Tíminn - 18.05.1991, Blaðsíða 10

22 Tíminn
Laugardagur 18. maí 1991
TÓNLIST
'■ •• ■ j';i.
Sinfóníutónleikar í Langholtskirkju
Eftirfarandi er pistill um sinfóníu-
tónleika, sem haldnir voru í Lang-
holtskirkju 21. mars sl. Hundrað
manns eða svo komu fram, húsfyll-
ir var í kirkjunni og almennur
fögnuður með tónleikana - hvers
vegna birtist þessi grein svona
seint? Ég bara spyr!
Fræðimenn telja að guð hafi gefið
mönnunum málið til að þeir gætu
leynt hugsunum sínum. Og jafnsatt
væri það, að guð hefði gefið mönn-
unum fjölmiðlana til að forða þeim
frá upplýsingu. Því einn meginþátt-
urinn í forheimskun mannanna er
fjölmiðlunin - upplýsingaflæðið
svonefnda - sem bylur sífellt á
skilningarvitunum eins og gnauð-
andi vindur. Fréttajaplið byrjar í út-
varpinu kl. 7 á morgnana og þrýtur
ekki fyrr en 17 klst. síðar. Skömmu
sfðar bætast morgunblöðin við, þá
síðdegisblaðið og loks sjónvarpið,
allir staglandi sömu fréttirnar: veg-
ur ófær á Vestfjörðum, flugslys í
Argentínu, maður rændur í Banka-
stræti, írakar sækja á í Kúrdistan,
hús brennur á Kópaskeri, kommar
vinna í Albaníu, Jón Hannibalsson
segir. Af sama toga er „gagnrýni á
staðnum", - tónleikar í gær fá um-
sögn f dag og svo er hvort tveggja
gleymt, líkt og gárur frá steini sem
kastað er í tjörn. En fréttasjónar-
miðið í tónlistargagnrýni gleymir
því, að þeir sem tónleika sækja eru
ekki nema örlítið brot af þeim
fiölda sem líklegur er til að lesa frá-
sögn af tónleikunum, Qg má því
einu gilda hvenær umsögnin birtist
- í rauninni má flesta einu gilda
hvort tónleikarnir, sem um var
fjallað, voru yfirleitt haldnir. Marg-
ir líta jafnvel á tónlistargagnrýni
sem sjálfstæða listgrein sem þá
ekki tengist hugsanlegum tónleik-
um að öðru Ieyti en því að þiggja frá
þeim andagift, og frá þeirra sjónar-
miði ættu hvorki tónverkin sem
flutt voru né listamennirnir sem
fram komu að þurfa að eiga sér
nokkurn stað í raunveruleikanum.
Því er hins vegar ekki til að dreifa
um tónleika Sinfóníuhljómsveitar-
innar í Langholtskirkju 21. mars:
þeir voru raunverulega haldnir með
miklum glæsibrag undir stjórn Páls
P. Pálssonar; Áshildur Haraldsdóttir
spilaði á fiautu og sönghópurinn
Hljómeyki ásamt einsöngvurum
fluttu Sjö síðustu orð lausnara vors
á krossinum eftir Haydn.
Á efnisskrá voru þrjú verk þriggja
stórmeistara: Hljómsveitarsvíta nr.
3 í D-dúr eftir Jóhann Sebastían
Bach, G-dúr konsert Wolfgangs
Amadeusar Mozart fyrir flautu, K.
313, og fyrrgreind kantata Jóseps
Haydn. Húsfyllir var í kirkjunni og
góður rómur gerður að flutningi
listafólksins.
Um svítu Bachs er fátt annað að
segja á þessu stigi málsins er það,
að hún frá Anhalt-Cöthen árum
Bachs - á sömu árum samdi hann
m.a. Brandenborgarkonsertana og
fjórar hljómsveitarsvítur - og að
unun var á að hlýða.
