Tíminn - 29.03.1994, Qupperneq 2

2
Tíminn
spyr...
Eiga tannsmibir a& vinna í
munnholi sjúklinga?
Sigfús Þór Elíasson, prófessor
í tannlækningum:
„Tannsmiöir hafa ekki mennt-
un til þess aö vinna í munnholi
sjúklinga því þeim er ekki
kennt þaö. Meöan þeir hafa
ekki menntun til þess finnst
mér þaö ekki koma til greina.
Ég geri heldur ekki ráö fyrir aö
almenningur vilji hafa fólk í
slíku sem ekki kann það."
Ingibjörg Pálmadóttir
alþingismaöur:
„Eg veit ekki hvort tannsmiðir
hafa þá menntun sem til er ætl-
ast til að framkvæma vinnu í
munnholi sjúklinga. Ég hef
ekki séö frumvarpið um breyt-
ingu á lögum um tannlækning-
ar en ég vil skoöa það gaum-
gæfilega í heilbrigöis- og trygg-
inganefnd hvort tannsmiöir
hafi rétta menntun til að hægt
sé aö útvíkka starfsvið þeirra á
þennan hátt. Viö eigum mjög
vel menntað starfsfólk í heil-
brigðisgeiranum og ég er ekki
tilbúin til aö slaka neitt þar á."
Lára Margrét Ragnarsdóttir
alþingismaöur:
„Eg tel aö þeir séu ekki nægi-
lega menntaöir til þess eins og
menntun þeirra er hagað í dag.
Ég hef aö vísu ekki kynnt mér
málið til fulls en miðað viö þær
upplýsingar sem ég hef, tel ég
aö svo sé ekki. Mér er kunnugt
um aö I Danmörku hafa þeir
takmörkuö réttindi til að vinna
í munnholi en til þess þurfa
þeir tveggja ára viðbótamám
viö nám sem er sambærilegt því
sem er hér. Ég lít á þetta sem
iönskólanám en þegar fólk er
farið aö vinna í munnholi er
það farið aö vinna viö sjúkling.
Tannlæknamir em þjálfaöir til
aö greina ýmsar sýkingar og
annað slíkt sem ekki er víst aö
aörir átti sig á."

Þriöjudag'ur 29. mars 1994
Samband sveitarfélaga sér fram á 500-550 milljóna fjárvöntun hjá Innheimtustofnun aftur á þessu ári:
Vangreidd meðlög meb
4.200 börnum í fyrra
í kjölfar ákvöröunar um hækk-
un meðlaga í ársbyrjun 1993
lækkaöi hlutfall innheimtra
meölaga úr rúmlega 81% áriö
1992 niður í rúm 66% á síöasta
ári. Innheimtustofnun sveitar-
félaga tókst þá aö innheimta
um 1.026 milljónir kr., en um
520 milljónir greiddust ekki.
Meölag er nú 123.600 kr. á ári
meö hverju bami. Þannig aö
þær 520 milljónir sem ekki
tókst aö innheimta á árinu
samsvara vangreiddu meölagi
meö 4.200 bömum allt síöasta
ár.
Miðaö viö reynslu fyrstu mán-
aöa þessa árs þykir ljóst að fjár-
vöntun Innheimtustofnunar
sveitarfélaga stefni í álíka upp-
hæö aftur á þessu ári, eöa 500-
550 milljónir. Og þaö sem stofn-
uninni ekki tekst að innheimta
hjá meölagsgreiöendum kemur í
hlut Jöfnunarsjóðs sveitarfélaga
aö greiða til Tryggingastofnunar
ríkisins. Greiöslur Jöfnunarsjóös
til sveitarfélaganna skerðast aö
sama skapi og hann þarf í aukn-
um mæli aö standa skil á van-
greiddum meölögum.
Fulltrúaráö Sambands íslenskra
sveitarfélaga hefur sent frá sér
ályktun þar sem hvatt er til þess
aö nú þegar verði gengiö frá sam-
komulagi milli ríkisstjómarinnar
og Sambands ísl. sveitarfélaga
um aögeröir sem tryggi aö Jöfn-
unarsjóður sveitarfélaga geti
áfram gegnt hlutverki sínu, eins
og segir í yfirlýsingu ríkisstjóm-
arinnar og Sambands ísl. sveitar-
félaga frá desember s.l.
„Á engan hátt er hægt að fallast
á, að einhliða ákvöröun ríkis-
stjómarinnar í desember 1992
um hækkun á meðlagsgreiöslum
leiöi til stóraukinna greiöslna úr
Jöfnunarsjóöi sveitarfélaga þann-
ig aö hann geti ekki sinnt hlut-
verki sínu," segir í ályktuninni.
