Tíminn - 29.06.1991, Qupperneq 2

ldV«;rW, HEUGIN
J t'ailddrcfág liKíð; júiri í1991
Framsóknarmenn í
Reykjavík efna til
sumarleyfsferðar
til Búlgaríu í júlí.
Fararstjóri verður
Finnur Ingólf sson.
Nánari upplýsingar á skrifstofunni í síma 62-44-80
SUF-arar
Fjölmennum í Steingrímsþúfu, laugardaginn 29. júní.
Farið verðurfrá Borgarnesi kl. 10.30 og Reykjavík kl. 13.00 (frá
BSÍ) og ekiö sem leið liggur austur í Steingrímsþúfu ( Landssveit.
Það verður grillaö og þátttakendur hafi með sér kjöt, pylsur eða
hvaö sem er á grilliö og auðvitað drykkjarföng eftir smekk og
löngun. Einnig skóflur eða önnur verkfæri til gróðursetningar.
Klæðist samkvæmt veðurspá, gerið þó ráð fyrir frávikum.
Skylt er að mæta með grænt eða grænleitt höfuðfat ásamt fiokks-
merki.
Vinsamlega tilkynnið þátttöku til Önnu á skrifstofu Framsóknar-
flokksins í síma 624480 eða Olgeirs í síma 93-78671 eftir kl. 19.
Undirbúningsnefnd
Sumartími skrífstofu
Framsóknarflokksins
Frá 15. maf verður skrifstofa okkar I Hafnarstræti 20, III hæð, opin frá kl. 8:00-16:00
mánudaga-föstudaga.
Verið velkomin.
FramsóhnarHokkurinn
--------------------------------------------^
Utboð
Arnarnesvegur, Bæjar-
braut - Reykjanesbraut
Vegagerð ríkisins óskar eftir tilboöum í ofan-
greint verk. Lengd vegarkafla 1,1 km, fyllina
og burðarlag 37.000 m3, skering 25.000 m3
og malbiksslitlag 12.700 m2.
Vegurinn skal opnaðurtil umferðar 15. októ-
ber 1991 og verkinu aö fullu lokið 15. júni
1992.
Útboðsgögn verða afhent hjá Vegagerð rík-
isins, Borgartúni 5 (aðalgjaldkera), Reykja-
vík, frá og með 1. júli 1991.
Skila skal tilboöum á sama staö fyrír kl.
14.00 þann 15. júli 1991.
Vegamálastjóri.
v_____________________________________________J
AREIÐANLEGAR
HEIMILDIR
íslensk ugla og fálki. Myndlrnar eru úr bók Andersons hins
þýska, sem var helsta rit um ísland er Horrebow hóf rannsóknir
sínar. Það var svo fullt af illgjörnum rangfærslum að Horrebow
ver miklu rými til þess að hrekja þær.
með sagt að maturinn sé það í
raun og veru, eins og betur skal
rakið í öðru sambandi. En að ís-
lendingar fái lítið af þessu svo-
kallaða ómeti sínu, stangast á við
það sem höfundur segir annars
staðar í riti sínu, þar sem hann
álasar íslendingum fyrir ofát og
matargræðgi. Vel má tala um
harðfengi íslendinga að ákveðnu
marki, en ekki á það sérstaklega
við um börnin, því að um þau er
annast og við þau dekrað, rétt
eins og okkar börn, svo að þau
eru ekki frá fæðingu knúin til
hreysti af vinnu og illum aðbún-
aði. Þegar piltar hafa náð þeim
líkamsþroska að þeir séu færir
um sjósókn, fara þeir að róa. Og
það verður að játa að það er bæði
erfitt verk og illur aðbúnaður yf-
ir vertíðina. En fram að þeim
aldri er bæði börnum og kven-
fólki haldið mikið innan húss,
svo að þau verði sem minnst fyr-
ir kulda og öðrum óþægindum.
Þetta er því furðulegra sem karl-
ar verða síðar að leggja á sig
mjög stranga erfiðisvinnu, sem
þeir eru ekki vandir við á
bernskuárum.
Þegar ég segi að íslendingar
séu hraustir, er átt við að þeir
séu það á þroskaárum sínum
milli tvítugs og fimmtugs. Það
er nefnilega ekki óvenjulegt að
burðum þeirra taki að hnigna
um fimmtugsaldurinn og að þeir
verði þá einhverjum sjúkdómi
að bráð, sem leiðir til dauða, svo
sem tæringu, brjóstveiki eða
öðrum tærandi sjúkdómum.
Sennilega má kenna þetta erfiði
því hinu mikla og vosbúð, sem
þeir þola þann tíma, sem sjór er
sóttur og hversu ógætilega þeir
fara með sig. Þannig hika þeir
ekki við að stökkva fyrir borð,
þegar bátarnir eru að lenda, til
þess að styðja við þá, svo þeir
brotni ekki. Við þetta verða þeir
rennvotir og eru síðan oft lang-
an tíma úti, jafnvel í kalsaveðri,
án þess að skipta um föt. Af
þessu má ráða hversu lítill fótur
er fyrir því „að íslendingar verði
fjörgamlir, margir nær 100 ára,
og einnig að þeir njóti glaðrar
og heilbrigðrar elli og hafi lítil
kynni af sjúkdómum þeim og
hrumleika, sem annars fylgir
ellinni meðal þeirra, sem búa
við aðra lifnaðarhætti.“ Það er
mjög sjaldgæft að nokkur ís-
lendingur verði 100 ára og
meira að segja fátítt að þeir nái
áttræðisaldri. Vel getur verið að
einstöku menn séu heilsugóðir
fram í svo háa elli, en langflestir
verða lasburða með aldrinum,
svo að þegar þeir eru komnir yf-
ir fimmtugt hafa þeir ekki af
miklu að státa um heilsufarið.
