Tíminn - 31.01.1991, Qupperneq 20

AUGLÝSINGASÍMAR: 680001 & 686300
RÍKISSKIP
NTJTIMA FLUTNINGAR
Hatnarhusinu v Tryggvagotu,
S 28822
AKTU EKKI ÚT í ÓVISSUNA. AKTUÁ SUBARU
Ókeypis auglýsingar fyrir einstaklinga
PÓSTFAX 91-68-76-91 • i Ingvar { Helgason hf. Sævartiöföa 2 Sími 9Í-674000
Tí niiim
piMMTiinARlJR 31. JANÚAR1991
Ragnar Stefánsson jarðskjálftafræðingur segir að umbrotin
nú á Suðurlandi auki líkurnar á öðrum og stærri umbrotum:
OFLUGUR SKJALFTISKOK
SUÐUR- OG VESTURLAND
Jarðskjálfti af stærðinni 4,6 til 4,8 á Richter fannst
víða sunnan- og vestanlands klukkan 16 mínútur fyrir
átta í gærmorgun. Skjálftinn átti upptök sín í sunnan-
verðri Skjaldbreið. Ragnar Stefánsson jarðskjálftafræð-
ingur sagði að skjálftinn nú og gosið í Heklu tengdust
án efa og þessi umbrot ykju örlítið líkumar á því að Suð-
urlandsskjálftinn gæti verið á leiðinni.
Ragnar Stefánsson jarðskjálftafræðingur bendir á skjálftann í gær-
morgun eins og hann kom fram á skjálftamælum.
Skjálftinn nú fannst austan frá Vík
í Mýrdal og Vestmannaeyjum vest-
ur í Búðardal og einnig vestur í
Garða á Snæfellsnesi. Eitthvað var
um það á Laugarvatni og í Laugar-
dal að myndir dyttu af veggjum.
Upptök skjálftans eru um 20 km frá
mannabústöðum og sagði Ragnar
Læknar sömdu
í gærmorgun
Samningar tókust meðal sjúkrahús-
lækna og samninganefndar ríkis og
Reykjavíkurborgar
á fimmta tímanum í gærmorgun eft-
ir langar og strangar fundasetur.
Helstu breytingar í þessum samningi
frá fyrri samningum eru ákvæði um
vinnuvemd, sem segir til um að
læknum sé ekki skylt að vinna meira
en 90 tíma í yfirvinnu í mánuði nema
annað sé tekið fram í ráðningarsamn-
ingi. Auk þess er ákvæði um endur-
skoðun á vöktum, en endanlegt fyrir-
komulag á vöktum lækna er í hönd-
um nefndar sem mun skila áliti í lok
mars nk. Önnur breytingarákvæði
eru t.d. um aukinn veikindarétt
lækna eftir 20 ára starf.
Kristján Oddsson, formaður Félags
ungra lækna, sagði í samtali við Tím-
ann í gær að viðbrögð lækna við þess-
um samningi væru afar misjöfh.
„Menn eru ánægðir með að það sé
ákvæði um vinnuvemd, sem eru sjálf-
sögð mannréttindi. Okkur verður
ekki lengur skylt að vinna ótakmark-
aða yfirvinnu, það auk breytinganna á
vöktunum, sem á þó eftir að ákveða
endanlega, er mergurinn málsins í
þessum samningum."
Kristján sagði einnig að ákvæðið um
vinnuvemd í þessum samningi væri í
samræmi við þeirra baráttumál, en
sagði einhverja óánægju ríkja vegna
þess að óhófleg yfirvinna er ekki met-
in til fría.
Að sögn Kristjáns lögðu aðstoðar-
læknar niður aðgerðir sínar frá og
með undirritun samningsins, en þeir
höfðu takmarkað yfirvinnu sína við
90 stundir í mánuði frá 1. desember
sl. Samningurinn verður lagður fyrir
á fundi sjúkrahúsalækna á föstudag.
Kristján sagðist ekki vilja tjá sig um
hvort honum yröi hafnað eða hann
samþykktur því skoðanir á honum
væru það mismunandi meðal lækna.
—GEÓ
Stefánsson að ekki væri búist við
því að þessi skjálfti hafi valdið
skemmdum hjá fólki. Hann sagði
að það væri ekki algengt að skjálftar
ættu upptök sín á þessum slóðum.
