Tíminn - 18.01.1992, Blaðsíða 5

Laugardagur 18. janúar 1992
Tíminn 5
Hvaða framtíð sköpum við þeim? Tlmamynd: Arni Bjarna
Um GATT-„draumimi“- eða martröðina
Guðni Ágústsson alþingismaður skrifar
Oft er deilt um gildi drauma og hvort hægt
sé að ráða merkingu þeirra og heimfæra
upp á atburði næstu daga.
Fræg eru orð Sturlu Sighvatssonar nótt-
ina fyrir Örlygsstaðabardaga þar sem hann
og margir menn hans féllu. „Ekki er mark
að draumum," sagði Sturla þegar hann
vaknaði og enginn veit hverjir voru draum-
ar hans þessa örlagaríku nótt. Hitt vita
menn að Gissur Þorvaldsson dreymdi
Magnús biskup frænda sinn um nóttina og
sagði: „Betra þykir mér dreymt en
ódreymt."
Sá, er þetta ritar, er ekki mikill drauma-
maður og hirðir oftast lítt um merkingu
þeirra. Þó kemur það fyrir í eitt og eitt skipti
að draumar eru að morgni dags Ijóslifandi
og ákveðin vísbending sem verður að taka
mark á.
Það var í desember sl. að draumur, er
greinarhöfund dreymdi, varð svo auðráðinn
að morgni að hann hlaut að hafa áhrif á
gerðir næstu daga. Draumurinn var eftirfar-
andi:
Höfundur þóttist kominn austur að Selja-
völlum og berja þar að dyrum. Dóra hús-
freyja kom til dyra og sagði Egil bónda hafa
brugðið sér af bæ og væri sig farið að lengja
eftir honum, en hann hefði ætlað suður að
sjó.
Ók ég þá um alllangan veg suður að sjó
yfir sand og hálfgerðar vegleysur, steig út úr
bíl mínum og litaðist um í fjöruborðinu og
greindi Egil hvergi, sá að sjór var úfinn og
talsvert brim. Allt í einu fannst mér ég sjá
eitthvað á reki í hafrótinu og þóttist greina
þar mikinn trjástofn, bæði langan og sver-
an, og sé að Egill bóndi er á sundi og er að
reyna að koma trénu frá landi. Man ég að í
svefninum undraðist ég háttalag Egils, þar
sem mér sýndist tréð vænt og myndi gefa
marga girðingarstaura. Ég sá að barátta
bóndans var æði hörð, hafið faðmaði og
færði hann og rekaviðartréð á kaf með
reglulegu millibili. Tvísýnt þótti mér að Eg-
ill myndi lifa af þessi átök af, en í þeim svif-
um vaknaði ég upp með nokkrum andfæl-
um.
Tók ég nú að hugleiða drauminn og taldi
að hann boðaði tíðindi. Gerði mér grein fyr-
ir að úfið haf merkir hættur, trjábolur án
greina örbirgð, en lengi vel velti ég fýrir
mér hlutverki Egils í draumnum og taldi
víst að nafnið Egill væri í þessu tilfelli tákn-
rænt og komst að niðurstöðu um að það
þýddi hernaður eða hermaður sem veitti
andspyrnu. Þó því sé ekki að leyna að Egill
er í mikilvægu starfi sem formaður land-
búnaðarnefndar Alþingis.
Fyrsta verk næsta dags var að ganga á
fund Egils á Seljavöllum og spyrja hvort
eitthvað nýtt væri að gerast á vettvangi
GATT-viðræðna. Sagðist Egill ekkert hafa
frétt. Sagði ég honum þá drauminn og að
mín ráðning væri sú að nú myndu mál hafa
þróast á verri veg fyrir okkur. Síðar um dag-
inn kom Egill og sagði eftir ráðherra að nú
horfði illa í GATT-samningunum.
Þessi draumur er sagður hér til gamans,
en eigi að síður segir hann allt um þá ör-
birgð, sem hér hefði blasað við ef við hefð-
um kokgleypt tillögur Dunkels eða þær
yrðu ofan á. Enginn vafi er á því að snarræði
bændasamtakanna nú eftir áramótin með
fundarhöldum um land allt og ítarleg úttekt
Ketils Hannessonar að beiðni Búnaðarfé-
lagsins um áhrif tillagna Dunkels á íslenska
landbúnaðarframleiðslu höfðu mikil áhrif
og gerðu það þó að ríkisstjórnin sendi frá
sér loðinn lepp, auðvitað allt of lint plagg,
en dröttuðust þó til að koma með fyrirvara.
Ólíkt reyndist flokksbróðir Davíðs Óddsson-
ar í Bandaríkjunum, Bush forseti, einarðari,
en hann sagði: Það verður ekkert samið í
GATT nema það verði bændum Bandaríkj-
anna hagstætt.
