Tíminn - 29.04.1993, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Fimmtudagur 29. apríl 1993
Tíminn
MÁLSVARI FBJÁLSLYHPIS, SAMVINHU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Tlminn hf.
Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson
Ritstjóri: Jón Kristjánsson ábm.
Aðstoðamtstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar. Birgir Guðmundsson
Stefán Asgrfmsson
Auglýsingastjóri: Steingrfmur Glslason
Skrtfstofur: Lynghálsi 9,110 Reykjavlk Slml: 686300.
Auglýslngaslml: 680001. Kvöldslmar: Askrift og dreifing 686300,
ritsfjóm, fréttastjórar 686306, Iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setnlng og umbrot: Tæknideild Tfmans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1200,-, verð I lausasölu kr. 110,-
Grunnverð auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Aðvörun sem taka
verður mjög alvarlega
Sigurður Sigurðarson, rannsóknarlæknir í hús-
dýrasjúkdómum að Keldum, ritar grein hér í blað-
ið í gær, þar sem hann setur fram mjög alvarlega
aðvörun til stjórnvalda varðandi staðfestingu og
meðhöndlun á EES-samningnum. Aðvörun Sig-
urðar varðar reglur EB um varnir gegn smitsjúk-
dómum í búfé, en reglur EB um þessi mál eru
miklu frjálsari og lítilvægari en íslendingar eiga
að venjast. Sigurður, sem er sérfræðingur á þessu
sviði, bendir á að bæði Norðmenn og Svíar hafi
óskað eftir, en ekki fengið, að verjast sérstaklega
með takmörkunum fjölmörgum smitsjúkdómum í
búfé. Væntanlega telst viðleitni til að halda búfé
hreinu af smitsjúkdómum til tæknilegra við-
skiptahindrana í huga skriffinna EB, enda er það
reynsla Dana í málinu, en Dönum hefur gengið
brösuglega að eiga við báknið í Brussel í þessum
efnum.
íslendingar þekkja það af biturri reynslu að bú-
fjársjúkdómar eru ekkert gamanmál. Hins vegar
hefur það tekist með árvekni og markvissri stefnu
að halda frá landinu ýmsum þeim sjúkdómum sem
herjað hafa í Evrópu, þannig að íslenskt búfé er
hvort tveggja í senn sæmilega heilbrigt og við-
kvæmt fyrir nýjum pestum vegna einangrunar
sinnar. Viðvörun Sigurðar er því gífurlega mikil-
vægt framlag varðandi EES- málið. Segja má að
hér sé tæknilegt atriði á ferðinni, sem varðar inn-
flutning á lifandi dýrum og hráu kjöti, fyrst og
fremst. Engu að síður er þetta mál þannig vaxið að
það getur orðið stórpólitískt á augabragði, ef ekki
er brugðist skjótt við og reynt að fá sérstöðu ís-
lands á þessu sviði viðurkennda til fulls.
Reyklaus dagur
í dag, 29. apríl, er haldinn reyklaus dagur á ís-
landi í níunda sinn. Sem betur fer fækkar þeim
alltaf, sem játast hafa undir þrældóm tóbaksnotk-
unarinnar og reyklaus dagur hefur í fjölmörgum
tilfellum orðið það tilefni sem reykingamenn
þurftu til að brjótast undan okinu.
Allar reykingar eru í sjálfu sér slæmar, en þó er
sérstaklega blóðugt að horfa upp á unglinga og
jafnvel börn ánetjast tóbakinu. Á undanförnum ár-
um hefur markviss fræðsla og áróður í þjóðfélag-
inu haft mikil jákvæð áhrif einmitt í þessum hópi.
Því miður virðist það þó vera þannig að um leið og
aðeins er slakað á áróðrinum aukast reykingar um
leið. Því er sérstaklega mikilvægt, ekki síst vegna
unga fólksins, að haldið sé uppi stöðugri og mál-
efnalegri umræðu um skaðsemi reykinga og þar
til bærum aðilum útvegað fé til að standa straum
af forvarnastarfi á þessu sviði. Af því fjármagni
verður góð ávöxtun fyrir þjóðfélagið í heild, þegar
reiknaður verður út sparnaðurinn í heilbrigðis-
kerfinu vegna færri sjúkdóma af völdum reyking-
anna.
fiaLfcamir nmai missa miláö af at-
er höraniö, en S sanu ttma á þad
(dirty old men?), sem festtr urlnn gsetí reynst krötum kostnaö-
vaeru í fortðrinni. AHt er þetta til- arsamur reMqunautur. Því er edii-
Enda hefur það kmnið
—------------ggg
. :
: :
....—.
ástarstjömu
rauna að tó hdltekkóaa ííllst á a6
för aö tala upphátt um friöarbanda- blaösins og annarra krata ætía aö
bMslns kom ftam f sföustu viku. Ragnari í statónn. Ulafur se$st hér
Helgisögur af fómíysi
Sú tískubylgja að hátekjumenn og
bitlingahákar lækka laun sín ríður
nú yfir. Það fólk æpir nú á torgum
að það vilji ganga á undan með
góðu fordæmi og afsala sér hluta
tekna sinna tíl að sýna atvinnu-
lausum armingjum og láglaunalýð
samstöðu og samúð.