Hann sagði að sambærilegur
skjálfti hefði átt upptök sín þarna á
svipuðum slóðum árið 1936. Einnig
var skjálfti sem átti upptök sín við
Skjaldbreið árið 1984 en hann var
minni en þessi skjálfti.
Ragnar sagði að smáskjálftar á
Suðurlandi hefðu færst í vöxt að
undanförnu, einkanlega austur í
Holtum og í Árnessýslu. Hann sagði
að þessa smáskjálfta sem og skjálft-
ann nú mætti tengja Heklugosinu
því sú spenna sem losni þar hafi
áhrif á aðra spennu sem sé að því
komin að bresta.
Gosið í Heklu sem og skjálftinn nú
eykur líkurnar á því Suðurlands-
skjálftinn fari að bresta á að mati
vísindamanna. Aðspurður hvernig á
því stæði, sagði Ragnar að það
mætti líta á Heklusvæðið sem veik-
asta hlekkinn í keðjunni þar sem
Suðurlandssvæðið er miklu sterk-
ara og getur haldið spennunni mun
lengur í sér. Þarna væri um vissa
aukningu á líkum að ræða en þó
væri þetta enginn spá um að von
væri á stórum Suðurlandsskjálfta.
Aukningin á líkunum væri mest
næstu klukkutímana og dagana á
eftir en síðan drægi úr þeim.
í haust og í vetur hefur verið órói
á Reykjaneshryggnum suðvestur af
Reykjanesi og töldu vísindamenn
það hugsanlegt að neðansjávargos
væru hafin á hryggnum. Óróinn
færði sig nær landinu og bjuggust
margir við því að þessi gosórói bær-
ist á land. Aðspurður hvort Heklu-
gosið tengdist þessum óróa, sagði
Ragnar að það væri alveg hugsan-
legt. Einnig hefði verið stór skjálfti
í Vatnajökli í september og ekkert
væri ólíklegt að einhver heildar-
spennubreyting væri í gangi sem
nái yfir allt landið á þessu tímabili.
Ragnar sagði að hér væri um að
ræða bylgju spennubreytinga sem
gengju yfir landið og leysi eitt úr
læðingi á einum stað, annað á öðr-
um, og þá bresti þeir hlekkir sem
séu veikastir.
Undanfarið ár hefur verið í gangi
samnorrænt verkefni sem gengur
út á það að öflugum tölvum hefur
verið komiö upp víðs vegar um
Suðurland þar sem skjálftamælar
eru. Þessar tölvur vinna úr þeim
gögnum sem berast og eru einnig
tengdar móðurtölvu sem safnar öll-
um mikilvægum upplýsingum
saman. Reynir Böðvarsson er hönn-
uður kerfisins og sagði hann að það
gerði það að verkum að mun fljót-
Tímamynd: Pjetur
legra væri nú að staðsetja og meta
stærð skjálfta en áður. Einnig væri
unnt að fýlgjast betur með smærri
skjálftum. Mun ítarlegri upplýsing-
ar er nú hægt að fá um hræringar á
Suðurlandi og er vonast til þess að
út úr þessum upplýsingum verði
einhvern tímann hægt að lesa skila-
boð með góðum fyrirvara um að
stærri jarðhræringar séu á leiðinni.
—SE
Landsbankinn ákvað vaxtabreyt-
ingar á lánum frá 1. febrúar:
Kjörvextir
lækkaðir
Landsbankinn ákvað í gær að
lækka kjörvexti verðtryggðra útlána
um 0,25%, úr 6,65% niður í 6,5% á
ári. Á hinn bóginn var ákveðið að
hækka nafnvexti óverðtryggðra út-
lána um 1,5% „til að halda jafnvægi
milli kjara verðtryggðra og óverð-
tryggðra lána“ eins og segir í frétt frá
bankanum.
Landsbankinn vill með þessu gera
tilraun til þess að ná raunvöxtum að-
eins niður, sagði Sverrir Hermanns-
son bankastjóri.
Hækkun nafnvaxta óverðtryggðra
lána sé hins vegar nauðsynleg vegna
aukinnar verðbólgu um þessar
mundir.
Það eru ríkissjóður og Reykjavíkur-
borg og ríkis- og borgarfyrirtæki
sem ein njóta kjörvaxta (lægstu
vaxta) hjá Landsbankanum og þar
með góðs af lækkun þeirra.