Engan íslending hef ég heyrt efast um
mikilvægi GATT og þeirra miklu hagsbóta
sem þau viðskipti hafa skilað okkur. Hitt er
svo önnur saga hvort við eigum að sættast á
þá túlkun að
GATT sé orðin yf-
irþjóðleg stofnun
eða þá þjóðarlygi,
sem Jón Baldvin
hefur haldið
fram, að það verði
að taka allan
pakkann. Hingað
til hefur hvert ríki
gerst aðili á sínum forsendum. Það er ekk-
ert ríki í skrúfstykki, það er enginn nauð-
beygður að taka allt eða ekkert.
Tillögur Dunkels, sem Jón Baldvin og Jón
Sigurðsson vörðu með kjafti og klóm í þing-
inu, voru þjóðhættulegar tillögur fyrir ís-
lenska þjóð, ekki bara landbúnaðinn og
bændurna, heldur einnig mjólkur- og mat-
vælaiðnaðinn í heild sinni. Nauðasamning-
ur, sem hefði rústað bændastéttina á næstu
6 árum og lagt heilu þorpin í auðn. Það var
annars merkilegt að hlusta á ýmsa spámenn
Sjálfstæðisflokksins verja tillögur Dunkels,
eins og t.d. Árni Johnsen gerði á Hvolsvelli.
Sama var að segja um leiðara Morgun-
blaðsins um málið, það var eins og Jón
Baldvin hefði skrifað hann. Tillögur Dun-
kels gerðu ráð fyrir að magntakmarkanir á
innflutningi landbúnaðarvara yrðu felldar
niður, en í þess stað verði reiknað tollígildi
sem færi stighækkandi á næstu 6 árum. í
dag eru bændur t.d. að fá 50 kr. fyrir lítra af
mjólk, en eftir sex árin ættu þeir að fá 32 kr.
fyrir lítrann.
Ég spyr: Hverjir hefðu lifað af?
Hvað kjötið varðar, eru líkur á að það
hefði einnig flætt inn í landið. Það hefði
orðið okkur erfitt að sýna fram á og sanna á
vísindalegum grunni að bann þyrfti að ríkja,
því víða er til heilbrigt búfé. Þó svo ferska og
frysta kjötið og e.t.v. egg féllu undir þetta
ákvæði, þá er það ljóst að að svo miklu leyti
sem innflutningsbanni á mjólk og mjólkur-
vörum og unnum kjötvörum hefur verið
haldið uppi á þessum forsendum, yrði að
gera ráð fyrir að það verði úr sögunni.
Smáríki í hættu
Á mörgum sviðum stafar okkur íslending-
um hætta af yfirgangi stórþjóða á sviði iðn-
aðar og framleiðslu. Af hinu stafar kannski
enn meiri hætta hversu illa íslendingar
halda sjálfir á sínum málstað.
Það er glópsháttur að láta krata vera
handhafa umboðs á alþjóðavettvangi. Verri
hluti Alþýðuflokksins á sér engin landamæri
og er haldinn frjálshyggjufári og fullum
fjandskap í garð bænda og skeyta þá engu
hvort aðrar greinar atvinnulífsins deyja út í
leiðinni, svo sem matvælaiðnaðurinn. í
þessu máli líkist Jón Baldvin Þorgeiri Há-
varssyni, sem forðum sá mann sofa með höf-
uð á trjábol og hjó höfuðið af, þar sem mað-
urinn lá vel við höggi. Nú fannst Jónunum
að bændur lægju vel við höggi, tillögum
Dunkels átti að smygla eða ljúga inn á fs-
lendinga.
Forystumenn Sjálfstæðisflokksins eru í
fjötrum eða gengnir í björg með frjáls-
hyggjuálfunum.
Nú eru aðstæður
fyrir Kolkrabb-
ann og fjölskyld-
urnar fjórtán til
að draga að sér
auðinn. And-
spyrnan í þjóðfé-
laginu hefur
gildi, það sýndu
bændafundirnir út af GATT. Andspyrna og
málefnaleg barátta stjórnarandstöðunnar
hefur komið í veg fyrir ýmis stórslys og fleir-
um hefði verið forðað ef almenningur léti
meira í sér heyra.
Allur andróður gegn ríkisstjórninni hefur
þýðingu og vekur upp þjóðholla menn í báð-
um þingflokkum stjórnarliðsins. Að opna
augu þeirra fyrir fjóreykinu, sem dregur
vagninn, er mikilvægt. Jón Baldvin og Jón
Sigurðsson eiga ekki heima í þeim Alþýðu-
flokki sem hér var.
