Tíminn - 01.12.1990, Blaðsíða 5

Laugardagur 1. desember 1990
Tíminn 5 -
Með samþykkt þingflokks Sjálfstaeðisflokksins um að fella bráða-
birgðalögin gerði flokkurinn sig sekan um meiriháttar pólitísk mistök:
Styður Sjálfstæðis-
flokkur þjóðarsátt?
Það er almennt álitið að þingflokkur Sjálfstæðisflokksins hafi gert
stór pólitísk mistök þegar hann samþykkti að greiða atkvæði gegn
bráðabirgðalögum ríkisstjórnarinnar. Oiafur G. Einarsson, formað-
ur þingflokksins, segir að með þessarí afstöðu sé flokkurinn ekki að
lýsa andstöðu við þjóðarsáttina. Hann segir flokkinn styðja þjóðar-
sáttina. Menn spyrja nú: Ætlar Sjálfstæðisflokkurínn að sýna þenn-
an stuðning í verki?
Mjög margir undrast að Sjálfstæð-
isflokkurinn skyldi láta freistast til
að gera þessa samþykkt. Menn telja
að flokkurinn hafi með samþykkt-
inni gert meiriháttar pólitísk mistök
og jafna því við fyrri pólitíska afleiki
flokksins, þ.e. leiftursóknina fyrir
kosningarnar 1979 og brottrekstur
Alberts úr fyrsta sætinu í Reykjavík
fyrir kosningarnar 1987. Almennt
eru menn sammála um að það hefði
verið klókast af flokknum að lýsa því
yfir að hann ætlaði að sitja hjá við
atkvæðagreiðsluna, eins og stjórn-
arandstaða gerir jafnan við af-
greiðslu fjárlaga. Með því móti hefði
flokkurinn getað sagt: Þessi lög eru
vond og þau átti aldrei að setja. Við
tökum ekki þátt í þessum leik. Rík-
isstjórnin setti lögin og hún á að
súpa seyðið af pólitískum og efna-
hagslegum afleiðingum lagasetn-
ingarinnar.
Viðbrögð Morgunblaðsins við sam-
þykkt þingflokksins hafa vakið at-
hygli. Fluttar eru fréttir af sam-
þykktinni eins og um eldgos sé að
ræða. Fulltrúum vinnuveitenda er
gefið gott pláss í blaðinu til að lýsa
undrun sinni á afstöðu þingflokks-
ins. Einar Oddur Kristjánsson, for-
maður VSÍ og einn aðalhöfundur
þjóðarsáttarinnar, hefur verið óspar
á yfirlýsingar. Nægir að minna á við-
tal sem sjónvarpið átti við hann í
gærkvöldi. Vinnuveitendasamband-
ið og Vinnumálasamband sam-
vinnufélaganna hafa óskað eftir
fundi með forsvarsmönnum Sjálf-
stæðisflokksins, Samtökum um
jafnrétti og félagshyggju og for-
mönnum ríkisstjórnarinnar. A fund-
inum verða bráðabirgðalögin til
umræðu. Fundurinn með sjálfstæð-
ismönnum verður á mánudag, en
hinir fundirnir verða á þriðjudag.
Menn spyrja sig nú hvernig forysta
Sjálfstæðisflokksins ætlar að spila
úr þeirri erfiðu stöðu sem hún er
búin að koma sér í. Ólafur G. Einars-
Því er spáð að verð á erlendum
ferskfisksmörkuðum fari hækkandi í kjölfar
hruns á fiskistofnum EB- landa:
Á að flytja út
fisk eða störf?
Á ráðstefnu sem Fiskiðn, fagfé-
lag flskiðnaðaríns, hélt í vik-
unni tókust á tvö ólík viðhorf.
Annar vegar viðhorf fisk-
vinnslufólks, sem vill fá aukinn
afla til vinnslu innanlands, og
hins vegar viðhorf ferskflsksút-
flytjanda, sem vilja áfram hafa
frelsi til að selja flsk á erlendum
mörkuðum þar sem verðið er
hátt. Fram kom á ráðstefnunni
að störfum í fiskvinnslu á ís-
landi hefur á fáum árum fækkað
úr um 12000 í um 90Q0.
