Tíminn - 05.11.1992, Page 2

2 Tíminn
Fimmtudagur 5. nóvember 1992
Framtíð Grímseyjar ræðst öðru fremur af
stjórnvaldsaðgerðum um stjórn fiskveiða:
Niðurskurður á
kvóta hefur
bitnað illa á
eyjarskeggjum
Þorlákur Sigurðsson, oddviti í Grímsey, segir að framtíð byggðar í eynni
ráðist öðru fremur af því hver framvindan verður í stjóm fiskveiða, en sí-
felldur niðurskurður á kvóta hefur þegar valdið eyjarskeggjum miklum bú-
sifjum.
Sem dæmi nefnir Þorlákur að bát-
ur, sem hafði 80 tonna kvóta árið
1984, hefur á yfirstandandi fisk-
veiðiári aðeins 30 tonna kvóta, 26
tonn í þorski og 4 tonn í ufsa. Þessi
mikli niðurskurður hefur haft mikil
áhrif á tekjur manna og sveitarfé-
lagsins, en þrátt fyrir mótbyrinn er
enginn uppgjafartónn í eyjarskeggj-
um, nema síður sé.
Þorlákur vísar því á bug að Gríms-
eyingar séu einhver byrði á þjóðfé-
laginu og blæs á allar tillögur í þá
veru að flytja íbúana uppá fastaland-
ið, eins og ýjað hefur verið að opin-
berlega.
í þessum og næstu þremur mánuð-
um er helmingur línuafla utan
kvóta, og eins hafa smábátaeigendur
í Grímsey fiskað tonn á móti tonni
fyrir sjávarútvegsfyrirtæki uppá
landi, sem eiga gnótt veiðiheimilda.
Þessi sóknarfæri hafa þó enn sem
komið er gefið lítið í aðra hönd, sök-
um þess hve afli hefur verið tregur.
Alls eiga 116 manns lögheimili í
eynni og hefur íbúum frekar fjölgað,
ef eitthvað er. Nýverið var öllum
starfsmönnum ferjunnar Sæfara
sagt upp störfum, en um næstu ára-
mót munu málefni ferja heyra undir
Vegagerð ríksins. Þá flýgur Flugfé-
lag Norðurlands nokkrum sinnum í
viku út í Grímsey.
„Við höfum orð samgönguráðherra
fyrir því að við munum fá jafngóöa
ferjuþjónustu og verið hefur, og því
treystum við,“ segir oddviti Gríms-
eyjar. -grh
Þessi mynd eftir Kenneth Jarecke er úr Flóabardaga og sýnir kolað lík af íröskum hermanni.
Listasafn ASÍ og Kringlan:
Ljósmyndasýningin
World Press Photo
Arlega fréttaljósmyndasýningin
World Press Photo verður opnuð í
Listasafni ASÍ á laugardag, 7. nóv.,
kl. 14. Sýningin verður nú í fyrsta
sinn sýnd í heild sinni á íslandi, en
vegna þess hve hún er umfangsmik-
il verður um helmingur hennar í
Kringlunni. „Kringluhelmingur"
sýningarinnar verður opinn frá
mánudeginum 9. nóv. til 18. nóv. og
verður opinn á opnunartímum
Kringlunnar. Aðgangur verður þar
ókeypis. Sýningin í Listasafni ASÍ
verður uppi til sunnudagsins 22.
nóv.
Málmur, samtök fyrirtækja í málm- og skipaiðnaði, mótmæla ummælum formanns LÍÚ í þeirra garð:
Smekklaust og rangt
Máimur, samtök fyrírtækja í málm- og skipaiðnaði, segja það bæði smekk-
laust og rangt hjá Krístjáni Ragnarssyni, formanni Landssambands ís-
ienskra útvegsmanna, að halda því fram á nýafstöönum aðalfundi útvegs-
manna, að íslenskur skipaiðnaður sé ekki samkeppnisfær við erlendan
vegna óhagkvæmni og kostnaðar vegna óunninna tíma og yfirborgana.
