Tíminn - 24.09.1994, Page 3

Laugardagur 24. september 1994
Iií«
3
Rábstefna um framtíb
íslensks ibnabar:
Skýrsla kynnt
um starfsskil-
yrbi ibnaöar
Samtök iönaöarins og iönaö-
ar- og viöskiptaráöuneytiö
standa aö sameiginlegri ráö-
stefnu, undir yfirskriftinni
„Framtíö iönaöar á íslandi:
Starfsskilyröi og sambúö viö
sjávarútveg".
Á ráðstefnunni verður kynnt
skýrsla starfshóps um skilyrði
iönaðar og er honum einkum
ætlað að líta á stöðu iðnaðar í
samanburði viö aðrar atvinnu-
greinar. Hópnum var einnig
ætlað aö fjalla um sveiflur í
þjóðarbúskapnum og áhrif
þeirra, og að bera saman helstu
þætti í starfsskilyrðum iðnfyrir-
tækja á íslandi og í helstu ná-
granna- og samkeppnislöndum.
I skýrslunni kemur fram að ís-
lenskur iðnaður hefur átt undir
högg að sækja og hefur dregist
nær samfellt saman allar götur
frá árinu 1987.
Starfshópurinn bendir á ýmsa
þætti, sem ráða því hvort unnt
verður að tryggja að sóknarfæri
iðnaðar nýtist sem best. Auk
þess munu koma fram á ráð-
stefnunni sjónarmið iðnaðar og
sjávarútvegs um það hvernig
farsælast sé að tryggja öfluga at-
vinnuuppbyggingu og hagvöxt
til frambúðar og leysa úr því
sem nefnt hefur verið sambúö-
arvandi iðnaðar og sjávarút-
vegs.
Ráðstefnan verður haldin í Átt-
hagasal Hótel Sögu þann 27.
september og hefst íd. 14.00.
Meðal þeirra, sem flytja ávarp,
er Sighvatur Björgvinsson, iðn-
aðar- og viðskiptaráðherra. ■
Vantar presta
Tvö prestaköll eru laus til um-
sóknar: Desjamýrarprestakall á
Borgarfirði eystra og Hvanneyr-
arprestakall í Borgarfjarðarpró-
fastsdæmi. Umsóknarfrestur
um prestaköllin er til 16. októ-
Notkun ómsjáa veldur straumhvörfum í sauöfjárrœktinni:
Rækta upp „diet"-fjalla-
lamb meb hljóbbylgjutækni
Notkun ómsjáa viö úrval líf-
lamba hefur valdiö straum-
hvörfum í búfjárrækt und-
anfarin ár. íslendingar eru
lengst komnir Noröurlanda-
þjóöa viö notkun þessarar
tækni í kynbótum sauöfjár,
en hún gerir mögulegt aö
rækta upp stofn „diet"-
lamba, sem fullnægja kröf-
um markaöarins um litla
fitu og mikiö kjöt.
Ómsjárnar eru nú notaöar
um allt land, en þessi tækni
var fyrst reynd hér á landi á
tilraunabúinu á Hesti árið
1990. Ómsjártæknin byggir á
notkun hljóðbylgna og grund-
vallast á sömu tækni og sónar,
sem notaður er til að fylgjast
með fóstri í móðurkviði. Óm-
sjáin mælir þykkt bakvöðvans
og fitulagsins ofan á honum.
Þessi tækni hefur verið notuð
við kynbætur á svínum og
nautgripum erlendis, en til-
koma smærri færanlegra óm-
sjáa, sem ráðunautar geta haft
með sér heim í fjárhús til
bænda, opnar nýja möguleika
í sauðfjárræktinni.
Um 4000 lömb mæld
Um 4000 lömb voru mæld
með þessum hætti í fyrrahaust
og vonast er til að sú tala tvö-
faldist í ár. Tilraunir á Rann-
sóknarstofnun landbúnaðar-
ins hafa staðfest að bein fylgni
er á milli þykktar bakvöðvans
og vöðvamagns í skrokknum.