Það er líka vink til þeirra, sem eru
að biðja um kjarabaetur sér til
handa, að halda sig á mottunni og
þiggja með þökkum það sem að
þeim er rétt
Þau boð gengu yfir landsbyggðina
frá Vestmannaeyjum fyrir nokkru
að framkvæmdastjóri fyrirtækis,
sem hann rekur með tapi, sýni þá
óskaplegu fómarlund að lækka
laun sín um 15%. Til þessarar
fómarlundar er vitnað og í fram-
hjáhlaupi er því komið á framfæri
að þetta ætti láglaunafólkið að
gera líka til að bjarga fyrirtækjun-
um og tryggja þar með atvinnu
sína. Er ekki annað um það að
segja en að í grundvallaratriðum
er hugsunin rökrétt
í þessa helgisögn vantar aðeins
eitt atriði og er hér með lýst eftir
því.
Hvað hafði framkvæmdastjórinn
f laun áður en hann lækkaði kaup
sitt um 15%? Hve mikil er fóm
hans í peningum? Prósentumar
skipta svo sáralitlu í þessu sam-
bandi.
í hvaða launataxta lækkaði mað-
urinn? Hefur hann 100 þús. kr á
mánuði, 250 þús., 450 þús., 700
þús. kr.?
Hvað sparar fyrirtæki hans á því
að hann lækkar kaupið sitt um
15%?
Góða fordæmið
Alþýðublaðið skýrði frá því í gær
að bitlingaliðið á Sauðárkróki yrði
að gera sér að góðu 10% launa-
lækkun fyrir störf í þágu bæjarfé-
lagsins. „Bæjarfúlltrúar á Sauðár-
króki hafa ákveðið að sýna gott
fordæmi í spamaði á rekstri bæj-
arins og hyggjast lækka greiðslur
til fulltrúa sem sæti eiga í stjóm-
um og nefndum á vegum bæjar-
ins."
Stærsta atriðið í tiliögunum er
lækkun nefndarlauna og munar
mest um þau. Samkvæmt frásögn
er þama um að ræða spamað um
700-800 þúsund krónur á ári.
Þetta þýðir að bæjarsjóður Sauð-
árkróks greiðir 7-8 milljónir kr. á
ári fyrir nefndastörf.
íbúar á Sauðárkróki em 2.600.
Einnig á að spara á öðmm svið-
um, svo sem að afnema ótilgreind-
ar hlunnindagreiðslur til starfs-
manna bæjarins og hækka leigu á
húsnæði bæjarins til þeirra og til
kennara um 25%. Þama verða
prósentumar að duga, en þær
segja nákvæmlega ekkert um upp-
hæðimar sem á að spara, fremur
en hjá framkvæmdastjóranum í
Eyjum. Hver hlunnindin em, önn-
ur en að fá inni í bæjaríbúðum, er
ekki fréttaefni.
Skatttekjumar
Bitlingagreiðslur á Sauðárkróki
em áreiðanlega síst meiri en ann-
ars staðar, en sparnaðaráformin,
sem nú er skýrt frá, gefa ofurlitia
innsýn í þann fjármálaheim, sem
hvarvetna er við lýði í þjóðfélag-
inu.
Fólk, sem tekur að sér að sitja í
nefndum í sveitarfélaginu sínu og
væntanlega í þágu þess, þarf að fá
stórar fúlgur fyrir viðvikið.
Hvað skyldu útsvarsgreiðslur
margra heimila á Sauðárkróki fara
í það eitt að greiða fyrir nefridaset-
ur?
íslandsbanki er að gera einhverj-
ar hagræðingarkúnstir í sinni
stjóm. Bankastjórum er fækkað
en framkvæmdastjórum fjölgað,
og em stjómendur nú fleiri en
þeir vom fyrir hagræðingu. Hins
vegar em launagreiðslur til fram-
kvæmdastjóranna þær sömu og til
bankastjóra áður. Þetta er kölluð
hagræðing í fréttunum, en varast
að minnast á að kaupgreiðslur til
núverandi bankastjómar em meiri
en fyrir hagræðinguna, og auðvit-
að enn síður hve miklar þær em.
Þegar vinnulýðurinn er að fá
kauphækkun upp á svo sem 1.7%,
þykir það drjúg kjarabót
Aftur á móti þykir það fáheyrð
ósvífni ef atvinnustétt með Ld. 80
þús. kr. mánaðarlaun nefnir 10%
kauphækkun. Það mundi ríða fyr-
irtækjum að fullu að borga svo-
leiðis fólki 88 þús. En ef forstjóri
lækkar sín laun niður í t.d. 450
þús., er honum hampað sem fögm
fordæmi og stólpa atvinnulífsins.
Að þiggja bitlinga og hlunnindi er
fremur talið til fórna en tekjuauka
þeirra sem njóta. Það er svo tíma-
frekt og lýjandi að láta kjósa sig í
nefnd, miklar fórnir em færðar ef
greiðsla fyrir það er lækkuð um
smáræði, og fréttist landshoma á
milli þegar fyrir kemur.
Hrikalegur launamunur og létt-
vægar fómir sérgæðinga taka á sig
ýmsar myndir, þegar seint og um
sfðir er farið að ræða þessi mál op-
inskátt. En umræðan er rétt að
byrja og verða þeir, sem skammta
sjálfum sér kaup og bitlingalaun,
að gera miklu, miklu betur en að
afsala sér einhverju smáræði, ef
þeir ætla í alvöm að halda í eitt-
hvað af forréttindum sínum í
framtíðinni. OÓ