Það orð hefur farið af Mozart, að
honum þætti flautan leiðinlegt
hljóðfæri, og byggist það á bréfum
til föður hans Leópolds, sem hann
skrifaði á meðan hann var að upp-
fylla pöntun frá hollenskum auð-
manni um tvo flautukonserta og
þrjá flautukvartetta. Þessa þykir þó
ekki sjá stað í verkunum sjálfum,
enda gat þessi Guðs fingur tónlist-
arinnar víst ekki samið nema góða
tónlist. Áshildur Haraldsdóttir er,
eins og Iandsmenn vita, ungur og
upprennandi listamaður sem „hef-
ur allt með sér“ sem kallað er,
tæknikunnáttu, æsku, útlit og
framkomu. Enda flutti hún Mozart-
konsertinn mjög vel, en samt var
aukalagið eftir Debussy ennþá
betra - kannski verður Mozart al-
veg fullkominn hjá henni eftir
nokkur ár.
í tónleikaskránni segir frá því að
Haydn dvaldist tvívegis í Lundún-
um á árunum 1791-95. Þar vaknaði
áhugi hans á kórverkum, og einn
fyrsti ávöxtur þess áhuga var kant-
atan um Sjö síðustu orð lausnarans
á krossinum. Um svipað leyti samdi
hann ekki færri en sex messur, auk
stórvirkjanna Sköpunarinnar og
Árstíðanna.
Sem fyrr sagði, flutti sönghópur-
inn Hljómeyki - 25 söngvarar sem
Sigursveinn K. Magnússon æfir -
kantötuna ásamt fjórum einsöngv-
urum, þeim Mörtu Guðrúnu Hall-
dórsdóttur (sópran), Sigríði Jóns-
dóttur (alt), Þorgeiri J. Andréssyni
(tenór) og Magnúsi Baldvinssyni
(bassa). Þau eru öll við nám og
störf erlendis nema Þorgeir - og
mátti ekki á milli sjá hver söng feg-
urst. í stuttu máli voru þetta sem-
sagt sérlega skemmtilegir tónleik-
ar. Sig.St.
Dinrcm-
rödduð
Lágfiðlukonsert Bartóks!
söng-
kona
Á háskólatónleikum heyrist oft
sitthvað skrýtið og skemmtilegt
eins og vera ber — háskóla-
menn, en einkum stúdentar, eru
þó næstum því jafn sjaldséðir
þarna og hvítir hrafnar — og á
einum slíkum (17. aprfl) fluttu
Hrönn Hafliðadóttir og Þóra
Fríða Sæmundsdóttir sönglög
eftir Benjamin Britten (1913-
76). Hrönn er kontraalt, nefni-
lega eins dimmrödduð og söng-
konur gerast, en þó raddsterk
vel, og aldeilis prýðileg söng-
kona. Hún flutti þarna tvo
flokka söngva eftir Britten, fyrst
fimm vögguvísur eftir ýmis
skáld Breta, og síðan fjórar þjóð-
lagaútsetningar. Og flutti þetta
dæmalaust vel með styrkri stoð
Þóru Fríðu. Hrönn ætti bara að
fyngja oftar fyrir fólkið.
Sig.St.
Á tónleikum Sinfóníuhljómsveit-
arinnar 4. apríl stjórnaði Ungverj-
inn Ivan Fischer, en Helga Þórar-
insdóttir spilaði á lágfiðlu. Ivan Fi-
scher er sagður með hæfileikarík-
ustu ungum mönnum, en af þeim
er mikið í Ungverjalandi - þeim
eigum við m.a. öðrum fremur að
þakka atómsprengjuna. Þeirri
sprengju tengdust einir fimm ung-
verskir en þýskmenntaðir eðlis- og
stærðfræðingar, sem voru stund-
um kallaðir „mennirnir frá Mars“,
t.d. Szilard, Neumann og Teller,
líklega vegna þess að þeir hugsuðu
skýrar en gengur og gerist. Það var
Szilard sem fyrst datt í hug að búa
til atómsprengju, og Teller er kall-
aður „faðir vetnissprengjunnar".
Allir voru þeir gyðingar og aldir
upp í smáþorpum í Karpatafjöll-
um, rétt eins og margir af okkar
vísinda- og andans mönnum eru
utan af landi. Sennilega á Ivan Fi-
scher líka ættir að rekja í Karpata-
fjöllin, en í tónlistarskóla gekk
hann í Búdapest þar sem hann
lærði tónsmíðar og sellóleik, en
hljómsveitarstjórn í Vín. Og það
fag kann hann sýnilega vel.
