Tíminn - 10.11.1990, Blaðsíða 8

16
HELGIN
Laugardagur 10. nóvember 1990
Nú grýtir enginn skáld
Nú mun vera runnin upp gullöld í
bókaútgáfu, sem eins og alkunna er
stafar af því aö ríkið hefúr afsalað sér
virðisaukaskattinum af þessari vöru-
tegund. En gullöld í bókaútgáfu þarf
ekki jafnfrarht að merkja að það sé
runnin upp gullöld í bókmenntun-
um — þótt vel megi vera að á daginn
komi að svo sé, þegar allt það er á
þrykk út gengið sem boðað er að
vænta megi nú fyrir jólin.
Athygli vekur að í þetta skiptið
virðist von á mörgum ljóðabókum.
og höfundarnir eru á ákaflega mis-
munandi aldri og úr ólíkum stéttum
samfélagsins. Þetta á meðal annars
rætur að rekja til þess að þeir sem
búa yfir skáldlegri taug en hafa ann-
ars lítinn tíma, geta fundið sér útrás
í þessu knappa formi, sem getur tjáð
svo mikið, ef vel tekst til. Og þótt ár-
angurinn sé ekki alltaf neitt merki-
legur í augum þeirra, sem lánuð er
hin bókmenntalega spektin, þá geta
skáldin átt erindi fyrir það. Kannske
til þeirra sem ekki eru vel fallnir til
að skilja mikinn skáldskap eða þá til
þakklátra sveitunga eða vina. Margir
sem gefa út Ijóðabækur láta sér slíkt
þakklæti líka alveg nægja og dettur
ekki í hug að þeir séu neinir tíma-
mótamenn í bókmenntunum. Þeir
dirfast samt að bera sál sína á torg í
litlu kveri og hógværð þeirra er
vissulega fögur ein og út af fyrir sig.
Víst lifum við tíma þegar öll blóm
fá að spretta og það er svo sem
ágætt. Fyrir svo sem þrjátíu árum,
þegar undirritaður tók fyrst að fylgj-
ast ögn með því er nýtt birtist á
prenti, kom skelfilega lítið út af nýj-
um ljóðabókum. Helst var að það
væru fáeinir karlar, löngu aðlaðir og
í öndvegi leiddir sem skáld, er gáfu
út ljóð eftir sig af og til. Þær bækur
voru venjulega eitthvað á annað
hundrað síður og voru gefnar í af-
mælisgjafir, eins og konfektkassar.
Samt man ég eftir einu ungu skáldi
á þessum árum sem gaf út sína
fyrstu bók — lítið kver. Þetta uppá-
tæki fékk honum samstundis veru-
legrar frægðar, vegna þess hve fá-
-heyrt það var, en það var ekki að öllu
Ieyti eftirsóknarverð frægð. Það
þótti sjálfgefið að hann væri eitt-
hvað geggjaður, stráklingar gerðu
aðsúg að honum með grjótkasti og
þar fram eftir götunum. Hvort sem
það voru þessar viðtökur eða eitt-
hvað annað sem réð, þá leið ekki á
löngu uns hann gekk fyrir ætternis-
stapa með voveiflegum hætti og
kann ég þá sögu ekki lengri.
Nú þarf ungt skáld ekki að óttast
aðra eins athygli og umræddur mað-
ur naut, því það sem var svo maka-
laust þá er orðið hversdagslegt. Nú
þarf sennilega ekkert minna en goð-
umborinn snilling til þess að fá sig
grýttan á almannafæri. Ef það þá
dugar til. Það fylgir blómamergðinni
í garði listarinnar að það er erfitt að
koma auga það sem sker sig úr.
Sjaldgæft er að einhver stöngull rísi
svo beinn og hár að allra augu bein-
ist að honum. Og þótt ritdómaramir
leggist á fjóra fætur, rýni í liti og
mynstur, og greini ilm og vaxtar-
prýði alla og skýri samviskusamlega
frá því fagra er þeir sáu, þá kemur
það ekki alltaf fyrir mikið. Það er
eins og svo fá hinna prýðilegu
blómstra lifi af árið og verði að finna
eða þeirra minnst, þá völlurinn
blómgast annað sinni. En vonandi
fjölgar þessum fjölæru einstakling-
um eftir því sem sáð er til fleiri bók-
menntaverka og af fleiri skáldum. Þá
má segjast aö niðurfellingin á virðis-
aukaskattinum hafi verið góð ráð-
stöfun og andanum til blessunar.
Fossinn sem um var
spurt hér síðast og var í
Vatnsdalsá nefnist því
fagra nafni „Skínandi".
Þá er spurt um hún-
vetnskan kirkjustað.
Guðshús þetta er að
vísu lágreist, en þó
ættu menn að bera
kennsl á staðinn, sem
kunnugir eru á þessum
slóðum.
KROSSGATA