Samkvæmt upplýsingum Áma
Guöjónssonar, framkvæmda-
stjóra Innheimtustofnunar, olli
hin gífurlega hækkun meölag-
anna, úr 7.551 kr. á mánuöi í
10.300 kr., miklu bakslagi í inn-
heimtunni.
Kröfur á meölagsgreiöendur
hækkuöu þá á einum mánuði úr
88 milljónum í desember 1992
upp í 128 milljónir í janúar 1993,
þ.e. um 40 milljónir á milli mán-
aða, vegna þessarar breytingar.
Þetta olli miklu bakslagi í inn-
heimtuhlutfallinu sem hefur ver-
iö þannig síðustu 4 árin:
1990 83,4%
1991 89,5%
1992 81,1%
1993 66,3%
Breytingin hefur þannig orðiö
mjög mikil. Ef innheimtuhlut-
falliö heföi haldist eins og það
fór hæst, 1991, hefðu um 350
milljónum meira skilaö sér í
kassa Innheimtustofnunar og
ógreidd meölög aöeins numiö
170 milljónum í stað 520 millj-
óna króna. Á sama tíma og meö-
lög hafa hækkaö geysilega hafa
fjárhagserfiöleikar aukist mjög
hjá almenningi. Atvinnuleysi
hefur fariö hraövaxandi og laun-
in rýmaö hjá mörgum sem hafa
þó haldið starfi sínu. „Þeir sem
eiga að greiða þessi meðlög geta
veriö meö heimili, jafnvel stór
heimili, sem þeir þurfa aö sjá fyr-
ir. Þannig aö þeir hafa kannski
ekki mikinn afgang til aö borga
1, 2, 3 eöa jafnvel fleiri meðlög,"
sagöi Ámi Guðjónsson.
-HEI
Hólmavík:
Lionsklúbburinn afhend-
ir ný augnlækningatæki
á heilsugæslustöðina
Frá Stefáni Gíslasyni, Hólmavík
Sl. sunnudag afhenti Lions-
klúbbur Hólmavíkur heilsu-
gæslustöðinni á staðnum ný
augnlækningatæki, en fjársöfn-
un vegna þessara tækjakaupa
hefur veriö aöalverkefni Lions-
klúbbsins síðustu mánuöi.
Kaupverð tækjanna var um 800
þús. kr.
Þaö var Þorsteinn Sigfússon,
formaður Lionsklúbbsins, sem
afhenti tækin formlega á heilsu-
gæslustöðinni sl. sunnudag. í
máli hans kom fram, aö vegna
tækjaskorts heföu ekki lengur
fengist augnlæknar til að þjóna
héraðinu, þar sem tæki af þessu
tagi væm dýT og viðkvæm í
flutningi. Til skamms tíma kom
Úlfar Þóröarson augnlæknir
reglulega til Hólmavíkur og
flutti þá jafnan nauðsynlegustu
tæki meö sér. Úlfar hefur nú lát-
iö af þessari þjónustu vegna ald-
urs, og yngri menn em ekki til-
búnir aö leggja tæki sín í þá
hættu sem flutningum fylgir.
Alþjóölega Lionshreyfingin hef-
ur helgaö árið í ár baráttunni
gegn blindu. Því þótti einkar vel
við hæfi að afhenda augnlækn-
ingatækin á sjónvemdarári
Lions.
í máli Þorsteins kom einnig
fram, að söfnunin til þessara
tækjakaupa væri dæmi um ein-
stakan samtakamátt fólks á
starfssvæði Heilsugæslustöðvar-
innar á Hólmavík, en á svæðinu
búa aðeins rúmlega 900 manns.
Fyrsta framlagiö í söfnunina
kom á síöasta vori frá þremur 8-
9 ára stúlkum, Erlu M. Guö-
mundsdóttur, Erlu B. Jónasdótt-
ur og Söm Benediktsdóttur, en
þær héldu hlutaveltu til að
safna fé til kaupa á tækjunum.
Síöan hefur Lionsklúbburinn
staðið fyrir fjársöfnunum af
ýmsu tagi, auk þess sem einstak-
lingar, kvenfélög, sveitarfélög
og fyrirtæki hafa lagt sitt af
mörkum meö beinum framlög-
um. Þannig lögöu tvær aldraöar
konur á Hólmavík söfnuninni
Elísabet Pálsdóttir,
framkvœmdastjórí
heilsugœslustöbv-
arínnar á Hólma-
vík, tekurvib
augnlcekninga-
tœkjunum af Þor-
steini Sigfússyni,
formanni Lions-
klúbbs Hólmavík-
ur.
lið, en þær em Sigríöur Sigurð-
ardóttir frá Stóra- Fjaröarhomi
og Jakobína Áskelsdóttir, sem
gaf fé til minningar um mann
sinn, Vilhjálm Sigurösson, einn
af stofnendum Lionsklúbbsins.