Á efnisskrá voru þrjú verk: Róm-
yerskt karnival op. 9 og Haraldur á
Ítalíu op. 16 eftir Hector Berlioz
(1803-69), og 1. sinfónía Tsjajkof-
skís (stafsetning tónleikaskrár;
1840-93), nefnd Dagdraumur á
vetri. Rómverska karnivalið er
unnið upp úr misheppnaðri óperu
sem Berlioz hafði samið, og er
ólíkt henni prýðilega heppnað og
vinsælt hljómsveitarstykki.
Tónleikaskráin segir frá því
hvernig „Haraldur á Ítalíu" tengist
nöfnum tveggja frægðarmanna,
Byrons lávarðar og meistarafiðlar-
ans Paganinis. Paganini átti að
hafa hlýtt á tónleika með verkum
Berlioz í desember 1833 og í fram-
haldi af því falast eftir hljómsveit-
arverki með einleikshlutverki fyrir
lágfiðlu. Slík verk voru fágæt, en
Paganini átti lágfiðlu, smíðaða af
Stradivariusi, mikla gersemi sem
hann langaði að láta heyrast.
Berlioz varð við þessu, en verkið
tók aðra stefnu en til var ætlast. í
æviminningum sínum segist
Berlioz hafa sýnt Paganini fyrsta
þáttinn, en hon.um þótt einleiks-
hlutverkið of veigalítið og „þagn-
AVINNSLU-
HERFI
Viðurkennd
hlekkjaherfi
2 stærðir fyrirliggjandi
Breidd Þyngd Verð
2,90 m 152 kg kr. 27.000
3,50 m 179 kg kr. 32.000
Verð án virðisaukaskatts
JKonTO/RDlJÍ!
TUíiísúiífuj
HOFÐABAKKA 9 112 REYKJAVIK SIMI 91-670000
irnar of margar". Þá lagði Berlioz
þá hugmynd á hilluna að semja
glæsiverk fyrir fiðlusnillinginn,
sem eins og Sæmundur fróði og
fleiri var sagður hafa gert samning
við þann vonda sjálfan, og fá ein-
leikshljóðfærinu í staðinn aðal-
hlutverk í skáldlegri upprifjun
minninga frá ferðum sínum um
Ítalíu, „gera lágfiðluna að angur-
værum dreymanda í anda skáld-
verksins Childe Harold eftir Byr-
on.“
Haraldur á ftalíu er satt að segja
mjög sérkennilegt verk og Pagan-
ini vart láandi þótt honum þætti
einleiksparturinn ekki við sitt
hæfi. Lágfiðlan er þarna, eins og
Berlioz sagði, „angurvær dreym-
andi“ sem jafnan slær á fjörið þeg-
ar hljómsveitin tekur á sprett.
Undir lokin virtist uppreisn eða
tíðar bilanir hljóðfæra vera að
grípa um sig í hljómsveitinni, því
nokkrir spilarar fóru að tínast út
hver á fætur öðrum - og einleikar-
inn sjálfur síðastur. Áheyrendur
vissu fæstir hvað um var að vera,
en í ljós kom að í lok verksins eiga
hljóðfæri á sviðinu og utan þess að
kallast á, og voru hljóðfæraleikar-
arnir að undirbúa þá uppákomu,
sem auðvitað misheppnaðist ger-
samlega fyrir vikið. Enda er þetta
víst frægur vandræðastaður. Hins
vegar spilaði Helga afar fallega,
eins og hennar var von og vísa, en
nú ætti að stefna að því að fá hana
til að flytja hinn ágæta lágfiðlu-
konsert Bartóks, sem Paganini
hefði sjálfsagt verið fullsæmdur af
að spila líka á sinn Stradivaríus,
hefði honum enst aldur til. Ég
man satt að segja ekki eftir að hafa
heyrt þennan konsert á tónleikum
hér.
Tsjajkofskí hefur verið 26 ára þeg-
ar fyrsta sinfónía hans var frum-
flutt í Moskvu, þar sem hann var
þá nýorðinn tónlistarskólakenn-
ari. Og eins og önnur verk hans er
sinfónían falleg, litrík og róman-
tísk - annað hvort tekur maður
Tsjajkofskí eins og hann er eða set-
ur á eyrnalokurnar.
