Tíminn - 04.06.1994, Síða 5

5
Laugardagur 4. júní 1994
að ætlar ekki að verða mikið
spennufall í pólitíkinni eftir sveit-
arstjómarkosningamar og útlit er
fyrir að næstu vikur verði fréttnæmar á
landsmálasviðinu. Síöasta vika hefur
verið mjög fréttnæm, þótt hefðbundn-
um viðræðum sveitarstjómarmanna um
meirihluta og minnihluta eftir kosning-
ar sé sleppt.
Sveitarstjórnar-
kosningarnar
Hins vegar vom úrslit sveitarstjórnar-
kosninganna fyrstu stórtíðindin á pólit-
íska sviðinu. Það hljóta að vera mikil tíð-
indi, þegar meirihluti Sjálfstæbisflokks-
ins fellur í Reykjavík. Sú er nú orðin
stabreyndin og jafnframt ab samstarf
fjögurra flokka undir merkjum Reykjav-
íkurlistans gekk upp. Nú tekur alvara
lífsins við eftir kosningamar, og ef sam-
starfib gengur jafn vel, getur það haft
víðtæk áhrif á andrúmsloftið í stjóm-
málunum á komandi árum.
Stjómarandstöðuflokkamir komu yfir-
leitt vel út úr þessum kosningum, þar
sem bobib var fram undir flokksmerkj-
um. Alþýðubandalagsmenn mega eink-
um vel við una. Það fer hins vegar eftir
stærð sveitarfélaga og aðstæðum á hverj-
um stað hvað afdráttarlausar ályktanir í
landsmálum má draga af úrslitum kosn-
inganna. Staðbundnar aðstæður rába
mjög miklu og návígi við persónur, sem
bjóða sig fram til sveitarstjóma.
Tíbindi vikunnar
Þessa vikuna hefur hver fréttnæmur
viðburburinn rekið annan og engin
gúrkutíð hefur verið hér á Tímanum, að
minnsta kosti. Fyrsta fréttin var alvarleg,
en hún var um ráögjöf Hafrannsóknar-
stofnunar um heildarafla næsta árs. Eins
og ávallt þegar þessi rábgjöf lítur dagsins
ljós, upphefjast deilur um hana. Eg sé
hins vegar ekki hvaða kost vib eigum að
meta þessar niðurstöður með skotheld-
um aðferöum. Við eigum enga stofnun í
landinu á borb við Hafrannsóknarstofn-
un, sem hefur áratuga rannsóknir að
baki. Eina raunhæfa
leiðin sem við eigum er
að efla hafrannsóknim-
ar, því þær em og eiga
að vera forsenda veið-
anna. Annað er algjört
ábyrgðarleysi.
Beint ofan í fréttirnar
um hámarksafla koma
svo fréttir um að síld úr
norsk-íslenska síldar-
stofninum sé farinn að færa sig vestur á
bóginn. Ekki er enn vitað til hvers þetta
leiðir, en þetta gætu reynst stórtíðindi.
Evrópu-
sambandið
Þab sér á ab sambandið vib umheiminn
hefur batnab. Þessi staðreynd er hættu-
leg fyrir stjómmálamenn sem eiga það
til að láta móðan mása í viðtölum vib er-
lend blöð. Þannig bámst þau ummæli
Jóns Baldvins heim með leifturhraöa að
flokksþing Alþýðuflokksins mundi sam-
þykkja þá stefnu að íslendingar eigi ab
gerast abilar að Evrópusambandinu,
þegar það kemur saman að viku liðinni.
Forsætisráðherra lýsti því yfir að bragbi
að slíkt væri ekki á dagskrá og þjónaði
ekki hagsmunum okkar íslendinga.
Norbmenn drógu síðan þá eðlilegu
ályktun að ríkisstjóm íslands sé klofin í
málinu. Það er líklegt að afleiðing þess-
arar vitneskju forráðamanna Evrópu-
sambandsins sé sú, að þeir kæri sig lítt
um að eyða tíma í viðræbur við menn
sem þeir vita ekki hvaba umboö hafa á
bak við sig. Nú hefur utanríkisráðherra
lýst því yfir að rangt sé eftir sér haft og
stendur fullyrbing gegn fullyrðingu í
málinu.