Þá gáfu hjónin Þorsteinn Sigfús-
son og Rósa Kjartansdóttir fé til
söfnunarinnar í minningu son-
ar þeirra, Kjartans Friögeirs, sem
lést í bílslysi síöastliðið haust.
Elísabet Pálsdóttir, fram-
kvæmdastjóri heilsugæslu-
stöðvarinnar á Hólmavík, tók
viö tækjunum fyrir hönd stööv-
arinnar, og Sigfús A. Ólafsson
heilsugæslulæknir skýröi nota-
gildi tækjanna. Um er að ræða
annars vegar augnsmásjá meö
áföstum augnþrýstimæli, og
hins vegar gleraugnamæli.
Kaupverö tækjanna var samtals
tæpar 800 þús. krónur.
Um 30 manns vom viðstaddir
afhendingu tækjanna, þar á
meöal stjóm heilsugæslustööv-
arinnar, stjóm Lionsklúbbsins
og fulltrúar annarra gefenda,
þar meö taldar stúlkumar þrjár
sem fyrr vom nefndar. Stjóm
heilsugæslustöövarinnar bauö
upp á kaffiveitingar í tilefni
dagsins.
Meint aöför oð veiöum smábáta farin aö berast inn á félagsfundi verkalýösfélaga:
/
Aróðri gegn smábátum dreift
„Þetta er hiö dæmalausasta
plagg þar sem því er haldiö
fram aö þab séu rakalaus
ósannindi ab smábátaútgerb-
in skapi meiri atvinnu og sé
meb betra hráefni. Tölulegar
og óhrekjanlegar staöreyndir
sýna bara allt annab," segir
Öm Pálsson, framkvæmda-
stjóri Landssambands smá-
bátaeigenda, um bréf sem
sjávarútvegssvib KEA á Akur-
eyri lét dreifa á félagsfundi
hjá Verkalýbsfélaginu Einingu
fyrir skömmu.
Svo virðist sem meint aöför að
veiðum smábáta sé farin að ber-
ast inn á fundi verkalýösfélaga,
þar sem trillukörlum er stillt
upp sem allsherjar blóraböggli
allra vandræða sjávarútvegar-
ins. Fram til þessa hefur verka-
lýöshreyfingin einkum gagn-
rýnt fjölgun frystitogara og talið
nauösyn á aö efla vinnslu í
landi. Þá hefur verkalýöshreyf-
ingin ennfremur lagt til aö fallið
veröi frá aö móta fiskveiðistefnu
en þess í stað verði mótuð heil-
steypt fiskvinnslustefna. En sú
stefna miðar aö því að allur fisk-
ur sem veiddur er á íslandsmiö-
um fari á markað og einnig aö
auka verulega vinnslustig á
þeim takmarkaöa afla sem berst
aö landi.
Örn segir aö frystitogari komi
ekki með gramm af fiski til
vinnslu í landi og skapi þar af
leiðandi enga atvinnu hjá fisk-
vinnslufólki. Hann segir það af-
ar sérkennilegt aö veriö sé aö
vega aö smábátaútgerðinni þar
nyröra í ljósi tölulegra staö-
reynda um annað. Öm bendir
m.a. á aö samkvæmt lista yfir
stærstu sjávarútvegsfyrirtækin
frá árinu 1992, komi t.d. fram
að Samherji hf. og ÚA hafi nán-
ast veriö með jafn stóran kvóta í
þorskígildistonnum, eöa 13-14
þúsund tonn hvert um sig.
„ÚA kemu meö allan sinn afla
til vinnslu í landi. Veltan hjá
fyrirtækinu var rúmir 3 millj-
arðar en hjá Samherja helmingi
minni, eöa 1,6 milljarður króna.
Þá imnu aö meðaltali 460 starfs-
menn hjá ÚA en aöeins 90 hjá
Samherja," segir Öm Pálsson.
Eins og kunnugt er hefur sjáv-
arútvegsráðherra, LÍÚ, útvegs-
bændafélög og jafnvel Sjó-
mannasambandið fullyrt aö
ekki sé hægt aö auka aflamark í
þorski vegna veiða smábáta og
þeir séu eini óvissuþátturinn í
fiskveiðistjómuninni.
Þessu hefur Landssamband
smábátaeigenda mótmælt harö-
lega og m.a. bent á aö milli-
færsla aflamarks og heimild til
aö veiða 5% umfram úthlutaö
aflamark geti aukið afla yfir-
standandi fiskveiöiárs um allt
að 20 þúsund tonn, eöa sem
nemur ársafla svokallaöra
krókaleyfisbáta.
-grh