Tíminn - 29.03.1994, Síða 4

4
Wmfam
Þriöjudagur 29. mars 1994
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Utgáfufélag: Tímamót hf
Ritstjóri: jón Kristjánsson
Ritstjórn og auglýsingar: Stakkholti 4, 105 Reykjavík
Inngangurfrá Brautarholti.
Sfmi: 631600
Símbréf: 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Prentun: Prentsmibja
Frjálsrar fjölmiblunar hf.
Mánabaráskrift 1400 kr. m/vsk. Verb í lausasölu 125 kr. m/vsk.
Umræður til hlibar
vib veruleikann
Moígunblaöiö skýrir frá því í Reykjavíkurbréfi um
helgina aö forustumenn samtaka iönaöarins, Þjóö-
hagsstofnunar og viðskiptaráðherra hafi haft uppi
yfirlýsingar um veiðileyfagjald í sjávarútvegi. Síðan
segir orðrétt:
„Hér ber allt að sama brunni. Það er tímabært fjrir
forustumenn stjórnarflokkanna að taka þetta mál
upp til nýrrar umræðu og leitast við að ná samkomu-
lagi við samtök sjávarútvegsins um sanngjarna gjald-
töku í sjávarútvegi að hæfilegum umþóttunartíma
liðnum. í því sambandi er ekki úr vegi að minna á þá
hugmynd sem sett var fram hér á þessum vettvangi
að sjávarútvegurinn hefði frjálsræði til þess að
ákveða sjálfur án afskipta löggjafarvalds hvemig
hann hagar veiðum og vinnslu innan þess ramma
sem gjaldtakan setur annars vegar og ákvaröanir Haf-
rannsóknarstofnunar og stjórnvalda um aflahámark
hins vegar."
Ritstjórn Morgunblabsins hefur nú um langt skeið
barist fyrir svokölluðu veiðileyfagjaldi og boðað stríð
og uppreisn í þjóðfélaginu gegn fiskveibistefnunni
sem nú er við lýði. Ráðherrar Alþýðuflokksins tala í
þessa vem og á fundum iönrekenda í landinu hefur
nú upp á síðkastið einkum verið fjallaö um sjávarút-
veginn og „sambúð hans við iðnaðinn", eins og það
er orðað. Áhyggjur Þórðar Friðjónssonar eru í tengsl-
um við áform ríkisstjórnarinnar um að leggja niður
verðjöfnunarsjóð sjávarútvegsins og missa þar með
tæki til sveiflujöfnunar í greininni.
Þessar umræður um veiðileyfagjald hafa veriö til
hliðar viö vemleikann hingað til. Það er komið mál
til þess að þeir, sem barist hafa fyrirý)essari gjaldtöku
ámm saman, útskýri áhrif hennar. I þessu sambandi
vakna margar spurningar. Hvernig á ab stýra veiðun-
um með fiskvemdunarsjónarmið í huga með veiði-
leyfagjaldi? Hvernig verður komið í veg fyrir það,
sem þótt hefur af mörgum ágalli kvótakerfisins, að
fiskveiðiheimildir færist á milli byggðarlaga og
landshluta? Hvernig kemur það í veg fyrir að heim-
ildirnar færist á færri hendur? Hvernig verður sam-
spil veiða og vinnslu með þessu fyrirkomulagi?
Með hverjum hætti á að standa að sölu veiðiheim-
ilda? Eiga allir landsmenn að eiga rétt á því að kaupa
sér veiðiheimildir og láta þær síðan ganga kaupum
og sölum, eða á að leggja þessi gjöld á veiðiheimildir
þeirra sem nú em í útgerð?
Þessar spurningar og ótal margar fleiri vakna um
framkvæmd veiðileyfagjalds, en þeir sem hafa barist
fyrir þessu kerfi árum saman hljóta að hafa mótaðar
hugmyndir um þessi mál. Þaö er kominn tími til þess
að fá þær á borðið.
Umræður á fundum iðnaðarins í landinu hníga
miklu fremur að því að gengið sé of hátt skráð fyrir
iðnaðinn og það sé fellt jafnframt því sem gjald er
lagt á sjávarútveginn.
Hugmýnd sú, sem sett er fram af Morgunblaðinu,
að sjávarútyegurinn hafi frjálsræði til að haga veiö-
um og vinnslu án afskipta löggjafans innan þess
ramma sem gjaldtakan setur, þarfnast skýringar.
Þaö er mikill ábyrgðarhluti af jafn útbreiddu blaði
og Morgunblaðið er að halda umræðum um stórmál
gangandi árum saman án þess að ljóst sé hvað er ver-
ið að fara með þeim kenningum sem blaðið setur
fram. Umræðunum er haldið til hliðar við veruleik-
ann. Tími slagoröa er liðinn og mál komið til að
svara spurningum.