Húnvetningafélagið í
Reykjavík:
Kaffisala,
hlaðborð
Kaffisala og hlaðborð verður í Húna-
búð, félagsheimili Húnvetningafé-
lagsins í Reykjavík, nk. sunnudag frá
kl. 15.
Þetta er árlegur viðburður hjá fé-
laginu og er ágóðanum varið til að
bjóða eldri Húnvetningum til kaffi-
samsætis, sem haldið er í maí á
hverju vori.
Þá sé það ekki heldur rétt að fyr-
irtækin hafi lagt til að banna eigi
útgerðarmönnunm að láta smíða
skip eða gera við þau erlendis.
Hið rétta er að Málmur hefur lagt
það til að Fiskveiðasjóður veiti
ekki lán til nýsmíða eða breytinga
á íslenskum skipum erlendis, enda
sé litið svo á að það standi sjóðn-
um nær að stuðla að atvinnuupp-
byggingu innanlands en ekki er-
lendis. Þannig vinnur Norski fisk-
veiðasjóðurinn, sem veitir ekki
þarlendum útvegsmönnum fyrir-
greiðslu ef vinna á viðkomandi
verk erlendis.
Hins vegar fagna samtök fyrir-
tækja í málm- og skipaiðnaði
ályktun aðalfundar LÍÚ þess efnis
að kannað verði hvað veldur því að
íslenskir útvegsmenn leita til út-
landa með smíði og viðgerðir í
þeim mæli, sem raun ber vitni.
Þá árétta samtökin þá skoðun
sína að íslenskur skipaiðnaður sé
fyllilega samkeppnisfær við er-
lendan, eins og útboð sanna, ef
ekki þarf að berjast að auki við um-
talsverðar beinar eða óbeinar nið-
urgreiðslur, eins og tíðkast í Pól-
Iandi og öðrum Evrópulöndum.
-grh
Barnasáttmáli Sameinuðu þjóðanna fullgiltur:
Barnaréttur í stað
foreldraréttar?
Baraasáttmáli Sameinuðu þjóðanna var fullgiltur í síðustu viku. „Barna-
sáttmálinn gerír mjög skýlausar kröfur til þess að bömin eigi rétt á foreldr-
um, en ekki öfugt,“ segir Arthur Morthens, formaður samtakanna Bama-
heilla. Félagsmálaráðherra vill beita sér fyrir að umboðsmaður baraa taki til
starfa innan tveggja ára.
Þetta kom fram á ráðstefnu, sem
samtökin Barnaheill héldu í síðustu
viku, þar sem fjallað var um barna-
sáttmála Sameinuðu þjóðanna frá
1989. Arthur fagnar að aö sáttmál-
inn hafi loksins verið fullgiltur hér,
en áður hafa 127 lönd fullgilt sátt-
málann.
Arthur vonar að ótrúlega sterk for-
eldravernd hérlendis víki fyrir rétti
barna. Hann segir að breytingar,
sem þetta hafi í för með sér, muni
ekki snerta íslenska barnalöggjöf,
sem sé í fullu samræmi við barna-
sáttmálann. „Framkvæmdahliðin
hefur alltaf verið veikleiki í stjórn-
sýslu á íslandi," segir Arthúr. Þar á
hann við að skoða þurfi atriði eins og
rétt barna til beggja foreldra. Einnig
nefnir Arthur rétt barna til að tjá sig.
„Börn eiga rétt á að láta í ljós skoð-
anir sínar og að það sé hlustað á
sjónarmið þeirra," segir Arthur.
Hann álítur að þessi réttur hafi ekki
verið virtur sem skyidi í dómskerf-
inu. Þar nefnir hann sem dæmi for-
ræðismál.
Jafnframt þessu nefnir Arthur fóstr-
unar- og vistunarmál barna, sem
hann segir að þurfi að skoða betur.
