Tíminn - 28.03.1995, Blaðsíða 4

4
Þri&judagur 28. mars 1995
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: Jón Kristjánsson
Ritstjóm og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 631600
Símbréf: 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Mynda-, plötugerb/prentun: ísafoldarprentsmibja hf.
Mánabaráskrift 1550 kr. m/vsk. Verb í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Kirkjan og
húsbréfalánin
Viötal viö sr. Vigfús Þór Árnason, sóknarprest í
Grafarvogi, þar sem hann segir aö barátta fólks
viö afborganir af húsbréfalánunum leiði til mik-
illa félagslegra vandamála, vekur mikla athygli.
Þar talar sóknarprestur í því hverfi Reykjavíkur,
sem byggst hefur hraöast upp af ungu fólki á
síðustu árum. Orö sóknarprestsins ættu aö vera
stjórnmálamönnum og þeim, sem um húsnæð-
ismál og peningamál fjalla, viövörun.
Orð hans eru einnig enn ein staöfesting á því
aö einstaklingarnir í þjóöfélaginu standa höll-
um fæti í fjármálum. Opinber aðstoð við hús-
byggingar í húsbréfakerfinu er ekki fullnægjandi
fyrir fjölda fólks, miðað viö þaö atvinnu- og
tekjustig sem nú er. Gamla yfirvinnufyrirkomu-
lagiö í tekjuöfluninni, þar sem fólk vann myrkr-
anna á milli til þess að standa viö skuldbinding-
ar sínar, er ekki lengur fyrir hendi. Það var ekki
gott fyrirkomulag, en hins vegar má ekki missa
sjónar af því takmarki að venjulegt fólk geti
staðið í skilum meö húsnæðislánin sín.
Þegar húsbréfakerfið var tekið upp á sínum
tíma, tók það við af lánakerfi Byggingarsjóðs rík-
isins þar sem veitt voru lán á niðurgreiddum
vöxtum til 42 ára. Þessu kerfi var fundið það til
foráttu að þar voru biðraðir miklar og þáverandi
félagsmálaráðherra, Jóhanna Sigurðardóttir,
lagði á það mikla áherslu að koma því fyrir katt-
arnef. Með því voru húsnæðismál ungs fólks
sem annarra sett út á markaðinn í raun. Hús-
bréfalánin bera hærri vexti og eru til styttri
tíma. Rúmar reglur um greiðslumat gerðu það
að verkum að fólk fékk mjög há lán með þessum
kjörum. Nú er þetta kerfi að reka upp á sker og
það þarf skjótra viðbragða við. Eitt úrræði væri
að lengja lánin, en þó mun það ekki nægja öll-
um.
Margir, sem nú eru í vanskilum, hafa þurft að
borga ómældar fjárhæðir í afföll á bréfunum, og
það bætir ekki stööuna nú.
Það liggur fyrir næstu ríkisstjórn að endur-
skoða húsnæðismálin og reyna að bæta úr fyrir
fólki sem nú er í vandræðum. í því starfi gengur
ekki sú stífni og þvergirðingur, sem fyrrverandi
félagsmálaráðherra sýndi ætíð þegar þessi mál
voru til umræðu. Jóhanna Sigurðardóttir taldi
þetta kerfi alfullkomið og málflutningur hennar
var í samræmi við það. Húsbréfakerfið hefur
sína kosti, en það hefur einnig galla, ekki síst þá
að lánin eru til skemmri tíma en áður, bera afföll
og háa vexti. Slíkt kerfi hentar ekki í öllum til-
fellum þeim sem eru aö byggja í fyrsta sinn, þess
vegna er nú komið sem komið er.
Ólafur Ragnar „Newt" Grímsson?
Almenningur er þegar farinn að
tala um að Ólafur Ragnar sé byrj-
aöur að semja stjórnarsáttmála
fyrir þá flokka, sem hugsanlega
munu fara í stjórnarmyndunar-
viðræður að afloknum kosning-
um 1999. Tilefni þessarar um-
ræðu er einmitt 100 daga aö-
gerðaáætlun og stjórnarsáttmáli,
sem Ólafur Ragnar greindi frá að
hann hefði í smíöum og hægt
væri að grípa til eftir kosingar.
