Tíminn - 29.01.1993, Qupperneq 6

6 Tíminn
Föstudagur 29. janúar 1993
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Timinn hf.
Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson
Ritstjóri: Jón Kristjánsson ábm.
Aðstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar Birgir Guömundsson
Stefán Ásgrimsson
Auglýsingastjóri: Steingrlmur Gislason
Skrifstofur: Lynghálsi 9, 110 Reykjavik Sfml: 686300.
Auglýslngasími: 680001. Kvöldsfmar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjóm, fréttastjórar 686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Timans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1200,-, verö (lausasölu kr. 110,-
Gmnnverö auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Vetrarríki
Umhleypingasamt tíðarfar og snjóþyngsli um
meginhluta landsins síðustu vikurnar hafa minnt
á að veður eru válynd að vetrarlagi á norðlægum
slóðum. Síðustu vetur hafa verið snjóléttir um
meginhluta landsins en nú er öldin önnur.
Snjóþyngsli og rysjótt og umhleypingasamt tíðar-
far, valda truflunum á daglegu lífi og samgöngu-
kerfi landsmanna á landi og í lofti. Hitt vekur at-
hygli hve öfluga þjónustu stofnanir á borð við
Vegagerð ríkisins reka. Mikið skipulag þarf til að
moka þjóðvegi landsins í einum hvelli þegar rofar
til, og aðstoða vegfarendur á þann hátt sem vega-
gerðin gerir.
Skipulag Vegagerðar ríkisins er á þann veg að hún
hefur öflugar starfsstöðvar í öllum landshlutum,
bæði aðalstöðvar og útstöðvar. Þetta fyrirkomulag
hefur reynst vel og vetrarþjónusta vegagerðarinn-
ar hefur eflst með hverju árinu sem líður. Stofnun-
in hefur nýtt verktaka vítt um land sem hafa yfir
tækjakosti að ráða til snjómoksturs og þeim tækja-
kosti fleygir víða fram.
Þrátt fyrir allt þetta skipulag og allar tæknifram-
farir, getur þó komið sá tími að náttúruöflin sigri
og hafi yfirhöndina. Það skyldu menn ætíð hafa í
huga þegar verið er að skipuleggja umhverfi fólks
af mönnum sem telja sig hafa vit á slíku umfram
aðra.
Það er oft rætt um og minnt á mikilvægi sam-
gangna milli byggðarlaga þegar atvinnumál og
staðsetningu þjónustu ber á góma. Ekki er laust
við að mildir vetur undanfarinna ára hafí ruglað
menn nokkuð í ríminu hvað samgöngur snertir og
möguleika fólks til þess að sækja nauðsynlega
þjónustu langan veg. Þessi vetur nú ætti að minna
á hvar þjóðin stendur í þessum efnum, að þrátt fyr-
ir allar tækniframfarir hefur náttúrufarið síðasta
orðið og hvert byggðarlag verður að búa að ákveð-
inni lífsnauðsynlegri þjónustu.
Það kemur mjög vel í ljós þegar svo háttar til sem
nú, að einstök byggðarlög hér á landi búa við
mikla einangrun og þurfa að sækja yfir mjög erfiða
fjallvegi. Tenging slíkra byggðarlaga er auðvitað
forgangsverkefni í samgöngumálum. Jarðganga-
gerðin á Vestfjörðum er auðvitað stórmerkur
áfangi í þessum efnum og tilkoma þeirra gjör-
breytir aðstöðunni á norðanverðum Vestfjörðum.
Brýnt er að þessar framkvæmdir rofni ekki og
haldið verði áfram með það að leiðarljósi að rjúfa
einangrun byggða. Sameiginlegur vinnumarkað-
ur, stærri þjónustusvæði og önnur lausnarorð
samtímans eru harla lítils virði, nema unnið sé að
þessum markmiðum af fullum krafti.
Þó að snjóalögin valdi miklum samgönguerfið-
leikum, hafa þau ýmsar jákvæðar hliðar. Þau hlífa
jörðinni á stormasömum tíma og leggja land-
græðslu í landinu meira lið en ómældir fjármunir.
