Tíminn - 03.11.1993, Blaðsíða 12

Áskriftarsími Tímans er 618300 NÝTT OG FERSKT DAGLEGA |00|
reiðholtsbakarí VOLVUFELLI 13-SlMI 73655
1 (M 1 1 1
PÓSTFAX TÍMANS
Ritstjóm: 61-83-03
Auglýsingar:
61-83-21
Tixnmii
MIÐVIKUDAGUR 3. NÓV. 1993
Þjóðleikhúsið hefur fengið meira af
þjóðarbókhlöðuskattinum en bókhlaðan sjálf
síðustu 3 árin
Aðeins 43%
skattsins í Þjóð-
arbókhlöðuna
Þjóðarbókhlöðuskatturinn sem fundinn var upp og lagöur á lands-
menn (til bráðabirgða) hefur átt afar erfitt með að rata „rétta“ leið.
Þannig hefur Þjóðarbókhlaðan sjálf aðeins fengið um 43%, eða 640
milljónir af þeim 1.480 sem búið var að rukka inn árslok 1992. Síö-
ustu þrjú áiin hefur m.a.s. Þjóðleikhúsið fengið miklu stærri hlut af
þessum peningum en bókhlaðan sjálf. Þar á ofan virðist ríkissjóð-
ur svo hafa legið með 215 milljónir af þessum skattpeningum ónot-
aðar um sfðustu áramót. Rfkisendurskoðun telur gagnrýnivert að
þrátt fyrír aö hér sé um markaðan tekjustofn Þjóðarbókhlöðunnar
að ræða, hafi hann aldrei verið færður sem slíkur i ríkisbókhaldi.
Lögð er áhersla á að bætt verði úr þessu á yfirstandandi árí.
Þjóöarbókhlöðuskatturinn hefur að stærstum hluta farið f annað en Þjóðarbókhlöðuna, þar á meðal Þjóðleikhúslð.
Svonefndur „sérstakur eigna-
skattur" sem átti að renna til
byggingar Þjóðarbókhlöðu, var
lögfestur árið 1986 og giltu þau
lög í þrjú ár, eða til 1989. Þau þrjú
ár fékk Þjóðarbókhlaðan samt ekki
einu sinni helminginn, eða aðeins
rúmlega 240 milljónir, af þeim
rösklega 500 milljónum sem
landsmönnum var gert að greiða í
þennan „bráðabirgðabókhlöðu-
skatt“. í árslok 1989 voru uppsafn-
aðar eftirstöðvar því komnar í
nærri 260 milljónir króna.
Sama ár voru lögin framlengd
með þeim einu efnislegu breyting-
um að auk kostnaðar við Þjóðar-
bókhlöðuna, var sama skattstofni
ætlað að standa undir endurbót-
um á menningarbyggingum. Og
ráðamönnum virðist hafa verið
orðið mikið mál að nota þennan
„bókhlöðuskatt" í annað en bók-
hlöðuna, því strax á fyrsta ári
(1990) útdeildu þeir 330 milljón-
um í Þjóðleikhúsið og nærri 130
milljónum til Bessastaða, en sjálf
Þjóðarbókhlaðan fékk einungis
Þvert á lagafyrirmæli hafa starfs-
menn Lyfjaverslunarinnar síðan
sjálfir annast umsjón með fram-
kvæmdum. „Umsjón verklegra
framkvæmda er tímafrek og krefst
sérþekkingar. Verður að efast um
hagkvæmni þess að starfsmenn
tæpar 70 milljónir þetta ár. Þau
þrjú ár síðan lögunum var breytt
(1990-92) hafa tekjur af skattinum
verið samtals tæplega 1 milljarður
króna. Þar af hefur Þjóðarbókhlað-
an þó aðeins fengið um 400 millj-
ónir. Á sama tíma fóru um 470
milljónir til Þjóðleikhússins, tæp-
ar 200 milljónir til Bessastaða og
15 milljónir í Þjóðminjasafnið. Þar
Lyfjaverslunarinnar sinni sjálfir
þessu verkefni," segir Ríkisendur-
skoðun.
