Tíminn - 13.08.1991, Blaðsíða 14

14 Tíminn
Þriðjudagur 13. ágúst 1991
__AÐ UTAN ___________________
„Villta austrið" í Berlín
Janinu Luciah var lofaö gulli og grænum skógum. Hún var að-
eins 11 ára gömul. Áður en ferðin Ianga frá þorpinu hennar í
Rúmeníu yfír til Þýskalands áttu foreldrar hennar naumast orð
yfír allar þær dásemdir sem biðu þeirra í vestri.
Þegar fjölskyldan kom að ánni Niesse, sem myndar hluta
pólsk/þýsku landamæranna, var Janina ekki lengur hrædd.
Rúmenskir flóttamenn bíða þess í Póllandi að færí gefist á að
laumast yfir landamærín til Þýskalands.
Breytingarnar í Austur-Evrópu
hafa haft ýmsa erfiðleika í för
með sér. Olöglegir innflytjendur
flykkjast nú til Þýskalands og
sovéskir glæpamenn hafa séð
sér leik á borði og hraðað sér
vestur yfir og látið greipar sópa.
Enginn í fjölskyldunni hafði
vegabréf eða áritun til að komast
inn í Þýskaland á löglegan hátt, en
þeim hafði verið sagt að hægur
vandi væri að komast yfir ána.
Hún væri grunn og lítt vöktuð um
nætur. Þau vissu að þúsundir
Rúmena höfðu farið þessa leið á
undan þeim. Þetta var auðveldasta
leiðin til að hefja nýtt líf í Þýska-
landi.
Tunglskinslausa nótt í júlí Ieiddi
Constantin Luciah eiginkonu sína
og fimm ung börn varfærnislega
út í ána. Vatnið var dýpra en þau
höfðu vænst, en þau komust yfir
án þess að þurfa að synda.
það var ekki fyrr en þau voru
komin upp á bakkann Þýskalands-
megin að þau uppgötvuðu að Jan-
ina var ekki lengur með. Lík henn-
ar fannst daginn eftir.
Janina var ein af þeim óheppnu.
Þúsundir ólöglegra austur-evr-
ópskra innflytjenda hafa komist
inn í Þýskaland og baka þar stjórn-
völdum mikinn vanda. Þýsk yfir-
völd hafa sýnt flóttamönnum mik-
inn skilning og aðstoð en verða nú
að stemma stigu við þeim þar sem
önnur vestræn ríki hafa vaxandi
áhyggjur af flóttamannastraumi
frá Austur-Evrópu frá því að Berl-
ínarmúrinn hrundi fyrir 18 mán-
uðum.
Rio Grande Evrópu
Landamæraverðir við Frankfurt-
on- Oder, þar sem venjulega er far-
ið milli Póllands og Þýskalands,
hafa tilkynnt að fyrstu þrjár vik-
urnar í júlí hafi 958 manns — að-
allega Rúmenar og Búlgarir, en
einnig Rússar, Pakistanar og Ind-
verjar — verið handteknir fyrir að
reyna að komast ólöglega yfir
landamærin.
Yfirvöld telja að fyrir hvern flótta-
mann sem sé handtekinn komist
tveir til tíu yfir.
Fljótin Oder og Neisse sem liggja
frá suðri til norðurs frá tékknesku
landamærunum til Balkanland-
anna hafi breyst við sameiningu
Þýskalands í óörugg landamæri og
eru sumir Þjóðverjar farnir að
líkja þeim við Rio Grande fljótið í
Texas þar sem vopnaðir bandarísk-
ir verðir reyna að hindra stöðugan
straum Mexíkómanna inn í landið.
Rétt eins og Berlínarmúrinn
táknaði áður mörkin milli komm-
únisma og kapitalisma eru Oder-
Neisse landamærin að verða tákn
efnahagslegra hindrana milli hins
frjálsa markaðar í vestri og hins
hrjáða efnahags í austri.
En þar sem Berlínarmúrinn var
traustur með jarðsprengjum,
varðstöðvum og gaddavírsgirðing-
um eru Oder-Neisse landamærin
lek eins og sigti. Þýska landa-
mæralögreglan hefur aðeins 770
menn til að vakta 520 mflna löng
landamæri.
Starf þeirra er heldur ekki gert
auðveldara með tilkomu nýrrar
tegundar glæpamanna sem Þjóð-
verjar kalla Schlepper, prangara.
Þetta eru menn sem bjóðast til að
fylgja ólöglegum innflytjendum
yfir ána til tyrirheitna landsins.
Margir prangaranna eru pólskir
og hreykja sér af því að vera kunn-
ugir staðháttum í skógunum sem
eru meðfram stórum hluta ánna.