Grunnskólinn, ísland og Finnland
Fulltrúaráðsfundur Sambands ís-
lenskra sveitarfélaga, sem hald-
inn var um helgina, fjallaöi m.a.
um fyrirhugaðan flutning grunn-
skólans yfir til sveitarfélaganna,
en eins og kunnugt er hefur ríkis-
stjórnin lýst því yfir að þessi
flutningur eigi að fara fram þann
1. ágúst á næsta ári. Raunar er það
hið þarfasta mál fyrir sveitarfélög-
in og fleiri að ræða um þennan
tilflutning, enda hefur hann tals-
vert borið á góma aö undanfömu.
Hins vegar hefur verið rætt um
flutning gmnnskólans eins og hér
væri fyrst og síðast um stjóm-
sýslulegt vandamál að ræða.
Útsvar og lífeyrismál
Garri minnist þess aö hafa séð og
heyrt talsvert talað um hvort
heppilegra sé að útsvarsprósentan
hækki til að aðstoða sveitarfélög-
in viö að mæta auknum útgjöld-
um eöa hvort einhver önnur leið
sé betri. Garri minnist þess líka aö
hafa séb umræöu um aö 70%
kennara í Reykjavík séu á móti til-
flutningi við óbreyttar aðstæður,
en þá eru kennarar að vísa til þess
að enn eigi eftir að ganga frá
breytingum á kjarasamningum
við þá. Lífeyrismál kennara em til
daémis nokkuð stórt atriði sem
ekki er fullkomlega ljóst hvemig
fariö verður með.
Bæði þessi tæknilegu atriði em
nefnd í ályktun fulltrúaráös sveit-
arfélaganna og tekið fram að það
verbi að liggja fyrir hvernig þau
verði leyst ábur en tilflutningur-
inn fari fram. Garri getur tekið
undir það með sveitarstjórnar-
mönnunum aö brýnt sé ab þessi
mál séu á hreinu, en þó er þaö svo
ab þetta er ekki það sem áhuga-
verðast er í ályktuninni. Þaö
áhugaverða er, að í ályktuninni er
minnst á nokkuð sem næstum al-
veg hefur gleymst í allri umræð-
liverfanda hveli'
Finnsk menntun a
ÚTLÖND
unni um tilflutning gmnnskól-
ans, nefnilega menntun gmnn-
skólabama. Orðrétt ályktaði full-
trúaráöið svona: „Meginmark-
miðið með tilfærslunni er aö
bæta menntun íslenskra gmnn-
skólabama". Aö vísu er þetta þab
eina sem fram kemur um mennt-
un gmnnskólanema í þessari
ályktun og af einhverjum ástæö-
um hefur engum þótt ástæða til
að orölengja mjög mikið um það
hvemig tilflumingur skólans á að
bæta menntun gmnnskólanema.
Þeir allra þolinmóðustu, sem
ganga lengst í því að útskýra þessi
GARRI
mál fyrir fólki eins og Garra, hafa
aö vísu géfið þá skýringu að betri
árangur náist í starfi ef stjómvald
í hérabi sjái um þessi mál en ef
fjarlægt ríkisvaldið geri það.
Finnskt stjórnvald í
héraði
Þetta er hins vegar dálítið tak-
mörkuð útskýring og ekki síst fyr-
ir þá sem hafa staðið í þeirri mein-
ingu að gmnnskólinn snerist um
annaö og meira en lífeyrisréttindi
kennara, skattatæknilegar út-
færslur á skiptingu opinberra
gjalda eða valdahlutföll milli ríkis
og sveitarfélaga. En hafi þessar
fullyrðingar einar og sér um að
mennrim skólabama muni batna
við tilfærslu skólans til sveitarfé-
laganna einhvem tíma þótt sann-
færandi, þá em þær þab ekki leng-
ur. Tíminn birti frétt af því um
helgina hvemig skólakerfið í
Finnlandi hmndi viö tilflutning
yfir til sveitarfélaganna. Dæmi
um það sem gerðist þar er að
kennslustundum hefur fækkað,
kennsluefni hrakað, sálfræði og
sérkennsluúrræði dregist stórlega
saman og kennarar em sendir í
lauanalaus leyfi á miðju skólaári
og minni skólar hreinlega lagöir
niður.
í Finnlandi var líka sagt að til-
flutningurinn til stjómvalds sem
stendur nær fólkinu myndi bæta
ástandiö, en vegna þess að það
var ekki nægjanlega skilgreint
hvemig aö málum átti aö standa
og vegna þess að spamaöurinn
var svo mikill, versnaði ástandið
til mikilla muna. Garra dettur í
sjálfu sér ekki í hug ab halda því
fram að þaö sama muni nauösyn-
lega gerast hér og í Finnlandi.
Hins vegar vill Garri fá að heyra í
þeim, sem um þessi mál fjalla, af
hverju þetta muni ekki gerast hér.
Ef yfirvöld landsins og þær fag-
stéttir sem tengjast gmnnskólan-
um telja rétt að færa skólann til
þess ab hann batni er eölilegt að
færa skólann. Hins vegar verður
að sýna fram á það með rökum og
útfærslu hvers vegna þessi aðgerð
muni skila annarri niðurstööu á
íslandi en í Finnlandi. Þá fyrst er
hægt að búast við að almenning-
ur fari að anda léttar.