Snjórinn er gleðigjafi fyrir þá sem kunna að lifa
með vetrinum. Hins vegar þarf að umgangast nátt-
úruöflin með fuilri virðingu, hvort sem er á ferða-
lögum eða í skipulagsvinnu um framtíðina. Annað
hefnir sín grimmilega
Sighvatur Björgvinsson heil-
brigðisráðherra hefur nú svarað
alvarlegum athugasemdum frá
BSRB um áhrif nýlegra reglu-
gerðabreytinga. Eins og fram
hefur komið f fjölmiðlum, )>á
tóku þau hjá BSRB nokkur
dæmi af því hvernig ein reglu-
gerðarbrcytingin hafi hækkað
úlgjiild sjúklinga, og í fram-
haldi af því lét Qgmundur Jón-
lýsti því með
afgerandi hastti
að tekjutapinu
sláttar
tækjanna væri
mætt með því
að draga úr út-
gjöldum ríkis
isstjómin væri nú að innheimta
skattaafsláttinn til stöndugu
stórfyrirtækjanna á göngudeOd-
um krabbameinsdeildann.u
iskerfínu.
Framsetning
Ögmundari á
far*
isstjómin ætlar ekki að mæta
tekjutapinu vegna skattaafslátt-
ar fyrirtækja með því að auka
gjaldtöku af sjúklingum. Sigri
hrósandi heilbrigðisráðhemnn
hefur nefnilega bent alþjóð á að
stjórnarinnar
viröist hins
Sjálfsagt hafa fleiri en Garri
skilið þcssa samiíkingu á þá
leið að á sama tíma og rikis-
stjómin segir reglugeröarbreyt-
ingamar í heUbrigðiskerfínu
nauðsynlegar til að spara út-
gjöld rðdsins, er hið opinbera
að afsala sér tekjum sem það
áður hafði með því að lækka
tekjuskatt af fyrirtækjum og af-
raun það eitt að draga fram það
eðli aðgerða ríkisstjómarinnar
að skýrt afmarkaður hópur
fólks, sjúklingar. er látinn
fyrir btjóstið á
hcilbrigðisráð-
herra, því þessi
fara í að mæta tekjutapi ríkis-
sjóðs vegna skattaafsláttarins
til Coca Cola og Eimskips.
Garri áttar sig satt að segja ekki
fyllilega á því hvernig heilbrigð-
isráðherra ætlar að fylgjast með
því í rfldsbókhaldinu aö það
verði aðeins þeir peningar, sem
en gjaldtöku á sjúkrahúsum,
sem
Ogmundur
Jónassort.
hefðl annars þurft að borga. Á
sama tíma er skýrt afmarkaður
hópur fyrirtækja, þau sem rekin
eru mcð hagnaði, og áður
greiddu ákveðna upphæð til rík-
isins nú látin borga verulega
mikiö minna í ríkissjóð en þau
gerðu áður. Þetta eru einfaldar
staðreyndir, og formaður BSRB
1
“Tf
__ ___________
ur fslenskra
kotn fram f nær ötlum fjðlmiðl-
um landsins
hneykslaður yfir f myndavélar
Og mfkrafóna að
væri gapuxi.
Það er sko annar
skattur
Ástæður þess að sjálfur heil-
brigðisráðherra fer að uppnefna
forystumann í einum stærstu
launþcgasamtökum landsins
með þessum fádæma óvenju-
lega hætti eru líka athygtisverð-
ar. Ögmundur er að dómi ráð-
herra gapuxi vegna þess að rík-
tapi vegna iækkunar á tekju-
skatti fyrírtækia og afnáml að-
stöðugjalds. Helst þyrfti hann
Iika, til að vera fyililega trúr
kenningu sínnl, að tryggja að
þeir peningar, sem til eru i rík-
issjoði og hefðu faríð í heil-
brigðiskerfíð ef engin gjöid
væru tekin, fari ekki hcldur f að
vega upp tekjutapið vegna
skattafríðinda fyrirtækja.
ráðherrans smábarnaleg hár-
togun og orðhengilsháttur, sem
í sjálfu sér er honum til minnk-
unar. Ráðherrann bætir hins
vegar gráu ofan á svart með því
og smákrakki. Ráðherrann er
augljóslega kominn í slikar
ógöngur með sín mál að best
væri fyrir hann að fara að þeim
ráðum, sem forsætisráðherra
þykist umkominn að gefa fólki,
þ.e. að þegja frekar en að vera
að segja eitthvað.
Háspenna á
norðurslóðum
Hér norður í heimskautanóttinni
þar sem norðurljósin dyljast sjón-
um manna ofan élþrunginna
kólgubakka spilast mörg spenn-
andi ævintýri meðal mannfólksins.