Raunar er nýlega búið aö prufu-
keyra svona kosningauppstillingu
með 100 daga aðgerðaáætlun,
ekki ósvipaða því sem Ólafur er
aö boða. Þetta var gert í Banda-
ríkjunum fyrir síðustu þingkosn-
ingar, en þar voru það að vísu
repúblikanar sem beittu þessu
bragði og lofuðu fyrst og fremst
aögerðaáætlun um að slátra vel-
ferðarkerfinu á 100 dögum. Hér
er þetta vonandi með öfugum
formerkjum og gera verður ráð
fyrir að Ólafur muni ætla að
bjarga velferðarkerfinu á 100 dög-
um, þó allt geti raunar gerst þegar
menn eru á annað borð komnir
svona vel á veg með að skrifa ab-
súrdleikrit. Ólafur Ragnar er sem-
sé orðinn hinn íslenski Newt
Gingrich, en vonandi með öfug-
um formerkjum.
Stjórnarmyndun á
einni viku
Með þessum stjórnarsáttmála
segir Ólafur að það taki ekki nema
viku að mynda vinstri stjórn eftir
kosningar, og ekki er hægt að
skilja hann öðruvísi en svo að
stjórnarmyndunarviðræðurnar
muni þá fyrst og fremst snúast
um skiptingu embætta í slíkri
stjórn, nokkuð sem hægt væri aö
útkljá án teljandi vandkvæða.
Eini gallinn við þennan mál-
efnasamning er að þó hann hafi,
ab sögn Ólafs Ragnars, verið í
vinnslu m.a. hjá sérfræbingum
úti í bæ um nokkurra vikna skeið,
þá er ekki ennþá búib að kjósa til
Newt
Alþingis, þannig að menn vita
ekki út frá hvaða styrkleikahlut-
föllum þeir eru að semja um álita-
málin. Raunar hefur enginn séð
þennan sáttmála ennþá, né hefur
Ólafur látið væntanlega sam-
GARRI
starfsflokka vita af því að þeir séu
væntanlegir samstarfsflokkar,
hvað þá að hann hafi látið þá vita
að búib væri að semja fyrir þá
stjórnarsáttmála. Slíkt hlýtur þó
ab teljast algjört smáatriði og
ótrúlegt ab flokkarnir fari að gera
sér einhverja rellu út af því, þó
þeim sé gerður sá stóri greiði ab
Ólafur Ragnar vinni slík erfiðis-
verk fyrir þá sem ritun stjórnar-
sáttmála getur verið. Aukinheldur
hefur Ólafur bent á að hann tók
mið af stefnuskrám flokkanna,
þegar hann samdi fyrir þá stjórn-
arsáttmála.
Sterkur leikur?
Og hver veit nema þessi leikur,
sem við fyrstu sýn virðist nánast
súrrealískt innlegg í kosningabar-
Ólafur
áttuna, verði til þess að formaður
Alþýöubandalagsins nái báðum
aðalmarkmiðunum með því að
koma meb þessa yfirlýsingu. í
fyrsta lagi að fá fjölmiðlaathygli,
sem hann vissulega hefur fengið.
í öðru lagi að stinga upp í Jó-
hönnu og Þjóðvakaliðið, sem sí-
fellt er að efast um heilindi Alla-
balla gagnvart því að ná saman
félagshyggjustjórn eftir kosningar
án þess þó að Ioka dyrunum á
Davíb Oddsson og Sjálfstæðis-
flokkinn. Þjóðvaki útilokar fyrir-
fram stjórn með Sjálfstæðis-
flokknum og hefur skorað á Al-
þýðubandalagið að gera slíkt hið
sama. Nú getur Ólafur svarað
næstu áskorun Þjóðvaka þessa
efnis með yfirbobi og bent á að
hann sé nú búinn að útbúa sátt-
mála fyrir vinstristjórn og úr því
að hann sé búinn að mynda
vinstri stjórn geti hann nú tæp-
lega verið á leið í stjórn með
íhaldinu. Spurningin er bara sú
hvort þessi leiksýning muni duga
til ab hífa Allaballana eitthvað
upp í skobanakönnunum, þar
sem þeir hafa farib heldur halloka
upp á síðkastið.
Garri
Umskiptingar og ráðherraefni
Ekki er hægt að segja annaö en að
fjör sé í kosningabaráttunni og
uppákomur margar og óvæntar.
Ólafur Ragnar búinn að veita
sjálfum sér umboð til stjórnar-
myndunar og semja sáttmála sem
samstarfsflokkarnir geta ekki
hafnab. Samtímis upplýsir Davíð
ab sér sé meira en ljúft að ganga
til samstarfs við Allaballa og að
c-kkert sé því til fyrirstöbu að af-
henda þeim utanríkismálin,
dómsmálin og nánast hvaða
ráðuneyti og áhrifastöður sem
þeir sækjast eftir. Formaður Al-
þýbubandalagsins fagnar heils-
hugar og telur Davíð afar raun-
sæjan pólitíkus, eins og útvarps-
hlustendur urbu vitni að.