Garri
Dillibossar og mellufar
Kynlífsumræðan er nú að þokast
úr staðnaðri smokkadýrkun og yf-
irþyrmandi nauðgunammfjöllun
yfir á svolítib fjölbreyttari svib.
Rökuðu strákarnir frá Ameríku
sem dilluðu sér og skóku framan í
kvenþjóðina á íslandi og leyfðu
henni að káfa á kynfæmm sínum
gegn gjaldi hleyptu dulitlu fjöri í
deyfðina sem allt smokkataliö
hefur fjötrab kynlífið í.
Sjónvörp og blöð keppast við ab
kynna og sýna dillibossana frá
Ameríku og misjafnlega litfagrir
íslendingar taka til við að auglýsa
hve geðslega þeir em skaptir nið-
ur um sig og vitna um hvílíka
lukku þeir geri í kvennasam-
kvæmum, berlæraðir upp að
skeggrót.
Sú kynlífsbylting sem nú berst
ab íslandsströndum er orðin
gömul og útjöskuð í öbmm lönd-
um, en aldrei er of seint í rassinn
gripið, eins og kerlingin sagði
þegar hún gómaði einn dilliboss-
ann og slengdi hundraðkalli und-
ir pungbindiö.
Alhæfingar
Og mörg tíöindi gerast í senn á
kynlífssviöinu. í miklu blaöavið-
tali sem tekib var viö atvinnu-
mann í tippasýningum upplýsti
hann að íslenskar konur væm al-
veg vitlausar í hömndsdökka
karlmenn og alhæfði svo að til-
tekin starfsstétt kvenna sængabi
undnatekningarlaust hjá negr-
um.
Ekki var spurt um frekari heim-
ildir fyrir svona fréttaflutningi.
Þegar ab er gáö er hann ekkert
óábyrgari en sá áróbur sem heil-
fbrigðisyfirvöld
láta frá sér fara
um að fjórði hver
karlmaöur sem
fer til útlanda í
um geri bisniss
við vændiskonur.
Hins vegar sækir
aðeins áttundi kver karl sem fer í
öbmm erindagjörðum á erlendar
slóðir gleðikonur heim.
Hvernig þessar tölur em fengnar
þarf ekki að upplýsa fremur en
klámstrákurinn þarf að standa við
sínar fullyrðingar um hvernig ís-
lenskar stúlkur vilji hafa sína
Á víbavangi
rekkjunauta á litinn.
Hins vegar kom Verslunanáö af
fjöllum þegar borið var undir þab
virðulega selskap, hvort þab væri
virkilega satt aö fjórði hver maður
í viðskiptaferö erlendis keypti sér
mellu auk annarra viðskipta.
En af því ab heilbrigðisyfirvöld
hafa ekki annað þarfara ab bar-
dúsa en ab snubra uppi heim-
sóknir manna til vændiskvenna
eftir starfsstéttum og básúna
þann skrýtna fróöleik út í fjöl-
miblum hlýtur fólki sem hefur at-
vinnu af að sýna kynfæri sín að
fyrirgefast þegar þab ibkar svip-
aöa upplýsingastarfsemi, sem
byggð er á álíka traustum gmnni.
Ruglandi
Mang kaupsýslumanna við hómr
er liður í hræbsluáróbri heilbrigö-
isráðuneytisins til ab spoma við
útbreiðslu eyðni. Þaöan er allt
smokkatalið komið sem gefur
grænt ljós á allt lauslæti því heil-
agur smokkurinn veitir vörn gegn
öllu illu eins og sálmasöngur og
krossmark gerðu fyrir daga kát-
sjúksins.
í krossferðunum gegn eyðninni
er keppst við að sýna fram á að
plágan smitist ekki. Láti einhver í
ljósi hræðslu vib smit em þaö
kallaðir fordómar og sá sem er
ásakaður um síkt er í vondum
málum.
Hins vegar er ekki loku fyrir það
skotiö að veikin smitist milli
manna eftir einhverjum dular-
fullum leiðum sem aldrei má
nefna en ef smokkurinn er með í
för er engin hætta á ferðum.
Ruglandinn í þessum áróðri er
slíkur að kaupsýslumenn em
orðnir aðaláhættuhópurinn og þá
væntanlega smitberar, ef heil-
brigðisráðneytiö getur yfirleitt
viburkennt að til séu smitberar
aörir en vændiskonur.
En þakka skal dillibossum með
útyfli og fjörlegum útlistunum
heilbrigöisráðuneytisins á vib-
skiptaferðum kaupsýslumanna að
kynlífsumfjöllunin kemst úr víta-
hring smokkaþvælunnar sem hef-
ur tröllriöið henni í næstum ára-
tug og er ekki örgrannt um aö
ýmsir séu famir aö kvarta um
náttúmleysi af hennar völdum.
En ef til vill væri farsælast og sið-
legast að menn stundubu sitt
kynlíf, hver með sínum hætti,
innan fjögurra veggja og án alls
þess fyrirgangs sem tíðkabur er í
fjölmiðlum um efnið eða sam-
kvæmt fyrirskipunum úr heil-
brigðisráðimeytinu. OÓ