Tíminn - 05.08.1993, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Fimmtudagur 5. ágúst 1993
Tíminn
MÁLSVARi FRJÁLSLYNDIS, SAMViNNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Tfminn hf.
Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson
Ritstjóri: Jón Kristjánsson ábm.
Aöstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjóran Birgir Guömundsson
Stefán Ásgrfmsson
Skrifstofur: Lynghálsi 9, 110 Reykjavfk Síml: 686300.
Auglýsingasíml: 680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjóm, fréttastjórar 686306, fþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Tfmans. Prentun: Oddi hf.
Mánaöaráskrift kr. 1368,- , verö I lausasölu kr. 125,-
Grunnverö auglýsinga kr. 765,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Ofbeldi í stað
umferðarslysa
Verslunarmannahelgin er að baki og umsagnir þeirra að-
ila, sem í eldlínunni voru um þessa helgi, birtast í fjöl-
miðlum. Það er allt með kunnuglegum svip. Samkomu-
haldarar keppast um að Iýsa því yfir að allt hafi verið í
stakasta lagi hjá þeim og þeirra samkomur hafi farið
mjög vel fram og svo framvegis. Allt er það gott og bless-
að og fer auðvitað eftir viðmiðun hvers og eins.
Þessi helgi leið án alvarlegra umferðarslysa og það eru
góð tíðindi. Þar kann að valda að ökumenn eru á verði
um þessa helgi. Það er vitað að mikil umferð verður. Öku-
menn hafa það fremur í undirvitundinni um þessa helgi
heldur en aðrar. Vandamálið er að færa þessa aðgæslu yf-
ir á aðrar helgar sumarsins, þegar slaknar á árvekninni,
þrátt fyrir það að umferð, til dæmis út frá höfuðborginni,
er gífurleg um sumarhelgarnar og þarf ekki frídag versl-
unarmanna til. Hins vegar ætti slysalítil verslunar-
mannahelgi með slíkri umferð sem var, að vera þeim sem
að umferðarmálum vinna uppörvun og vísbending um að
áróðurinn er ekki til einskis og til einhvers að vinna að
halda honum áfram.
Langalvarlegasti þáttur helgarinnar í mannlegum sam-
skiptum eru ofbeldisverkin, en segja má að alda þeirra
hafi riðið yfir og á það við víða um land. Þarna er um
mjög alvarlega verknaði að ræða, gróf fólskuverk, að því
er virðist að tilefnislausu.
Þar sem almenningur trúir því varla að slík verk geti
verið framin af allsgáðu fólki, tengjast slíkir atburðir
notkun vímuefna í hugum manna, hvort sem það er rétt í
öllum tilfellum eða ekki. Fólk spyr einfaldlega sem svo,
hvað sé að einstaklingi sem gengur í skrokk á náunga sín-
um með járnstöng að vopni, eða á annan álíka grófan
hátt. Slík ofbeldisverk eru komin svo langt út fyrir venju-
bundin slagsmál að þau eru auðvitað sérstakt rannsókn-
arefni, hvað það er sem veldur og hvaða þjóðfélagsbreyt-
ingar liggja að baki því að um eina helgi koma upp svo al-
varleg ofbeldismál eins og um þá síðustu.
Fréttir berast af því að fíkniefnasalar færi sig sífellt upp
á skaftið. Efnin séu hættulegri, tæknin til þess að koma
þeim á markað meiri og markhóparnir séu sífellt að verða
yngri. Þetta eru ískyggilegar staðreyndir. Ótíðindi eins og
þau að hér sé nú aftur að verða á markaðnum eftir langt
árabil hið stórhættulega fíkniefni LSD hljóta að valda öll-
um hugsandi mönnum áhyggjum.
Sú spurning hlýtur að brenna á, hvort hér sé útilokað að
bregðast við og hvort við íslendingar eigum enga mögu-
leika í því að koma í veg fyrir aðflutning slíkra efna. Þar
er um afar erfitt verkefni að ræða, en þó hefur landið þá
sérstöðu að hlið til þess eru fá og í raun eru aðeins tvær
innkomuleiðir almennra ferðamanna til íslands.
Fréttir þær, sem hafa komið upp nú af fíkniefnavandan-
um, ættu að vekja ráðamenn til umhugsunar um tvennt.
