Tíminn - 29.04.1993, Blaðsíða 2

2 Tíminn
Fimmtudagur 29. apríl 1993
Könnun Félagsvísindastofnunar á högum
atvinnulausra:
Fordómar og
gömul viðhorf
f könnun Félagsvísindastofnunar
á högum og aðstæðum atvinnu-
lausra kom fram að enn virðist
eima af gömlum viðhorfum til
fyrirvinnu heimUanna og fordóm-
um í garð fatlaðra þegar þrengist
á vinnumarkaönum.
í könnunni voru atvinnulausir
spurðir hvemig bregðast ætti við
úthlutun starfa þegar vinna væri
Þúsund manna vinnustaður
aö gera reykingar útlægar:
Flugleiðir
reyklausar
f rá 1. sept.
Flugleiðir stefna að því að allir
vinnustaðir félagsins verði reyk-
lausir frá og með 1. september í
haust. Um 1000 manns vinna hjá
félaginu á íslandi og Flugleiðir
verða því stærsti reyklausi vinnu-
staður á íslandi að Ríkisspítulum
undanskildum. Hreyfing komst á
þetta mál í vetur eftir tilmæli og
ábendingar frá starfsfólki. Fram-
kvæmdastjórn Flugleiða skipaði
sfðan starfshóp til að undirbúa
þessa breytingu. f honum sitja
starfsmenn, bæði reykingafólk,
fyrrverandi reykingafólk og fólk
sem aldrei hefur reykt.
Már Gunnarsson, starfsmanna-
stjóri Flugleiða, segir að fram til 1.
september ætli félagið að nota tím-
ann til að fræða sitt fólk um skað-
semi reykinga, leiðir til að hætta,
einnig skipuleggja hjálp fyrir þá
sem vilja hætta og þurfa á aðstoð
að halda við það. „Við teljum sann-
anir fyrir skaðsemi óbeinna reyk-
inga fýrir þá sem ekki reykja svo yf-
irgnæfandi að þetta sé í raun sjálf-
sagt
Við viljum hins vegar ekki fara
fram með offorsi og munum eftir
mætti reyna að liðsinna þeim sem
eiga erfitt með að hætta.“
Flugleiðir voru í hópi fyrstu flug-
félaga til að banna reykingar í inn-
anlandsflugi. Það var árið 1984. í
fyrra var komið á reyklausu flugi
milli íslands og Færeyja og milli
íslands og Grænlands og f þessum
mánuði voru reykingar bannaðar í
flugi milli íslands og Norðúrlanda
og milli íslands og Bretlands. í
öðru Evrópuflugi félagsins verða
reykingar bannaðar frá og með 1.
september.
Alþjóða flugmálastofriunin ICAO
stefnir að því að allt farþegaflug
verði reyklaust frá og með 1. júlí
af skomum skammti. Athygli vakti
að 9% atvinnulausra voru sam-
mála því að karlar ættu frekar rétt
á vinnu á þengingartímum en
konur og var ekki munur á svör-
um karla og kvenna við þessari
spumingu.
Þá vom tæp 7% sammála því að
óréttlátt væri að fötluðu fólld væri
veitt vinna þegar fullhraust fólk
fengi enga. Þetta sjónarmið virtist
vera algengara á landsbyggðinni
en á höfuðborgarsvæðinu.
En eins og þessar prósentutölur
gefa til kynna var yfirgnæfandi
meirihluti aðspurðra ósammála
því að karlar ættu einhvem meiri
rétt til vinnu en konur, eða rúm
87%.
Sömuleiðis var svipað hlutfall
svarenda, eða rúm 83%, ósammála
þeirri fullyrðingu að óréttlátt væri
að veita fötluðu fólki vinnu þegar
fullhraust fólk fengi enga.
-grh
Lyftustóll fyrír fatlaöa
Kiwanisklúbburinn Elliði færði nýlega taugadeild Landspítalans að gjöf sérútbúinn lyftustól til notk-
unar fyrir mjög fatlað fólk sem notaður verður við þjálfun og endurhæfingu þess. Stóllinn kostaði um
450 þúsund krónur. Á myndinni afhendir forseti Elliða Guðmundi Guðmundssyni stólinn ásamt gjafa-
bréfi. Auk þeirra em á myndinni aðrir félagar Kiwanisklúbbsins Elliða, starfsfólk taugadeildar Land-
spítalans og fyrsti notandi stólsins, Viðar Gíslason.
Margt bendir til þess að aukið ofbeldi í sjónvarpi og kvikmyndum sé ástæða fyrir
því að grófu ofbeldi og manndrápum ijölgar. Heilbrigðisyfirvöld:
Framboö af ofbeldismynd-
um verði takmarkað
Athuganir sem gerðar hafa verið í Bandaríkjunum, Kanada, Suður-
Afríku og á fslandi leiða í Ijós að grófu ofbeldi og manndrápum
tjölgaði til muna eftir 1970. Erfitt er að segja til um ástæður en
margt bendir til aö aukið ofbeldi í sjónvarpi og kvikmyndum eigi
þar hlut að máli.
Þetta kemur fram í ályktun fundar
héraðslækna með landlæknisemb-
ættinu og heilbrigðis- og trygginga-
ráðuneytinu sem haldinn var fyrir
skömmu. í ályktuninni er þeim til-
mælum beint til dagskrárstjóra ís-
lenskra sjónvarpsstöðva og eigenda
myndbandaleiga að sýningar, inn-
flutningur og framboð á ofbeldis-
myndum verði takmarkaður eftir
megni.