Snær Karlsson, formaður deildar
fiskvinnslufólks innan VMSÍ, gagn-
rýndi harðlega þann mikla útflutning
á ferskum fiski sem orðið hefur síð-
ustu ár. Hann sagði að með þessari
stefnu værum við að flytja störf úr
landi og benti í því sambandi á þá
fækkun fiskvinnslufólks sem orðið
hefur á síðustu árum. Afleiðing þessa
væri atvinnuleysi og erfiðari rekstur
hjá fiskvinnslustöðvum sem ekki
fengju nægilega mikið hráefni. Snær
gagnrýndi ennfremur þá vinnslu sem
fer fram í frystitogurum. Hann sagði
þar fara fram viss sóun á verðmætum,
því að frystitogararnir neyddust til að
henda hluta aflans fyrir borð þar sem
þeir hefðu ekki aðstöðu til að vinna
hann. Hann gagnrýndi einnig harð-
lega að fiskvinnslan skuli ekki hafa
nein áhrif á skipulag veiðanna. Hann
spurði hvaða réttlæti fælist í því að
skip, sem hafa aflað sér aflareynslu
m.a. með aðstoð innlendrar fisk-
vinnslu, notuðu veiðiheimildir sínar
með þeim hætti sem mörg skip gera,
þ.e. flytja aflann óunninn úr landi.
Ásgeir Daníelsson, starfsmaður Þjóð-
hagsstofnunar, varaði íslenska fisk-
vinnslumenn við því að byggja vernd-
armúra í kringum vinnsluna hér
heima. Hann sagði eðlilega samkeppni
jákvæða í þessum efnum. Hann sagði
íslenska fiskvinnslu hafa alla burði til
að geta staðist þessa samkeppni. Ás-
geir sagði að útflutningur á ferskum
fiski hefði aukist mikið á síðustu ár-
um, en horfur væru á að úr honum
væri að draga. Hann sagði flest benda
til að hlutfall ferskfisksútflutnings
yrði það sama á þessu ári og hann var í
fyrra. Hann sagði að sama þróun hefði
orðið í vinnslu á frystitogurum.
Allir framsögumenn á ráðstefnunni
voru sammála um að ásókn erlendra
fiskkaupmanna eftir íslenskum óunn-
um fiski myndi aukast á næstu árum,
en eftirspurnin er þó ærin fyrir. Fiski-
mið í aðildarlöndum Evrópubanda-
lagsins eru að hrynja. Tilraunir banda-
lagsins til að hafa stjórn á fiskveiðum
hafa mistekist. Það má því búast við að
hátt verð á erlendum fiskmörkuðum
hækki enn. íslenskir útgerðarmenn
muni væntanlega horfa áfram spennt-
ir f átt til þessara markaða, íslenskri
fiskvinnslu til lítillar gleði.
son, formaður þingflokks Sjálfstæð-
isflokksins, sagði í gær í samtali við
Tímann að sjálfstæðismenn styddu
þjóðarsáttina. Hann sagði að Sjálf-
stæðisflokkurinn vildi leggja sitt af
mörkum til að þau markmið í efna-
hagsmálum, sem sett eru í þjóðar-
sáttinni, næðust. í framhaldi af
þessu vakna spurningar. Hvað eru
sjálfstæðismenn tilbúnir að leggja á
sig til að ná þessum markmiðum?
Hvert er framlag þeirra til þjóðar-
sáttarinnar?
Sjálfstæðismenn hafa sakað forsæt-
isráðherra um að hafa sagt Alþingi
ósatt þegar hann sagði að gengið
hafi verið úr skugga um að meiri-
hluti hafi verið fyrir bráðabirgðalög-
unum. Þingmenn Sjálfstæðisflokks-
ins viðurkenndu þó í samtölum við
Tímann að meirihluti hafi verið fyr-
ir lögunum þangað til Stefán Val-
geirsson lýsti í vikunni afdráttar-
lausri afstöðu gegn lögunum. For-
sætisráðherra hefur nú upplýst að
samkvæmt stjórnarskrá þurfi ríkis-
stjórn ekki að tryggja fyrirfram að
bráðabirgðalög sem hún setur hafi
meirihluta í þingi. Þessi röksemd
sjálfstæðismanna virðist því ekki
halda.
Sama má segja um þau rök að
bráðabirgðalögin stangist á við
stjórnarskrá. Mál hefur verið höfðað
í bæjarþingi Reykjavíkur og fýrir al-
þjóðlega dómstólnum í Haag. Nið-
urstaða liggur ekki fyrir og því hefur
ekki enn verið skorið úr um lög-
mæti laganna.