Er hægt að koma í veg fyrir innflutning í meira mæli en
nú er með því að efla löggæsluna, og hvað eru miklar lög-
regluaðgerðir mögulegar án þess að þær valdi saklausum
ferðamönnum of miklum óþægíndum? Sem betur fer er
þorri þeirra, sem til landsins koma, blásaklaus í þessum
efnum.
í öðru lagi er það svo mikið rannsóknarefni, hvers kon-
ar þjóðfélagsástand það er sem býr í haginn fyrir vaxandi
fíkniefnaneyslu og ofbeldi. Umræða um slíkt er nauðsyn-
leg, án þess að hún byggist á klissjum og fordómum.

Alþyðublaðió er hrifnæmt blað og
dáist óspart að stórmennum, eink-
um og sér í lagi ef stórmennin eru
annað hvort núverandi eða fyrrver-
andí rauðliðar eða með einhverjum
öðrum hætti tengd heimskommún-
ismanum. í samræmi við þessa
stefnu sína hefur Alþýðublaðið, sem
er jú opínbert málgagn Alþýðu-
flokksins, tekið upp þann norður-
kóreska stíl að mæra ógurlega sína
ástsælu flokksleiðtoga. Er nú svo
komið að þetta er eitt helsta sér-
kenni blaðsins oger haft fyrir sattað
forystumenn annarra stjómmála-
flokka sem langþreyttir eru orðnir á
eilífri gagnrýni og nöldri öfundi
krataforingjana af Alþýðublaðinu en
þar geti þeir Jón Baldvin og Össur
alltaf treyst á að fá upplífgandi lof um
sjálfa sig, lofrullur þar sem foringj-
unum er stillt upp sem goðsagna-
kenndum köppum sem enga eigi sér
Rauðliðamir bestir
Þeir Jón Baldvin og össur eru ein-
mitt þekktir fyrir að vera fyrrverandi
rauðliðar og hljóta því sérstaka náð
hjá Alþýðublaðinu en núverandi
rauðliðar fá einstaka sinnum um sig
skrifáðar lærðar greinar líka, og f
gær birtí Áiþýðublaðið einmitt frétt
af bæjarfúlltrúa Alþýðubandalagsins
á Húsavfk. AJþýðublaðið sagði að
bæjarfúlltrúi þessi væri að fera til
Moskvu að ávarpa æðstaráðið og tel-
ur blaðið þetta til marks um að enn
sé hití f ástarsambandi Allaballa og
rússneska kommúnistaflokksins
þrátt fyrir aö Ólafur Ragnar vilji ekk-
ert við það kannast Eini gallinn á
þessari frétt er að hún er fengin úr
grindálki Víkuifrlaðsins á Húsavík og
er því uppspuni frá rótum og engum
hefði dottíð í hug að taka svo hátt
stemmdan samsetning alvarlega
nema þeim á Alþýðublaðinu. Boð-
berar jaffiaðarstefnunnar eru nefni-
lega svo hátt stemmdir yfirleitt þegar
þeir fjalla um menn og mál svo ekki
sé talað um ef blaðið er að fjallaum
einhvem forustumann sinn sem á
árum áður tileinkaði sér díalektíkina
í leshring á setlufúndi. Af þessum
sökum stakk fréttín af stórfengieg-
um raeðuhöldum húsvíska bæjar-
fulltrúans í Moskvu ekkert sérstak-
lega í stúf við aðrar fféttir í Alþýðu-
blaðinu í gær, en þar var nefnilega að
finna frétt af því að hinn ástsæli leið-
togi og dáði umhverfisráðherra, Öss-
ur Skarphéðinsson, hefði farið tii :
Drangeyjar fyrir skömmu. Hefði sú
frétt birst í Vfkurblaðinu hefði hún
verið talin hið mesta grín cða jaínvel
háðsádeila. En f Alþýðublaðinu var
hún það ekki. Ekki dugði minna en
tvær tilvísanir á forsíðu á frásögnina
af Drangeyjarför Össurar, enda ljóst
af ffásögn blaðins að Össur er í engu
minní maður en Grettir sterki á sín-
um b'ma og ættí því í raun að vera
kallaður Össur sterki. Tíl marks um
karlmennsku Össurar birtir Alþýðu-
blaðið mynd af honum á forsíðu þar
sem hann stendur f „snarbröttum"
landganginum á leið upp í eyna.