Sig.St.
SPENNUM
BELTIN
sjálfra okkar
vegna!
Kvöld-, nætur- og helgldagavarsla apóteka
I Reykjavík 17.-23. mal er I Garósapótekl og
Lyfjabúðinni Iðunni. Það apótek sem fyrr er
nefnt annast eltt vörsluna frá kl. 22.00 að
kvöldi til kl. 9.00 að morgnl virka daga en kl.
22.00 á sunnudögum. Upplýsingar um
læknis- og lyQaþjónustu eru gefnar I slma
18888.
Neyöarvakt Tannlæknafélags Islands
er starfrækt um helgar og á stórhátlðum. Slm-
svari 681041.
Hafnarfjöröur: Hafnarfjarðar apótek og Norð-
urbæjar apótek eru opin á virkum dögum frá
kl. 9.00-18.30 og til sklptis annan hvem laug-
ardag kl. 10.00-13.00 og sunnudag kl. 10.00-
12.00. Upplýsingar I slmsvara nr. 51600.
Akureyri: Akureyrar apótek og Stjömu apótek
eru opin virka daga á opnunartima búða. Apó-
tekin skiptast á slna vikuna hvort að sinna
kvöld-, nætur- og helgidagavörslu. Á kvöldin er
opiö I þvl apóteki sem sér um þessa vörslu, til
kl. 19.00. Á helgidögum er opið frá kl. 11.00-
12.00 og 20.00-21.00. Á öðrum tlmum erlyfja-
fræðingur á bakvakt. Upplýsingar ern gefnar I
sima 22445.
Apótek Koflavlkur: Opið virka daga frá k.
9.00-19.00. Laugardaga, helgidaga og al-
menna fridaga kl. 10.00-12.00.
Apótek Vestmannaeyja: Opið virka daga frá
kl. 8.00-18.00. Lokað I hádeginu milli kl. 12.30-
14.00.
Selfoss: Selfoss apótek er opiö til kl. 18.30.
Opiö er á laugardögum og sunnudögum kl.
10.00-12.00.
Akranes: Apótek bæjarins er opið virka daga
til kl. 18.30. Opið er á laugardögum kl. 10.00-
13.00 og sunnudögum kl. 13.00-14.00.
Garðabær: Apótekiö er opið mmhelga daga
WMM
Læknavakt fyrir Reykjavfk, Seltjamarnes og
Kópavog er I Heilsuvemdarstöð Reykjavlkur
alla virka daga frá kl. 17.00 til 08.00 og á laugar-
dögum og helgidögum allan sólarhringinn.
Á Seltjamamesl er læknavakt á kvöldin kl.
20.00-21.00 og laugard. Id. 10.00-11.00. Lokað á
sunnudögum.
Vitjanabeiðnir, simaráðleggingar og tímapant-
anir I slma 21230. Borgarspltallnn vakt frá kl.
08-17 alla virka daga fyrir fólk sem ekki-
hefur heimilislækni eða nær ekki tll hans (slmi
696600) en slysa- og sjúkravakt (Slysadeild)
sinnir slösuðum og skyndiveikum allan sólar-
hringinn (slmi 81200). Nánari upplýsingar um
lyflabúðir og læknaþjónustu emgefnar I slm-
svara 18888.
Ónæmlsaðgerðirfýrirfullorðna gegn mænusótt
fara fram á Heilsuvomdarstöð Reykjavfkur á
þriðjudögum kl. 16.00-17.00. Fólk hafi með sér
ónæmissklrteini.
Seltjarnames: Opið er hjá Tannlæknastofunni
Eiðistorgi 15 virka daga kl. 08.00-17.00 og
20.00- 21.00, laugardaga Id. 10.00-11.00. Slmi
612070.
Garðabæn Heilsugæslustöðin Garöaflöt 16-18
er opin 8.00-17.00, slmi 656066. Læknavakt er I
sima 51100.
Hafnarfjörður: Heilsugæsla Hafnarfjarðar,
Strandgötu 8-10 er opin virka daga kl. 8.00-
17.00, slmi 53722. Læknavakt slmi 51100.