Óvíst er hvenær bráðabirgðalögin
verða tekin á dagskrá þingsins. Þau
eru nú í nefnd og er talið hugsanlegt
að nefndin afgreiði þau í næstu viku.
Líklegt er talið að lögð verði áhersla
á að afgreiða fjárlög og lánsfjárlög
áður en bráðabirgðalögin koma á
dagskrá. Langan tíma tekur að koma
þessum mikilvægu málum í gegn-
um þingið. Mörg önnur stór frum-
vörp eru óafgreidd.
„TINDAR" - NÝTT
MEÐFERDARHEIMIU
Nýtt meöferðarheimili fyrír
unglinga undir 17 ára aldri var
opnað á fimmtudaginn s.l.
Heimilið ber nafnið „Tindar" og
er staðsett á Kjalarnesi. Með-
ferðarheimilið er ætlað 12-14
unglingum og munu fjórtán
starfsmenn vinna við heimilið,
þar af læknir sem er í 20%
starfi.
Samkvæmt heimildum forráða-
manna heimilisins hefur vímuefna-
vandi unglinga farið vaxandi á und-
anförnum árum. Er nú svo komið
að stór hópur unglinga á aldrinum
13-18 ára er nánast í daglegri
neyslu, er ýmist dottinn út úr skóla
eða stendur þar mjög höllum fæti,
tengsl fjölskyldu ýmist rofin með
öllu eða mjög slæm. Líf þessara
ungmenna er undirlagt af vímu-
efnaneyslu, sem í allmörgum tilvik-
um leiðir til dauða eða varanlegs
tjóns.
Um mitt árið 1989 ákváðu stjórn-
völd að bregðast við þessum vanda
og fólu Unglingaheimili ríkisins að
koma á fót meðferðarheimili fyrir
unga vímuefnaneytendur. í fram-
haldi af því var í febrúar s.l. ráðinn
við Unglingaheimili ríkisins fjög-
urra manna starfshópur til að vinna
að undirbúningi að rekstri meðferð-
arheimilis fyrir unga vímuefnaneyt-
endur. Nú nýlega var síðan bætt við
10 starfsmönnum við heimilið.
Fyrsta verkefni fjögurra manna
hópsins var 12 vikna náms- og
kynnisferð til Minnesota í Banda-
ríkjunum á meðferðarstofnun sem
nefnist Fairview Deaconess. Stofn-
un þessi hefur í 15 ár sérhæft sig í
meðferð unglinga í vímuefnavanda
og er ein sú virtasta á sínu sviði í
Bandaríkjunum. Milligöngu um
þessa ferð hafði Dr. Harvey Milk-
man, prófessor í sálarfræði við Den-
verháskóla, en hann er jafnframt
ráðgjafi varðandi mótun meðferðar-
stefnu á meðferðarheimilinu og hef-
ur samið það „meðferðarpró-
gramm" sem unnið verður eftir. Dr.
Milkman er einn af leiðandi fræði-
mönnum í Bandaríkjunum á sviði
Á myndinni sjáum við Dr. Harvey Milkman, en hann verður sérstakur
ráðgjafi meðferðarheimilisins Tinda.
vímuefnafíknar og misnotkunar
vímugjafa. Hann hefur einnig samið
bækur og haldið fjölda fyrirlestra
um þessi mál. Á miðvikudaginn s.l.
hélt hann einmitt einn fyrirlestur á
Hótel Sögu er fjallaði aðallega um
forvarnir gegn áfengis- og fíkniefna-
vanda.
khg.
JOLAPROFLESTUR
í SÍÐASTA SINN
Þessi jól verða síðustu jólin sem
stúdentar við Háskóla íslands munu
eyða í próflestur, því næstu haust-
misserispróf verða haldin í desem-
ber í flestum deildum. Fram að
þessu hafa próf yfirleitt verið haldin
í janúar.
Þær breytingar sem fylgja þessu
nýja kerfi eru m.a. að kennsla mun
almennt hefjast 5. september, en á
móti því kemur að skólinn hættir
fýrr á vorin. Kennsla á vormisseri
hefst á bilinu 7. til 18. janúar og
stefnt er að því að henni Ijúki eigi
síðar en 28. apríl. Jólapróf jólin 1991
hefjast 10. desember og standa til
21. des. og vorpróf standa frá 29.
aprfl til 26. maí. —SE