Garri getur ekki stillt sig um að birta
orðrétt hinn eftirminnilega mynda-
texta Mþýðublaðsins en harin er
svonæ X meðfylgjandi mynd sést
Össur standa óhræddur á Halldórsn-
öf án þess að halda ser í handriðið
sem flestir eru þó Ifmdir við sem þar
eiga leið um.“
Halldór hræðshipúki
Alþýðublaðið útskýrir nafngiftimar
á nöfinni en samkvæmt biaðinu
haföi landbúnaðarklíkan í Sjálfstæð-
isflokknum farið þama upp fyrir
nokkrum árum með Halldór Blön-
dal, núverandi landbúnaðarráð-
herra, í broddi fylkingar. Örðrétt seg-
ir svo Alþýðublaðið: „Halldór mun
hafa orðið svo hræddur á uppleið-
inni þar sem menn þurfa að fikra sér
eftir mjórri syllu og fara fyrir nöf
eína hrikalega. Hann stóð því stjarf-
ur í smá stund og sneri svo við. Egill
Jónsson mun hafa komið Halldóri til
hjálpar en hann mun hafa verið svo
æstur að hann var nærri búinn að slá
Egil fram af brúninni í æsingnum.
AIItforþóvei.“
Hér þarf ekki frekarí vitnanna við.
Ólíku er saman að jafna sneipuför
landbúnaðarklíkunnar eða hugprýði
umhverfisráðherrans sem stóð
„óhræddur á HalldórsnöfÁN ÞESS
AÐ HALDA SÉR í HANDRIÐIÐ.
Af frásögn Alþýðublaðsins má Ijóst
vera að í forystusveit krata eru sterk-
ir og bugdjarfir menn sem standa
óhræddir á bjargbrúninni í Drangey
líkt og Grettir sterki forðum. Það
sem össur slerki hefði hins vegar
slendinga en ekki bara hetja AI-
þýðublaðsmanna var að fylgja for-
dæmi Grettis enn frekar og snúa
ekki í land heldur leggjíist hreinlega
út I Ðrangey.
Garri
Þj óðlegur kj ötpoki
Þegar virtustu vitsmunaverur
fjölmiðlanna, Garri, Agnes og Dag-
fari eru búnar að gera dægurmáli
skil verður meðaljónum erfitt um
vik að leggja í þann orðabelg sem
orðinn er úr pokaskjattanum sem
hún Bryndís lyfti undir fyrir hana
Brynju handan græna hliðsins
suður á Miðnesheiði. Það sem
Moggi telur bæði siðlegt og lög-
legt telja aðrir fjölmiðlar að sé brot
á landslögum. Moggi átelur sið-
leysi þess sem kjaftaði frá tilraun
ráðherrafrúarinnar til að færa
björg í eitthvert bú frá útlöndum
en aðrir fjölmiðlar telja skylt að
koma vitneskju um svoddan fram-
ferði á framfæri.
Settar eru á blað og út í ljósvak-
ann lýsingar á atburðarrás sem
fæstir botna í og enn síður ef fárið
er í saumana á lýsingunum á því
hvernig í ósköpunum það mátti
vera að plastpoki merktur fríhafn-
arversluninni í Kastrup lenti í
höndunum á tollverði sem fór að
kássast upp á farangurskerru sem
óþekktur maður var að bruna út
um tollfrjálsa hliðið.
Hlálegt ferðalag
Engin tilraun skal gerð hér til að
rannsaka í smáatriðum hlálegt
ferðalag kjötpokans úr kjötbúð-
inni í Kastrup í hendur tollvarðar
á gróðursnauðri og vindblásinni
heiði suður með sjó. En fullljóst er
að ferðalag pokans var á vegum
tveggja þjóðkunnra sæmdar-
kvenna, þeirra Bryndísar og
Brynju, og er engin ástæða til að
véfengja vitnisburð þeirra um það.
Þegar upp er staðið kemur það
kannski mest á óvart að hvorug
þeirra vel menntuðu og víðförlu
kvenna sem við sögu koma virðst
hafa hugmynd um að þær voru að
brjóta lög. Brynja játar hreinskiln-
ingslega að hún þekki ekki lög um
bann við innflutningi á hráu kjöti
og Bryndís lætur hjá líða að afla
sér vitneskju um hvað farangur
sem hún tekur að sér að koma inn
í landið inniheldur.