Davíð Oddsson og Friðrik Sophusson
hafa flutt Sjálfstæðisflokkinn yst til hægri,
eða kann einhver sjálfstæðismaður skil á
þeirri stefnu sem þeir framkvæma á svo
mörgum sviðum? Fólkið er að átta sig á því
að stefna Sjálfstæðisflokksins, eins og hún
er framkvæmd, snýst ekkert um frelsi ein-
staklinga til athafna. Hún vinnur í þágu
þeirra sem hagnast á bréfunum sínum um
þrettán þúsund og fimm hundruð á hverri
klukkustund, einsog einn ágætur forvígis-
maður Kolkrabbans gerði á árinu 1990,
hvort sem hann vakti eða svaf. AIls hagnað-
ur upp á 114 milljónir það ár og allt skatt-
frjálst. Eða svo segir í hinni ágætu bók Á
slóð Kolkrabbans.
Það er ekki að undra, þó hik sé komið í
svipinn á einum og einum þingmanni Sjálf-
stæðisflokksins. Því um Davíð stendur
ákveðið samfélag harðlínumanna, þar er
hann verkfæri og von öfgamanna í Sjálf-
stæðisflokknum.
Við hina rótgrónu og trúuðu sjálfstæðis-
menn vil ég segja þetta: Það þarf engum að
koma á óvart þær árásir, sem gerðar hala
verið á Matthías Bjarnason og Inga Bjöm.
Eða þótt Egill Jónsson og Eyjólfur Konráð
standi oft einir. Báðir eru þeir sjálfstæðis-
menn af gamla skólanum. Nú skilja menn
hvers vegna Guðmundur H. Garðarsson var
felldur í prófkjöri. Það var liður í hreinsun á
mönnum sem hefðu veitt andspyrnu gegn
margri vitleysunni. Þorsteinn Pálsson hefur
enn ekki þrek eftir fallið í vor til að vera for-
ingi í hópi manna sem vilja á ný eignast sinn
Sjálfstæðisflokk.
Hitt er svo alvarlegt umhugsunarefni fyrir
sjálfstæðisfólk almennt, hvort það ætlar að
sætta sig við að Davíð, sem er um margt
vaskur stjómmálamaður, haldi áfram að
þjóna frjálshyggjugaurunum á kostnað al-
mennings í landinu, þvert á stefhu Sjálf-
stæðisflokksins?
Ætla þeir að sætta sig við að ekki einasta
hafi hann með þjónkun við örfáa efnamenn
rústað atvinnulífið, gefið bestu ríkisfyrir-
tækin og strádrepið af flokknum f næstu
kosningum annan hvern þingmann og að
auki fellt Sjálfstæðisflokkinn í borgarstjórn?
Er ekki tími andróðursins tímabær, áður
en Valhöll verður einungis fyrir þá fáu sem
nú eru að fá ísland gefins úr hönd Viðeyjar-
bræðranna, Davíðs Oddssonar og Jóns Bald-
vins Hannibalssonar?
Um síldina
Ríkisstjóm Davíðs Oddssonar hefúr
brugðist vonum flestra. Vextirnir voru
keyrðir upp á fyrstu dögum, minnugir þeirra
sterku sem eiga bréfin, en varðar ekkert um
launamanninn eða fyrirtækin. Gamla fólkið
og sjúklingarnir hafa fengið sinn skammt.
Skólafólkið og skólana hefur ríkisstjórnin
ráðist á af offorsi. Atvinnulífið fær kaldar
gusur og síðast síldarsaltendur.
Ríkisstjórnina varðar ekkert um neitt.
Landsbankinn vildi fá móralskan styrk til að
lána ágætri viðskiptaþjóð í erfiðleikum, svo
íslendingar gætu náð hámarksverði út úr
síldinni. Landsbankinn er snupraður af ráð-
herrunum og þar gengur bankamálaráð-
herrann fremstur. Rússland á eftir að rísa og
í gegnum tíðina hafa verið mikil viðskipti
við Sovétríkin. Halda menn að þjóð í þreng-
ingum gleymi sínum velgjörðarmönnum á
erfiðri stundu?
Fyrir utan hitt að Rússland er stærri
markaður fyrir saltaða síld en öll önnur lönd
til samans. Orð Aðalsteins Jónssonar á Eski-
firði eru lýsandi í þessu máli: „Þetta er
hneyksli. Við höfum átt viðskipti við Rússa í
tugi ára og þeir hafa alltaf staðið í skilum. Ég
held að við hefðum ekki þurft að hafa
áhyggjur af því að 70 milljón manna þjóð
myndi ekki geta staðið í skilurn.11 Svo mörg
voru þau orð. Kannski ræður Rússagrýlan
enn gerðum hjá ákveðnum hópi sjálfstæðis-
manna.
En ríkisstjórnin lætur sig fáa hluti varða
og er ábyrgðarlaus á öllum sviðum, enda rú-
in trausti og ætti að segja af sér strax.