Fjöldi rannsókna í Bandaríkjunum
og Kanada gefur til kynna að jákvæð
fylgni sé milli sjónvarpsáhorfs á
yngri árum og aukinnar árásargimi
síðar meir.
Hérlendis hófúst sjónvarpssend-
ingar fyrir 1970 og á árunum 1971-
1990 flölgaði morðum og mann-
drápum yfir 90% miðað við tímabil-
ið 1951-1970. í Kanada og Banda-
ríkjunum fjölgaði morðum um nær
100% á 15-20 árum eftir að sjónvarp
hélt innreið sína. Aukningin varð
fyrst og fremst meðal unglinga og
síðan fullorðinna. Sem dæmi má
nefna að í kanadísku þorpi fjölgaði
ofbeldisverkum um 160% meðal
unglinga næstu 10-13 árin eftir að
sjónvarpssýningar hófust þar árið
1973. I Suður-Afríku voru sjón-
varpsútsendingar fyrst leyfðar árið
1975 og frá þeim tíma til 1987 fjölg-
aði morðum þar um 130%. Sam-
hliða morðunum var varð svipuð
fjölgun á nauðgunum og árásum.
Vert er þó að taka fram að vissulega
getur fleira komið til og haft áhrif á
þessa þróun svosem fátækt, innan-
landsátök og fleira.
Ýmis samtök og stofnanir hafa
grandskoðað þessa þróun, til dæmis
amerísku læknasamtökin, heil-
brigðisyfirvöld, Alþjóðaheilbrigðis-
málastofnunin og samtök bama-
lækna í Bandaríkjunum. En þau sfð-
astnefridu hafa ráðlagt að sjónvarps-
áhorf þarlendra barna verði tak-
markað við eina til tvær stundir á
dag.
Á allra síðustu árum hafa verið birt-
ar niðurstöður fjölda rannsókna um
þetta eftii og kemur margt athyglis-
vert þar fram. Meðal annars leiddi
rannsókn meðal bandarískra fanga
sem dæmdir höfðu verið fyrir of-
beldisverk í ljós að 22-36 af hundr-
aði þeirra höfðu framið ofbeldisverk
sem vom nákvæm eftirlíking af at-
vikum úr ofbeldismyndum í sjón-
varpi.
-grh
Nýjan
kjara-
samning
strax
Á aðalfundi Verkakvennafé-
lagsins Framsóknar í fyrradag
var samþykkt tillaga um að
veita stjóm og trúnaðar-
mannaráði félagsins heimild
til vinnustöðvunar.
Þá er skorað á stjómvöld og
atvinnurekendur að stuðla að
kjarasamningum strax og
koma til móts við sanngjamar
kröfur verkafólks. Megnri
óánægju er lýst með það að
ekki hafi, þrátt fyrir ítrekaðar
tilraunir, tekist að ná kjara-
samningi. Það muni hafa al-
varlegar afleiðingar í för með
sér fyrir lágtekjufólk. Þess er
krafist að aðilar vinnumarkað-
arins og ríkisstjóm setjist um-
svifalaust að samningaborði og
gangi frá samningum.
Aðalfundur Kaupfélags Árnesinga:
Samþykkt hlutafjárút-
boð fyrir 200 milljónir
Aöalfundur Kaupfélags Ámesinga sem haldinn var í fyrradag
samþykkti reglugerð fyrir B-deild stofnsjóðs en í henni felst
hlutafjárútboö að upphæð 200 milljónir króna. Er þetta meöal
annars gert til að styrkja stöðu fyrírtækisins sem rekið var meö
54,3 milljón króna halla á síðasta árí.
Það kom fram á aðalfúndinum að inn í dæmið.
áðumefnd rekstrarútkoma er
rúmum 16 milljónum króna verri
en en var á árinu 1991. Hins vegar
varð hagnaður af rekstri Kaupfé-
lags Ámesinga á síðasta ári áður
en fjármagnsliðir og aðrir óreglu-
legir liðir í rekstrinum em teknir
Vömhús KÁ var söluhæsta deild
félagsins á árinu en þar var selt
fyrir 786,8 milljónir króna. í úti-
búinu í Þorlákshöfn var vörusala
upp á 129,5 milljónir og í Betri-
Bónus í Vestmannaeyjum varð
hún 94 milljónir króna.
Starfssvæði Kaupfélags Ámes-
inga nær yfir Ámessýslu alla, V-
Skaftafellssýslu og Vestmannaeyj-
ar. Á aðalfundinum fór fram skoð-
anakönnun á því hvort fulltrúar
vildu breyta nafni félagsins og
hvort fækka ætti fulltrúum á aðal-
fúndi. Niðurstaða varð sú að 55%
kváðust geta sætt sig við breytingu
á nafni en aftur á móti vom 74% á
móti því að fækka aðalfundarfull-
trúum.
—SBS, Selfossi
Vortónleikar hjá
Árnesingakórnum
Árlegir vortónleikar Ámesingakórs-
ins í Reykjavík verða haldnir í Lang-
holtskirkju í Reykjavík sunnudag-
inn 2. maí og heflast kl. 17.
Efnisskráin er flölbreytt og verða
m.a. flutt lög úr söngleikjum og
óperettum. Einsöngvarar með kóm-
um verða Helgi Maronsson tenór,
Ingvar Kristinsson barítón, Jensína
Waage sópran, Guðrún E. Guð-
mundsdóttir metsósópran, Jóhann
Kristjánsson barítón og Ámi Sig-
hvatsson barítón. Sérstakur gestur
verður bassasöngvarinn Magnús
Torfason.
Píanóleikari Ámesingakórsins er
Bjami Jónatansson og stjómandi
Sigurður Bragason.