Þá hefur einnig verið leitt í ljós
að marktæk fylgni er á milli
magns fitu í lambsskrokkun-
um og þykktar hennar þar sem
hún er mæld á hryggnum. Það
þarf hins vegar ekki ab vera
samhengi á milli þyngdar
skrokkanna og fitunnar utan á
þeim.
Ómskobun líflamba hefur
verið framkvæmd í Skagafirði
undanfarin þrjú ár og gefið
mjög góða raun. Mælingarnar
eru notaðar með hefðbundn-
um málbandsmælingum og
flýta mjög fyrir úrvali.
„Við erum fyrst og fremst að
leita að einstaklingum með
þykka vöðva og litla fitu," seg-
ir Jóhannes Ríkarbsson, ráðu-
nautur hjá Búnaöarsambandi
Skagfirðinga. Aðspurður segir
hann að í raun sé verið að
rækta upp „diet"-lambib, sem
fullnægi kröfum markaðarins
um minni fitu og meira kjöt.
„Þab er verið að reyna það,"
Skyldu þetta vera „diet"-lömb, sem hér eru flegin í sláturhúsi SS á Selfossi?
segir Jóhannes. „Áður fyrr
höfðu kannski verið settir á
hrútar, sem virkuðu skemmti-
legir en reyndust síðan bara
fituhlunkar. Við erum að
grisja þá úr."
Ómsjáin kostar um eina millj-
ón króna og fyrirferðin er svip-
uð og venjulegt barnaburðar-
rúm. Þetta tæki sparar hins
vegar verulegan tíma og pen-
inga við kynbótarannsóknir.
Jón Viðar Jónmundsson, sér-
fræbingur hjá Búnaðarfélagi ís-
lands, er einn þeirra sem hafa
verið í forsvari við notkun
þessarar nýju tækni.
Eigum að
ná verulegum
árangri
„Allar niðurstöður benda til
þess ab vib eigum að geta náb
verulegum árangri í kynbót-
unum með þessu á skömmum
tíma," segir Jón Viðar.
„Þetta breytir því að við get-
um valið úr lifandi fé. Ábur
þurftum við að byggja þetta
allt á afkvæmarannsóknum.
Slátra lömbunum og velja líf-
hrútana á grundvelli þess, sem
er dýr og seinvirk aðferð. Nú
getum við valið lömb til ásetn-
Tímamynd SBS
ings beint út frá þeirra eigin
mælingu."
Stefán Scheving Thorsteins-
son, búfjárfræðingur hjá
Rannsóknarstofnun landbún-
abarins, stabfestir einnig ab
notkun ómsjárinnar sé ger-
breyting til betri vegar í sauð-
fjárkynbótum.
Notagildi hennar er reyndar
mögulegt fyrir rannsóknir hjá
RALA, en þar hafði ábur með
mælingum verið staðfest
fylgnin á milli þykktar hrygg-
vöbvans og fitulagsins og
hlutfalls kjöts og fitu í lambs-
skrokkum. ■
Framúrstefnulist
á Kjarvalsstöðum
I dag, laugardag, kl. 16.00 verb-
ur formlega opnub ab Kjarvals-
stöbum yfirlitssýning á verkum
Magnúsar Pálssonar.
Myndverk Magnúsar eiga það yf-
irleitt sameiginlegt að vera á
mörkum þess, sem við erum vön
ab kalla myndlist í daglegu tali.
Það er ekki hægt að skilgreina þau
meb einföldum hætti sem mál-
verk, höggmynd, grafík eða teikn-
ingu og á seinni tímum hafa þau
nálgast það að vera bókmenntir,
hljóðverk eða tónverk eða jafnvel
leiklist.
Sýningin verður opin daglega frá
24. sept. til 23. okt. frá kl. 10.00
til 18.00. Kaffistofa Kjarvalsstaba
verbur opin á sama tíma.
Listamaburinn Magnús Pálsson sést
hér koma fyrir einu listaverkanna,
ásamt abstobarmönnum sínum.