Eins og áður er sagt þjást þeir að
jafnaði af brjóstveiki og ýmsum
tærandi sjúkdómum og vér
munum ekki fyrirhitta marga
menn á þeim aldri, sem eru sæl-
legir og heilsugóðir, eins og títt
er hjá oss.
Það er þegar tekið fram að ís-
lendingar nái ekki yfirleitt mjög
háum aldri og um leið verða
ástæðurnar, sem höfundur færir
fyrir háum aldri þeirra, hrein
vitleysa, en þær eru „að þeir
dragi fram lífið í áhyggjulausri
einfeldni á fábreyttum, vondum
mat, en við mikla hreyfingu."
Vér skulum ekki ætla að íslend-
ingar séu þær skepnur að þeir
skynji ekki áhyggjur og alvöru,
né svo hamingjusamir að þeir
þurfi ekki að bera nokkra um-
hyggju vegna daglegs brauðs
síns. Flestir íslendingar eru fá-
tækir og hljóta að vinna baki
brotnu, ekki einungis fyrir sjálfa
sig, heldur fyrir hina, sem ræna
arðinum af vinnu þeirra. Það
veldur þeim áreiðanlega miklum
áhyggjum að þurfa að sjá borgið
konu og oft stórum barnahópi,
áður en lokið er þeirri ævi, sem
Guð hefur ákvarðað þeim. Það er
því fullkomin fjarstæða að þeir
lifi lífi sínu í áhyggjulausri ein-
feldni. Þá er önnur ástæðan til
þess að þeir nái háum aldri sögð
vera sú að þeir lifi á fábreyttum,
vondum mat. Eins og óhóf í mat
og drykk, krydd og kræsingar,
veikir líkamann og veldur elli-
hrörnun fyrir tímann og styttir
lífið, eins er víst að vondur og
lítill matur getur ekki gert fólk
gamalt og hraust, heldur miklu
fremur veikir hann krafta þess,
en óbrotin, kjarngóð fæða, sem
neytt er í hófi, skapar heilbrigði
og lengir lífið. Hin stöðuga og
mikla hreyfing, sem höfundur
talar um, er með þeim hætti að á
sumum tímum ársins reyna
menn allt of mikið á sig, en
hreyfa sig svo of lítið á öðrum
árstímum. Nokkra mánuði á
vetrum hafa karlmenn ekkert að
gera, svo að líkami þeirra stirðn-
ar af æfingarleysi, en svo koma
tímar þegar áreynslan er óhóf-
lega mikil og mun þetta fremur
stytta en lengja líf þeirra. Enn
síður gætu ummæli höfundar átt
við konurnar, því að fjarri fer að
þær hafi mikla hreyfingu. Þegar
heyvinnunni sleppir, sitja þær
mest við vinnu sína, svo sem að
tæja ull, kemba, spinna, prjóna
sokka eða vettlinga og vefa vað-
mál, sauma föt, gera skó eða
annað þess háttar, sem engrar
hreyfingar krefst.
Höfundur segir réttilega: „ís-
lendingar eru almennt vel vaxn-
ir og hafa fallegar, hvítar og
heilbrigðar tennur, sem mjög er
undrunarvert, eins og loftslagi
er háttað og fæði þeirra vont.“
En í stað þess að furða sig á
þessu er nær að draga þá skyn-
samlegu ályktun að fyrst líkams-
vöxtur þeirra er í svo góðu lagi,
hljóti loftslagið að vera heil-
næmt og fæðið ekki svo lélegt
og heilbrigði þeirra stafi af hinu
hreina lofti, sem þeir alast upp
við, eins og höfundur sjálfur
heldur. Það er mjög algengt
meðal allra þjóða að alþýða
manna og erfiðismenn, svo sem
bændur og búalið, séu með
mjög góðar tennur, af því að þeir
éta ekki eins mikið góðgæti, sem
spillir þeim, og auðmenn og
heldra fólk gerir, sem hefur efni
á að spilla tönnum sínum á
margvíslegan hátt. Almúga-
menn gera sér að góðu harðar
skorpur af grófgerðu rúgbrauði,
það heldur tönnum þeirra
hreinum og hvítum, svo að þeir
þarfnast hvorki tannbursta né
hreinsidufts. Sama hygg ég að
harðfiskurinn geri fslendingum,
en hann er hversdagsfæði
þeirra.
Ég get ekki samþykkt að „kon-
ur séu jafnokar karla að kröftum
og harðfengi." Karlmenn sýna
ótvírætt harðfengi í því mikla
erfiði sem fylgir sjósókn þeirra.
Konur eru fremur kulvísar og
vinna engin þau störf, sem kraft
þarf til, nema heyvinnuna. Allra
síst eru þær gæddar þeim þrótti
og hörku „að þær fæði börn sín
greiðlega, baði sig jafnskjótt og
barnið er fætt og hlaupi síðan
brott.“ Þvílíka hestaheilsu hafa
íslenskrar konur ekki. Oft vill
það til að full þörf væri lærðra
Íækna og ljósmæðra við barns-
burð, því að fæðing er íslenskum
konum ekki hægari en öðrum
konum, og fjöldi kvenna deyr af
barnsburði, vegna þess að þær
skortir hjáip og hjúkrun. Aldrei
hefur þess heyrst getið á íslandi
að sængurkona fari í bað um
leið og barnið er fætt, og því síð-
ur eru þær svo hamingjusamar
að þær geti hlaupið frá öllu sam-
an að afstöðnum barnsburðin-
um. Venjulega liggja konur á
sæng í 8 daga og stundum leng-
ur. Þær verða oft að þola miklar
og þungar þjáningar við barns-
burð, því að ljósmæðurnar
kunna ekki að hjálpa þeim eins