í rómantísku skini á börum og í
veislusölum hótela og veitinga-
staða er blóðið síður en svo jafn
seigrennandi og ætla mætti sé íitið
á hitamælana. Þar sveima innan
um aðra dularfullir, suðrænir
menn með eld í æðum. Þeir eru í
leyndadómsfullum erindagjörðum
og enginn veit hvað eru að bralla.
„Team“ frá Florida
Margt skrýtið á sér semsé stað allt
umhverfis okkur í krapinu og
suddanum sem mundi fá eyrun til
að detta af okkur, ef okkur yrði
sagt frá því öllu saman. Aðeins ör-
stöku sinnum verða óvænt atvik til
þess að leiða brot af furðunum í
ljós, eins og þegar kvikmyndafólk-
ið sem gladdi okkur hér á Tíman-
um svo mjög fyrir skemmstu með
hingaðkomu sinni, reyndist enn
meir spennandi „team“ en við í
upphafi gátum með nokkru móti
rennt í grun um. Þama reyndust
vera á ferð forríkir peningabarónar
sunnan frá Florida, er kokkað
höfðu saman vél svo margslungna
til að hrífa dætur sínar úr móðu-
íaðmi, að vandi er að finna nokk-
um endi eða upphaf á „plottinu."
Dugði þeim ekki minna en hrinda
úr vör heilli stórmynd með fræg-
ustu leikurum undir stjórn stór-
merks leikstjóra, senda forreiðar-
sveina á vettvang og forflytja vesal-
ings móðurina landa milli til að ná
fram markmiði sínu. Það kemur
svo eins og af sjálfu sér að görótt-
um svefnlyfjum og öðrum hefð-
helguðum meðulum sakamála-
Vitt oo breitt
sagna er hrært út í þann furðu-
kokteil sem söguþráðurinn í þessu
er.
Amerískir Krösusar
Þykir bert að það muni ekki vera
á færi annara en Krösusa undir-
heima Bandaríkjanna að splæsa í
önnur og þvíumlík leiktjöld. En
saman komin verður sagan þvílíkt
þing að höfundamir ættu að geta
fengið allan útlagðan kostnað tvö-
faldan með því að selja réttinn til
kvikmyndunar á henni. Fæst ekki
séð að neitt mæli mót að Stallone
fallist á að leika einhverja mlluna í
myndinni og því of snemmt að
blása af möguleikann á að við eign-
umst hann að „íslandsvini.“
Soffíumál hin nýju?
Þetta er annars enn eitt dæmið
um að okkar íslensku konur fá
útlenda eiginmenn og elskhuga
af ýmsum trúarbrögðum til að
taka upp á örþrifaráðum. En
happ má teljast að upp komst um
ráðbruggið í tíma (Tíma?), því
ella hefum við setið í því. Senn
hefði orðið að hrinda af stað
nýrri „Soffíu Hansen" söfnun og
hún hefði getað orðið kostnaðar-
samri en hin, þar sem móðirin í
„bíóplottinu" á sér tvo gamla eig-
inmenn, en Soffía átti þó bara
einn. Þeir hefðu hvor um sig get-
að orðið litlu betri viðskiptis en
skálkurinn Halim og hefðu hald-
ið uppi enn skeleggara málaþófi
vegna auðsældar sinnar. Halim
átti þó bara leðurvörubúð, en
annar þessara kvað stjórna Mafí-
unni eða Cosa Nostra (nema
hvort tveggja væri) á Florida-
skaga. Það kvað nú gefa af sér
meira en meðallaun og bestu am-
erískir lögmenn fúlsa sem kunn-
ugt er ekki við að leggja slíkum
standspersónum heilræðin þegar
þeir þurfa lítils við. Er því engan
veginn víst að bandarískt réttar-
far hefði reynst liprara viðskiptis
en það tyrkneska, þegar á hefði
reynt. Eins og í dæmi Soffíu
. Hansen hefði hér trúarbragða-
stríð einnig getað verið í uppsigl-
ingu. Má næstum því sjá blessuð
stúlkubörnin fyrir sér, komin í
rammkaþólska skóla Mafíunnar
„a la Sikiley" á Miami, vitnandi
frammi fyrir sendisveit ríkissjón-
varpsins og Stöðvar 2. En bless-
unarrík atvik hafa afstýrt að til
slíks þurfi að koma. Er nú að
skora á kvenþjóðina hér að fara
gætilegar að í samskiptum við
ókunnuga framvegis.
AM