Ef kosningaúrslitin veröa þess-
um flokkum hliðholl, geta sjálf-
stæðismenn yljað sér við tilhugs-
unina um ráðherralista samstarfs-
flokksins. Ólafur Ragnar verður
aö sjálfsögðu utanríkisráðherra og
mun leita mjög langt yfir skammt
að æskilegum samskiptaríkjum,
Svavar svallar í mennta- og
menningarmálum, Steingrímur J.
leitar uppi fortíðina í landbúnað-
arrábuneyti og Hjörleifur mun
standa dyggan vörð um að halda
erlendu fjármagni sem lengst frá
íslenskum iðnaði og orkukaupum
og sjálfstæðinu verður borgib
með loflegri einangrun.
Svartir sauöir
upplitast
En þótt þeir Davíb og Ólafur
Ragnar daðri hver við annan á
þeim umskiptingatímum, sem
við lifum á, er allur gangur á ann-
ars konar renniríi milli flokka og
er pólitíska lausungin jafnvel far-
in ab ná til biskupa, en einn
þeirra afneitaði Sjálfstæðisflokkn-
um kröftuglega um daginn og
skilur ekkert í sér aö vera búinn að
styðja þann vonda flokk í nærfellt
fimm áratugi. Ríkir sönn gleði í
herbúðum félagshyggjunnar yfir
svarta sauðnum sem nú er að fóta
sig á vegum réttlætisins.
í kosningavakanum hennar Jó-
hönnu er varla nokkur maður
meb mönnum sem ekki á langar
frambobsraunir ab baki í gamla
Á víbavangi
fjórflokknum. Þar ab auki keppast
gamlir stjórnmálaskörungar um
að efla framabraut húsbréfahöf-
undar Grafarvogssóknar.
Ásgeir Hannes fer ekki troðnar
slóðir þegar hann lýsir yfir stuðn-
ingi sínum vib Jóhönnu, en gefur
lítiö fyrir restina af flokki hennar.
Stefán Valgeirsson, margsjóab-
ur félagsmálabóndi í innsta hring
Framsóknar, samvinnuhreyfingar
og ríkisbankafyrirgreibslu, hefur
nú séb ljósið og telur kratana og
Evrópusinnaöa markaðshyggju-
menn í Þjóbvaka uppfylla allar
sínar hugsjónir um féiagshyggju
og endurreisn landbúnaðarstefnu
og siðgæðis. Stefán sér hina
sönnu Framsókn í Þjóðvaka og
styður því flokkinn og hvetur
aöra að gera hib sama. Vonandi
verður hann ekki fyrir vonbrigð-
um.
Til mikils aö vinna
Framsókn dregur hvern happa-
dráttinn af öbrum úr ólgusjónum
þar sem umskiptingarnir sveima.
Ingi Björn Albertsson, sem enn
hefur umboð sem þingmaður fyr-
ir Sjálfstæðisflokkinn í Reykjavík,
lofar að vinna Framsóknarflokkn-
um allt það gagn sem hann má í
komandi kosningum. Hann ætlar
að styðja flokkinn til að reisa
íþróttahöll í Reykjavík, sem taka á
öðrum mannvirkjum fram um
allt ágæti. Munu Ingi Björn og
flokkurinn slá út allar Perlur, Ráð-
hús og viðbyggingar við Laugar-
dalshöll, þegar hin glæsta íþrótta-
æska fær loks mannvirki sem
henni eru samboðin.
Júlíus Sólnes, fyrrum rábherra
Borgaraflokks, telur að þjóðinni
sé best borgið undir handleibslu
Framsóknarflokksins og sér á að
prófessorinn er maður vel að sér
og framsýnn, þótt hann hafi hlot-
ib uppeldi sitt og pólitíska hand-
leiöslu innan veggja íhaldsins í
bókstaflegri merkingu.
Svona er allt hverfult í heimi
stjómmálanna og er hvergi á vís-
an aö róa í atkvæðadorginu þar
sem beitur og veiðarfæri eru meö
skrautlegasta móti. En Davíð er
sem endranær fremstur mebal
jafningja í kapphlaupinu um at-
kvæöin.
Hann býður upp á Ólaf Ragnar
sem utanríkisráðherraefni sitt, ef
flokkur hans nær þingstyrk til.
Þab er til nokkurs ab vinna, sjálf-
stæbismenn!
OÓ