Sumir eru Þjóðverjar sem kveðast
vita allt um það hvernig eigi að
blekkja verðina. Enn aðrir eru
rúmenskir sígaunar sem hafa farið
sjálfir yfir og síðan snúið til baka
til að aðstoða aðra sígauna við að
komast yfir. Það sem einkennir þá
alla er að þeir neita að tryggja ár-
angur. Peningar fást ekki endur-
greiddir þótt flóttinn mistakist.
Lögin gera yfírvöld-
um erfítt fyrir
Tilraunir þýskra yfirvalda til að
stemma stigu við straumi ólög-
legra innflytjenda eru erfiðar
vegna laga sem segja að allir ólög-
legir innflytjendur eigi rétt á að
sækja um pólitískt hæli ef þeir eru
á annað borð komnir til landsins.
Þetta tryggir þeim flutning til
flóttamannabúða sem ríkið rekur
og að mál þeirra verði tekið til at-
hugunar, ferli sem oft getur tekið
marga mánuði.
í flóttamannabúðum í austur-
þýska bænum Eisenshuttenstadt
voru í júlí 957 manns sem biðu
þess að umsókn þeirra um pólit-
ískt hæli yrði afgreidd, þar af voru
755 Rúmenar. En, þótt ótrúlegt
megi virðast, eru margir sem
koma án þess að vita um þessi lög.
Ef þeim láist að biðja um pólitískt
hæli eru þeir samstundis sendir
aftur til sinna heimaslóða. En það
er oft til lítils, því reynslan er sú að
þeir sem eru fluttir heim reyna
fljótlega aftur - - og eru þá kannski
betur upplýstir en áður.
En þýsk yfirvöld eru farin að
íhuga að breyta lögunum um að
Austur-Evrópumenn geti fengið
þar pólitískt hæli. Þess sé ekki
lengur þörf þar sem nú eru stjórn-
ir þessara landa kosnar á lýðræðis-
legan hátt og ofsóknum ætti því að
linna.
Sovéska mafían
En það eru ekki einungis fátækar
fjölskyldur sem sækja í gósenland-
ið í vestri. Rússneskir glæpamenn
hafa séð sér leik á borði og láta
greipar sópa.
Nýlega kom til skotbardaga í
virðulegu hverfi í Berlín. Þrír
menn voru skotnir þar sem þeir
sátu, ásamt (jölda annarra, á úti-
veitingahúsi. Skyndilega bar þar
að bifreið og út steig maður, hóf
skothríð og særði mennina, sem
létu ekki sitt eftir liggja og skutu á
móti og særðu árásarmanninn.
Þegar lögreglan fór að kanna
málið kom í ljós að allt voru þetta
Rússar. Tálið er að árásin tengist
nýju fyrirbæri í Berlín — rúss-
nesku mafíunni. Rússneskir
glæpamenn hafa notfært sér það
að landamæragæsla milli land-
anna hefúr linast verulega sökum
þess að 300.000 rússneskir her-
menn eru enn í landinu.
Að sögn saksóknarans í Berlín
smygla glæpamennirnir dýrmæt-
um helgimyndum til Iandsins og
fara þaðan síðan aftur á stolnum
bflum. Sumir þeirra koma til
landsins undir því yfirskini að ætla
að sækja um hæli sem pólitískir
flóttamenn en aðrir sem ferða-
menn.
Svo eru enn aðrir sem slást í hóp
ólöglegu innflytjendanna. Yfirvöld
telja að þeir sláist fljótlega í hóp
Rússa sem reka spilatækjasali.
Salimir eru að vísu löglegir en tal-
ið er nær öruggt að þeir séu yfir-
skin fyrir aðra og skuggalegri
starfsemi. Rússneskir flóttamenn
ollu vandræðum í Þýskalandi áður
en múrinn féll, en það ofbeldi sem
nú er að verða áberandi er nýtt af
nálinni. Svo virðist sem um fleiri
en eitt gengi sé að ræða sem berj-
ast innbyrðis. Enn er ekki hægt að
tala um skipulagða glæpastarf-
semi í svipuðum mæli og ítalska
mafían stundar, en menn hljóta að
óttast að að því kunni að koma.
Úrræðagóðir her-
menn
Tollayfirvöld eiga líka í harðri
baráttu gegn smygli sem tengist
rússneskum hersveitum í landinu.