Góbœri / rekstri frystiskipa, rœkju og lobnu. Þjóbhagsstofnun:
Hagur botnfiskveiða og -vinnslu versnar
Svo virbist sem hagurbotnfisk-
veiba og -vinnslu fari versn-
andi, en góbæri virbist ríkja í
rækju, loönu og útgerb frysti-
skipa. Þetta kemur m.a. fram í
niburstöbu Þjóbhagsstofnunar
á afkomu sjávarútvegsfyrir-
tækja þar sem reiknab er meb
6% ávöxtun stofnfjár.
Þar kemur t.d. fram að ekkert lát
virðist vera á verðhækkunum á
skelflettri rækju og er rækju-
vinnsla talin vera rekin með 19%
hagnaöi, miöað við rekstrarskil-
yrði í sl. mánuði. Þá er 9% hagn-
aður af loönubræðslu, 10%
a .iiiRbnedínBíenncínain go |
hagnaður af útgerð lobnuskipa
og 15% hagnabur af rekstri
frystiskipa.
Samtals reyndist afkoma sjávar-
útvegsins, þ.e. botnfiskveiba og -
vinnslu, rækjuveiða og -vinnslu
og loönuveiða og -vinnslu vera
jákvæb um 2,2% í fyrra. Áætlað
er að hagnaður þessara greina sé
2,3% í sl. ágúst, en 0,6% sé mið-
að vib verð í þeim mánuði en
afla og framleiðslu ársins 1995.
Samkvæmt stöðumati við skil-
yrði í ágúst sl. var 2,9% tap á
frystingu og söltun, ef miðað er
viö áætlaða framleiðslu ársins í
iKAf.íW • -ví. «•*• - ■ ‘Jt
ár. Ef hinsvegar er miðað við
áætlaða framleiðslu á næsta ári
og óbreytt rekstrarskilyrði, nem-
ur tap í frystingu og söltun 3,3%
af tekjum.
Athygli vekur ab hráefniskostn-
aður hefur aftur hækkað sem
hlutfall af tekjum vinnslunnar.
Hæst var það 1991, eða 58,6%.
Það lækkaði í 57,3% árið 1992 og
niður í 56,5% í fyrra. í síðasta
mánuði hafði það hækkað í 61%.
Þá er gert ráð fyrir ab hráefnis-
verð í ár verði 10% hærra en það
var í fyrra, en á fyrstu sjö mánuð-
um yfirstandandi árs var hráefn-
/'j • J■• 'i1, i >-fc l-j' * •*,' J• . J.1 -V.f' . •>' i j- -..
isverð vinnslunnar 11%-12%
hærra en það var fyrstu sjö mán-
uðina í fyrra, samkvaemt upplýs-
ingum frá Fiskifélagi íslands.
Að meðtöldum frystiskipum var
hagnaður af botnfiskveiöum í
fyrra 0,2% af tekjum. Þá var 2,9%
tap á rekstri ísfisktogara, 10,6%
hagnaður af rekstri frystiskipa,
en 4,9% halli var á rekstri ann-
arra en loðnuskipa. Miðað við
rekstrarskilyrði í ágúst sl. er áætl-
ab að 1,7% hagnaður verði á
botnfiskveiðum, en 0,7% tap sé
mibað við áætlaðan afla á næsta
ári.
Þrátt fyrir að verð á saltsíld hafi
lækkað um 14,2% á milli áranna
1992 og 1993 í SDR-mynt, þá
minnkaði tapið í söltuninni úr
13% 1992 í 1% í fyrra. Að mati
Þjóðhagsstofnunar bendir þetta
til þess að veruleg hagræðing
hafi orðib í greininni.
Þá virðist fátt benda til þess aö
vænta megi verðhækkana á
botnfiski á erlendum mörkuð-
um, þrátt fyrir uppsveiflu í efna-
hagslífi helstu markabslandanna
og minnkandi frambobs, eink-
um á þorski.