Tíminn - 29.01.1994, Síða 10

10

Laugardagur 29. janúar 1994
Styrkir til
umhverfismála
Á næstunni verður úthlutað styrkjum úr Pokasjóði
Landverndar.
1. Um styrki geta sótt: Félög, samtök, stofnanir og ein-
staklingar.
2. Úthlutun er bundin verkefnum á sviði umhverfis-
mála, svo sem landgræðslu, skógrækt, friðun, vemd-
un, fegrun og snyrtingu lands og til fræðslu og rann-
sókna. Skilyrði er að verkefnin séu i þágu almennings.
3. Verkefni, sem sótt er um styrk til, þurfa að vera vel
afmörkuð og skilgreind.
4. Farið er fram á að styrkþegar leggi af mörkum mót-
framlag, sem getur falist í fjárframlögum, vélum, tækj-
um, efni eða vinnu.
5. Styrkþegar skuldbinda sig til að skila skýrslu um
framkvæmd og árangur verkefnisins fyrir lok úthlutun-
arárs.
6. Styrkumsóknir þurfa að berast skrifstofu Landvernd-
arfyrir kl. 17:00 þann 28. febrúar 1994.
Umsóknum ber að skila á þar til gerðum eyðublööum,
sem fást á skrifstofu samtakanna.
Stöndum vörð um Pokasjóðinn.
LANDVERND,
SKÓLAVÖRÐUSTÍG 25,
101 REYKJAVÍK.
Sími: 25242.
Myndsendir: 625242.
PÓSTUR OG SfMI
Utboð
Póst- og simamálastofnunin óskar eftir tilboðum í
húsgögn og annan búnað fyrir umdæmi V, skrifstofu-
byggingu. Utboðsgögn verða afhent á skrifstofu inn-
kaupa- og birgðadeildar Pósts og síma, að birgða-
stöðinni Jörfa (v/ Dverghöfða), 112 Reykjavík, gegn
5.000,- kr. skilagjaldi. Tilboðin verða opnuð á sama
stað 18. febrúar kl. 11:00 að viðstöddum þeim bjóð-
endum sem þess óska.
Póst- og símamálastofnunin.
Auglýsing
um styrki úr Fræðslusjóði brunamála
1. ( samræmi við reglugerð um Fræðslusjóð brunamála
nr. 138/1993, skv. 24. gr. laga nr. 41/1992, er hér með
auglýst eftir umsóknum um styrki til náms á sviði bruna-
mála.
Markmið Fræðslusjóðs brunamála er að veita slökkvi-
liðsmönnum, eldvamaeftiriitsmönnum og öðrum sem
starfa að brunamálum styrki til náms á sviði brunamála.
Sjóðurinn greiðir styrki til rannsókna- og þróunarverk-
efna, námskeiðsgjöld, ferða- og dvalarstyrki, styrki
vegna námskeiða, aukaþóknun fýrir óvenju umfangs-
mikil verkefni, laun á námsleyfistíma og aðstoðar styrk-
hæfa umsækjendur til endurmenntunar.
Stjórn Brunamálastofnunar fer með stjórn Fræðslusjóðs
brunamála.
2. Yfirmönnum slökkviliða er bent á að sjóöurinn mun
veita styrki til þátttöku í námskeiöi í slökkvistörfum sem
haldið verður í Reykjavík og í Sandö í Svíþjóð, í viku á
hvorum stað.
Þeim, sem sóttu um styrki 1993 og vilja endumýja um-
sóknir sínar, skal bent á að staðfesta þær símleiðis eða
í bréfi.
Umsóknir um styrki úr Fræðslusjóði brunamála skal
senda stjóm Brunamálastofnunar ríkisins, Laugavegi
59, Reykjavík, fyrir 1. mars 1994.
Nánari upplýsingar verða veittar á Brunamálastofnun
ríkisins í síma 91 - 2 53 50.
Reykjavík, 25. janúar 1994.
Stjóm Brunamálastofnunar rfkisins.
Sagan um Agnesi, Friðrik og Sigríbi vakin til lífsins á ný:
Síbasta aftakan
á h ví ta t j aldið
inorri Þórisson kvikmyndagerbarmabur segist œtla oð búa til mynd, sem
leggur áherslu á samband Agnesar og Natans.
ann 12. janúar 1830 fór
fram á Þrístöpum, einum
hinna nyrstu
Vatnsdalshóla, síöasta aftakan
á íslandi. Aftakan er ekki
aðeins söguleg fyrir þaö eitt
fyrir að hafa veriö sú síðasta
hér á landi. Fram að henni
höföu dauðadæmdir
íslendingar um langa hríð
verið sendir utan til
Danmerkur og teknir af lífi
þar. Ástæðan fyrir því að hún
fór fram hér var sú að
embættismenn þeirra tíma
trúðu því að dauðarefsingar
fældu fólk frá því að fremja
afbrot. Á Vesturlöndum hefur
fylgi við dauða-refsingar aukist
á síðustu árum og hefur Dr.
Helgi Gunnlaugsson, félags-
fræð-ingur við Háskóla
íslands, meðal annars kannað
afstöðu íslendinga til þeirra.