Að vísu er verið að flytja hermenn-
ina til sinna heima en margir
verða í landinu til að minnsta
kosti 1994. Hermennirnir standa
aðallega í að smygla sígarettum og
rafmagnsvörum.Yfirvöld telja að
ein af hverjum þremur sígarettum
sem reyktar eru í austurhluta
Þýskalands sé smygluð. Tapið sem
ríkið verður fyrir vegna þessa
nemur 100 milljónum marka,
vægt áætlað.
Smyglið er í það miklum mæli að
yfirvöld telja nær útilokað að það
sé gert án vitneskju yfirmanna
hersins. En yfirvöld vita sem er að
heima bíða hermannanna lítið
annað en erfiðleikar og hafa því
vissan skilning á því að þeir reyni
að afla sér aukatekna áður en heim
er haldið.
Vopnaburður hefur líka stórauk-
ist, því rússnesku hermennirnir
vfla ekki fyrir sér að selja vopn sín
og það eru ekki góðborgararnir
sem kaupa þau. Magn léttra vopna
hefur aukist gífurlega, en einnig
hafa fundist þyngri vopn.
Berlínarbúar eru farnir að efast
um að það sé eintóm sæla að búa í
hinni nýju höfuðborg sameinaðs
Þýskalands.
FRIMERKI
AÐ STIMPLA EÐA EKKI?
Það gerist nokkuð oft að ég póstlegg
bréf og svona vildi til um daginn, nán-
ar tiltekið þann 23. júlí núna í ár. Þá
póstlagði ég bréf til Kópavogs og frí-
merkti það með kr. 26,00 samkvæmt
gildandi burðargjaldi. Það sem ef til
vill var afbrigðilegt var að ég notaði
bæði eitt frímerki og tvo Frama frí-
merkingarmiða úr sjálfsala. Þegar nú
bréfið kemur í Kópavog er það hins
vegar þannig frágengið að aðeins frí-
merkið er stimplað en ekki Frama
miðamir. Nú má ekki afhenda þetta
bréf óstimplað, meðal annars af því að
það gefur auga leið að þá er hægt að
leysa af óstimplaða burðargjaldið og
nota það aftur.
Þess má geta hér, eins og á milli
sviga, að mikil sala er nú f norskri
kílóavöru, sökum þess að þar er svo
mikið af óstimpluðum frímerkjum, að
þeir sem kaupa fá oftast endurgreitt
verðið í burðargjaldi. Þetta er tap
norska póstsins. Látum það ekki ger-
ast hér.
Því verður nú pósthúsið í Kópavogi
að stimpla Framamiðana, sem sumir
vilja kalla frímerkla, svo að öllum regl-
um sé fylgt.
Ef til vill er þama um misskilning að
ræða hjá póstmönnum. Þeir álíta (ef
til vill) að þama sé um frímerkingar-
vélar að ræða, en svo er alls ekki. Þess-
ir frímerkingarmiðar eru sams konar
burðargjald og frímerki. Því verður að
ógilda þá eins og frímerki. Ástimplanir
frímerkingarvéla þarf hins vegar ekki
að ógilda, þar sem þær eru prentaðar á
póstsendinguna, eins er um Burðar-
gjald greitt áprentanir. Frama miðam-
ir eru hins vegar límdir á póstsending-
una eins og frímerkin.
Það er ef til vill ekki úr vei að minn-
ast um leið á erlendan póst sem berst
hingað oft óstimplaður. Þessi frímerki
ber að ógilda samkvæmt alþjóðasamn-
ingum. Þá er það gert með því að blek-
ógilda frímerkin, sem kallað er, yfir
óstimplað merki eru dregnar þrjár lín-
ur með penna. Hins vegar setur póst-
húsið, sem blekógildi, dagstimpil sinn
á póstsendinguna, ekki á frímerkin, til
að sjá megi hvar og hvenær ógildingin
fór fram.
Ekki ætla ég mér að reyna að segja
neitt til um hvar bilun er í þvf að miðla
fræðslu til póststarfsmana um þessi
mál. Hvort þá er f Póstskólanum eða
þá f þeim tilkynningum sem sendar
eru út til póststöðvanna. Þá má nefna
annað dæmi. Póstafgreiðslum hafði
verið tilkynnt að öll frímerki sem á
stóð krónur og aurar eða slíkt væru
orðin ógild. Var þetta um það bil sem
Nordia 84 var að fara í gang. Þá voru
einmitt í gildi tvær smárkir sem burð-
argjald, en þær voru gefnar út af tilefni
sýningarinnar. Var mér neitað um
stimplun þessara frímerkja á fleiri
pósthúsum og eyðilögð fyrir mér bréf
með ákrotunum sem ég hafði límt
þessi merki á. Svona lagað á ekki að
geta komið fyrir.
Sigurður H. Þorsteinsson