Tíminn - 28.03.1995, Blaðsíða 7

Þribjudagur 28. mars 1995

7
UTLÖND . . . UTLÖND . . . UTLÖND . . . UTLÖND . . . UTLÖND .
„Enginn veit hvar Spánverjar bera nibur nœst," segir Der Spiegel:
Klippum beitt og
deilan harbnar enn
Fiskvei&ideila Kanada og ESB
vir&ist komin í harban hnút
og eftir ab Kanadamenn
klipptu trollib aftan úr
spænskum togara á Mikla-
banka um helgina er sagt aö
erfiðara verbi um viöræöur á
Úthafsvei&iráöstefnunni í
New York, sem hófst í gær.
í nýjasta tölublaði þýska
tímaritsins DerSpiegel (20. mars)
er stutt umfjöllun um fiskvei&i-
deilur ESB og Kanada í kjölfar
töku togarans Estai. í greininni
birtist lítil samstaöa með mál-
stað ESB í þessu máli, og lögö
áhersla á að afstaða bandalags-
ins byggist á skyldurækni gagn-
vart Spánverjum; skyldurækni
sem einkum kemur til af þeirri
naúðsyn að beita spænska fisk-
veiðiflotanum á hafsvæði fjarri
evrópskum miðum.
Byrjaö er á að rekja atvik þessa
máls, og sýnir frásögn og orða-
lag litla samúð með ESB og
Spánverjum, en nokkurn skiln-
ing á framgöngu Kanada-
manna. Síðan er málið sett í
sögulegt samhengi:
„Frá því að Spánn og Portúgal
gengu í ESB hafa hinar aðildar-
þjóðirnar barist við að halda
þeim, sérstaklega Spánverjum,
fjarri sínum ströndum. Veiði-
geta þessarar óvinsælu fiski-
þjóðar er á við veiðigetu hinna
ESB-þjóðanna allra til samans.
Þegar Spánverjar gengu í ESB
urðu þeir að gera sér að góðu að
fá ekki full réttindi á hafsvæð-
um ESB fyrr en árið 2002. ESB
hefur beitt vafasömum brögð-
um til þess að hafa þá góða á
meðan: ESB útvegar Spánverj-
um fiskveiðikvóta annars staðar
með góðu eða illu. Því fjær því
betra.
Reynsla Senegal
Og Spánverjar hreinsa upp á
fiskislóðum. Árið 1993 gerði
ESB nýjan samning við Senegal,
þar sem fiskveiöikvóti ESB við
landiö jókst um 57 hundraös-
hluta. Heimamenn fengu 10 km
ræmu meðfram ströndinni.
Síðan fínkemba fiskiverk-
smiðjurnar frá ríku löndunum
ab norðan hafsvæbið, með
Spánverja í fararbroddi. Áhrif-
anna er þegar farið að gæta, og
heimamenn þurfa að leita fanga
sífellt lengra á haf út. Ef þeir
gæta sín ekki, lenda netin í
veiðarfærum togaranna. Þegar
hafa orðið banaslys.
Hvar sem ESB-flotinn siglir
undir spænskum fánum skilur
hann eftir sig eyddar fiskislóðir.
Við Namibíu var þorskurinn
veiddur upp til agna. Afríku-
mennirnir kröfðust þá 200
mílna landhelgi, sem þeim bar
samkvæmt Hafréttarsáttmálan-
um, og síðan sækja Evrópubát-
arnir aftur meira í Norður-Atl-
antshafiö. Og Kanadamenn
fóru að óttast um fiskistofna
sína.
NAFO-kvótinn
Þegar ljóst var að ofveiði ógn-
aði þorskstofnunum einnig á
þessum slóðum, sömdu NAFO-
þjóðirnar um fiskveiðikvóta. En
ESB beitti reglulega neitunar-
valdi gegn kvótunum, og tók sér
Úthafskarfaveiöar á Reykjaneshrygg. Der Spiegel spyr: Hvar ber ESB nibur
næst?
sjálfdæmi sem kom einkum
Spánverjum til góða.
Á árunum 1986 til 1992 fékk
ESB 136.000 tonna þorskkvóta á
Miklabanka. Evrópsku togararn-
ir veiddu hins vegar 700.000
tonn. Eru þá ekki talin 250.000
tonn sem ESB-skip veiddu undir
hentifánum.
Vísindamenn vöruðu við yfir-
vofandi hruni þorskstofnsins.
Hrygningarstofninn minnkaði
úr 1,6 milljónum tonna niður í
22 þúsund tonn á árunum 1962
til 1992. Kanadamenn sáu sig
knúna að stöðva þorskveiðar.
Þrjátíuþúsund fiskimenn á La-
brador og Nýfundnalandi
misstu vinnuna og þorp þeirra
breyttust í draugabæi.