Stundum er verið að bera stjómmál á
íslandi saman vib stjómmál í nágranna-
löndunum. Ég hygg að utanríkisráð-
herra, sem hefði gefið slíkar yfirlýsingar
þvert á stefnu forsætisráðherra í slíku
stórmáli, hefði verið látinn víkja hér í
nágrannalöndunum. Hér er hins vegar
ekkert slíkt á döfinni
og ljóst er að skilnaður
ríkisstjórnarflokkanna
að borði og sæng á að
standa fram yfir kosn-
ingar, sem verða að
öllum líkindum ekki
fyrr en næsta vor,
vegna þess aö forustu-
menn Sjálfstæðis-
flokksins ætla að nota
þann tíma til þess ab reyna aö ná vopn-
um sínum.
Jóhanna
Jóhanna Sigurbardóttir tilkynnti í vik-
unni að hún mundi fara í framboö til
formanns Alþýðuflokksins gegn Jóni
Baldvini. Jóhanna hefur haft uppi slíkar
hótanir áður, en nú er teningunum kast-
að. Það verður ekki aftur snúið. Kratar
hafa því nóg að hugsa um næstu viku,
og falla önnur mál í skuggann af þessum
innanflokksátökum.
Ég hef fram ab þessu verið vantrúaður á
að Jóhanna færi með sigur af hólmi í
viðureign við Jón Baldvin. Nú er ég hins
vegar í vafa og er viss um ab slagurinn
verður harbur. Jón Baldvin er ekki þeirr-
ar gerðar að láta sig baráttulaust og Jó-
hanna á pólitíska framtíö sína undir
sigri.
Það er einnig athyglisvert á hvaða tíma
Jóhanna tilkynnir um framboð sitt. Hún
gerir það þegar úrslitin úr sveitarstjóm-
arkosningunum em ljós og það liggur
fyrir að Alþýðuflokkurinn er í vöm meb
minnkandi fylgi. Hún tilkynnir það
einnig á þeim tíma þegar þab liggur fyrir
að sveitarstjómarkosningamar vom
háðar undir merkjum mjúku málanna
og þau hafa miklu meira vægi en áður.
Jóhanna segir einfaldlega að hún ætli að
sveigja harða ásýnd Alþýðuflokksins að
þessum vemleika. Þetta er hættulegur
áróbur fyrir Jón Baldvin, sem hann verb-
ur að finna svar vib.
Vissulega getur þab verib svo að Jón
Baldvin eigi stuðningsmenn í því liði,
sem kosið er til flokksþings, sem ganga í
vatniö fyrir hann, en að hinu má gæta
að það er hefð fyrir því í Alþýðuflokkn-
um að steypa formönnum af stóli, og
hann sjálfur komst einmitt þannig til
valda.
Ég hef þó hingað til metið það þannig
að Jóhanna hafi meiri stuöning hjá gras-
rótinni í flokknum og jafnvel utan
flokksins, heldur en í flokkskjarnanum,
og hef reyndar enn þá sannfæringu.
Hins vegar geta slíkar stabreyndir verið
þungar á metunum, þegar fulltrúar á
flokksþinginu fara ab ræða málin í
skugga kosninga sem ekki komu of vel
út fyrir flokkinn. Jóhanna hefur auk þess
minnt á orö Jóns Baldvins run að það
ætti ab skipta um karlinn í brúnni ef
hann fiskar ekki.
Það verður afar fróðlegt aö sjá hvemig
þessari viðureign lyktar.
Áhrifin á stjórnar-
samstarfið
Ekki lagar þessi uppákoma ástandið á
stjórnarheimilinu, því hér er um sam-
starfsráðherra í rikisstjórn að ræða. Jó-
hanna hefur nú þegar lýst stuðningi við
sjónarmið Davíðs Oddssonar í Evrópu-
málum, svo ab þar er einn núningsflöt-
urinn enn milli þessara foringja Alþýðu-
flokksins. Hins vegar er forsætisráðherra
greinilega ráöinn í því að halda sér fast í
stólinn sinn og reyna þrátt fyrir vont
skap eftir borgarstjómarkosningamar að
vera bjartsýnn og vongóbur til vorsins.
Svo bjartsýnn er hann, að niöurskuröur
þorskafla um tugi þúsunda tonna kemur
lítt eða ekki við kjörin, að hans dómi.
Hér kveður svo sannarlega við annan
tón.
Nú kraumar svo sannarlega í pottinum
í stjórnmálunum og næstu vikur verba
athyglisverðar á þeim vettvangi. ■