Margir þekkja tildrög þessa
fræga sakamáls sem leiddi til
aftökunnar. Um síðustu helgi
fékk Snorri Þórisson hæsta
styrkinn sem veittur var úr
Kvikmyndasjóði í ár, 30
milljónir króna, til að
kvikmynda Agnesi, mynd sem
byggð verður á þessum
atburöum. Nafnið, sem enn er
vinnutitill, vísar til Agnesar
Magnúsdóttur sem, ásamt
Friöriki Sigurðssyni, var tekin
af lífi fyrir morðið á Natani
Ketilssyni og Pétri Jónssyni.
Áður en lengra er haldið er
réttast að rekja stuttlega
atburðarásina sem leiddi til
þessarar aftöku.
Málavextir
Natan Ketilsson (f.1795) var í
lifanda lífi mjög þekktur
maður á íslandi. Hann var í
tygjum við Skáld-Rósu,
harðgifta og fræga konu, en
þekktastur var hann fyrir
skottulækningar sínar. Arið
1826 flyst Natan að
Illugastöðum á Vatnsnesi og
var þar hjá honum vinnu-
konan Sigríöur Guðmunds-
dóttir, 15 ára gömul. Ári síðar
varð hún bústýra hans og
réðst þá einnig til hans
vinnukonan Agnes
Magnúsdóttir (f.1795). Um
haustið og veturinn 1827-
28 vandi Friðrik Sigurðsson frá
Katadal (f.1810) komur sínar
aö Illugastööum.
Flestir þeir sem um þetta
mál hafa fjallað telja að Natan
hafi flekað Agnesi, svikið hana
og hún síðan eggjað Friðrik og
Sigríði til að drepa Natan
vegna svikanna. Annað
sjónarmiö er að fégræðgi hafi
legið að baki því Natan var
talinn ríkur. Hvað sem því
líður þá er það að kvöldi 13.
mars 1828 sem Sigríður og
Agnes fara út í fjós og hitta þar
Friðrik. Inni í bænum sofa
Natan og Pétur Jónsson, sem
var fyrir tilviljun gestkomandi
þetta kvöld. Sigríður sótti
slaghamar sem hún fékk
Friöriki og gengu síðan öll
þrjú til svefnskála Natans.
Friðrik rotaði bæði Natan og
Pétur með hamrinum og stakk
þá síðan mörgum stungum
með sjálfskeiðungi. Eftir þetta
hirtu þau allt fémætt úr
bænum, báru eld að og hlupu
síðan Agnes og Sigríöur að
Stapakoti, nálægum bæ, og
sögðu að kviknað hefði í
Illuga-stöðum, Natan og Pétur
brunnið inni en þær sloppið.
Boð voru send Blöndal
sýslumanni sem grunaði að
ekki væri allt með felldu.
Þegar líkin voru skoðuð sáust
greinilega hnífstungur og hóf
sýslumaður þá þegar próf.
Sigríður var yfirheyrð fyrst og
játaði hún svo að segja
fortölulaust en Agnes og
Friðrik stuttu síðar. Dæmt var
í málinu í héraði 21. júlí 1828,
í landsyfirrétti um haustið
sama ár og loks í hæstarétti
25. júlí 1829. Á öllum
dómstigum voru þau Agnes,
Friðrik og Sigríður dæmd til
dauða. Með kon-ungsbréfi var
refsingu Sigríður seinna breytt
í ævilanga gæslu í tyftunar-
húsi Kaupmannahafnar.
Aftakan fór eins og áður
sagði fram á einum hinna
nyrstu Vatnsdalshóla þann 12.
janúar 1830. Reistur var
pallur með grindverki í kring
og á honum miðjum var
trjádrumbur með rauðum
dregli yfir. Friðrik var
höggvinn fyrst, síöan Agnes
og höfuð þeirra sett á stengur.
Guðmundur Ketilsson, bróðir
Natans, framkvæmdi
aftökurnar og fékk fyrir 60
ríkisdali sem hann gaf
fátækum.
Ástríbumorö?
Eins og fram kom hér á undan
þá virðist ekki ríkja eining um
hvaða hvatir lágu að baki
morðinu á Natani. Þótt Snorri
Þórisson hafi aðspurður lítið
vilja fara náið út í efni
myndarinnar sagði hann þó
aö „ætlunin væri ekki að gera
leikna heimildamynd um
þessa atburði heldur að gera
mynd sem byggir á þeim með
áherslu á samband Agnesar og
Natans. Skáldaleyfi verður
tekið í verulegu mæli. Til
dæmis verður morðið
ástríðumorð Agnesar þótt
samkvæmt heimildum hafi
það jafnvel ekki verið svo.
Persónum veröur bætt við og
sumum skeytt saman í eina."
Upphafsmaður þess að færa
þetta efni í kvik-myndabúning
er Jón Ásgeir Hreinsson sem
ásamt Snorra skrifar handritið
að myndinni. Jón Ásgeir var í
sveit á Illugastöðum og
smitaði Snorra með áhuga
sínum á efninu. Egill
Eðvarðsson mun leikstýra en
Snorri mun framleiða og
stjórna kvikmyndatökunni.
Kostnaöaráætlun hljóðar upp
á 160 milljónir króna þannig
aö styrkur Kvik-myndasjóðs er
rétt rúm 18% af
heildarkostnaöi. Erlendir
framleiðendur munu svo
væntanlega leggja fram fé í
verkefnið. Áætlað er að hefja
tökur í haust og frumsýna
síðan myndina haustið 1995.
Snorri segir að ekki sé búið að