Stofnunin segir það athyglivert, að
á meðan frumvarp um sölu Lyfja-
verslunar ríkisins sé til afgreiðslu á
Alþingi, sé ráðist í kostnaðarsamar
á ofan eru svo 215 milljónir færð-
ar sem uppsafnaðar eftirstöðvar í
skýrslu Ríkisendurskoðunar í árs-
lok 1992.
„Með lögunum um sérstakan
eignaskatt frá árinu 1986 var Þjóð-
arbókhlöðubyggingunni markað-
ur ákveðinn tekjustofn. Engin
breyting varð á efnisatriðum lag-
anna frá árinu 1989 að öðru leyti
endurbætur og skipulagsbreytingar
á fyrirtækinu. „Framkvæmdirnar
gætu takmarkað möguleika nýrra
eigenda á að móta
framtíðarstefnu fyrirtækisins og
óvíst er að kostnaður vegna endur-
bótanna skili sér við sölu, en hann er
áætlaður 235 milljónir kr. Vegna fyr-
irhugaðra framkvæmda hefur Lyfja-
verslunin ekki greitt arð í ríkissjóð
frá 1989 þrátt fyrir umtalsverðan
hagnað á tímabilinu," segir Ríkis-
endurskoðun.
Kemur t.d. fram að hagnaður Lyfja-
en því að rýmkuð var heimild til
ráðstöfúnar á skattinum. Þrátt fyr-
ir að hér væri um markaðan tekju-
stofn að ræða, hefur hann aldrei
verið færður sem slíkur í ríkisbók-
haldi. Ríkisendurskoðun gagnrýn-
ir þetta og leggur áherslu á að úr
þessu verði bætt á yfirstandandi
ári.“
verslunarinnar varð 67 milljónir kr.
á síðasta ári, eða rúmlega 8% af tekj-
um ársins. Það nægði þó ekki til að
Lyfjaverslunin greiddi þær 62 millj-
ónir króna í vexti og afborganir sem
henni bar, samkvæmt fjárlögum.
Þess í stað var í árslok gerður samn-
ingur við fjármálaráðuneytið um að
gefið væri út skuldabréf til 5 ára
þannig að greiðsla á árinu varð að-
eins 18,5 milljónir kr. Að sögn Ríkis-
endurskoðunar var ekki leitað heim-
ildar Alþingis til breytinga á ákvæð-
um fjárlaga hvað þetta varðar. -HEI
-HEI
Lyfjaverslunin stórgræðir
Ekki borgað arð síðan árið 1989
Ríkisendurskoðun gerír margar athugasemdir við það hvemig
staðið hefur veríö að málum hjá Lyfjaverslun ríkisins. Þrátt fyrír ríf-
andi hagnað hafi Lyflaverslunin ekki greitt ríkissjóði arð árum
saman. Undirrót þess er fokdýrar framkvæmdir, sem óvíst þykir að
mundu skila sér við sölu, enda geti þær takmarkað möguleika
hugsanlegra kaupenda á framtíðarmótun fyrirtækisins.
...ERLENDAR FRÉTTIR...
SARAJEVO - Hersveitir Króata og
Múslima berjast I Mið-Bosnlu og
undan bardögum og vopnuöum
ræningjaflokkum hrekjast þúsundir
óttasleginna borgara og flýja i skjól
frifiargæslusveita SÞ á svæflinu.
ZAGREB - Franjo Tudjman hefur
komið mefl nýja tillögu um hvemig
slá megi botn I átökin I Króatlu og
Bosnlu. Hann leggur til að uppreisn-
armenn Serba I Króatíu fái sjálfs-
stjóm og neitunarvald I friðarviöræð-
unum I Genf. Tillaga Tudjmans kem-
ur heim og saman við orðróm um að
leynilegar viöræður hafi farið fram i
Noregi milli króatlskra sendimanna
og fulltrúa Króatluserba I þessari
viku.