TVúlega hefur Brynja einhvem
tíma fengið nasasjón af því ákvæði
sóttvamarlaga að ekki má flytja
inn ósoðið kjöt, en það er svo
margt sem maður gleymir. Sömu-
leiðis er ósennilegt annað en að
utanríkisráðherrafrúin hafi frétt af
aðvömnum til ferðamanna að taka
ekki að sér farangur sem þeir vita
ekki með fullri vissu hver er.
En hvað er einn pokaskjatti á
milli vinkvenna þegar svo ber und-
ir?
Mál þetta er í rauninni afar þjóð-
legt. Getgátur og staðhæfingar um
tilurð þess og eðli eru álíka hald-
góðar og þverstæðukennt siðrænt
mat á því hvort það er ókei eða
ekki að smygla kjöti og hvort ekki
er sama hver þar á heldur.
Vitt og brBitt
Bjargræðisvegirnir
Engum sem til þekkir dettur í
hug að bera þeim Bryndísi eða
Brynju óheiðarleika á brýn. Ekki
heldur þekkingarskort En eins og
títt er um dugnaðarforka ber at-
hafnasemin stundum íhyglina of-
urliði og framkvæmdin geysist
fram úr hugsuninni. Það getur
orðið bagalegt þegar ætlast er til
að maður hagi sér ávallt eins og
útsmoginn diplómat.
Áður var minnst á að kjötpoka-
málið bæri þjóðlegan keim. Smygl
er aldrei talið glæpur meðal inn-
fæddra, varla afbrot. Smygl á kjöti
hefur lengi verið mikill atvinnu-
vegur og fúlsa fæstir við réttunum
þegar þeir eru bomir fram. Lítil
eða engin takmörk eru fyrir því
hverju er smyglað til landsins, lík-
ast til öllum tollskrárnúmerum.
Ferðamenn sem aðrir telja sér
skylt að taka ávallt heldur meira
með sér en leyfilegt er þegar stigið
er á íslandsgrund. Þetta er þjóð-
inni í blóð borið eins og að svíkja
undan skatti, sem þjóðarsálin tel-
ur alls ekki til afbrota og metur þá
mikils sem mest hagnast á að stela
skattfé. Mesta bílaþjóð í heimi
hefur ekki hugmynd um einföld-
ustu ákvæði umferðarlaga og brýt-
ur flest þeirra eins oft og mikið og
kostur er á. Löggæslan fer á undan
með slæmu fordæmi.
Landhelgisbrot, smáfiskadráp og
veiðar umfram kvóta eru hluti af
lífsbaráttu þeirra sem halda að
þeir séu undirstaða velmegunar í
landinu.
Faktúrufölsun, glæpsamleg
gjaldþrot þar sem stórfé er stolið af
skuldunautum og stofnun hlutafé-
laga til hliðar við fallfttin eru fast-
ir liðir í fjármálaumsvifum dag-
lega lífsins.
Fram hjá öllu þessu er horft með
velþóknun og allir segja að allir
geri þetta og að þeir séu fífl sem
ekki notfæri sér allan slappleikann
sem skapast af almennri óvirðingu
fyrir lögum og skeytingarleysi um
að þeim sé framfylgt, enda eru þær
mannasetningar ekki alltaf gáfu-
legar eða til þess fallnar að efla
löghlýðni.
Það er rétt að Bryndís Schram er
eina utanríkisráðherrafrúin í land-
inu og til hennar eru gerðar kröfur
umfram aðra menn. Og ekki má
gleymast að flestum skyldum
sinnir hún með prýði og óvenju-
legum glæsibrag. Hitt skal heldur
ekki gleymast að hún er barn sinn-
ar þjóðar og síns tfma, sem að öllu
jöfnu tekur létt á yfirsjónum og
telur vinargreiða ekki til afbrota.
Og mikið má almúginn verða
Bryndísi þakklátur ef kjötpokinn á
farangurskerru hennar verður til
þess að nomenklatúra þessa lands
fari að gæta að sér og temji sér að
þræða þrönga stigu Iaga og siðláts
lífemis.
OÓ