Sömu örlög biöu kola og
gullkarfa. Nú er röðin komin að
síðasta stóra fiskstofninum í
hinni horfnu fiskaparadís við
Kanadastrendur, grálúðunni.
ESB-veiðimennirnir uppgötv-
uðu hana seint, því hún lifir
niðri á 2.000 metra dýpi. En það
er lítil hindrun nútímaveiðar-
færum.
Á örfáum árum mokuðu Evr-
ópumenn einnig upp grálúð-
unni. Portúgalir og Spánverjar
juku grálúðuveiði sína úr nánast
engu upp í 50.000 tonn á ári
síðan árið 1990.
80% innan 200
mílnanna
í haust sem leið samþykkti
NAFO að ekki yrðu veidd nema
27.000 tonn af grálúöu. Þar sem
80 prósent veiðislóðarinnar eru
innan 200 mílna landhelgi Kan-
ada, samþykkti meirihluti
NAFO aö Kanada fengi rúm 60
prósent þessa kvóta. ESB yrði að
gera sér 13 prósent, lítil 3.400
tonn, að góðu.
Það sættu ESB-menn sig ekki
við. Þeir mótmæltu samþykkt-
inni og krefjast meirihluta kvót-
ans sér til handa, með þeirri
ótrúlegu röksemdafærslu að þeir
hafi hreinsað mest upp af aflan-
um áður en kvótinn kom til.
Eftir aö Estai var leyft að halda
úr höfn gegn tryggingu, ásamt
áhöfn og skipstjóra, hefur fiski-
deilan yfir Atlantsála róast.
Spánverjar vilja ekki að gripið
verði til viðskiptaþvingana gegn
Kanada, eins og hótað var. Í
staðinn mun ESB enn sýna sam-
stöðu með fiskiþjófunum og
semja kvóta af Kanadamönn-
um.
Þá gæti orðiö friður um hríð.
Hann mun þó ekki standa lengi,
því brátt verður líka grálúðan á
Miklabanka uppurin. Enginn
veit hvar Spánverjar bera niður
næst. „Þeir hafa veriö út um
allt," sagði þýskur samninga-
maður í Brussel."
wm
HEILBRIGÐIS- OG
TRYGGINGAMÁLARÁÐUNEYTIÐ
Staða trygg-
ingayfirlæknis
Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið auglýsir lausa
til umsóknar stöðu tryggingayfirlæknis.
Heilbrigðis- og tryggingamálaráðherra skipar í stöðuna
að fengnum tillögum tryggingaráðs og forstjóra Trygg-
ingastofnunar.
Umsóknum um stöðuna skal skila til heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytisins, Laugavegi 116, ásamt ít-
arlegum upplýsingum um menntun og fyrri störf fyrir
1. maí nk.
Forstjóri Tryggingastofnunar ríkisins veitir nánari upp-
lýsingar um stöðuna og starfskjör.
Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytib,
24. mars 1995.
LANDBUNAÐARRAÐUNEYTIÐ
Laus staða
í landbúnaðarráðuneytinu er laus til umsóknar staða sér-
fræðings.
Um er að ræða tímabundna ráðningu í eitt ár.
Krafist er háskólamenntunar í hagfræði eða sambærilegrar
menntunar. Starfsreynsla í tengslum við landbúnaðarmál
er æskileg.
Umsóknir skulu berast landbúnaöarráðuneytinu, Sölvhóls-
götu 7, 150 Reykjavík, í siðasta lagi 10. apríl nk.
Landbúnaðarráðuneytið
22. mars 1995.
Sjúkrahús Skagfirð-
inga Sauðárkróki
Óskum eftir hjúkrunarfræðingum til starfa frá 1. júní.
Um er að ræða störf á sjúkradeild og öldrunardeildum.
Upplýsingar um laun og fleira veitir hjúkrunarforstjóri í
síma 95-35270.
A EFTIR BOLTA
KEMUR BARN...
'BORGIN OKKAR OG BÖRNIN f UMFHRÐINNI" JC VÍK

Auglýsing um innlausnarverð
verðtryggðra spariskírteina ríkissjóðs
FLOKKUR INNLAUSNARTÍMABIL INNLAUSNARVERÐ*) Á KR. 10.000,00
1980-1. fl. 15.04.95 - 15.04.96 kr. 370.132,90
*) Innlausnarverð er höfuðstóll, vextir, vaxtavextir og verðbætur.
Innlausn spariskírteina ríkissjóðs fer fram í afgreiðslu
Seðlabanka íslands, Kalkofnsvegi 1, og liggja þar jafnframt
frammi nánari upplýsingar um skírteinin.
Reykjavík, 28. mars 1995.
SEÐLABANKIÍSLANDS