýktu og vel-
ferð þeirra, sem og sjúkdóminn sjálf-
an og velferð þeirra sem við hann
þurfa að fást eða að annast þá sem
sýktir eru.
í júlíbyrjun á þessu ári var fjöldi
þeirra, sem greinst hafa með eyðni-
smit hérlendis, 55. Af þeim voru 14
með alnæmi. Átta manns hafa látist
af sjúkdómnum.
Nánar verður fjallað um landsáætl-
unina síðar. —sá
Guðmundur Bjamason kynnti í gær vfðtæka áætlun um hvemlg best
megi veijast eyðnisjúkdómnum. Ásamt honum kynntu einstaka þætti
áætlunarínnar Guðjón Magnússon aðstoðaríandlæknir o.fl.
Tlmamynd: Aml Bjama