Rétt innflytjendabarna segir Arthur
að þurfi að athuga betur, ekki síst í
sambandi við kennslu í íslensku.
„Þau eiga jafnframt rétt á kennslu í
móðurmáli sínu og menningu," seg-
ir Arthur.
Þá víkur Arthur að kynferðislegri
misnotkun á börnum og álítur slík
mál síst færri en í nágrannalöndum.
„Mér sýnist nú fyrst og fremst að
þessi barnasáttmáli sé tæki og við-
spyrna til að styrkja stöðu barna og
koma börnum ofar á forgangslista í
stjómmálum á íslandi," segir Art-
hur.
Arthur telur að ráðstefnan hafi
þrýst á íslensk stjórnvöld að fullgilda
barnasáttmálann. „Við erum þjóð nr.
127 sem fullgildum sáttmálann. Það
eru fá dæmi um slíkar vinsældir al-
þjóðlegra samninga," segir Arthur.
Arthur segir að samningurinn verði
fullgildur frá og með næstu áramót-
um. Þá fagnaði Arthur vilja Jóhönnu
Sigurðardóttur félagsmálaráðherra
til að beita sér fyrir starfi umboðs-
manns barna innan tveggja ára.
Hann segir að Guðrún Helgadóttir
hafi lagt fram frumvarp á fjórum
þingum, sem ekki hafi náðst sam-
staða um fyrr en nú. Hann segir að
umboðsmanninum sé ætlað að sjá
um framkvæmd barnaverndarmála.
Með samþykkt sáttmálans skuld-
binda íslensk stjórnvöld sig til að
kynna sáttmálann fýrir íslending-
um. Þá eiga þau að sjá til þess að öll
ákvæði barnasáttmálans séu virt hér
á landi. Arthur segir að sérstök fram-
kvæmdanefnd muni hafa eftirlit með
framkvæmd sáttmálans. Hún sendir
skýrslu þar að lútandi til eftirlits-
nefndar Sameinuðu þjóðanna, sem
hefur aðgang að öllum upplýsingum
hérlendis. -HÞ
Þing Neytendasamtakanna telur að hátt vöruverð
hérlendis stafi m.a. af offjárfestingu i verslun:
Óviðunandi
staða fyrir
neytendur
„fslenskir neytendur gera þá sjálfsögðu kröfu að þeir búi við sama
vöruverð og neytendur í nágrannalöndum okkar,“ segir í ályktun ný-
afstaðins þings Neytendasamtakanna.
í ályktuninni kemur fram sú
skoðun þingsins að offjárfesting
í íslenskri verslun hefur m.a.
leitt til hærra vöruverðs fyrir ís-
lenska neytendur en gengur og
gerist í nágrannalöndum, og nær
undantekningalaust selja ís-
lenskir framleiðendur vörur sín-
ar á hærra verði en sambæriiegir
erlendir framleiðendur. „Þessi
staða er óviðunandi fyrír neyt-
endur.“
Þingið telur að með samningi
um evrópskt efnahagssvæði gef-
ist svigrúm tií að endurskoða
verðmyndun í framleiðslu og
verslun, auk þess sem þingið
hvetur íslensk stjórnvöld til að
skapa innlendri verslun og fram-
leiðslu þau skilyrði að mögulegt
verði að byggja upp hagkvæmara
og öflugra viðskipta- og athafna-
líf. Að mati þingslns mega þó
stjórnvaldsaðgerðir eldd verða til
þess að staða ísienskra viðskipta-
aðila verði verri en samkeppnis-
aðila þeirra í öðrum Iöndum.
Á þingi Neytendasamtakanna
var Jóhannes Gunnarsson ein-
róma endurkjörinn formaður
samtakanna, en þetta mun vera
fimmta kjörtímabil hans sem
formanns. Ennfremur kaus
þingið nýja tólf manna stjóm
samtakanna og þar vekur athygii
að aðeins þrír stjórnarmanna eru
af iandsbyggðinni; hinir níu eru
allir búsettir í Reykjavík. -grh