Miðað við núverandi verðlagshorfur
og spár Seðlabanka reiknar Lands-
bankinn með því að hægt verði að
halda vöxtum óbreyttum a.m.k. fram
á mitt ár og að vaxtamunur aukist
ekki frá því sem hann hefur verið
undanfarna mánuði.
- HEI
Frkvstj. Samherja kveðst ekki selja frosinn sjó sem fisk:
Hverfandi yfirvigt
í gær bárust Samheija hf. á Ak-
ureyri niðurstöður úr mælingum
á yfirvigt sjófrysts fisks sem seld-
ur hafði verið á Bretlandsmarkað.
Að sögn Þorsteins Más Baldvins-
sonar, framkvæmdastjóra fyrir-
tækisins, leiða niðurstöður þess-
ara mælinga í Íjós að fullyrðingar
um að pakkningar sem seldar séu
úr frystiskipum séu allt að 12%
þyngri en gefið er upp gagitvart
veiðiskýrslum hafí ekid við rök að
styðjast, í það minnsta ekki hvað
varðar skíp Samherja.
Forsaga málsins var sú að
skömmu fyrir jól komu fram í
fjölmiðlum og á Alþingi fullyrð-
ingar um það að stórfellt kvótam-
isferli ætti sér stað á frystiskipum
þar sem yfirvigt á afurðum næmi
allt að 12%, en yflrvigtin er sá afli
sem veiddur er og unninn en kem-
ur hvergi fram á skýrslum og er
því utan kvóta. Töldu ýmsir að er-
lendis vissu kaupendur að pakkn-
ingamar væru þyngri en formlega
var geflð upp og væru því reiðu-
búnir að greiða hærra verð fyrir
hvert uppgefið kíló. Sjávarútvegs-
ráðherra kynnti af þessu tilefni
mælingar sem gerðar höfðu verið
um borð í fiystitogurum og bentu
til þess að yflrvigt þar væri að öllu
jöfnu ekki meiri en eðlilegt getur
talist og jafnframt var kynnt
reglugerð sem herti eftirlit með
þessum málum en sú reglugerð
hafði þá verið í undirbúningi í ein
tvö ár. Engu að síður var fullyrð-
ingum um yfirvigt haldið til
streitu og byggðu þær á dæmi um
mælingu sem einn veiðieftirlits-
maður sjávarútvegsráðuneytisins
hafði framkvæmt og sýndi yflrvigt
upp á 12%.
1 kjölfar þessarar umræðu iýsti
Þorsteinn Már Baldvinsson því yf-
ir að ef þessar fullyrðingar um yf-
irvigt á frystitogurum væru réttar
væri um lögbrot að ræða og hann
hefði beðið óháðan þriðja aðila,
sem kom frá Rannsóknarstofnun
fiskiðnaðarins, um að gera fagleg-
ar mællngar á yflrvigt þeirra af-
urða sem seldar væru erlendis úr
skipum Samherja. Eins og áður
sagði lágu þessar niðurstöður fyr-
ir í gær og sýndu óverulega yfir-
vigt íyrir öll fimm skip útgerðar-
innar. Af 267 sýnum sem tekin
voru úr afurðum frá Akureyrinni
víðs vegar um Bretland var niður-
staðan sú að um 0,1% yflrvigt var
að ræða að meðaltali. Sá fiskur
sem skoðaður var var allur unn-
inn á síðustu sex mánuðum síð-
asta árs. Þorsteinn Már sagði í
samtali við Tímann í gær að þessi
niðurstaða sýndi að þrátt fyrir nei-
kvæða umfjöllun væri verið að
reyna að gera vel. „Þegar verið er
að tala um yfirvigt og vigtaðir eru
heilir kassar með umbúðum,
öskjum, ytri kössum, plasti og
jafnvel ísglerungi yfir öllu saman,
eins og gerð er krafa um á Japans-
markað, er ekki ólfklegt að menn
geti fundið mikia umframþyngd.
Ef menn svo mæla 12% yfirvigt
og inni í þeirri mælingu eru um-
búðir og ísglerungur, þá seglr það
ekki nokkum skapaðan hlut um
raunverulega yíirvigt,11 sagði Þor-
steinn Már. Hann benti á að það
gengi ekki fyrir framleiðendur að
ætla „selja sjó og umbúðir" sem
fisk, en það væri verið að gera ef
menn ætluðust til að mælingar á
heilum kössum sýndu enga „yfir-
vigt“. - BG