Kópavogun Heilsugæslan er opin 8.00-18.00
virka daga. Slmi 40400.
Keflavlk: Neyðarþjónusta er allan sólarhringinn
á Heilsugæslustöð Suöumesja. Slmi: 14000.
Sálræn vandamál: Sálfræðistööin: Ráðgjöf i
sálfræðilegum efnum. Slmi 687075.
Landspitallnn: Alla daga kl. 15 til 16 og kl. 19
til kl. 20.00. Kvennadeildin: kl. 19.30-20.00.
Sængurkvennadelld: Alla daga vikunnar kl.
15-16. Heimsóknartími fyrir feður kl. 19.30-
20.30. Barnaspftali Hrlngsins: Kl. 13-19 alla
daga. Öldrunarlækningadeild Landspftal-
ans Hátúni 10B: Kl. 14-20 og eftir samkomu-
lagi. - Landakotsspitali: Alla virka kl. 15 til kl.
16 og kl. 18.30 til 19.00. Barnadeild 16-17.
Heimsóknartlmi annarra en foreldra kl. 16-17
daglega. - Borgarspítallnn I Fossvogi:
Mánudaga til föstudaga kl. 18.30 til 19.30 og
eftir samkomulagi. A laugardögum og sunnu-
dögum kl. 15-18.
Hafnarbúðir: Alla daga kl. 14 til kl. 17. - Hvíta-
bandið, hjúkrunardeild: Heimsóknartlmi frjáls
alla daga. Grensásdelld: Mánudaga ti föstu-
daga kl. 16-19.30. - Laugardaga og sunnu-
daga kl. 14- 19.30. - Heilsuverndarstöðin: Kl.
14 til kl. 19. - Fæðingarheimili Reykjavíkur: Alla
daga kl. 15.30 til kl. 16.30. - Kleppsspftall:
Alla daga kl. 15.30 til kl. 16 og kl. 18.30 til kl.
19.30. - Flókadelld: AJIa daga kl. 15.30 til kl.
17. Kópavogshællð: Eftir umtali og kl. 15 til kl.
17 á helgidögum. - Vffilsstaðaspítali: Heim-
sóknartlmi daglega kl. 15-16 og kl. 19.30-20. -
St. Jósepsspftall Hafnarfirði: Alla daga kl.
15-16 og 19-19.30._______________________
Sunnuhlfð hjúkrunarheimili I Kópavogi: Heim-
sóknartimi kl. 14-20 og eftir samkomulagi.
Sjúkrahús Keflavfkurlæknishéraðs og
heilsugæslustöðvar: Vaktþjónusta allan sólar-
hringinn. Slmi 14000. Keflavík-sjúkrahúsið:
Heimsóknartlmi virka daga kl. 18.30-19.30.
Um helgar og á hátiðum: Kl. 15.00-16.00 og
19.00-19.30. Akureyri- sjúkrahúslð: Heim-
sóknartlmi alla daga kl. 15.30-16.00 og 19.00-
20.00. Á barnadeild og hjúkrunardeild aldraöra
Sel 1: Kl. 14.00-19.00. Slysavarösstofusími frá
kl. 22.00- 8.00, slmi 22209. Sjúkrahús Akra-
ness: Heimsóknartlmi Sjúkrahúss Akraness er
Reykjavik: Seltjamames: Lögreglan slmi
611166, slökkvilið og sjúkrabifreið simi 11100.
Kópavogur: Lögreglan slmi 41200, slökkvilið
og sjúkrabifreið simi 11100.
Hafnarfjöröur: Lögreglan slmi 51166, slökkvi-
lið og sjúkrabifreið slmi 51100.
Keflavík: Lögreglan slmi 15500, slökkvilið og
sjúkrablll slmi 12222, sjúkrahús 14000, 11401
og 11138.
Vestmanneyjar: Lögreglan, simi 11666,
slökkvilið slmi 12222 og sjúkrahúsið slmi
11955.
Akureyri: Lögreglan slmar 23222, 23223 og
23224, slökkviliö og sjúkrabifreiö simi 22222.
Isaflörður: Lögreglan slmi 4222, slökkvilið slmi
3300, brunaslmi og sjúkrabifreið simi 3333.