SARAJEVO - Sameinuðu þjóðimar
ætla að rannasaka ásakanir um að
friðargæslusveitir hafi haldið hóru-
hús, þar sem herteknar konur frá
Króatlu störfuðu, bæði kristnar og
múslimar.
Sarajevo - Samkvæmt heimildum al-
þjóða Rauðakrossins hyggst Haris
Silajdzic koma á fangaskiptum milli
múslima og Serba sem runnu út I
sandinn fyrir 11 dögum. Um er að
ræða samtals 950 fanga.
Taba, Egyptalandi - Samningamenn
Palestfnumanna hafa slitiö viðræð-
um við Israelsmenn um sjálfsstjóm.
Þeir segja að hugmyndir Israels-
manna um hvemig þeir vildu kalla
hersveitir slnar heim af Gaza svæð-
inu, hafi ekki verið hægt afl fallast á.
Þær hafi náð of skammt. Viöræðum-
ar I Taba fóru fram á grundvelli sam-
komulags PLO og Israelsmanna
sem undirritað var I slðasta mánuði.
Moskva - Moskvublafliö Pravda sem
I hugum flestra er málgagn gömlu
kommúnistastjómarinnar I Kreml,
birtist aftur á blaðamarkaðnum I
Rússlandi I gær en útgáfa þess hafði
þá verið bönnuð I mánuð. Blaöiö var
þó ekki vföa til sölu og erfttt aö nálg-
ast það, jafnvel fyrir kunnuga I
Moskvuborg.
MOSKVA - Boris Jeltsln reynir eftir
megni að draga úr ótta fólks viö al-
ræðisstjóm hans I Rússlandi. Hann
hvatti fólk til að styöja áætlun slna
um aöskilnað löggjafarvalds og frarr>-
kvæmdavalds, þings og stjómar.
LONDON - John Major forsætisráð-
herra ætlar aö hitta aö máli leiðtoga
mótmælenda og kaþólskra á N-lr-
landi til aö reyna að stöðva morööld-
una sem þar geisar og koma á friö-
arviöræöum að nýju.
GREYSTEEL, N-ÍRLANDI - Edward
Daiy, kaþólskur biskup sem hélt Ifk-
ræðu yfir fimm fómarlömbum fjölda-
morðanna á allra heilagra messu I
gær, hvatti þá sem halda hllfiskildi
yfir morðingjum að hætta þvl og
segja til þeirra. Það voru grimu-
klæddir mótmælendur sem skutu
fólkiö til bana, fjóra karlmenn og eina
konu.
ROM - Stjómarformaður Olivetti,
Carlo De Benedetti, hefur veriö fang-
elsaöur I miklu fjármálahneykslismáli
og sætir nú yfirheyrslum. Hann gaf
sig sjálfur fram viö lögreglu.
BEJING - Klna og Bandarlkin hafa
ákveöiö að taka aftur uþp samvinnu
á sviði hernaöar sem féll niður eftir
árás Klnahers á mótmælendur á
Torgi hins himneska friðar I júnl
1987.
TÓKÝÓ - Les Aspin, vamarmálaráð-
herra Bandarikjanna, og japanskir
leiðtogar eru sammála um að N-Kór-
ea verði áfram að sæta eftirliti með
kjamorkuáætlun sinni. Hins vegar
beri aö forðast efnahagsþvinganir I
lengstu lög gegn N-Kóreu.
RÓM - Tárvotir aðdáendur italska
kvikmyndaleikstjórans Frederico
Fellini, streymdu fram hjá kistu hans
sem stóð I kvikmyndaverinu, þar
sem hann gerði flestar mynda sinna
sem margar hafa orðiö heimsfrægar.
Fellini dó sl. sunnudag, 73 ára gam-
all. Útför hans fer fram á kostnaö
Italska ríkisins á miflvikudag I Róm.
DENNI DÆMALAUSI
„Svaka! Ég vildi að ég værí orðinn eins stór og
skugginn afmér.“